selie Boot
CHRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
ergervoet.
1888. No. 128.
Zaterdag 31 Juli.
Tweede Jaargang.
berichten.
ie Stoomtjalk
M. BOUWMAN.
J. BOS,
Directie.
Rotterdam Nieuwe
akkenbrug.
VERSCHIJNT
F. P. D huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Gedenkdagen.
17 Augustus 1878.
5
n die niet naar de
van de voornaamste
Doos met vergroot-
[5 fr. p. p. f .85.
Middelburg.
Fabrieksmerk.
aan.
bij den Heer
tten.
er op de hofstede voor er-
istiaal en landbouwgereed-
r voor erven Mepaard en de
lerens op „'thof Geerhoek"
de hofstede van Wiele-
Loeff 10 uur 1 zwart
bruin vier j., 2 melkkoeien,
kweekkalf, 1 schaap en 2
ppen en hanen, karnhond,
driewielskar, ploegen,
voorsleper, rolblok, wind
molbord. snjj bak, 3 zeven,
lebintbalk, 4 balken, meu-
én.
k 10 Augustus.
ir op de Hollandsche hof-
ilaar een boereninspan.
uur bij Krijger door Not.
roor erven Njjsse lo. 81,70
mtweg in Klaashoek, 2o.
oudorpschen weg in Hoek
114.10 idem ernaast, 4o.
L uur op het „hof Tilburgh"
mningstoel, stoelen, chiffon-
istklok, barometer, pendule,
oebehooren, antieke kast,
irpet, matten, tuinbank,
'ichten, vlag met stok. En
|en de mest in den mestput
uur bij Lampert door Not.
A 26, en 14 perceelen
en Sprink, 82240 centiaren
Veldvruchten en Etgras.
leu Haag, 27 Juli. De
heeft met 64 tegen 8
pnomen de overeenkomst tot
ran drankverkoop aan vis-
Aangenomen de
ooting voor waterstaat na
et 57 tegen 10 stemmen
i-oor de landbouw enquête
In de landbouwcommissie.
lop de interpellatie Levyssohn
tjeh verklaarde de minister
met desinfectie zal worden
bestrijding der berri-berri,
pielen zullen worden onder
lat het geconcentreerd stel-
l worden gehandhaafd met
pgs dien weg orde en rust
:n Atjeh onder het wettig
hierop gescheiden.
den UITGEVER dezes
ES naar ROTTERDAM
uli 'smorg. 3.u.
iTTERDAM naar GOES
[ug. 's morg. 11.u.
-IS naar ROTTERDAM
'smorg. 9,u.
ROTTERDAM
ug. 's morg. 10,u.
te Rotterdam by den
DE LANGE, op'tHa-
ZEEUW,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,025
UITGAVE VAN
G. M. Klemkerk, te Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
II.
O God wij hebben het met onze ooren
gehoord, onze vaders hebben het ons
verteld Gij hebt een werk gewrocht
in hunne dagen, in de dagen van ouds.
Fs. 442.
In ons vorige artikel toonden wij aan,
op welken grondslag de organiseering van
een volksfeest mogelijk is. De bezwaren
van niet-uitvoerbaarheid ontslaan ons daarbij
niet van den plicht, op de wenschelijkheid
de aandacht te vestigen. Te meer nu daar
voornamelijk in de eerstvolgende maanden
een heerlijk surrogaat (eene vergoeding)
voor de verdrevene kermissen, ons volk
wordt aangeboden.
Drie gedenkdagen wachten ons. De eerste
is die van 17 Augustus. Op dezen gedenk
dag komen wjj later terug. Doch op de
beide volgende willen wij nu reeds wqzen.
In Augustus 1588, te beginnen den 8sten
werd de Onoverwinnelijke vloot, door Spanje's
Koning uitgezonden om ons te vernietigen,
door het krijgsbeleid onzer dapperen, maar
meer nog door de rechtstreeksere inwerking
der majesteit Gods, geheel vernield.
De majesteit GodsTeekenachtig schoon
drukten onze vaderen dit uit door het rand
schrift op hunne gedenkpenningen«De adem
Gods heeft ze vernield.»
