NIEUWSBL AD
VOOR ZEELAND.
CHRIST ELIJK-
HISTORISCH
1888. No. 131.
Dinsdag 7 Augustus.
Tweede Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Is er geen oorzaak?
Een slag in het aangezicht.
DE ZEEUW,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,025
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Het weekblad van Zeeuwsch-Vlaanderen
Westelijk deel deelde onlangs (Zie no. 677)
eenige beschouwingen mede over den toe
stand van Ned. Indië, in vergelijking met
dien van Britsch Indië, waar het over 't
algemeen veel| slechter was dan bij ons.
Het Weekblad vond daarin aanleiding om
de antirev. op zijn gewone wijze weder
eenige lieflijkheden toe te voeger over het
onafgebroken geschetter en geblaas van die
lui over 't slechte bestuur in Indië.
dimmers het clericalisme verleert de
dankbaarheid en het bevordert het onbe
schaamd liegen.
Het Weekblad laat dit liefst met groote
letters drukken om er te meer de aandacht
op te vestigen.
En hoe is nu die toestand waarover de
antirev. zoo lang hebben geschetterd en
geblazen Wij zullen een paar voorbeelden
noemen.
Ie den toestand van een gegoeden land
bouwer. Inkomsten. Aan padi (rijst) 8'/2 pi-
kol (pikol 61s/4 K. G.)
Aan geld. door het verkoopen van vruch
ten en r.evenbedrjjven zijner vrouw f32,25.
Uitgaven voedsel voor zich en zijne vrouw
(het is een gezin zonder kinderen te huis)
aan padi 6 pikols (inet dien verstande
dat in de laatste 4 maanden voor den oogst
wanneer de rijst begint op te raken, slechts
eens per dag, dat is half rantsoen, rijst
wordt gebruikt). Aan geld (belastingen
116, kleeding f 2, reparatie woning f 3,
feesten en plechtigheden f3, kleine benoo-
digdheden als zout, tabak, fepaansche peper
enz. 112.) f36.
Deze man houdt dus over 2'/s pikols
padi, en komt te kort 13,75 aan geld. De
padi kan hij in den duren tjjd, d. i. in de
laatste maanden voor den nieuwen oogst,
verkoopen tegen f5 of f6 per pikol. Hij
houdt dus per jaar over f 14 f3,75
f10, waarmee hij nu en dan zijne 2
gehuwde kinderen, die het minder «breed»
hebben, aan padi of geld helpt.
2e. Een behoeftige landbouwer.
Inkomsten 17'/2 pikol padi, waarvan een
deel verdiend door snijden bij anderen
en 3/t pikol in den duren tijd geleend. Aan
geld (werken voor anderen, drijven van
kleinen ruilhandel door de vrouw, verkoop
van eetbare bladeren f 23,23. Uitgaven
voedsel voor man, viouw en 3 kinderen
gedurende de 5 duurste maanden met hun
vijven ®/5 kati rijst (kati gelijk 6,2 H.
G.) per dag (1 kati perj dag is het nor
maal rantsoen voor een volwassen persoon)
gedurende de 7 overige maanden met hun
vijven 2 kati daags, derhalve in 't geheel
480 kati 4,8 pikol rijst gelijkstaande met
9,6 pikol padi per jaar. Aan geld (belas
tingen 117,50, kleeding f 3, be werkings
kosten van de vrij groote maar onvrucht
bare sawah f 17,50 (sawah gronden,)
reparatie woning fl, feesten en plechtigheden
e Vnc'n ne benoodigheden f9) te zamen
14y,50.
Deze man houdt dus over ongeveer 8
pikols padi, die hij echter om contanten
te krijgen voor zijne sawah-hewerking, goed
koop heeft moeten van de hand doen, voor
f2,50 per pikol d.i. f20. Aan geld komt
hij te kort f26,30. Hij heeft dus een
nadeelig saldo van f 6., en moet bovendien
de geleeqde 75 kati padi nog terug
geven. In den duren tijd heeft het gezin
soms slechts om den anderen dag gegeten,
of den honger gestild met voedzame bladeren.
3e. Een landbouwer zooals het gros is.
Inkomsten. Aan padi 10 pikols, waarvan
een paar pikol verdiend door snijden bij
anderen. Aan geld (verkoop van klappers
en andere vruchten, r\jst stampen, batikken
en snoepwinkeltje door de vrouw) f 33,90.
Uitgaven. Voedsel voor man, vrouw en
3 kinderen f 12,80 pikol padi per jaar. Aan
geld (belastingen f 9,15, kleeding f 4, feesten
en plechtigheden f 2, kleine benoodigdheden
flO) te zamen f25,15. De reparatie der
woning geschiedt met eigen materialen, de
bewerking der sawah door eigen arbeid.
