NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
len.
ërIT
:naal,
3.
CHRIST ELIJK-
HISTORISCH
es, Hanglampen
side.
1888. No. 143.
Dinsdag 4 September.
Tweede Jaargang.
I 1JSKN.
rgervoet
m
VERSCHIJNT
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Lo.,
erkrijgbaarbij
Kerk- en Sclioolnieuws.
ZEEUW,
elken MAANDAG - WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f 0,95
Enkele nommers-0,025
3, Groes.
UITGAVE VAN
G. M. Rlemkerk, te Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 een.
Familieberichten van 1 5 regel» 50 cent, iedere regel,
meer 10 cent.
3 September '88.
- Telegraafgeheimen. Wij' deelden
Maandag mede dat de minister Keuchenius
zijn ambtenaren gewaarschuwd heeft tegen
het schenden van geheimen en het over
brengen aan de pers van berichten den
gouverneur generaal betreffende. De heer
Rees had namelijk geklaagd dat hij dik
wijls de benoemingen enz. eerder uit de bla
den wist dan uit de brieven van den minister
Als men nu de liberale bladen leest, dan
bespeurt men weer de poging om de aan
lacht van het publiek af te leiden var de
hoofdzaak en het te doen letten op e
bijzaak.
Al deze bladen leggen er den nadruk
op, dat de minister Keuchenius in een lang
gerekt geschrift deze zaak ter kennis van
zijne ambtenaren bracht.
Dus moet de aandacht gevestigd worden
op den langdractigen minister, niet op de
onbeschaamde ambtenaren
Wij waarschuwen de lezers oplettend te
zijn als in de liberale pers over den minister
WERELD [Keuchenius gesproken wordt.
Steeds zal men trachten zijn verdiensten
de schaduw te stellen, of den nadruk
;e leggen op zijn werkelijke of vermeende
"eilen.
Want weet wel, in dit «langgerekt ge-
1LBURG.
Fabrieksmerk.
n.
ij den Heer
en.
MERMEER,
'I
5 0,44 per Kilog.
instens 10 Kilogram-
enlijk rabat,
neming.
u. m. u. m. n. m
12,30 4,— 6,20.
1,— 4,30 6,50
Woensd. en Zat.
7,30 2,20 6,30
7,50 2,40 6,50
10,30
44
6— 12,30 4^30
6,20 12,50 4,5
4) FEUILLETON.
1588 DE,,ONOVERWINLIJKE" VLOOT 1888
Wie zich aangordt beroeme zich
niet, als die zich losmaakt.
Koning Aehab.
Toen de koningin Elisabeth dan eindelijk
wakker werd en begreep dat zij schandelijk
Irogen was, tintelde het hart der na
tie van vreugde. Deze Engelsche natie
|ïan de 16e eeuw, 4 millioen sterk, ging
jen doodsstrijd met hare reusachtige tegen
artij even blijmoedig te gemoet, als ware
het een lang verwachte feestdag geweest,
laar intusschen was het met de toebe-
feidselen der Engelsche vloot ellendig gesteld.
ïoward's boosheid en vrees kenden geen
ïenzen, als hij daarover sprak. Alleen
*atvan het Zuiden kwam, vertelde wonderen
■zan de Armada maar daarover was Howard
fiets bang. Doch de zuinigheid der koningin
®ed hem het ergste vreezen. Howard deed
ndertusschen eens een uitstapje, met zijn
Maldeel en zijn eigen scheepje de Ark-
Royal - naar Walcheren. Dit beviel hem
hzonder goed. Met de grootste geestdrift
Werd de edelaardige Engelschman ontvan
gen. Vijftien duizend menschen kwamen
ijks bij zijn schepen aan boord, en hij
schreef aan zijn koningin dat hij van het
eiland Siheppy niet zekerder was dan hij
wan Wacheren. Intusschen waren hij en
e anc'ere admiralen uit alle macht bezig
inet een vloot toe te rusten, en hadden
eze eindelijk zeilvaardig, 197 schepen bij
een, Met een tonnenlast van 29,/44 ton
ttiip"1? u koppen bemand. De Ad
miraal Howard had de Ark-Royal van 800
e?,m.et matrozen en 55 stukken
Ippliit- Y^'f1 Drake, (Jie Filips reeds zoo
Ho h 6n r<' bad gezengd, bestuurde
dlZTJe' ,VaD 500 ton, met 40 stukken.
»llo i- r i"s'f en zette Panna evenzeer met
W,i e toebereidselen voort. Geheele
n |16n ln bet land van Waes werden
o 'Ouwen met een verbazende snelheid
schrift» wordt niets minder beweerd, dan
wat de beer v. Rees ondervonden heeft
«dal gewichtige telegrammen uit en naar
Indië, deels particulier, deels van officieelen
aard, door gedienstige geesten van de eerste
of tweede hand aan onbescheiden perseor-
responten verkwanseld zijn.»
Dit is een verschrikkelijk feit. Ieder
nuchter beoordeelaar zal ons dit toestemmen.
Er mag geen lek zijn in het telegraaf
kantooren het vertrouwen in de stilzwij
gendheid der beambten dient ongeschokt
te blijven.
