ERK
MPhT
stoffen,
CHRIST ELI JK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOORZEELANL).
HIJSEN,
Goes.
Laken
^stoffen
ER WERELD,
inter-
Heijham-Massee.
1888. No. 153.
Donderdag 27 September.
Tweede Jaargang,
k Co.,
V verkrijgbaar bi i
5 KLEUREN.
UEL.
A U G E N:
af flO.--
„TELEGRAAF."
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, le Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Onze Dubbeltjes.
De bestemming der dubbeltjes.
a
IDELBURG.
Men,
ran af f 17.
3r 6/4 breed.
15 cents.
BESTE QUALITEIT 60
EEDTE ét 70 cent.
ie kinderen den len Oc>
)M)EItE SCHOOL alhier
n, maar het schoolgeld
aand) niet knnnen beta-
toodigd zich vóór 28 SEP-
tot één der onderstaande
J. DONNER.
J. P. BOSHOFF.
C. SNOEP Az.
J. J. VISSER.
J. C. WIRTZCz.
ROOTE COLLECTIE
iN NIEUWE
1
i 15 el stof 6/4
;S BINNEN 2 DAGEN.
ïroote Markt, Goes.
DDELB.-ROTTERDAM.
gezonderd Zondags.
Van Middelburg 9.
8.30.
BOOTDIENST
ei burg en Zierikzee.
erikzee Spoorweg Goes,
september.
Van Zierikzee
.30 Dinsd. 25'smorg. 7.30
,30 Woen. 26 7,30
,30 Dond. 27 6.
Vrijd. 28 6.30
Vrijd. 28'smidd. 3,30
Zat. 29 12,
Zond. 30 3,30
itember.
van Antwerpen
Dinsd. 25'smorg. 8.30
Dond. 27 8.30
Zater. 29 2.30
M ZfEIUW,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers- 0,026
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel,
meer 10 cent.
De minister van financiën heeft de be
grooting van 1889 bij de Tweede Kamer
ingediend.
Om de lezers niet te zeer te vermoeien
met de opgave van vele cijfers, schrijven
wij een en ander over in ronde getallen.
Bjj de verschillende begrootingswetten
zijn de uitgaven geraamd op een gezamen
lijk bedrag van 133 miljoen gulden.
Er was voor 1888 aan kredieten reeds toe
gestaan 136 miljoen gulden. Er wordt dus nu
voor 1889 de som van ruim 3 miljoen gulden
minder aangevraagd. Dit komt hoofdzakelijk
daar van daan, dat in 1888 voor de aflossing
der eritrepöt-leening bijna driemiljoen gulden
is besteed, welke in 1889 niet zal worden
uitgegeven. Er is onder anderen voor de
volgende hoofdstukken minder aangevraagd
Voor Nationale schuld bijna 3 miljoen
minder.
Voor Financiën f500 duizend minder.
Voor Waterstaat ruim 1 miljoen 6 ton
minder.
Maar daarentegen
Voor Marine 1 miljoen 6 ton meer en
voor Oorlog bijna 4 ton meer. En nu
de raming der middelen, waaruit de uit
gave voor de 133 miljoen gulden zal ge-
von len worden.
De geheele opbrengst wordt geraamd
op 120 miljoen die voor 1888 was geraamd
op 118 miljoendus is de raming nu 1
miljoen 6 ton hooger. Toch is deze raming
nog 12 miljoen gulden beneden de uitgaven.
Dus een te kort van 12 miljoen gulden.
Met de tekorten van vorige jaren is er
een totaal-tekort van 21 miljoen. Er is
echter van de leening, in 1884 aangegaan
nog ruim 2 miljoen beschikbaar. Dus
dalen de gezamenlijke tekorten tot 19
miljoen.
Nog zullen 6 miljoen noodig zijn voor
het Merwedekanaal en spoorwegaanleg; dus
wacht ons een gezamenlijk tekort van 25
miljoen gulden.
Een verbazende som voorwaar, maar die
klein te noemen is, als men nagaat dat
door de vorige regeering het tekort op 53
miljoen was gesteld. Dat is meer dan
tweemaal zooveel!