Deze man komt dus te kort aan padi
2,80 pikol en houdt aan geld over f8,75,
waarvoor hij ongeveer de ontbrekende padi
kan koopen. Het huisgezin heeft gewoonlijk
2 malen daags rijst gegeten, gedurende de
4 dure maanden echter nu en dan eenmaal.
Enkele cjjfers zijn soms welsprekender
dan boeken. Het hart voelt zich beklemd,
bij de onloochenbare waarheid dat de in
boorling van dit land, met zijne toch zoo
beperkte behoeften, wiens wel en wee nu
weldra 80 jaren aan ons rechtstreeksch be
stuur is toevertrouwd, wiens gedwongen
arbeid jaren lang aan het rijke Nederland
schatten gouds heeft opgebracht dat die
mgn, gedurende verscheidene maanden
van het jaar, niet in slaat is,zich en
zijn gezin voldoende te voeden!
Het bovenstaande wordt ons medegedeeld
door Mr. P. Brooshooft, hoofdredacteur van
De Locomotief in Indië. Mr. P. Brooshooft
is een onverdacht liberaal, en(lzijne «memo
rie», waaraan het bovenstaande is ontleend,
steunt op officiëele gegevens.
Men lette wel op dat zoo, de toestand is
op Java en Madura met ëeiie bevolking van
ruim 21 millioen zielen.
Kan men zich een meer ellendigen toe
stand dan deze is denken
En hebben de antirevolutionairen dan zoo
geheel en al ongelijk om daarover te
schetteren en te blazen t
Wellicht komen we hierop later terug en
deelen dan nog eenige staaltjes mede hoe<
het in Indië verder geschapen staat.
G. i
Het gerucht, waarvan wij onlangs meld'
maakten als zou Mr. Keuchenius een nader
onderzoek instellen in de bekende zaak
Willink Ketjen, schijnt juist te zijn geweest
Althans de Loc. meldt, dat de Ministers'
van Koloniën de opzending bevolen heeft
naar Nederland van de voornaamste stuk
ken, die betrekking hebben op de zaak Will
link Ketjen.
Ook heeft minister Keuchenius, namens
den Koning, de intrekking van het verban-
ningsbesluit betreffende de hh. Sol en De
Sturler bevolen.
Van een onpartijdig zaakkenner en
rechtvaardig christen als minister Keuchenius
is, was dit te verwachten. Trouwens als Ka
merlid had hij er al genoeg tegen geprotes
teerd, dat vooral in zake de uitbanning
van Sol, aan het recht een slag in het
aangezicht gegeven werd, en dat door den
gouverneur generaal, den eerste in macht
en gezag en aanzien, na onzen Koning.
Al onze bladen behooren dit toe te juichen
en zij doen het ook; want zij hebben erkend
dat daar onrecht gepleegd was. Ook de
liberale partij in de pers en in de Kamer
heeft het Kamerlid Keuchenius gelijkgegeven,
en zullen het ook den minister wel doen.
Hoe fier steekt hier de handelwijs van
den minister af bij het stroopkanachtig ge
schrijf van den Haagschen Briefschrijver in
de Middelb. Court. Deze man zeker
een ambtenaar die gaarne den hoveling
uithangt, keurt deze daad van recht
vaardigheid afwant zij is een slag
m het aangezicht van den af
getreden gouverneur generaal!!
Het staat er I
Deze schrijver is dus van de leer dat men
nooit een gepleegd onrecht moet herstellen,
anders slaat men den dader in't aangezicht!
Wij vragenUit welk studieboek over
Staatsrecht zou de schrandere opmerker de
bouwstoffen voor deze zonderlinge theorie
hebben bijeengezameld?
Zoodra de heer Keuchenius als minister
aftreedt, moet deze briefschrijver naar de
Kamer, om de slagen van des oud-ministers
aangezicht te werenDat zal Staatsmans
wijsheid zijn 1
Doch scherts ter zijde.
Wjj achten het een bedenkeljjk verschijn
sel, dat een redactie, zonder protest, eene
verdediging van de voortwoekering van het
onrecht in hare kolommen opneemt. Want
de bijvoeging dat de herroeping nog een
paar maanden had kunnen wachten, tot de
nieuwe gouverneur-generaal het had kunnen
doen, is slechts een doekje voor het bloeden.
Het maakt zelfs de zaak nog erger. Immers
er ligt de erkenning in, dat er onrecht ge
pleegd is.
Tegen dadelijke herstelling van dit onrecht
te protesteeren,uit medelijden met den ambts
drager, die het onrecht pleegde, is eene daad
van rechtsverminking waartegen het rechts
gevoel der natie terecht opkomt.
Want de briefschrijver wete dit wel
in deze quaestie staat de natie aan zijne
zijdij vast niet.