Ook om de heiligheid van den ambtseed is
deze ontdekking te betreuren. Moge het
kwaad nooit weder voorkomen 1
Het Rijkstelegraaf kantoor te Goes
verzond gedurende de maand Augustus
842 telegrammen ontvangen werden 755
overgenomen en verder geseind 674; totaal
2271.
Het telefoonkantoor te Wolfertsdijk ont
ving 21 e r verzond 12, samen 33 telegram
men. Dat te 's Gravenpolder was minder
levendig dan andersverzonden werden 12
en ontvangen 21, samen 33.
Ylissingen. Met 1 October a. s. wordt
de heer 3. J. w ontij n, ingenieur bij destaats-
spoorwegen en als zoodanfg chef van het
om er schepen van te maken. Draagbare
bruggen, staketsels, vlotten, roeiriemen, alles
liet Parma klaar maken.
Bouwmeesters van allerwegen waren in
zijn dienst. En de geknotte gewesten waar
hij dit alles deed, moesten dit doende zelf
helpen om hun naburen, van wien zij 't meest
heil te hopen hadden, den ondergang te
bereiden. Versche troepen kwamen van
alle kanten naar Parma's kamp. Bastaarden
en grooten van koninklijken bloede, ver
raders van doorluchtige namen, alles
stroomde naar Parma, om mede de eer te
hebben, Londen binnen te rukken. De
hertog van Parma zag zich aan 't hoofd
van een leger van 60.000 man. En nu
wachtte eindelijk alles op de vloot. We
zullen haar ta gemoet gaan.
Wie den 28, 29 en 30sten Mei op de
reede van Lisboa de onbeschrijfelijke drukte
gezien had en al den luister daarmede
gepaard, ja wat zou hij al niet vermoed
hebben Verbeeld udaar waren 130
schepen van 59,120 ton met 3165 stukken,
en 30000 koppen. Daar zag men een
keurkorps van 2000 vrijwilligers uit Spanjes
oudsten en luisterrijksten adel, gekleed met
al de oud-Castiliaansche pracht; en met
al hun bedienden. Daar zag men Don
Martin Alaccon, Administrateur en Vicaris
Generaal der Heilige Inquisitie, aan het
hoofd van 290 monniken van de bedelorde,
priesters, en gerechtsdienaars die tegelijk
het toezicht hielden op talrijke werktuigen
van nieuwe vinding, om de zegeningen
der Inquisitie meer kracht bij te zetten
want het doel was niet alleen Filips' opper
heerschappij uit te roepen en de onge
hoorzame gewesten eens en voor altijd
onder de Spaansche regeering te brengen
maar ook alle Lutheranije en nyeleer
in ketterbloed te smoren. Het ging om
de algeheele vernietiging der godsdienstige
en burgerlijke vrijheid.
Bij de schepen waren 4 galjassen groote
kromstevens, met vo<*r- en achterstevens
atelier dier maatschappij alhier, overgeplaatst
naar het hoofdbureau te Utrecht en alhier
vervangen door den heer J. Gischler, thans
assistent-ingenieur der staatsspoorwegen te
Zwolle.
Uit een onderzoek moet gebleken zijn
dat de heer Willinck Ketjen rechtmatige
grieven had en dus aanspraak heeft op de
geëischte uitbetaling.
Men verneemt dat de zittingen der
staats-commissie voor het verdere beri-beri
onderzoek de volgende week een aanvang
zullen nemen.
Jhr. mr. M. A. de Savornen Lohman,
advocaat generaal bij den Hoogen Raad, heeft
aangenomen in de sociaal democratische ver-
eeniging teGravenhage te komen spreken.
Zaterdag is het lijk van den grooten
dichter W. J. Hofdijk op Roozendaal te Ilaar-
la rn ter aarde besteld.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Loonschendijk ds. J. A. v.
Boven te O. en W. -Souburg.
Bedankt voor Zoelmond door A. Stee
houwer te Kooten.
torenhoog bolwerk en geroeid door 300
galeislaven. Deze galjassen waren drijvende
gevaarten, wonderbaar om te aanschouwen.
Doch onpractischer schepen om zee te
bouwen, te zeilen en te vechten waren
evenmin ooit gezien. In elk der schepen
vond men schitterende staatsiezalen, hutten,
kapellen en kanselszij waren rijkelijk
met tenten, kussens, wimpels standaards
vergulde heiligenbeelden en muziek voor
zien. Dit alles ten dienste.der vele edelen
en grooten want bijna iedere familie
had een lid op deze vloot. Was er wel
ooit zoo een geweest
Eerst was het opperbevel gegeven aan
den markies van Santa-Cruz, doch
deze was vóór de afvaart gestorven. Thans
was met den bevelhebbersstaf bekleed
kapitein generaal, don Alfonso Perez de
Guzman hertog van Medina Sidonia,
een rijksgroote van uitgestrekt vermogen
maar van geringe bekwaamheid en nog
minder ervaring. Men begrijpt dat zoo'n
vloot iets noodig had.