Of dit gunstige verschil dan op rekening
van het beleid van dezen minister moet
gesteld worden
O neen
Ev-n dwaas als het is, van een ministerie
va t vijf maanden de meest ingrijpende
veranderingen te verwachten, en het aan
sprakelijk te stellen voor de meerdere uit
gaven, die hier en daar noodig zijn
even dwaas is het te meenen als zou een
halfjarig bestuur thans reeds hebben kunnen
leiden tot deze gelukkige schuldvermindering.
Neen, niet het beleid der tegenwoordige
regeering is oorzaak van dezen vooruitgang
maar de gelukkige omstandigheid, dat de
middelen hier te lande klommen, de koffie-
oogst op Java toch nog meeviel, en de Indische
rekening van '87 met een zeer goed saldo
sloot. Minister Godin de Beaufort is, al«
beheerder van 's Rijks schatkist, op een niet
ongelukkig tijdstip opgetreden.
Ware een liberaal minister met deze be
grooting aangekomen, ook hij zou van deze
gelukkige omstandigheid hebbengeprofiteerd.
Toch kunnen wij het er gerust voor houden,
dat een «liberaal» minister een hoogere
raming dan deze zou hebben aangeboden.
Want al is het waar, dat voor oorlog
en Marine meerdere uitgaven gevraagd
worden, daartegenover staat, dat dan toch
op Binnenlandsche zaken een begin van
bezuiniging valt waar te nemen, waarop
een aanmerkelijke voortgang in de begrooting
van 1890 zal volgen.
De Minister heeft er voorts op gewezen
dat in verschillende dienstjaren, alleen voor
den aanleg van het Merwedekanaal en van
spoorwegen, grootere sommen zijn besteed
dan de tekorten bedragen en dat daarvoor
geleend zou kunnen worden. Echter zullen
geen nieuwe leeningengeen nieuwe be
lastingen noodig zijn. En de tekorten zullen
over weinige jaren ook niet meer aanwezig
zijn.
Een liberaal blad, het Handelsblad,
noemde dit terecht een blijde boodschap 1
De natie was immers in de laatste tien
jaren al meer gewoon geraakt aan de oude
boodschap: tekorten, leeningen, nieuwe be
lastingen. Het is al heel wat gewonnen,
dat wij die periode uil zijn. Zij keere
nimmer weder.
DE DUBBELTJES EN DE MARINE.
De Minister van Marine acht de ver
meerdering der zeemacht, afgescheiden van
de geleidelijke vernieuwing, noodig met een
ramschip, een monitor, 6 visch-torpedobooten
10 spar-torpedobooten en 3 riviervaartuigen.
Hij vraagt aan 11,481,500 als eerste termijn
voor den bouw van een pantserdekschip en
van een ramschip en geheel bedrag voor
den aanmaak van een ijzeren werkvaar-
tuig. Het pantserdekschip is geraamd op
12,100,000, het ramschip op f 1,600,000,
beide zonder artillerie. De aanbouw voor
het verder benoodigde wordt uitgesteld.
Voor de drie ontbrekende riviervaartuigen
kunnen mogelijk geschikte particuliere vaar
tuigen worden ingehuurd.
Maar zijn dan die meerdere uitgaven
voor Marine en Oorlog zoo broodnoodig
Vraag dat onzen officieren bij de zee-en
landmacht en schutterij maar eens. Voor
het grootste gedeelte behooren zij tot de
liberale partij; en zullen dus zeker, ook wijl
zij den treurigen toestand van nabij kennen,
een onpartijdig oordeel vellen.
Wij zeggen niet te veel, als wij beweren
dat onder de vorige regeering onze Neder
landsche Marine schroomelijk is achteruit
gegaan.
De vorige meerderheid had geen hart
voor haar, de misdeelde. Liberale ministers
van marine, die het waagden iets tot hare
verbetering te ondernemen, werden on
barmhartig van het Staatstooneel wegge-
kegeld er. de eene bewindsman na de ander
verliet met schande beladen, zijn verworpen
begrooting in den zak, het politieke erf.
