Kerk- en Schoolnieuws.
Nederland in 1813.
Gemengde Berichten.
werkliedenverenigingen, dat de wetenschap
van Wolbers, ain K ter's practijk gehuwd,
door rijk en arm wordt gewaardeerd.
I)ij J. M. Biedée te Rotterdam is een
feestplaat a 15 cent' verkrijgbaar gesteld,
ter herinnering aan de gebeurtenis-en van
November 1813.
Op de Chr. scholen en Zondagsscholen
zal zeker op 17 November de 75jarige ge
denkdag van Nederlands verlossing met de
kinderen gevierd worden.
Deze plaat is het meest geschikte hulp
middel om deze merkwaardige gebeurtenis
in het geheugen van ons opkomend geslacht
te bewareu. Teekenaar is de heer Mondriaan,
Chr. onderwijzer te Winterswijk.
Aan heeren uitgevers wordt bij deze
gemeld dat wij niet dan bij honge uitzon
dering reccnseeren kunnen, wat niel in ons
blad per advertentie aangekondigd wordt.
Om liet gewicht der zaak weken wij nu
eens van dien regel af.
De antirevolutionaire en R. C. kies-
vereenigingen in bet district Sohiedam heb
ben inr; A. P. R. C. baron v. d. Dorcli
v. Verwolde candidaut gesteld voor de '2e
kamer.
Kapelle. In de vergadering van den ge
meenteraad werd de vorige week de be
grooting over 1889 vastgesteld in ontvangst
en uitgaaf op f'14365,73
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Noordeloos «Ir. J. W. F.
Gob.us du Sart te Nieuw en St. Joosland
te Waterlandkcrkje A. J. van Riet te Otide-
Niedorpte Arnhem J. Vermeer te Zwolle.
Aangenomen naar Koedijk door J.
Zegers te Haamstede.
Bedankt voor Sommelsdijk door 11.
Westrik te Oudvosineer; voor Sprang door
S. Slee-wijk Visser te Rijsoord.
Ev. Luth. Kerk.
Bedankt voor Amersfoort door ds. D.
Fregeres te Groede.
Door het Provinciaal Kerkbestuur van
Zeeland zijn acht van de tien kerkeraads-
leden der herv. gemeente te Tolen, zijnde
vier ouderlingen en vier diakenen, «wegens
verstoring van orde er. rust, en vergrijp in
de uitoefening hunner kerkelijke betreK-
kingen», van hunne kerkelijke bediening
ontzet, alsmede van de bevoegdheid tot het
uitoefenen van kerkelijke rechten en het
aanvaarden van keikelijke bedieningen, en
en van hun lidmaatschap der Ned. herv.
kerk vervallen verklaard. iV. R. C
Den Haag, 12 Nov. Zondagavond weid
onze nieuwe leeraar ds. C. B. Oorthuijs,
van Katwijk, bevestigd door ds. E. \V. Hei-
necken met eene kernachtige rede natr
Lukas 24 47a («In Zijn naam gepredikt
worden bekeering en vergeving der zonden»
Na de bevestiging zong de gemeente den
bevestigden leeraar toeGe\ 91 3. Woens
dagavond hoopt de bevestigde zijn Intrede
te doen.
Ternenzen. Daartoe uitgenoodigd door
het Locaal-comité der Unie hoopt Woensdag
21 Nov. a. s. alhier op te treden dr. Gert li
FEUILLETON.
VIII.
Een ander staaltje
De tuinman Mens te Oudshoorn liet
brieven schrijven aan verschillende personen,
waarin hij de leugen verspreidde dat er
te Scheveningen 3000 Engelschen en Russen
geland waren. Ook dit hield den moed
gaande.