Nu, zij was goed voorzien. Begrijpen we
eens dat zij aan boord had 12000 kogels
van 30—110 pond; 450,000 pond kruit,
100.000 musketkogels, 120.000 lonten 8.000
musketten, 10,000 patronen en hellebaarden,
6000 speren, 17 millioen pond beschuit,
14,170 vaten wijn, 12000 vaten drinkwater,
11.000 maten olie, 4000 maten azijn,
610000 pond spek, 300000 pond kaas,
800.000 pond gedroogde visch, 1 millioen
pond rijst, erwten en boonen en evenveel
groenten. Dagelijks kostte de vloot 12000
dukaten d. i. 66000 gulden. De vloot was
in 19 smaldeelen, verdeeld, onder bevel der
ervarenste Spaansche zeeofficieren. En bij
het uitzeilen was zij plechtig gedoopt door
kardinaal Aartshertog Albertus, gedoopt
als de ONOVERWINNELIJKE.
Van Filips lezen we nergens dat hij de
uitzeiling van zijn vloot bijwoonde. Het
kwam hem gemakkelijker voor in zijn leun
stoel de zaken te beredderen. Hy' schreef
Men meldt ons dat er in Zeeland 44
van de 113 predikantsplaatsen onvervuld
zijn, namelijkin den ring Middelburg 5
(Arnemuiden, Kleverskerke en Middelburg).
Ring Vlissingen 5 (Biggekerke, Koudekerke,
Meliskerke, Vlissingen en Zoutelande). Ring
Veere 4 (Gapinge, Serooskerke, Veere en
Vrouwepolder). Ring Zierikz^e 3 (Sirjansland,
Ouwerkerk en Zierikzee). Ring Brouwers
haven 3 (Brouwershaven, Dreischor enNoord-
gouwe). Ring Tholen 4 (St. Philipsland,
Scherpenisse en Tolen). Ring Goes 4 |(Goes,
's Heer Hendrikskinderen, Kattendijke en
Kats). Ring Kruininge 2 (Bath en Schore).
Ring Borsele 5 (Ellewoutsdijk, 's Graven
polder, Heinkenszand, Misse en Oudelande.)
Ring IJzendijke 3 (Biervliet, Nieuwvliet
en Waterlandkel kje). Ring Sluis 2 (St. Kruis
en .Zuidzande). Ring Axel 4 (Hoek, Hon-
tenisse, Sas van Gent en Zaamslag).
Van de genoemde plaatsen is Arnemuider.
reeds 14 jaar vacant. Kleverskerke 11, Big
gekerke 15, Meliskerke 13, Zoutelande 19,
's Heer Hendrikskinderen en Ellewoutsdijk
jeder 8 jaar.
Waarde 3 Sept. Onze nieuw beroepen
leeraar, ds. D. Meerburg, werd Zondagvoor
middag, bij vriendelijken afstand van den
consulent, ds. B. Wielinga van Kruininge,
bevestigd door zijn broeder ds. S. Meerburg,
Parma dat de vloot uitgezeild was, en dat
hij, Parma zich nu maar op de hoogte van
Galais met Medina moeit vereenigen.
Want Parma moest opperbevelhebber zjjn.
Alvorens hij zich met de vloot vereenigd
had, mocht geen schot worden gelost. Maar
wat was er nu gedaan om Parma in staat
te stellen zich met de vloot te vereenigen
Wist Filips het niet dat er nog Hollanders
waren, die met doodsverachting onverschillig
of zij ketters waren of niet, vechten zouden om
Parma binnen te houden, en hem eiken uitweg
af te snijden tot vereeniging met de Vloot Ken
de Filips dan dat hardnekkige, dat door niets
te verschrikken Zeeuwsche en Hollandsche
bootsvolk niet, en kon hij dan niet uitrekenen
dat alles, hoe wel berekend en grootsch
ingericht, moest falen, bij dit onverantwoor
delijk verzuim
Zoo kon gevraagd worden met recht.
Maar ten eerste had Filips te weinig verstand
om dit alles in te zien. Hij rekende slechts
met zijn wenschen, en voor hem bestonden
de Hollandsche matrozen of admiralen niet.
En ten andere blijkt hieruit nu de vinger
Gods, God verblindde de oogen en maakte
de wijsheid tot schande. Het was onder
Gods bestel, dat dit voornaamste vergeten
werd. O, wie duizelt niet bij de gedachte aan
die vele duizende personen, wier lot; me»-
schelijk gesproken, in de hand was van dezen
dwazen onbekwamen vorst Wie spelt de
ellende en de jam meren die uit deze geschie
denis geboren zullen worden een ge
schiedenis ontworpen in het brein van een
kinderachtig brievenbekladder 1 En wanneer
er geen sprake ware van een God, die alles
bestuurt, en wiens gerichten over de wereld
gaan ten goede dergenen die Hem vreezen,
en naar zqn voornemen geroepen zijn
wie zal dan al de raadselen oplossen, die
bij deze luisterrijke uitzeiling zich aan ons
gemoed opdringen
Hoe Parma zich intusschen gevoelde, zien
we de volgende maal.
J[Wgrdf vervolgd)".