Het is een breede schaar van gevallenen,
die daar omdolen in het staatkundig Elyseum.
Al hunne namen te noemen, het zou niet
mogelijk zijnmaar de namen der laatst
gevallenenGeerling, Gericke, Tromp, liggen
nog versch in het geheugen.
De liberale partij, als een tweede Satur-
nusverslond hare eigen kinderen. Zij
sneed alle wegen tot verbetering van het
lot der marine in koelen bloede af, en
dwong iederen minister uit haar midden,
zoo hij slechts voor één cent wilde ver
beteren, onverbiddelijk tot heengaan.
Denk aan Goeman Borgesius, die de
marinewerf te Amsterdam ontvolkte.
Zoo ook op het gebied van oorlog.
Vraag het den heer Heemskerk eens,
hoeveel ministers van oorlog hij ten grave
zag dalen, gesneuveld als zij waren met
de begrooting, of met een goed bedoelde
vestingwet in de hand.
Tot de goede man er zich ten slotte bjj
neerlegde en in de laatste jaren maar met
geene verbeteringen of hoogere begrootingen
meer aankwam.
Het feit dat oorlog in de laatste jaren
toch altijd nog meer kostte dan voor twintig
jaren kan buiten bespreking blijven. De
tijdsomstandigheden waren toen anders.
Toch dient dit feit wel in het geheugen
bewaard te worden, dat oorlog en marine
door deze bezuinigingswoede der laatste jaren
aan lager wal geraakt zijn. Het moet anders
worden. De tegenwoordige minister van
marine, de heer Dijserinck, ofschoon libe
raal als zijne voorgangers, is het niettemin
evenals dezen, met het ministerie der
rechterzijde, op dat punt, geheel eens.
Men meent zelfs te weten, dat de
regeering liever zal aftreden, dan op
dat punt aan de zuinigheidsmannen ook
maar iets toe te geven.
Hier toch zou een verkeerde zuinigheid
betracht worden, die op het laatst de j wijs
heid zou moeten bedriegen.
Onze ontredderde vloot moet verbeterd,
onze schutterij nagezienons verdedigings-
stelsel gerepareerd, onze leger-organisatie
hervormd worden.
Vroeger was het: wat gij op onderwijs
te veel uitgeeft, zullen wij verhalen op
ons leger en op de Nederlandsche vloot.
Thans moet het zijn Met wat wij
aanvankelijk kunnen bezuinigen op het
onderwijsmoeten wij gedeeltelijk tegemoet
komen in de kosten voor opheffing onzer
strijdkrachten uit den bespottelijken toestand
van verval, waarin zij geraakt zijn.
Immers, wat baat het al, of wij goed
onderwezen zonen hebben, zoo zij bij een
mogelijken oorlog onverhoeds kunnen over
vallen en in de pan gehakt worden?
Wat heeft men ten slotte aan eene natie
die ontwikkeld en knap gemaakt werd, en
over, o zoo veel weet mee te praten, doch
geen vloot heeft om den vijand uit bare
havens te weren
Kent gij de satyre op de philosopliische
eieren
Een student aan vaders tafel gezeten, wist
te beredeneeren dat de drie eieren die op
tafel lagen, voor hem en zijn ouders ieder
één, eigenlijk vijf eieren waren
Het gevolg was dat Vader en Moeder de
drie heusche eieren opaten, en de wijze
student, op vaders bestel het met de twee
philosophische eieren doen moest, en dus
onverzadigd van tafel ging.
Zoo zou het de Nederlandsche natie met
met hare wij, e zonen, eveneens kunnen gaan,
zoo men vasthield aan de dwaling dat
Onderwijs, onderwijs, en niets dan onderwijs
voor ons nationaal bestaan voldoende ware
en inmiddels onze eens zoo gevreesde vloot
liet verslijten.
Onze regeering houdt zich daarentegen aan
den gulden regel, die den christen voegt:
dat men namelijk het eene doe, en het
andere niet nalate.
