IERK
(8)
mantels
sche Boot
CHRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
Y00R ZEELAND.
t."
IUIJSEN,
IÜ#i
Sorteering:
)ER WERELD,
Bergervoet.
imes-
1888. No. 146.
Dinsdag II September.
Tweede Jaargang,
LIGNY, Goes.
e Stoomtjalk
DEN-VLAKE.
k Co.,
4 gulden.
S naar ROTTERDAM
TTERDAM naar GOES
bootdienst
ndienst.
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTEXTIEN:
Armverzorging.
ly. De barmhartigheid bescherme met
alle geestelijke en zedeljjke middelen, ook
door middel van de hulp der politie en justitie
de eerbaarheid en goede zeden en de eetbaren.
Zondagsrust.
Het fijne puntje van verschil.
lV verkrijgbaar bij
JDELBURG.
Fabrieksmerk.
aan.
s bij den Heer
letten.
EN
iber 's midd. 1.30 u.
tember 's morg. 9.u.
iS naar ROTTERDAM
3ept. 'smidd. 1,30 u.
ROTTERDAM
ept. 's morg. 9,u.
te Rotterdam bij den
E LANGE, op 'tHa-
M. BOUWMAN.
J BOS,
irectie.
Rotterdam Nieuwe
kkenbrug.
E L IJ K S
ake vm. 6, nam. 1,30, 6 u
vm. 8.-40, nm. 4,40, 6.5
en: vm. 4,20 en m. 12 u.
nmiddellijk na aankomst
0 u. vm. en 6 u. nam. 0.
van en naar het Spoor-
t rijden.
ZEEUW,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prjjs per drie maanden franco p. p.
Enkele nommers
f0,95
- 0,025
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regeL
meer 10 cent.
ssingenMiddelburg.
rekuren0
Rem. 5, Zeilm. 6.30,
2, 3,30, 5. 6.30 8. "10.15.
5,30, 7.15, 8,45, 10,15
4.15, 5,45, 7,15, 9, W
nssclien Middelburg et
lissingen.
6.20-j-, 8,—9,15-j-, 10,7^
nm l,40-[-,2,30, 3,3 T
7,30+, 8.30.
8.j-,9,10,1,11'77'
2.30f, 3,30, 4,307 5,30.
9,30. a.
reizen aan waarbij a
ir(t wordt aangelegd..
n leggen aan de Keersl
Zij, die zich met 1 OCTO
BER a, s. op dit blad
wenschen te abonneeren, ontvangen de
nog in deze maand verschijnende nummers
GRATIS.
Op den 30 Mei van dit jaar werd deze
zaak door ds. Klaarhamer van Middelburg
op de Zeeuwsche provinciale Diaconie Con
ferentie in een twintigtal stellingen breed
voerig toegelicht. Ieder van deze stellingen
zou reeds stof geven voor een hoofdartikel.
Wjj laten er enkele van volgen.
1. Reformatie in de bediening der barm
hartigheid is dringend noodig.
2. De maitschappeljjke toestanden zou
den anders en beter zijn, zoo de Kerk
hare profetische en priesterlijke roeping
niet zoo lang en zoo schrikkelijk bad ver
waarloosd.
3. Het ambt der Diakenen is, de pries
terlijke barmhartigheid namens de Kerk
te oefenen.
Door oefening van dit ambt moet ellende
voorkomen ót gelenigd óf genezen worden.
4. Dp ellende, waarop de Diakenen hun
arbeid rtohten is vooral de zedelijke en
stoffelijke ellende, zoowel persoonlijke
als maatschappelijke.
5 De maatschappelijke toestanden zijn
diep treurig, en met *t oog op de toekomst
schrikkelijk.
Dit is de vrucht van de toepassing der
revolutie-beginselen in school en huis en
kerk, in maatschappij en staat.
6. Zullen Diakenen met vrucht deze
ellende bestrijden, dan dient er o. a. óók
te zjjn éenheid, (niet eenvormigheid) in
de handeling en saamwerking, niet slechts
lokaal en classikaal, maar ook van alle
gereformeerde diakonieën in ons land.
Daartoe zullen de Diaconieën der ver
schillende kerken goede correspondentie
moeten onderhouden.
7. Vooral in drie zonden komt de zede-
ijke en stoffelijke ellende sterk uit, en
wordt er tevens door verergerd, n.l. in 't
xtuperisme en in 't socialisme en in de
Prostitutie.
8. De Bedienaars van de barmhartig
heid moeten ook tegenover deze drie in
t oog houdena. dat het recht en de
ietde Gods oorsprong en kracht is der
barmhartigheid, en dat het utilisme
onder eiken .vorm haar graf is; b. dat
bier niet slechts moet gelenigd maar ge
nezen en voorkomen; c. dat zij niet het
kwade hebben te wreken, doch met en
naar de Wet en het Getuigenis moeten
dringen en dwingen tot het goede.
Pauperisme, Socialisme, Prostitutie.
De volgende punten kwamen nog in
ZEerw. betoog voor. Op de behandeling van
net bestaan en de oorzaken der maatschap
pelijke toestanden, volgen de mogelijke ge
neesmiddelen der ellende.
