Nederland in 1813.
I Dinsdag 20 Nov. a. verkiezing te Schie-
dam voor een lid der kamer (\ac. Patijn).
■f De hr Patijn is reeds dooi- den Koning op
I het Loo beeedigd.
Kerk- en Schoolnieuws.
I 'erkregen en is thans aan de weezenschool
l geplaatst, waar hij geheel en uitsluitend
-.ijn opleiding genoten heeft. Overigens is
het niet de eerste maal dat weezen van
Neerbosch de onderwijzersacte verwerven.
Benoemd aan een bijzondere school
,e Delft mej. D. M. C. van de Kreke te
B vfiddelburg.
""feuilleton.
UI.
Rechtszaken.
Gemengde Berichten.
verleend is door gedeputeerde staten van
Zeeland, tot het maken van een stoomtram
weg langs den prov. steenweg van Sluis
naar de Belgische grens in aansluiting van
j de lijn Brugge over West-Capelle naar het
telfde punt dier grens.
De St. Crt. bevat de statuten van
i «De Kerkelijke Kas» te St. Annaland. Be-
j stuurders zijn C. Hage Izn. C. Elenbaas
Hzn., J. S. Pleune, P. Kodde Czn. en P.
I Vroegop.
I De le luit. Hartman keert in Nov.
s. met zijn detachement van Terneuzen
4 aaar Vlissingen terug.
Znidzande. De gemeente zal telephonisch
met Oostburg verbonden worden. Naar men
I verneemd heeft het gemeentebestuur van
Q Jadzand een dergelijke telephonische ver-
1 oinding geweigerd.
Retranchement. Benoemd tot agent van
politie te Middelburg dhr. J. Dubois alhier.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Schaarsbergen ds. G. W. A.
le Veer te Middelburg.
Chr. Ger. Kerk.
Drietal te Schiedam J. A. Goed bloed
~.e Zierikzee H, G. de Jonge te Dordrecht
m W. Renkema te Hoorn.
R Aangenomen te Bruinisse door dhr.
I 4. r. Bueren, cand. te Den Haag.
De kerkeraad van Tholen heeft naar
3 ie Standaard, verneemt, Woensdagavond,
I mder voorzitterschap van ds. Geselschap te
I Poortvliet, gebroken met de synodale orga-
I aisatie.
Ds. W. H. Gispen te Amsterdam heeft
',ijne benoeming tot hoofdredacteur van
De Bazuin aangenomen, en zal zich dus te
1 iampen metterwoon vestigt n.
Uit hoofde de «openbare» school te
Yndel thans door geen leerlingen meer
)ezocht wordt (allen gaan naar de christelijke
ichool) heeft de gemeenteraad besloten de
ichool voorloopig op te heffen.
Een der weesjongens te Neerbosch,
V. Pettinga heeft de- acte van onderwijzer
Zaterdag droeg dr. A. Kuyper in de
icholsche Zendingskerk te Amsterdam het
j ectoraat der Vrije Universiteit, over aan dr.
f. L Rutgers. ZHG hield eerst een rede
Toch was dit alles nog slechts een begin
i Ier smarten. Bij eiken vorm van roof, dien
het Nederlandsche volk dulden moest, had
iet toch de vrije beschikking over zijne
ionen behouden. Ook die werd onzen
1 /aderen ontnomen. Napoleon voerde namelijk
I le militaire conscriptie in, dat wil zeggen
le gedwongen opschrijving voor den knjgs-
dienst.
I Dit was wel de grievendste beleediging
lie de overweldiger hun aandeed. Nederland
Itad nog nooit anders dan vrijwillig de
i wapenen opgevat. Krijgslieden werden over
t geheel veracht en geschuwd. Zelfs een
l id der schutterij vertoonde] zich niet dan
by hooge noodzakelijkheid met zijn monteering
ran. De bloem der jongelieden werden van
1 ïunne betrekkingen afgescheurd, om een
I vreemden dwingeland te gaan dienen, wiens
,eugellooze oorlogszucht jaarlijks steeds
meerderen eischte.
