Boot CHRISTELIJK- NIEUWSBLAD HISTORISCH VOOR ZEELAND. 1888. No. 22. Dinsdag 20 November. Derde Jaargang. mtjalk emonloir. 11 VERSCHIJNT G. M. Klemkerk, te Goes F. P. D'huy, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES Volksopleiding ten platten lande. -// Jl Zdfv) Mi- urns, Sigaren- aren, Kammen, voor rortr. jende lotere emde aken, i voor w i-3 O 0 f ui 1 O a rechte zijn en deel ze alve stemmen die begin- ivertuiging overeen, tkundig gesproken, een igd tot een partij te :d. s ge een beginsel hebt, raktijk dient te belij ien, renteloos kapitaal wordt, emen velen dit tegen- n m innen onwaardig j zijn opgegroeid in de ;nbelijdenis wel als een eschouwen. lenis dit dan niet? o belij lenis heeft, zoo- uft, verbindende kracht, men zich dan niet te e its te oi 1 irschrijven j om te weigeren. Dan dere belijdenis en vonnt parij-man zijne partij beschouwt :ht van bestaan heeft, lere wil doèn heerscheu. partij niet voldoende? >el staatkundige richtin- Dit is de nat,uurlij ke orde. partijdig man e als hij oordeelen moet, partij kiest en daarnaar eel schooner tot geen i eenvoulig zijn steun te die wat goe Is doet s gedwongen eene partij )ij eene partij aan te slui- gemeenschippelijk han- n een afspraak, w varaan j van, en zor loende e ene u van de bewering van tot geaa partij willen lie zoo spreken, in hun ebben gekozen. N. Pr. Gr. C. 1 OTTERDAM •g. 10.30 u. naar GOES irg. 6.u. 3TTERDAM 11,— u. M 4,u. tui bij den i,op 'tHa- MAN. i Nieuwe ZEEUW, elken MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95 Enkele -0,026 UITGAVE VAN EN van i 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regeli 50 cent, iedere regel, meer 10 cent. De Delvenaar acht niet alleen in de steden, maar ook in de dorpen zijn onderwijsplan voor werklieden practisch uitvoerbaar. Wij willen hem zeiven het woord geven »Op de dorpen zoo zegt hij zullen, met eenige at wij king, naast historie enz. de volgende vakken worden behandeld, al lereerst de zaken die voor landbouw, han del en ambachten noodig zijn. Voor den landbouw en den handel zal de kennis van meststoffen, van verbeterde landbouwwerk tuigen en van den uitslag van verschillende cultures over het geheele land, een plaats innemenverder zullen aan de orde komen wetten, bepalingen en reglementen die op het polder- en waterschapbeheer betrekking hebben, een critische bespreking in verband met onze beginselen van onderwijs-, ge meente-, provinciale wetten, enz. zullen alsmede stof genoeg leveren tot nuttig en opbouwend onderhoud. Ons doel is de plattelandbewoners dat inzicht in gemeente-, provinciale- en staatshuishouding te helpen verkrijgen dat zjj ook in maatschappelijken zin niet worden omgevoerd met allerlei wind van leeringe» en de beginselen in Art. 1 der statuten van Patrimonium» neergelegd in toepassing weten te bren gen op de huishouding van staat, ge meente en provincie, wij zullen op deze wjjze een kern vormen van mannen die de moderne opvattingen ook op grond van redenen kunnen weerstaan en onze plat telandbewoners kunnen voorlichten bij ver kiezingen van bestuurslichamen. Voor de ambachten is de kennis van hand- en rechtlijnigteekenen een eerste vereischte; zou dat nu voor iemand van goeden wil, die bijv. in Middelburg woont, zoo'n verbazende opoffering zijn één avond per week beschikbaar te stellen om bijv. de leden te Serooskerke wat met water bouwkunde, burgerlijke bouwkunde en aan verwante vakken vooruit te helpen, zoodat zij hun ambacht grondig leeren verstaan Zou dat voor een dominee, voor