Toch versaagden velen. Oranje liet niets
van zich hooren, en zonder hem meende
men terecht was de omwenteling immers
overbodig. Ook v. Hogendorp liet den
moed zakken. Eindelijk kwam er den
27 November een brief van den Prins dat
hij komen zou. Deze brief weid terstond
in het Nederlandsch en in het Fransch
gedrukt en door liet gansche land ver
spreid. In Den Haag geloofde men er
echter niets van. Immers men was daar
achter de fopperij van Grant gekomen
en nu kon immers deze brief ook wel
onecht zijn
Men ziet hetvan een opgeheven geloofs
vertrouwen was weinig sprake. De adem
der valsche neutraliteit en godsdienstloosheid
had kerk en maatschappij vergiftigd, en
de vinger, die naar Boven wees, ontbrak
maar al te vaak.
Doch drie dagen later op den 30 No-
vember kwam de prins zelf, als om de
echtheid van zijn Drief te bewijzen. Twee
Engelsche ooi logsschepen kwamen te 4 uur
van Wijek te 's Gravonhage. Het kerkge
bouw der Ned. Herv. gemeente is tot dit
doel welwillend afgestaan.
Goes. De kadervereeniging «.Oefening
kweekt kennisD alhier hield Vrijdag een
schietwedstrijd met elf van de dertien leden.
De le prijs een portret-album, werd be
haald door korporaal B. den Boer met 67
punten2e prijs een cognaestel behaald
door sergeant M. Reijerse met 65 punten
3e prijs een inktstel behaald door korpcraal
S. Hartog met 62 punten4e prijs olie-
en azijnstel behaald dour korporaal J. Hel-
naaij met 60 punten 5e prijs kistje sigaren
behaald door sergeant J. C. de Buck met
58 punten; 6e prjjs twee kannetjes behaald
door korporaal L. Versee met 57 punten
7e prijs sigaren pij pje, domperen Luc. doosje
behaald door korporaal P. Boinineljé met
52 punter.8e prijs sigarenkoker behaald
door korporaal P. J. Bartelse met 50 punten.
De rozenprijs, een meerschuimen tabaks
pijp in étui, besloot men te verloten, om
dat bleek dat liet geweer detect was. Zij
viel ten deel aan sergeant J. C. de Buck.
Deze prijs wi s een geschenk van Luitenant
A. S. Fransen v. d. Putte, terwijl de eer
ste prijs was uitgeloofd door den Sergeant
Majour W. Temperman.
Krabbendijke. Met bet begin der volgende
maand wenschen uit deze gemeente 1 huis
gezin eri 3 eeriloopende personen naar Zuid-
Amerika te vertrekken.
Als een bijzonderheid wurdt gemeld,
dat in de nabijheid van Grijpskerke, Zater
dag 10 Nov. aardappelen werden gerooid
kla vei hooi werd binnengebracht, en kinde
ren zich vermaakten op het ijs in de slooten.
Men schrijft uit Middelburg aan de
N. R. C
Op 5 Dec. zal in de lokalen van de
Werkmansvereeriiging alhier een kinderfeest
gegeven worden, waaraan aan 150 kinderen
van de leden een aangename avond zal
worden bereid.
IERSEKE, 10 November. Met het inval
len van het frissche najaarsweder beginnen
de verzendingen van oesters r.aar het bui
tenland ook toe te nemenin October
was de navraag nog niet zeergroot, maar
thans begint vooral België meer af te
nemen. Voor Engeland begint het oester
seizoen in de laatste jaren eerst met aan
vang December, daar gebruikt' men in de
maanden September, October en November
tegenwoordig veel zoogenaamde French
Natives, Fransche oesters, welke op de
Whitestable banken worden gemest.
Naarmate de oestervisscherij nu wat
langer heeft aangehouden en men beter
over de qualiteit der oesters kan oordeelen
bljjkt het, dat de oesters dit jaar wel vrij
goed van visch zijn, beter zelfs dan in de vorige
jaren, maar niet zwaar van stuk, de schelpen
zijn over het algemeen klem. Daar het
echter om visch en niet om schelpen te doen
is, zoo mag men met het product tevreden
zijn. De bij uitstek ongunstige zomer heeft
de oesters voor den groei veel kwaad
gedaan groote zware eerste soort oesters
zijn dan ook niet overvloedig, daarentegen
veel groote tweede soorten. Vandaar dat
de prijzen dit jaar zeer afwisselen en dat
te Scheveningen aan,onder het oorverdoovend
gejubel van Hagenaar en Scheveningei.
