-
I
[r]
O
m
e
le
IV
u
la
v<
t
naire zijde had moeten worden gevoteerd.
Men versta ons echter wel. Wij juichen
elke poging tot opheffing van onzen land
bouwenden stand, mits zij langs de van God
gestelde lijnen loopt, van harte toe. Im
mers zijn landbouw en veeteelt de oudste en
meest natuurlijke Dedrijven der menscbheid.
Kain landbouwerAbel schaapherder.
Ook vorsten hebben zich met die bedrijven
ingelaten. Zie 2 Kron. 2610. Toch zij
de landbouwer die zijn Bijbel eert, voor
zichtig dat hij ook bij de bekroning van
zijnen arbeid, bescheiden blijve en Godede
eere geve. Alleen op dien weg kunnen
ten toonstellingen nuttig zijn. Reeds in de
oudheid brachten de landbouwers van het
beste dat zij hadden. [Jesaja 28 vs. 24 enz.]
Doch ook daarvan was hun Schepper het
middelpunt, gelijk vers 26 zegt, dat Die
hen leerde.
Vele leden der maatschappij voor land
bouw, voorzoover zij op Walcheren en Zuid-
Beveland wonen, hebben met de oude vreeze
God«, die onze stoere vaderen bezielde, nog
niet g( broken.
Wat ook de tijdgeest annexeere, laat
hij op u niet behoeven te rekenen. Het zal
ons verheugen wanneer ook van uw vee
bekroond wordt. Zij het dan in uw hart,
niet als bij Nebucadnezar (Dan 430) die
op het door «hem» gebouwde wees, en
door zulk een harde vernedering tot de er
kentenis zijner afhankelijkheid komen moest
(zie vs. 34)maar veeleer als Jacob, die
(Gen. 3210) «zich geringer achtte dan
al deze weldadigheden.»
En wanneer straks ook deze tentoonstel
ling zal afgeloopen zijn. laat dan uwe blijd
schap en dankbaardheid niet opgaan in de
viering van een luisterrijk (balmaar als
eertijds Jacobs dankoffer, die de tienden
den Heere gaf, (Gen. 28 22) aan uwe arme
medebroeders ten goede komen.
Het kunstje.
In sommige bladen !ee«t men het volgende:
„Te Westmaas was uitbreiding van het
onderwijzend personeel volgens de wet
noodzakelijk. Fluks werd het „kunstje
van Wijmbritseradee 1." en andere
gemeenten toegepast en de school voor
kinderen die den 12 jarigen leeftijd bereikt
hebben, gesloten. Gedeputeerde staten van
Zuid-Holland protesteerden, maar het hielp
hun niet. De minister Mackay heeft be
slist, dat er geen termen zijn voor de
liooge regeering om tusschen heide te
komen want dat de gem eenten vrij zijn
aldus te handelen
Wat beduidt nu dit bericht? Wat is
daar voor «kunstje» gepleegd te Wijmbrit-
seradeel En waardoor heeft de minister
Mackay zich medeplichtig gesteld aan dit
booze spel?
Och 't is eene zeer gewone geschiedenis. De
gemeenteraad te Wymbritseradeel had eene
verordening aangenomen, waarin onder an
deren bepaald was dat voor kinderen beneden
de vjjf en boven de 12 jaar die op de school
wenschten toegelaten te worden, toestem
ming van Burgemeester en Wethouders
noodig was.
Dit besluit van den antirevolutionairen
gemeenteraad deed een ttorm opgaan onder
de liberalen. Gedeputeerde Staten van Fries
land keurden de verordening af. Zij zouden
dien gemeenteraad wel eens modus leeren.
Doch deze wendde zich nu tot den Koning,
en Z. M. door minister Heemskerk inge
licht, keurde de verordening goed.
Natuurlijk. Zijne Majesteit onze geëer
biedigde Koning heeft te veel eerbied voor
de autonomie der gemeenten, dit wil zeggen
het recht dat iedere gemeente heeft, om zelf
hare eigen verordeningen te maken, dan
dat hij zich in de tirannieke denkbeelden van
Frieslands Gedeputeerden zou kunnen vinden.