Onze koloniën waren wij kwijt, dus konden
linze koloniale waren niet meer dan tegen
lieer hooge prijzen geleverd worden. In
plaats van koffie met suiker, werd suikerij
fflnet stroop de volksdrank. De tabak was
I lecht, want de alleenhandel van den tabak
[berustte voortaan bij den Staat tot stijving
pan de schatkist, doch tot verderf van
nenig handelaar.
I Overal, zoo binnenc- als buitenshuis, werd
Inen den druk der inleving gevaar. De
I'Yansche politie had overal hare geheime
lienaren, die loerden en luisterden, of daar
l.iets geklaagd of gesmeed werd tegen den
'ranschen overweldiger. Eer men het ver-
Bnoedde, was men in de gevangenis terecht
gekomen. De drukpers werd aan banden
,elegd. Er was geen «vrije gedachte» meer.
over het Calvinisme in de Kunst, en gaf
daarna een overzicht van het wedervaren dei-
Vrije Hoogéschool gedurende haar nu 8 jarig
bestaan. Daaruit bleek dat de lessen wel
eer met vier begonnen, nu begonnen met
81 kweekelingen, waarvan 69 oude en 12
nieuwe. Enkel theologie kozen 60 kweeke
lingen enkel letteren 8, enkel rechten 5
godgeleerdheid en rechten tegelijk 7 theo
logie en letteren tegelijk 2.
«Met bij ons te komen», zeide dr. K.,
«en met de overheidschool te zoeken, wagen
zij veel. Zij moeten zich behelpen, met
hoogleeraren en boeken. Met de nieuwe
boeken komen zij er nietde oude zijn
duur. Handboeken steken nog in de geboorte.
Zoo loopt het wieltje hunner studiën niet
op een zandweg, terwijl zij ook in het stu
dentenleven ruimer keus, die het vrienden
hart aan machtiger scholen vindt, missen
velerlei inrichting en intstelling, die aan
het stuuentenleven spanning en glans ver
leent, om hun kleiner aantal derven moeten
en daarbjj nog aan de onaangenaamheid bloot
staan, dat vriend en vijand met arendsoog
op hen gluurt, of hun ook soms de enkel
zwikt.»
Daarna sprak de aftredende rector over
het heengaan van dr. Hoedemaker. Waarom
verliet hij de school Omdat dusver het
grooterdeel van de kweekelingen de Be
diening des Woords zochten in kerken, die
zijne sympathie moesten derven. «Iets wat
zeide spr.ofschoon inconsequent, toch
verschoonbaar is van dr. Hoedemaker, ver
mits onze tegenstanders bijna het onmoge
lijke deden, en in den klank der publieke
opinie ons met de Kerkelijke Doleantie te
vereenzelvigen, om tegen den overweldigen
den indruk dier publieke opinie bleek het
licht bewogen en fijn aandoenlijk sensorium
van onzen toenmaligen vriend en ambt
genoot niet onder elke constellatie oestand.»
Als vrucht van het onderwijs wees spr.
op jhr. mr. W. H. de Savornin Lohman
A.F.zn deze is de eerste leerling der stich
ting, wien de doctorsbul werd uitgereikt.
In de godgeleerdheid werden vijf candidaats
en een doctoraal examen afgelegdvoor
die der rechten twee candidaats en een doc
toraal. Voor die der letteren een candidaats-
en negen propadeutische examens.
Er zijn thans 6 hoogleeraren. In het
college van directeuren traden op de hh.
G. H. Th- a Th. v. d. Hoop, oud lid der
tweede kamer te Doornspijk en E. G. Wen-
tinck en als plaatvervangers mr. Th. Heems
kerk en C. M. E. v. Löben Seis leden der
tweede Kamer.