Een Scheveninger, Pronk geheeten, droeg
den Prins uit de barkas naar den gereed-
staanden wagen, die door een Jacob van
Duijne gereden werd. De hoogleeraar v. d
Palm, die volgens zijn eigen zeggen «in
zijn jonge jaren een weinig gekeesd had,»
een vertrouwbaar getuige dus, schrijft er van
in zijn Gedenkschrift van ISeerlands her
stelling»
«Nooit werd vreugde zoo tot dronkenschap
opgevoerdop zoo verschillende wijzen
naar ieders aard vertoond. Hier deed zij
de oogen schitterendaar benevelde zij ze
met den zoeten dauw der natuurginds stond
men wezenloos, geworteld in den grond,
als geloofde men niet, wat men zag.
Dezen gloeide het gelaatgene verbleekte.
De een barstte los in gejuich des anderen
stem smoorde in het snikken der overkropfe
borst. Den ouden was het, als hadden zij
een kind uit den dood wedergekregen de
mannen een broider; de jongelingen een
vader.
Wij zullen den Prins niet volgen op zijn
tocht naar Den Haag, waar bij bij v. Lim
burg Stirum afstapte en daarna met v.
Hogendorp zijn eerste mondgesprek hield.
Daags daaraanvolgende werd Arnhem
door de Pruisen veroverd en verdreef
Brielle's dapper Geuzen kroost de Fransche
bezetting uit stad en eiland. Zachtjes aan
volgden andere steden en vestingen, onder
anderen Willemstad en Bergen op Zoom,
voor 1ste soort oesters van f40 tot f50
betaald wordt al naar qualiteit.
Tweede soorten worden met f28 tot
34 en soms zelfs hooger betaald.
In de laatste weken is er nog al vraag naar
zaaioesters en worden deze tot veel betere
prijzen omgezet; onderhandsche verkoopen
van meer belangrijke partijen hebben daarin
plaats gegrepen. Eigenaardig is het, dat meest
alle zaken van eenige beteekenis buiten de
oestevbeurs gedaan worden, ter beurze is het
doen van aankoopen van eenig belang meer
eene zeldzaamheid. Vooral de grootere
kweekers maken geen gebruik van de Beurs.
De oorzaak van meerdere navraag en
hoogere prijzen der zaaioesters moet gezocht
worden in het totaal mislukken van den
broedaanslag in den afgeloopen zomerop de
broedpannen zit letterlijk niets, zoodat zij bij
het binnenbrengen uit zee meestal direct in
de klas gereden worden de kosten van af
steek worden door de enkele broedjes niet
gedekt.
Om nu zooveel doenlijk te trachten, over
drie jaren ten minste wat oesters te hebben,
koopt men de zaaioesters tegen hooge prijzen,
de afgeloopen week is dit goedje tot f 8 a 9
per 1U00 verkocht. Gelukkig dat de zeer
ruime aanslagen van -orige jaren bij de groo
tere kweekers vrij ruimen voorraad van klein
goed hebben gegeven voor de kleine kwee
kers was deze zomer noodlottig.
De vorst der laatste dagen en vooral do
sterke zuid-oostelijke winden hebbenvolstrekt
geen kwaad gedaan van ijs te lerseke en op
de Schelde is nog niets te bespeuren de
sterke winden hebben het voordeel gegeven,
dat de banken schoon gewaaid zijn, hetgeen
bij het kunstmatig schoonkorren dat in de
laatste weken met kracht voortgezet is,
maakt dat de oesterbanken in jaren niet zoo
zuiver waren als op dit oogenblik. Ook heb
ben de sterke winden veel bijgedragen om de
jonge oesters te dekken, iets wat bij den aan
vang van den winter zeer goed is. Voor de
vele werkzaamheden welke op de oester-
banken vóór den winter nog verricht moeten
worden, alsmede voor de visscherij zelve is
het te wenschen dat het gure koude weder
spoedig ophoude, daar anders vele noodzake
lijke bewerkingen in den steek moeten wor
den gelaten.