Spanje's koning, de dweepzieke Filips,
had besloten de twee machtigste prote-
stantsche staten, namelijk Nederland en
Engeland, onder Spaansch gezag te brengen,
en deze krachtige Germaansche volken terug
te voeren in de doodelijke omarming van
het Romanisme. Zoo hem dit gelukt ware,
o, het is niet om te zeggen,
welke gevolgen deze overwinning na zich
zou gesleept hebben. Mogelijk waren én
Engeland, én Nederland teruggezonken in
de macht van het bijgeloof, en het nage
slacht zou waarschijnlijk niet hebben kunnen
bogen op zoovele maatschappelijke en gods
dienstige vrijheden.
Wat er van ons goede Nederland zou
geworden zijn bijaldien Spanje en Rome
toen hadden getriumfeerddat kan het
tegenwoordige onwelvarende Spanje ons
zeggen, dat kunnen alle landen van Europa
en Amerika getuigen, waar het protestant-
sche beginsel gedood of geweerd, uitgedre
ven of tegengehouden werd.
De vernieling der Spaansche vloot in Agus-
tus 1588 is een feit, dat door Engeland
feestelijk herdacht werd en door Nederland
niet vergeten mag worden.
Nog een ander heugelijk feit ir. de
geschiedenis van ons land, ja van geheel
Europa is de verheffing van onzen Stad
houder, prins Willem III, den laatsten man-
nelijken nazaat van Willem den Zwijger,
tot koning van Engeland, in 1688.
Dit zal weldra twee eeuwen geleden zijn.
uk 6m calvinist uit éen stuk, de
veldheer, meer nog de staatsman onder de
s aatsheden van Europa, had het schrikkelijk
P"n I'rankrijks koning doorzien, om
e ermaansch Europa terug te brengen
vnprü uS luk.' en de natiën af te
dip nu" ^ginsel der ware vrijheid,
die in Christus Jezus is.
lain dDge,at5d hua^en reeds enkele marte-
hp u g bel«denis met hun bloed
bezegeld; reeds had Brittanje's karakter-
looze koning, Jacobus, den protestantschen
eeredienst verboden en zich,door Fransch goud
gesteund, in de armen van Rome geworpen.
De gouden zon der vrijheid dreigde in
Engeland bloedrood te zullen ondergaan.
Wie leefde er, die Engeland losrukken kon
uit de doodelijke omarming van het Ro
manisme, en het de vrijheid hergeven, die
het in 1588 zoo duur had gekocht
En toen verwekte de Heere onzen Wil-
lem_van Oranje. Een Oranje hij, de eenige
in Europa, dien God gebruiken kon, om
de belaagde vrijheid ter hulpe te snellen.
Prins Willem III stak naar Engeland
over, hij herstelde de oude beproefde reli
gie hergaf het Engelsche volk zijne rech
ten sloot dweepzucht en dwingelandij bui
ten de deuren zette het wankelend Europa
terug op zijn oude standpunt.
Het staatkundig evenwicht van Europa
was herstelden voor de Germaansche
volken daagde eene toekomst van nieuwen
glorie I
Het vrije Nederland, door het vrije En
geland gesteund, in beide gedenkwaardige
jaren, werd door God gebruikt de zegeningen
der Hervorming over geheel Europa te
verspreiden, en de eere Gods, ook onder
Zijne vijanden, hoog te houden.
Deze twee grootsche herinneringen mo
gen niet achteloos voorbijgaan. Mannen
van het vrije onderwjjs 1 verbergt deze groote
daden Gods niet voor uwe kinderen. Ver
eeuwigt deze heuglijke feiten in eenen ge
denkdag. Maakt er in de school en zoo
mogelijk daarbuiten, een feestdag van. De
laatste Augustus is voor Nederland een
gewichtige dag, als de geboortedag van
onze geliefde Prinses Wilhelmina, 's Konings
eenigst kind en toekomstige troonopvolgster.
Zou het niet mogelijk zijn, dat mannen
van alle partijen zich vereenigden om dien
verjaardag tot een feestdag, tot een ge
denkdag voor het volk te maken?
Het ware te probeeren.