De rechtbank te 's Gravenhage ver
oordeelde gisteren den gepens. zee-officier,
die den directeur-generaal van de Maat. «Zee-
bad-Scheveningen» had beleedigd door hem
Het «vrije woord» behoorde van nu aan tot
het verleden. Alle bladen en boeken moes
ten, in de Fransche taal gedrukt, zoodra zij
de drukkerij verlaten hadden, door Fransche
ambtenaren gelezen en gekeurd worden en
wee den uitgever, als er iets in stond, wat
den Franschman niet welgevallig was. Op
alle nieuwsbladen prijkte de Fransche
Adelaar.
Op de scholen moest, naast het Hollandsch
de Fransche taal onderwezen worden. Ja,
de Nederlanders konden getuigen zoo
spreekt een onzer schrijvers wat het zegt
de lasten en opbrengsten voor de gemeene
zaak niet te zien terugkeeren in den boezem
van het volk zelfmaar als buit naar elders
te zien wegvoeren en in hun eigen land
te worden beheerscht door vreemdelingen,
wier taal en zeden hun, zoo al niet onbe
kend, dan toch niet eigen waren.
Het waren benauwde tijden, die echter
nog dit nut hadden, dat zij de partijtwisten
verdreven, de harten nader tot God brachten
en de wenschen om terugkeer van ons ge
liefd Oranjehuis deden vermenigvuldigen.
Inmiddels verloren wij de laatste onzer
volksplantingen, waaronder Java, na eene
hardnekkige verdediging door Janssens, 1811.
Dan strenge heeren regeeren niet
lang.
Ook Napoleon zou dit ondervinden.
Vermaagschapt aan den keizer van Oos
tenrijk, meende hij het toppunt van zijn
roem te hebben bereikt. Dit toppunt bleek
echter het keerpunt te zijn.
De eerzuchtige gevoelde zich niet bevre
digd, alvorens Engeland vernietigd en Rus
land getuchtigd te hebben deze toch zwenk
te meer van hem af, terwijl gene hem
nog altijd weerstond en zijne beste legers
in Spanje vernietigde.
Maar hij zou hen wel vinden.
Immers geheel Duitschland lag thans
de woorden «ploert» en «bankroetier van
Soerabaja» toe te voegen, tot betaling eener
geldboete van f 50.
Goes. Heden had in de Sociëteit «Van
ongenuchten Vrij» de verloting plaats der
voorwerpen ten behoeve der weezenverple-
ging op Noord- en Zuid-Beveland. Er waren
12 hoofdprijzen. De volgende nors. zijn op
de hoofdprijzen gevallen
No. 110: «TwaalfJap. kopjes en schoteltjes.»
No. 745«Een zilveren Theeservies.» No.
2313: «Een zilveren Eierstel.» No. 2935
«Twee Botervlootjes met Zilver.» No. 3415:
«twee Saksisch porseleinen Vazen» (geschenk
van H. K. H. de groot-hertogin van Saksen
Weimar. No. 4396: «twaalf Japausche kopjes
en schoteltjes. No. 5363 «2 zilveren Bo-
terlepelt es in étui.» No. 2008: «twee likeur-
karaffen met zilver». No. 2173een vogel
kooi No. 5279: twaalf Japarische kopjes en
schoteltjes. No. 199een albumtafeltje.
No. 745 een zilveren theeservies. No. 4642:
pendule met coupes.
Gedurende een paar dagen is buiten
Wemeldinge met hoogwater op een plaat
gevaren het Ned. stoomschip Dordrecht III
gez. Grootenboer, beladen met suiker. Men
vreest dat genoemd stoomschip zonder een
gedeelte der lading in eene lichter over te
laden niet vlot zal komen.
Ten tweeden male in dit seisoen is in
de polders Oud- en Nieuw-Noor<]-Beveknd
door een tiental Fransche heeren eene twee-
daagsche jacht gehouden. Er werden 166
hazen en 12 patrijzen gedood.
Kwamen in den laatsten tijd enkele
gevallen van kwaadaardige keelziekte voor
in de naburige gemeenten Axel en Terneuzen
thans is ook een lijder te Zaamslag weder
een lijder aan diphtheritis onder genees
kundige behandeling. Tot voor 6 maanden
waren geen diphtheritislijders in laatstge
noemde gemeente aanwezig. M. C.