Vlissingcn. Zondagmorgen tusscken 5 en
6 uur is in liet kanaal bij de groote sluis
alhier plotseling gezonken hel tjalkschip van
schipper L. Mouthaan van Terneuzen. Het
si hip was beladen met suikerbieten, komende
van Zierikzee, met bestemming naar Gent. De
opvarenden,namelijk detschipper en zijnkneclit
de vrouw des schippers en een zuigeling van
driemaanden zijn met moeite gered.Overigens
is niets ^kunnen gered worden. Naar wij
vernemen was niets verzekerd. Reeds vier
malen inoet genoemde schipper met het
zelfde vaartuig averij beloopen hebben. Het
vaartuig schijnt, door ai tapping van water
in het kanaal op de steenglooiing geraakt te
zijn, waardoor het een lek heeft bekomen.
Hoek. Zo.idag morgen kwam de land
bouwer F. Dieleman tot de ontdekking dat
zijn koewachter (een persoon van ruim
40 jaar P. de B.) des zaterdags avonds niet
te huis was gekomen, wat natuurlijk aan
leiding gaf tot zoeken met het treurig ge
volg dat hij na eenig zoeken dood in een sloot
is gevonden omtrent een kwart uur van de
hofstede. Hij was om half tien nog op het
dorp gezien doch schijnt in het naar huis
gaan een toeval, soort van vallende ziekte
waar de Franschen veel ammunitie moesten
achterlaten.
Zeeland bleef nog maar steeds in de
macht der Franschen. Napoleon had het
zelfs in staat van beleg verklaard. Om
het te verlossen, had de Prins nu de
Souvereine Vorst de natie te wapen
geroepen; doch slechts weinige vrijwilligers
kwamen op zijn roepstem. Gevolg was dat
de gehate conscriptie (loting) gehandhaafd
moest worden.
Het vlotte echter met de bevrijding van
Zeeland nog nietzoodat een Engelsche
vloot, die zich omstreeks dien tijd op de
Zeeuw'clie wateren vertoonde, niet onwel
kom was. Eerst werd Zierikzee ontruimd,
en zoo kwamen Schouwen en Duiveland
vrij. Zuid Beveland verdreef weldra zelt
den vijand, met uitzondering van het fort
Bath, waar de Franschinan zich nestelde.
Ook Noord Beveland. Doch Walcheren
bleef dank zij de wakkerheid der Fransche
bezetting te Vlissingen, aan Napoleon
getrouw. Eerst in het volgende jaar werd
Vlissingen, en daarmede het eiland Wal
cheren weder vrij.
Z'io had ondanks zooveel ingezonken
heid bij het volk, de God van Nederland
zich weder krachtig betoond de Onverander
lijke, de Getrouwe te zijn, en uitgeholpen
in den nood.
In zoovele schijnbaar geringe zaken moest
die Goddelijke tussehenkomst uitblinken
Zoo was het bijvoorbeeld een zegen van
Boven, dat Holland en Utrecht zonder
gekregen te hebben waaraan de persoon
somwijlen lijdende was.
Vlissingen, 12 Nov. Hederi morgen is het
kleine torpedo-vaartuigje Cerberus, kapitein
Groen van hier vertrekken en daarmede
een begin gemaakt met liet grocte waag
stuk zee te bouwen in een vaartuig van
zulke geringe afmetingen, liet schip is
gebouwd op de werf van de Kon. Mij. de
schelde. Met luide hoerah's deed men de
bemanning uitgeleide.
s Heer Aremlskerke. Vrijdag 11. had de
72jarige wed. M. Goeree het ongeluk \an
den zolder te vallen, waardoor zij een arm
brak en twee wonden aan hel hoofd be
kwam. Heelkundige hulp werd verleend
door dhr. .Schilham.
Yli-slng^n. Heden morgen is de mailboot
Prinses Marie door Jen mist eerst te 7,45
aangekomen. Passagiers en mail vertrokken
per lacultatie*en trein van 7,55.