Het pauperisme mag niet gerekend
worden tot 's Heeren voorzienig bestel,
preaken 22:2) maar moet beschouwd
as een zondig verschijnsel, dat de vrucht
i van- en straffe Gods is over de zonde
00f "wsgezin en maatschappij gepleegd
in het dienen der zinnen (1 Joh 2 :16),
ln net afgaan van die ordonnantiën
s> Welke de huiselijke en maatschap*
peljjke betrekkingen en verhoudingen be
palen.
Het moet bestreden en voorkomen in
verstandige Prediker 8:5 en 6), lijdzame,
langmoedige, zachtmoedige, dienende liefde,
welke uitgaat o. a. van Genesis 3 18, 19,
en in 't oog houdt o. a. Spreuken 1025
en 13 14, en Lukas 12 15, en 2 Ihes-
salonicensen 31012, en tevens in toe
passing tracht te brengen de beginselen
van Leviticus 25 en Deuleronomium 15.
Ook bedenke de Diaken, dat het is een
chronische niet alleen stoffelijke maar ook
stedelijke verarming van de benedenste
lagen der maatschappij;
dat het meest voorkomt in onze over
bevolkte steden
meer gevonden wordt waar Rome dan
waar Geneve overwegenden invloed heeft
meer voorkomt in fabrieksdistricten, dan
waar handel of landbouw ot veeteelt hoofd
bron van bestaan is.
11. De Diaken moet trachten de geeste
lijke en zedelijke en stoffelijke ellende, door
het socialisme veroorzaakt of verergerd, te
lenigen, te genezen en te voorkomen.
Hij doe dit praktisch opvoedend, hel
pende den ellendige ontkomen.
Hij bedoelt niet zoozeer de bestrijding
van het socialisme als de redding van
den socialist.
12. Het socialisme bezondigt zich hoofd
zakelijk tegen het le en het 5e gebod.
Het is eene poging van den naar hart
en hoofd bedorven mensch, om door middel
der revolutie aan de ellende te ontkomen
en gelukkig te worden.
Het geluk stellende in de drie stukken
in 1 Johannes 216 genoemd.
13. Er is geen stand of rang in onze
maatschappij die niet mede schuldig staat
aan het feit, dat er socialisme is en dat
er socialisten zijn.
14. De Diaken houde aan op het
beleven van wat Zondag 34 vraag 9b en 95
en Zondag 38 en 39 van onzen Catechis
mus leeren.
In den eisch van Jesaja 820 ligt alleen
de genezing en het voorbehoedmiddel.
15. Bij het socialisme geldt het niet
den arme maar den werkman.
Laat Diakenen ook al het hunne doen
om te verkrijgen, een wetboek van den
arbeid bevattende bijv. met de 30 titels
genoemd in 297 van «Ons Program»,
een wet tot handhaving van den rustdag,
een wet beschermende handel en nijver
heid, enz.
Laat Diakenen trachten nu reeds in de
afzonderlijke gevallen voor den Christen
werkman te verkrijgen wat in de vorige
alinea bedoeld wordt.
Hij vergete daarbij niet dat de daar
genoemde zaken hem wel helpen in de
bereiking van zijn doel, maar den wortel
van het kwaad niet aantasten.
16. Een der sehrikkelijkste zonden is
de hoererij in al haaf vormen.
Met het misbruik van wijn en sterke
dranken hand aan hand gaande, is zij in
onze dagen ook in ons Vaderland een der
meest algemeene zonden.
Zij verwoest niet enkel het lichaam maar
vooral ook doodt zij de krachten der ziel
zij stompt het zedelijk gevoel af, zij doodt
alle zedelijk beset; maakt onvatbaar voor
eiken zedeljjke» prikkel.
Zij is een der oorzaken van 't zoo zeer
toenemend aantal krankzinnigen.
Zij is een misdaad tegen God en den
naaste, een vergrjjp aan 't goddelijk en
menschelijk recht.
17. Naarmate de vreeze des Heeren en
ook de uiterlijke dienst des Heeren afnemen,
neemt deze zonde toe.
Zij staat met tal van andere zonden in
verband, en vindt in onze 19e eeuwsche
huiselijke en maatschappelijke toestanden
een maar al te vruchtbaren bodem.
18. De Diaken bedenke, dat hij hier te
doen heeft met een daemonische macht die
niet uitvaart dan door vasten en bidden.
Hier moeten ter vruchtbare bestrijding
huisgezin, kerk en school en staat saam-
werken. (Wat de taak van den staat aan
gaat, leze men «Ons Program» 191, 192,
193.)
De hulp van eerbare, godzalige vrouwen
is hier onontbeerlijk.
Zij helpe bevorderen al wat rein is en
lieflijk en al wat wel luidt, gemeten niet
naar den maatstaf eener moraal, die los
is van God en in den mensch haar oor
sprong en doel heeft, maar van die, welke
uitgaat van de heiligheid en gerechtigheid
Gods, welke tot maatstaf heeft de Weten
het Getuigenis, welker drijfveer is de liefde,
en welker doel is de eere Gods door het
welwezen en welleven van het schepsel.