Te Nieuwerkerk (Duivéland) waren
in het huisgezin van den arbeider M. v. D.
eenige kinderen geheel aan zich zelf over
gelaten, daar zoowel de vader als de moe
der buitenshuis werkzaam waren. De kinde-
i en begonnen met lucifers te spelen, totdat
deze in aanraking kwamen met een petro-
leumtoestel, dat omviel, waardoor een twee
jarig meisje zulke hevige brandwonden
verkreeg, dat zij aan de gevolgen is over
leden.
Bij de laatst gehouden inspectie van
de brandspuiten te WFsekerke bleek dat
deze volkomen in orde waren. Tijdens de
inspectie ontstond er brand in de jas
van den pijplijder zonder hulp van de spuit
werd zij echter gebluscht. A'. B.
Ierseke. De heer Jan Sinke Jz. heeft
zijne benoeming tot lid ,van het Burg.
Armbest. niet aangenomen. Andermaal is
overwonnen aan zijne voeten machteloos
om hem te weerstaan of bedelende om zij n
bondgenootschap of bescherming.
Wie zou hem dan beletten Duitschland
door te trekkende legers zijner bondge-
nooten bij het zjjne aan te sluiten Rusland
te veroveren, en door dit aanstaande win
gewest heen, zich naar Azië te spoeden, en
den Engelschman in zijne koloniën aan te
tasten Hij zou dit trotsche plan volvoeren,
of hij zou geen Bonaparte meer zijn.
Doch Hij, die machtiger is dan alle cae
sars der aarde te zamen, had met eene
Goddelijke-stentorstem Zijn Tot hiertoe en
niet verder gesproken Aan dit verwaande
Rusland-plan zou de Fransche keizer zich
den dood eten.
Ontzettend waren de toebereidselen tot
het voeren van dien nieuwen krijg gemaakt.
Ook in Nederland was weening in menige
woning. Vijftienduizend van Neerlands
beste zonen werden van den ouderlijken
haard gerukt, om te strijden onder zijne
vanen, of beter gezegd om als kanonnen-
/leesch te dienen voor de i overwinnaar
Van deze 15,000 werden 2 regimenten
gevormd, behoorende bij de zoogenaamde
oude Garde des Keizers, een keurbende, die
slechts in de uiterste gevallen dienst mocht
doen. De overige waren bij Fransche
regimenten ingedeeld.
Meer dan een half miljoen strijders,
Napoleon aan het hoofd, trokken nu over
de Niemen, onder de hevigste plasregens.
Eenige dagen lang trokken zij door on
bekende streken, zonder eenig spoor van
den vijand te ontdekken, en dat onder
buitengewoon droog en heet weer, bij
doodelijk gebrek aan water. Het klimaat
doodde er zoo velen, dat hun aantal tot
nauwelijks een derde was weggesmolten,
toen het tot een eigenlijk treffen kwam.
Nergens vonden zij levensmiddelen; de
Russen hadden alles meegenomen. Te
door voorn, bestuur een voordracht den
gem. raad ter benoeming aangeboden be
staande uit de hh. A. Verschuure en Jac.
Seheele Jz.
Terneuzen, 26 Oct. Gisteren avond, om
streeks 8 ure had aan de loskade weder
een vreeselijk ongeluk plaats. Een jongeling
P. H., geraakte vermoedelijk door het los
schieten van eene baal katoen, onder een
goederentrein, waardoor deze over hem heen
ging en hij ernstig gewond werd opgenomen.
Naar zijne ouderlijke woning overgebracht,
is hij nog gisteren avond overleden.
--De minister van justitie brengt ter
kennis aa i belanghebbenden, dat vooreerst
geen gelegenheid bestaat tot plaatsing bij
de rijksveldwacht.