- Zaterdag is bij Sleeuwijk een twee
rn a's tscliip, dat aan den grond voer, door
een mede afsleepend ijzerschip aangevaren.
Het achterschip werd doorboort! en de \rouw
van den schipper werd bij de aanvaring
verpletterd. Hare vier kinderen waren in
de kajuit, die vol water liep. Gelukkig
slaagde men er in deze ongelukkigen teredden.
Een dame te Nijmi gen vermiste nog
al eens muntpapier en zilvergeld uit hare
secretairedoch zij kon er maar niet achter
komen, wie dit wegnam. Maar eindelijk
kwam het uit. Een der dienstboden bleek
de daderes te zijn. Zij had een valschen
sleutel weten machtig te worden en stal
telkens eenige geldswaarden, teneinde aan
hare ongelukkige zucht tot opschik te kun
nen voldoen.
Het aantal nieuwe wevers te Enschede
is tot 26 geklommen, zoodat niet behulp
van de trouw gebleven arbeiders 180 weef
getouwen in werking konden blijven. Het
\erzoekscln ift om terug te mogen komen, is
door zeven werkstakers geteekend. Drie af
gevaardigden uit de wert. stakers die voor
allen weder toelating kwamen vragen, kre
gen den raad eveneens per verzoekschrift
zich tot de daartoe bevoegde commissie te
wenden.
Het is bekend dat hier en daar de
westkust van ons land geweldig door de
zee te lijden heeft. Dit is ook het geval
niet het eilirid Rottum. Aan de westzijde
wordt het kleiner, aan de oostzijde grooter.
Volgens meting heeft het onlangs in 14
dagen 9'/a meter verloren. De woning van
den strandvoogd is nauwelijks verplaatst, of
de fondamenten der laatste woning worden
weder door het zeewater bespoeld.
Twee broeders te Tilburg hadden zich
doen inschrijven voor een reis naar Bra
zilië, waar zij zich als landbouwer-! wilden
vestigen. Zij hadden echter te Baarle-
Nassau verscheidene goederen ontvreemd.
De broeders werden kort daarop, in den
trein naar Antwerpen gearresteerd.
Te Havelte (Drente) bevinden zich
op het veld heuveltjes van Germaanschen
oorsprong. In een dier heuveltjes 2 meter
diep, is asch gevonden, waaronder half
verbrande menschenbeenderen, liggende op
houtskolen.
de hulp van Pruisen, Russen of Engelschen
waren vrij gekomen.
De toenmalige Engelsche minis'er van
binnenlandsche zaken verklaarde dat het
te bezien zou gestaan hebben, wat de
Verbonden Mogendheden wel met Holland
zouden hebben gedaan, als zij het eens
veroverd hadden. Indien de Heere niet
tusscher.beiden gekomen ware, hunne hulp
zou een gebroken rietstok gebleken zijn.
Immers, toen de Prins reeds in Den Haag
was, onderhandelden Rusland, Oostenrijk
en Pruisen inet Napoleon over den vrede
en boden hem aan een deel van Nederland
tot aan den Rijn.
Gelukkig, dat Napoleon dit aanbod van
de hand sloeg.
En als men dan weet, welke bezwaren
de staatsman Gijsbert Karei v. Hogendorp
le overwinnen had, en hoe moedig hij «tand
hield, ook waar allen versaagden, in den
donkeren n icht Van onzekerheid en machte
loosheid die toen Nederland benauwde, dan
zal men de wegen des Heeren roemen, die
hij in 1813 rnet Nederlands volk en met
Orinje gehouden heeft, en Hem danken
voor wat Hij ons schonk in het edele drie
manschap v. Hogendorp v. d. Duyn
v. Stirumin den erfprins van Oranje,
onzen eersten Koning Willem en in zoovele
anderen, die in November 1813 medewerkten
tot de wederoptrekking van het groote ge
bouw onzer nationale Vrijheid.
Soli Deo Gloria!
Oranje boven (Slot volgt).