Deze stellingen gaven aanleiding tot een
langdurige samenspreking, aan het einde
waarvan een besluit genomen werd, met alge
meene stemmen, om ter besttijding van
pauperisme, socialisme en prostitutie samen
werking van alle diaconieën in Zeeland te
zullen zoeken, en daartoe te onderhandelen
met diaconiën in de Ned. gereformeerde
kerken (doleerende en niet-doleerende)
christelijk gereformeerden en afzonderlijke
Gereformeerde Gemeenten. Of deze poging
tut saamwerking tusschen de verschillende
Diaconieën gelukt is, hebben wij nog niet ge-
hoord.Maar de lof kan aan de doleerende kerken
niet onthouden worden, dat zij met een ruim
hart en een open oog voor de sociale noo-
den, deze zaak, die reeds veel te lang sliep,
hebben aangepakt.
De Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen, gevolg gevende aan het
(ioor de regeering uitgesproken verlangen,
heeft aan den minister van waterstaat
voorstellen gedaan omtrent een beperkten
treindienst voor personenvervoer op den
Zondag. Indien die voorstellen door de
regeering worden goedgekeurd zal met
den beperkten Zondagsdienst eene proef
worden genomen voor eene periode van
drie maanden, aanvangende op den len
December e. k.
De voorstellen berusten op het beginsel
der Zondagsrust. Aan meer dan 10% van
het treinpersoneel zal hetzij een geheel vrije
Zondag, hetzij een zeer verlichte dienst
van slechts enkele uren op dien dag worden
verzekerd.
Dit resultaat kon natuurlijk niet zonder
zeer ingrijpende maatregelen verkregen
werden.
Ook deze verbetering danken wjj aan
het optreden van de nieuwe regeerir.g.
Eere aan bovengenoemde maatschappij, dat
zij in dezen met de regeering een lijn trekt.
In Engeland is veel beperkter Zondags
dienst dan door haar wordt voorgesteld,
en daar gaat het toch goed, zelfs in de
groote wereldstad Londen.
Vooral in de verkiezingsdagen zjjn er vele
liberalen, die nog met kerk en godsdienst iets
ophebben. Maar voor hen, die goed opmer-
ken, is het duidelijk, dat het fijne puntje
van verschil tusschen liberalen en anti-revo
lutionairen hierin wordt gevonden, dat wij
erkennen De Koning regeert bjj de gratie
Gods», terwijl de liberalen leeren«De
Koning regeert bjj degrade van het Volk.»
Dit kwam kortgeleden weer bij vernieu
wing aan het licht. Den 31sten Aug. ver
scheen in «Eigen Haard» een zeer lezens
waardig stuk, getiteld«Prinsesje», en het
zal ieder Christenhart goed doen daarin te
lezen, hoe onsPrinsesje wordt opgevoed.
Maar wat zegt nu de begaafde schrijfster
aan het einde Letterljjk dit
«De tjjd (zal komen) dat Prinsesje, als
een schoone, verstandige Koningin, uit de
handen \an een liefhebbend volk den ouden
schepter zal ontvangen waaronder wjj reeds
meer dan drie eeuwen gelukkig zjjn geweest.»
Zoo schrjjft Louise B. B. maar wij houden
ons aan de aloude waarheid«Door Mij
regeeren de koningen en heerschen de
heersehers, zegt God,» en van harte hopen
we, dat de uitnemende opvoeding, die ons
Prinsesje van onze geliefde Koningin ont
vangt door God zoo zal gezegend worden,
dat we eenmaal, zij het spade, in Koningin
Wilhelmi'na eene vorstin mogen bezitten,
die de vreeze des Heeren als het beginsel
van alle wijsheid heeft leeren kennen.
Zegt het voort.
Wij hebben hier en daar, nog wel uit
den mond van bestudeerde mannen, de klacht
opgevangen dat de Unie, die zoo jjvert voor
ons christelijk volksonderwijs, bestuurd wordt
door enkel doleerenden of marionetten van
dezen.
Deze meening is zeer onjuist.
Immers het bestuur der Unie telt op het
oogenblik tien ledentot de doleerenden
behooren de heeren Lohman, Kuyper en
van Beeck Calkoen tot de niet-doleerenden
de heeren J. C. Fabius, ds. Pierson, Eub-
saam en Derksen; van drie hunner zal
zeker wel niet beweerd worden, dat zjj
hunne instemming met het doleeren hebben
betuigd. Nog bestaat er zekerheid dat de
drie vacatures in het bestuur minstens door
twee «synodalen» (vergunt ons dit woord)
zullen vervuld worden. Immers de heeren
ds. de Geer, Huber en Oppedijk zjjn nog geen
doleerenden. De overigen zijn christelijk
gereformeerd (Noordtzij, de Jonge en Brum-
melkamp). Van de dertien bestuursleden
zijn er dus drie, hoogstens vier doleerend.
Men onthoude dit.
10 September '88.
Bjj de verkiezing van twee hoofdin
gelanden van het waterschap Schouwen in
plaats van wijlen de hh. Mulock Houwer en
Koole zijn gekozen de hh. J. C. v. d. Lek de