Dinsdagmorgen vroeg werd door ze
keren C. te Breda de hulp der politie
ingeroepen. Terstond gingen twee agenten
er fieen en vonden, in allerellendigsten
toestand, een man bij de varkens in het
hok liggen, van al zijn bovenkleederen
ontdaan, die gedeeltelijk in liet hok ver
spreid waren. Het eerste werk was na
tuurlijk den man te redden De in den
modder doorgebrachte nacht heeft hem
echter zoo aangegrepen, dat men voor zijn
leven vreest. Hij was daags te voren uit de
strafgevangenis, waarhij zes maanden gezeten
had, ontslagen. Hoe hij in het kot gekomen
■s, is onbekend.
Drie gezusters (drielingen) waarvan er
een te 's Gravenhage en twee te Arnhem
wonen, hebben Woensdag hun 70sten ver
jaardag gevierd. Voor de aardigheid wordt
er bij gemeld dat alle dr e nog in het bezit
zijn van hun echtgenoot, en dat zij ieder
slechts één zoon hebben.
Yergadoring van den gemeenteraad te
Goos op Vrijdag 26 üct.
Voorzitter de hr. Burgemeester. Afwezig
met kennisgeving dhr. Moens.
De notulen worden gelezen en goedge
keurd. De voorzitter deelt ouder anderen
mede dat het opwinden der klok enz. is
aangenomen door C. de Poorter voor f 212,50
'sjaars; dat van Gedep. Staten zijn inge
komen goedkeuring van door den raad
aangenomen verordeningendat o. a. de
heeren G. Krol v, d. Hoek en W. A. d.
Laat de Kanter tot tel ers Jer brandweer
benoemd zijn; dat de firma V. d. Reit
aannemer is van kolen a 89 cent der H. L.;
dat door een referendaris van het ministerie
van justitie aan B. enW.is medegedeeld dat er
plannen in bewerking zjjnom voorde zittingen
van voor het kantongerecht een kamer te doen
gereedmaken in het huis van arrestkomt
dit plan tot uitvoering, dan zal de gemeente
voor de huur der zalen in het raadhuis een
som van f500 moeten derven.
Moscou, waar zij rust hoopten te vinden,
werden zij in een der koude Russische
nachten opgeschtikt door het geroep van
branden door de vlammen uit Rus-
lands hoofdstad verdreven. En toen begon
de terugtochtwel is waar nu en dan
afgewisseld door wonderbare overwinningen
die de uitgeputte hoop op de kozakken wist
te bevechtendoch steeds meer dunden de
gelederen, en wat de verbitterde Kozak
leven liet, viel als zekere prooi in de
klauwen van wintervorst en uitputting.
Ook de Hollandsche regimenten deden
wat zij konden. Een regiment van 2000
tot 500 man geslonken werd aangewezen
om een Russische legerafdeeling op den weg
staande te houden. Het geluktedoch om
kort daarop wegens de groote verliezen
terug te trekken. Er waren slechts 40
man overgebleven.
Het andere regiment, Hollandsche ja< ers
werd afgemaakt, op 78 manschappen na,
die als krijgsgevangenen naar Rusland
werden meegenomen. Van die |78 waren
slechts 25 ongekwetst.
Van de vier Hollandsche korpsen, bij
het hoofdleger ingedeeld, overleefde sleehts
een, en dan nog slechts in naam, f den
veldtocht. Het bleek aan het eind tot een
peloton versmolten te zijn.
Ook de Hollandsche pontonniers, onder
kapitein Benthien legden wonderen van
beleid en werkkracht aan den dag. In
der haast sloegen zij de brug over de Duna
en rukten die, bij de nadering des vjjands,
weder uiteen, zoodat de Fransche vluchte
lingen, dank zij hun optreden, gered werden.
Zoo deden zij ook bij den merkwaardigen
overtocht over de Beresina.
Van al deze wakkere mannen bleven
echter geen veertig in leven, en slechts
zeven hunner bereikten met hun aanvoer
der behouden hun vaderland.
Wordt vervtlgd.