De verschillende hoofdstukken der staats-
begrooting zyn uitgetrokken tot de volgende
bedragen
I. Huis des Konings f650,000 (onveranderd).
II. Hooge Colleges van Staat enz. geraamd
f 647,182.25 of f 46,12.75 minder dan het
vorige jaar. Er wordt nl. aangevraagd,
minder voor Uitgaven voor den Raad van
State f 500, voor de Algemeens Rekenkamer
f200, voor de kanselarij der beide orden
f 617,75 en voor pensioenen, wachtgelden
enz. f7945;
tegenover eene hoogere raming voorUit
gaven ten behoeve van de Staten Generaal
f 4450 en van het Kabinet des Konings f 200
III. Buitenlandsche zaken geraamd op
f713,312.00 of f20,546.00 meer dan het
vorige jaar. Er wordt nl. aangevraagd meer
voor kosten van het departement 11,100.00;
van buitenlandsche zendingen en consul-
taten f 18.300pensioenen en wachtgelden
f 1,146.
IV. Justitie geraamd f 5,107,391 of f1398
minder dan voor 1888 toegestaan. Er
wordt namelijk aangevraagd minder voor
kosten van de rechterlijke macht f 14,012,
gerechtskosten f 10.000; kosten der gevan
genissen enrijks-opvoedingsgestichten f50.142
pensioenen enz. f3287. tegenover een hoogere
raming voor kosten van algemeene of rijks
politie en in zake jacht 9n visscherij f6650,
gebouwen, daaronder niet begrepen de rijks
werkinrichtingen, f64.400; kosten der rijks
werkinrichtingen en van het rijksgesticht
Ommerschans f4993.
V. Binnenlandsche Zaken geraamd op
f10,054,129 of f 1813,368.33 minder dan voor
1888 toegestaan. Er wordt minder aange
vraagd voornationale militie en schutte
rijen f 400medische politie f 57^480on
derwijs f 107,321,33kunsten en wetenschap
pen f 46,977tegenover eene hoogere raming
voor: kosten van bestuur der provinciën
enz. f 22,835 pensioenen enz. f 4,975.
VI. Marine ger. f 14,290,556,20 of
f 1,633,770,10 meer dan voor 1888 toegestaan.
Er wordt meer aangevraagdkosten der
administratie f 3716,565, materieel der zee
macht en 's rijkswerven f 1,642,065. pensi
oenen enz. f 42,221,60tegenover een lagere
ramingvoor personeel der zeemacht f25,125;
loodswezen, de betonning, bebakening enz.
f 29,108.161/,.
VILL Nationale schuld ger. f33.509.563.78
of f 2.844.402.50 minder dan voor 1888 toege
staan. Er wordt minder aangevraagd voor
interesten f£73.802.50 amortisatie en aflos
sing van rentegevende Nationale Schuld
f2.773.600.
VUB. Financiën geraamd f23.523,080.581/,
of f522,131.25 minder dan het vorige jaar
toegestaan. Minder wordt aangevraagd voor:
Kosten van het departement f 625admi
nistratie der directe belastingen enz. f 478.814;
uitkeering aan de gemeenten f13.000; kosten
der eerediensten f 1773verse illende uitga
ven, pensioenen, wachtgelden enz. f69,369.25
tegenover eene hoogere raming voorKosten
voor het muntwezen 128.300; idem van
administratie van het zegel enz. f13.150.
VIII. Oorlog geraamd op f 20,688.688 of
f 394.297 meer dan het vorig jaar. Meer
wordt aangevraagd voor: traktementen en
toelagen f 2080, soldjjen en verdere kosten
der verschillende staven, enz. f127.754, artil
lerie-inrichtingen, enz. f 23,775, materieel der
genio enz. f 14.230non-activiteitstracte-
menten enz. f55.600, het wapen der maré
chaussee f 1,535, buitengewone uitgaven
f 304,300. Hier tegenover staat een lagere
raming voor traktementen, enz, (afd. III)
f 275, uitgaven voor den geneeskundigen
dienst f 6.Ö54idem voor studie en onder
wijs f123; kosten der Rijks centrale ma
gazijnen van kleeding, enz. f54.845; militaire