een on derwijzer, voor een advocaat zoo'n verba zende opoffering zijn om een paar uren per week aan de vorming hunner geestverwanten ook in socialen zin te wijden? Zou het van eene stad uit zoo'n opoffering zijn om in een naburig groot dorp een cursus te organiseeren, in den geest zooals door ons is geschetst? Ook op de dorpen zelf zullen wij werkkrachten vinden om mede te werken aan het streven naar het doel, dat wij naar onze innige overtuiging moeten trachten te bereiken, n. 1. het vormen van een christen volk dat op elk gebied zijn moderne tegen standers, in de kracht Gods, weet te weer staan; men vergete toch niet dat de nieuwe Grondwet ook aan ons nieuwe verplichtingen oplegt tegenover »de kleyne luyden.» Als men altijd in de stad heeft gewoond en gewerkt, weet men het niet hoe moei lijk het tegenwoordig b. v. op het platteland in Zeeland gaat om eenige theoretische vorming voor een vak op te doenals wij daar direct of indirect het onze toe bijdragen handelen wij naar plicht en geweten, omdat wjj daardoor vooral aan den nij veren ar beidersstand een grooten dienst bewij en. In Zeeuwsch-Vlaanderen zijn er verscheidene jongelieden uit den ambachtsstand, die 's Zondags naar de Belgische steden, zooals Gent en a. trekken, om eenig theoretisch onderwijs in hun vak te kunnen verkrijgen; er zijn ambachtslieden, die hun jongens 's winters naar plaatsen zenden, waar bur geravondscholen bestaan; men moest toch begrijpen dat de tegenwoordige toestand op den duur tot den ondergang van deze klasse van menschen moet uitloopen, en wel omdat voorwerpen, die bij gelijke kennis van het vak op de dorpen beter en goedkooper kun nen worden gemaakt, thans vrjj algemeen uit de steden worden aangevoerd, (en voor Zeeuwseh-Vlaanderen nog wel uit de Bel gische steden, waardoor in den winter gebrek aan werk bij de ambachtslieden ontstaat en dus achteruitgang in energie en welstand wordt veroorzaakt. Een 25 a 30 jaren ge leden werden des winters door timmerlieden op de dorpen degelijke meubels, zooals kasten, tafels, zitbanken enz. gemaaktook werden werktuigen en toestellen, die bij het landbouwbedrijf voorkomen, door tim merlieden, smeden, wagenmakers enz. in voorraad gemaakt om de drukte 's zomers, als alles in gang was, het hoofd te kunnen bieden; tegenwoordig koopt men in de steden wat men daar koopen kan, terwjjl de ambachtslieden op de dorpen, die toch ook hun lasten moeten opbrengen, zeer worden benadeeld. Het doet ons pijn als wij sommigen op de dorpen, die n.eenen genoeg gedaan te hebben met aan de ge meente een openbare school te helpen be zorgen volgens de wet van 1878, die een groot gedeelte van het gemeente-budget verslindt, op de jrrstomme» boeren hooren smalen en [die in stede van krachtig mede te werken om op 'het dorp handel en nij verheid te bevorderen, niets gewichtigers kennen dan de wijze waarop zij zich amu seeren zullen. Het spreekt wel van zelf'dat de sckrjjver in dezer, niets verwacht van boekengeleer den; maar van mannen die practisch en theoretisch gevormd zjjn. Moeilijk is deze methode zeker, maar vrucht dragen zal zij voor velen. Er zijn mannen genoeg in verschillende betrekkingen werkzaam, die door dergeljjke leerwjjze gevormd zijn. Er schuilt veel te veel ge- zor.d verstand in vele arbeiders om aan de mogelijkheid maar te kunnen twijfelen. Men hoort vaak zoogenaamde «geleerden», doctoren in allerlei wetenschap met min achting spreken over «die menschen». «die» technische arbeiders. En wie zjjn die spotters in den regel Mannen, die