Schoone gelegenheid voorwaar om den
teleurgestelden kermisvrienden eene dege
lijke vergoeding te schenken. Kermispret
laat hoofd en hart en beurs ledig. Doch
een feestviering als de door ons gewenschte
geeft wat voor hoofd en hart en beurs te
gaar.
Wilt gjj een programma
Bespreking en viering in kerken en scho
len, ook op Zondagsscholen en in onze kies
verenigingen voordrachten met muziek-
en zanguitvoeringen of eenige nuttige uit
spanningen, inzonderheid voor het «opkomend
geslacht» en eene bedeeling aan de armen,
in welken vorm ook.
Edoch, dit is eene zaak van latere
zorg. De lezers kunr.en er eens over denken.
17 Augustus 1878 is een belangrijke
datum in de geschiedenis van ons Vader
land geworden, belangrijker dan vriend of
vijand, vóór- of tegenstander van Kappeyne's
wet op dien dag kon vermoeden. Het
smartelijke feit, dat de smeekbede van
meer dan driemaal honderdduizend peti-
tionarissen afgewezen en de onchristelijke
partij wet op het Lager Onderwijs bekrach
tigd werd, heeft een pretest tegen die wet
verwekt, dat sedert 17 Augustus 1878
jaarlijks en steeds met meerderen aandrang
herhaald wordt.
Op zichzelve, is dit protest eene daad
van niet geringe beteekenis. Het is een
bewijs dat het petitionnement der honderd
duizenden in 1878 geen werk van eene
voor een oogenblik opgezweepte menigte,
maar de uitdrukking van eene diepgevoelde
grieving van een groot deel der natie was,
dat in zijne heiligste rechten was gekrenkt.
Tien jaren zijn er {sedert verloopen, en
de qver voor de School met den Bijbel is
niet verflauwd. Weken te voren worden
in bijna alle plaatsen van ons land verga
deringen gehouden, waar de werkzaamheden
voor de collecte van 17 Augustus geregeld
worden, en deze zaak met dankzegging en
gebeden den Heere wordt aanbevolen. Men
ziet op die samenkomsten aanzienlijken en
geringen, bejaarden en jeugdigen, die zich
met een bereid vaardig hart (tot het inzamelen
van giften aanbieden en daarmede toonen,
dat zij zich gaarne eenige opofferingen ge
troosten voor het werk der dienende liefde.
Voor welk ander belang zou men dit
zf:o volstandig en bereidvaardig deen ?Men
hoort vaak zeggen«voor éénmaal kan
men de menschen er nog toe krijgen;
maar het moet hun niet meermalen ge-
gevraagd worden,» en is dit zelfs van
menige goede zaak waar, hier, waar het
de collecte voor de School met den Bijbel
geldt, is het niet waarhier blijft men
volharden, en doet men het voor de tiende
even bereidwillig, als voor de eerste maal.
Dat hadden de tegenstanders van de
Christelijke School en de dweepers met de
Godsdienstlooze Staatsschool niet verwacht.
«Hoe zijn», zoo sprak men, «die honderddui
zend onderteekenaars van het petitionnement
te zamengebracht? Het zijn onkundigen,
opgezweept door enkele volksmenners; men
zal hen weldra uitèèn zien stuiven; het is
een storm in een glas water.» Die zoo
spraken zijn in hunne verwachtingen te
leurgesteld en zoeken nu hunne schaamte
te verbergen.
Zij hebben het niet verstaan, en velen
willen of kunnen het nog niet verstaan; daar
steekt in den tegenstand tegen de wet van
1878 een onverdelgbaar, onuitroeibaar levens
beginsel, een beginsel dat uit God is: «wij
geven onze kinderen niet over aan een
onderwijs en een opvoeding zonder God en
Zjjn heilig Woord.»
En zoo is het.
Het waarachtig Christendom zou in Neder
land tot de laatste wortelvezel moeten zijn
uitgeroeid, aleer de tegenstand tegen de
School zonder den Bijbel zou ophouden, en
de liefde en ijver voor de School met den
Bijbel zwijgen zou.
En, Gode zij in Zijne ontferming eeuwig
dank 1 daartoe is het nog niet gekomen,
en, verwachten wij het van diezelfde ont
ferming, dan zal het in ons Vaderland daar
toe niet komen.