Dezelfde briefschrijver deelt mede dat
als opvolger van den heer Arie Smit als burge
meester van Vlissingen genoemd wordt, de
heer G. H. Thomassen a Thuessink v. d.
Hoop, oud-lid der Tweede Kamer en marine
officier.
Zoo Wij wel ingelicht zijn, dan is deze
heer thans burgemeester van Doornspijk. En
of het gerucht waar is, laten wij in het
midden.
'J 6 Augustus 1888.
Sas van Gent. Gekozen tot lid van den
gemeenteraad (vac. Stevens) bij herstemming
met 44 stemmen de heer C. J. Warrens, als
oudste? in jaren. De tegencandidaat H. J.
an der Heijden had ook 44 stemmen.
-- Bij de jongste veranderingen in het
personeel der> rijksveldwacht zijn /erplaatst
met 7 Sept. a. s. de rijksveldwachters der
3de klasse C. Maliepaard, van Domburg
naar Kruiningen; J. C. Adriaansen, van
Kruiningen naar Biggekerke; I. J. Drever
(brigadier-titulair), van Biggekerke naar
Domburg.
Verplaatst met ingang 1 September
a. s. van Tilburg naar Goes, J. A. Polder
man klerk bij de Rijkstelegraaf.
Billand-Bath. In de woensdag gehouden
vergadering van den Gemeenteraad werd de
rekening over het jaar 1887 vastgesteld. De
ontvangsten bedroegen f 11995.40 en de uit
gaven f 11278,41, zoodat er een goed slot
van f 716,99 bestaat.
Stbl. no. 99 bevat een kon. besl. van
den 25en Juli, betreffende het beheer van
de vereenigde telegraaf- en hulpkantoren der
posterijen. Volgens dat besluit zal bij ver-
eeniging van de diensten der telegraafkan
toren met die ;van (de hulpkantoren der
posterijen onder het beheer van éen amb
tenaar, de benoeming van dien ambtenaar
in het vervolg door den koning geschieden.
Het trakcement der genoemde ambtenaren
zal bedragen van f 800 tot f 2000, en hun
kan vrije woning in de daarvoor bestemde
lokalen of eene schadeloosstelling wegens
huis of lokaalhuur worden verleend. Het be
drag der abonnementen voor bureel of
lokaalbehoeften wordt ten aanzien van de
voormelde ambtenaren door den minister van
waterstaat geregeld.
Ternenzen. De heer J. C. Harte, die ont
slag genomen had als lid van den gemeen
teraad, is thans door de liberale kiesver-
eeniging op nieuw candidaat gesteld en heeft
die candidatuur aangenomen.
Let wel!
Men vraagt of het reeds vroeger door ons
vermelde Koninklijk Besluit, waarbij onder
de besmettelijke veeziekten ook de varkens
ziekte is opgenomen; gecontrasigneerd was
door Minister Mackay. Wij herinneren dat
dit besluit dagteekent van 27 Maart 11. en
dus niet door Min. Mackay, maar door Mr.
Heemskerk medegeteekend werd.
Particuliere berichten uit Atjeh beves
tigen ,dat de beri-beri tot stilstand gekomen is.
De electriciteitsproef, waaraan thans de van
beri-beri verdachten worden onderworpen
schijnt gunstig te werken. Sedert zij wordt
aangewend worden betrekkelijk velen als ge -
zond uit het hospitaal naar de kazerne terug
gezonden, die zich als beri-berilijder hadden
laten opnemen.
Bij de a. s. verkiezing voor een lid
van de Prov. Staten, hoofd-kiesdistrict Hulst
is door de roomsch katholieke kiesvereeniging
te Hulst en de centrale antirevolutionaire
kiesvereeniging «Zeeuwsch-Vlaanderen, Oos
telijk deel» te Axel candidaat gesteld de heer
P. F. Fruijtier, roomsch-katholiek, teHonte-
nicse. Door de liberalen zjjn als candidaten
gesteld de heeren F. Hombach te Hulsten
mr. H. M. G. Kloppers, kantonrechter te
Terneuzen.
Men herinnert zich dat minister Keu -
cheoius onlangs een brief heeft gericht aan
alle zendingsvereenigingen met meedeeling
dat bevordering van de zending onder de
heidenen in Indie gewenscht is.
Het Bataviasch Nieuwsblad schrijft naar
aanleiding er van
«Deze brief bevat .twee indirecte aanwij
zingen.
Ie een voor de besturende ambtenaren
om de zending niet tegen te werken
2e. een voor de zendelingen, om zich
voorloopig te bepalen tot de buitenbezittin
gen. Beide bepalingen zijn duidelijk, en
kunnen meenigeen moeite en moeilijkheid
besparen.
De Pinang-Gazetta heeft vernomen dat
twee van de grootste tinmijnen in Perak