tets van talen kennen, iets aan de wiskunde deden, of wel eens iets gehoord hebben van schei- of natuurkunde. Waarlijk het heeft vrjj wat meer om het lijf, de kennis te bezitten om een werk goed te leiden en uit te voeren, dan uit een of anderen schrijver wat aan te halen, vrij wat meer om een goede zeewering te bouwen, of een goede sluis, een goed werktuig, een goed schip of een goed ge bouw van eenigen omvang, dan boeken kennis aan den man te brengen. De schrjjver zegt: «Voor het eerste is een veelomvattende kennis en ervaring noodighet worstelen met de elementen die bij zoo'n sloedam of dergelijk werk den arbeid van velen soms in een oogenblik kunnen vernielen is geen spelen, daarbij komt nog, dat van het welslagen van het werk soms zeer groote sommen afhangen; voor het laatste kan men met een beetje routine en ge heugen volstaan. Een goed practisch ge vormd ingenieur, een degeljjk fabrikant, een degelijk aannemer van groote werken, weten het wel dat die stoere figuren, die zich meestal weinig om hun uiterlijk be kommeren, voor ons onmisbaar zijn. Zulke mannen moeten wij in eere houden en vormen en dan zullen wij den examenslender, die tegenwoordig alles beheerscht, en waar bij de middelmatigheden de uitverkorenen zijn, wel overwinnende soort van men schen voor wie arbeid leveren bet ver vullen van een plicht geldt hun door God opgedragen, en die de krachten van hun geest en van hun lichaam beschikbaar stellen voor de maatschappelijke welvaart, hebben vaak bescherming en hulp noodig, zij toch zijn de producenten op wie bij slot van rekening alles neêrkomt. Daarom moet de methode van onderwijs voor den volwassen arbeider een andere zjjn dan voor kinderen, een arbeider denkt niet als een kind, hjj kent een ambacht of een bedrijf, hjj kent de materialen die hjj ver werkt en in den regel goed ook, wees daar zeker van, hjj heeft wat gelezen, wat gezien en soms veel ondervonden, want de worstelstrijd om het bestaan is vaak harder dan uiterlijk blijkt, hjj heeft over veel dingen zijn eigen denkbeelden, die soms zeer juist zijn; tracht maar eens het ver trouwen van arbeiders te winnen, gij zult het dan even goed ordervinden als ik en velen met mij.» V Een beschamend voorbeeld. De liberale pers, die zooveel zegt op te hebben met den godsdienst, heeft zich zelf geheel vergeten, toen mr. Keuchenius aan kwam met de oproeping in de Staatscourant, om van den Heere een gelukkige reis af te smeeken voor den nieuwen gouv.-generaal. Met die ministrieele aanmaning is wat de draak gestokenAnderen hebben er zich aan geërgerd. Allen hebben haar afgekeurd. Dat bidden, vond men kwam niet te pas in Nederland. Let wel, in datzelfde Nederland, waar een ineer consciëntieus voorgeslacht door de regenten meermalen openbaar tot bidden en vasten aangemaand was. Maar die tijd is voorbjj, is lang voorbij I Trouwens welke verlichte natie zou nog zoo ouwerwetsch willen zjjn om er een bededag op na te houden Dat men dit echter zoo hard niet zegge. Immers in de republiek der vereenigde staten van Noord-Amerika viert men jaarlijks een nationalen gedenkdag. Deze is thans ook weer bepaald op den 29en aanstaande. De president Cleveland heeft daartoe de volgende proclamatie uitgevaardigd: Aanhoudende dankbetuigingen is het Amerikaansche volk verschuldigd aan den almachtigen God voor de goedheid en barm hartigheid, welke Hjj het altijd heeft betoond, sinds den dag, waarop Hjj er een natie van heeft gemaakt en het een vrjj gouvernement gegeven heeft. Hjj heeft ons met liefde