Eene partijdige liberalistische meerderheid
in onze Eerste Kamer heeft het wetsvoor
stel tot wijziging van Artikel 194 der
Grondwet verworpen, en heeft daarmede
een deel harer even partijdige geestverwan
ten in en buiten de Tweede Kamer gediend.
Maar de overwinning der wereld was steeds
de profetie van hare nabijzijnde nederlaag.
Die met ons is, is meer dan allen, die
tegen ons zijn.
Kappeyne's wet, de scherpe resolutie van
1878, heeft ons niet dan voordeel aange
bracht, de ijver is verwekt, het getal Chris
telijke scholen is toegenomen, reeds is het
tot 470 geklommen, met 77000 leerlingen.
Ook het kwaad, dat de Eerste Kamer
ons meent toe te brengen, zal onze God
ten beste keeren. Het moet blijken en voor
aller oog zichtbaar worden, dat het Zijn,
werk en niet het onze is. Zijn de offers
die het Christelijk onderwijs vraagt, veel
en groot, ze zijn niet te veel en niet te
groot voor de zaak, waaraan wij ze brengen.
Het geldt de vraag: zal ons Vaderland,
zal ons Volk, ontaard van zijn wortel zon
der God en zijn Woord èn geestelijk èn
maatschappelijk ten gronde gaan, of zich
aan den waarachtigen God en Zijn Woord
vastklemmen, in Zijne wegen wandelen, en
voor tijd en eeuwigheid in den Drieëenigen
God behouden worden?
Het laatste zij en blij ve onze bede, en
een nageslacht, opgevoed bij het Woord
Gods, gedenke nog na eewen met dank
zegging en aanbidding den 17 Augustus
1878. „D"
30 Juli 1888.
Tusschen Nederland en België is een
schikking getroffen betreffende de verlaging
van het port van drukwerken tusschen
Nederland en België. Voor dag- en week
bladen die men naar Belgie verzendt, be
taalt men voortaan 1 cent als het gewicht
niet hooger is dan 25 gram. Van 25 tot
100 gram 21/, cent. Voor elke 100 gram
meer 2,/a cent meer. Voor andere gedrukte
stukken tot en met 15 gram 1 cent. Daar
boven tot 50 gram 2/1» cent. Iedere 50 gram
meer 21/, cent meer. De gedrukte stukken
moeten onder kruisband of band, of wel
geheel zonder omslag als kaart worden
verzonden.
Op 1 Aug. treedt de schikking in werking,
Naar de M. C. verneemt heeft douoarière
Radermacher Schorer uit de nalatenschap
van wijlen haren zoon jonkheer Raderma
cher Schorer van Nieuwerkerk een kapitaal
van dertigduizend gulden (geschonken tot
het oprichten te Middelburg van een Schorer
fonds uitsluitend bestemd tot liefdadige
doeleinden.
Als bestuurders van dit fonds zullen op
treden de heeren jonkheer mr. L. Schorer,
mr. D. P. Schorer en A. M. Tak, allen te
Middelburg en het beschermheerschap is
aanvaard door den heer commissaris des
konings in Zeeland.
Dhr. A. Smit, aftredend burgemeester
van Vlissingen, heeft ook zijn ontslag inge
zonden als: lid der Provinciale Staten van
Zeeland, lid van den raad en lid van de
commissie voor de landverhuizers.
Naar men verneemt is de geldleening
voor de gemeente Vlissingen geheel voltee-
kend, tot een bedrag van f400.000.
Met de waarneming der betrekking
van Deurwaarder bn de directe belastingen
zijn tijdelijk belast: M. Buurveld, kommies
4e kl. te Terneuzen, voor de gemeenten
Terneuzen en Hoek; A.j W. Rijnberg kom
mies 3e kl. te Axel, voor de gwnèente
Zaamslag; J. W. van der Weele, kommies
3e kl. te Hulst, voor de gemeenten Hulst.
Clinge, Grouw en St. Jansteen.
Terneuzen 25 Juli. In de heden middag
alhier gehouden vergadering van de anti-re-
volitionaire kiesvereeniging is tot (candidaat