en goedertierenheid geleid op den weg van voorspoed en grootheid. Hij heeft ons niet met strenge straffen getroffen voor onze feilen. Hjj heeft ons geleerd, dat de voort during van Zjjn kostbare weldaden de be looning moet zjjn voor onze gehoorzaamheid aan Zjjn heilige wet. Uit dankbaarheid voor hetgeen God voor ons heeft gedaan als natie en opdat op een bepaalden dag de vereenigde gebeden en lof zangen van een dankbaar volk tot den troon der genade kunnen opstijgen, stel ik, Gro ver Cleveland, bjj deze den 29 der loopende maand vast als dag van dankbe tuiging en gebed in alle streken van het land. Laat op dezen dag ons volk zjjn gewone bezigheden schorsen en het zich vereenigen in zjjn gewone plaatsen voor godsdienstoefe ningen, ten einde God te danken door ge beden en lofzangen voor al Zjjne goedheid, voor de overvloedige oogsten, die den arbeid van den landbouwer gedurende het afgeloopen jaar hebben beloond en de rjjke vruchten voor al de inspanning onzer medeburgers in hun werkplaatsen of handelshuizen. Laten wjj ook onzen dank betuigen voor den vrede, de sociale orde en de tevredenheid, die binnen onze grenzen hebben geheerscht en voor de vorderingen die wjj hebben gemaakt in alles, wat de nationale grootheid verhoogt. En laten wjj ons bjj de herinnering aan de rampen, die een deel van ons land hebben getroffen, vernederen voor de macht van God; laten wjj Hem danken voor Zjjn barmhartig heid, dat Hjj paal en perk heelt gesteld aan de noodlottige vorderingen der epidemie en laten wij onze harten zuiveren door onze sym pathie voor diegenen van onze landgenooten, welke hebben geleden en die in rouw zjjn gedompeld.- Laten wjj ten slotte, bjj al onzen dank voor de weldaden die wjj van onzen hemelschen Vader hebben ontvangen, niet vergeten, dat Hjj ons de liefdadigheid ten plicht heeft ge steld en laten wij edelmoedig op dezen dag denken aan armen en zorgljjdenden, opdat onze gebeden en lofprijzingen aangenaam zjjn voor het aangezicht des Heeren. Gedaan te Washington enz. Grover Cleveland. Wjj behoeven er niets bjj te zeggen. De tegenstelling is te groot. Gelukkig Amerika, waar de overheid nog zulke voorbeelden geeft. Niet netjes. Zendeling Haan heeft indertjjd gewezen op het ergerljjke feit, dat in de Indische kazernes aan de militairen vergund wordt, in zondige gemeenschap te leven met veile vrouwen. Minister Keuchenius heeft thans aan het legerbestuur aldaar verzocht maatregelen te beramen dat aan deze zedeloosheid perk gesteld worde. Genoemd legerbestuur is echter met die ingrijping in een sinds jaren gevestigd recht van den Nederlandschen soldaat verre van ingenomen, en toonde dat in den aanhef van een brief aan de verschillende garnizoenscommandanten. In dien brief zegt hij onder anderen «dat hier te lande door sommige lui, voor- nameljjk in provinciale blaadjes, alles wordt gedaan om het zedeljjk gehalte van het Indische leger in verdenking te brengen en dat dit bij de plattelandsbevolking maar al te wel gelukt is. Tot zijne groote verbazing heeft een van 's Konings Ministers zich nu tot tolk dezer lui gemaakt en daarom is het noodig de waarheid aan het licht te brengen.» Op een aantal vragen hebben nu degarni- zoenskommandanten te antwoorden. Deze vragen zijn evenwel zoo ingericht dat de antwoorden reeds vooraf kunnen worden geraden. Dit bedrijf heeft terecht de verontwaar diging van menig rechtgeaard officier gaande gemaakt en de Tijd geeft daarom als heofd-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1888 | | pagina 1