Die verordening, door minister Heemskerk
en door Z. M. den Koning goedgevonden,
noemt de liberale pers een kunstje. En de
naam van Mackay, die het in een derge
lijk geval te Westmaas, met den Koning
en zijn ambstvoorganger eens is, wordt er
met de haren bijgesleept. En vraagt gij nu
waarom die antirevolutionaire gemeenteraad
deze "verordening maakte
De schooldrijvers in die streken wilden
nog een onderwijzer op de school er bij
hebben. Nu wilden zij, door hunne kinderen
zeer lang op school te houden het gemeen
tebestuur tot dien maatregel dwingen.Immers
de wet vordert voor een zeker aantal leer
lingen ook een zeker aantal onderwijzers. En
nu zag het gemeentebestuur dat bij afwij
zing van oude, voor de lagere school volleerde
kinderen van boven de 12 jaar, die men
opzettelijk naar school bleet zenden, de kosten
voor een nieuwen onderwijzer konden verme
den worden.
In de tweede kamer werd aangetoond
d at het onderwijs door dezen maatregel
niets heeft geleden; en de schoolmeesters,
de mannen van het vak zeiden zelf, dat
het niet aanging zulke volleerde knapen
tegelijk met kinderen van elf jaren een
onderwijs te doen ontvangen waaraan zij
volstrekt geen behoefte meer hebben.
Van het goede te veel.
Waarde Vriendl
Gij vraagt mij of ik de Goesche Courant
gelezen heb. Zeker en met genoegen las
ik het ingezonden stuk van Y. Z. te X.,
alsmede het antwoord van de redactie.
Ik dacht onder het lezen zoo bij mij zelf
Wat is het toch goed, dat andersdenkenden
over eene zaak soms zoo precies eender
kunnen denken, als wij.
Er zijn menschen, bij wie het steeds als
een paal boven water staat, dat de tegen
stander ongelijk heeft, en die daarom van
dien tegenstander nooit iets lezen.
Er zijn ook menschen, die meenen dat
alleen het blad da' zij lezen de waarheid
heeft.
Zie, dit is eene eenzijdigheid, dien gij
moet tegengaan-
Een liberaal heeft niet altijd ongelijk
en een niet-liberaal heeft het niet altijd mis.
Wij moeten ons, als de bewoners van-
Berea, veel meer er op toeleggen, te onder
zoeken, of de dingen alzoo zijn.
Maar om nu op Y. Z. te X. terug te
komen. Het kan best zijn, dat die man
nooit anti-liberale bladen leest. Nooit ge
hoord heeft, dat van onze zijde wel eens
tegen het groote getal normaalscholen werd
gereclameerd.
Best mogelijk, hoor ik u zeggen. Maar
heeft die Y. Z. er dan niets van geweten,
dat gij juist op dien dag over de Normaal
scholen schrijven zoudt?
Eu ik antwoord u weder: Neen.
Daarom verblijdt het mij dan ook te
meer, dat er tusschen uw vriend Teunis
en bovengenoemden Y. Z. zulk een over
eenstemming van gedachten heeft geheerscht.
Het geeft mij hoop, dat ik niet zoo geheel
en al ongelijk heb gehad.
Ik sprak van «overvloed, nadeelig»; hij
zei: «men kan van het goede te veel hebben.»
Ik zeide: «het aantal zonder werk loo-
pende bezitters of bezitsters der onderwij-
zersacte bedraagt drie duizend en nog
wat»—; hij sprak «gematigd berekend zijn
op 't oogenblik tusschen de 2500 en drie
duizend jeugdige onderwijzers en onder
wijzeressen zonder betrekking.»
Nog duidelijker komt de overeenstemming
uit bij het volgende
Teunis in de Zeeuw
zei:
Maar dan blijf ik tocb
nog zeggen, dat ik be
zwaren tegen de normaal
scholen heb.
Zij kweeken een stroom
van onderwijzers, goede
en slechte, bescheidene en
pedante, die toch geen
betrekking kunnen
krijgen. Die op vaders
zak blijven loopen. Die
financieel een lastpost
zijn voor iedere zuinige
huishoudster. Die de
maatschappij iu den weg
loopen. Die den moed
verliezen en tot eene be
roepskeuze komen, waar
door zij altijd bedorven
zijn. Of die zich uit bal-
oorigheid aansluiten bij de
partij der ontevredeneu.
Men treft tege woordig
onder onze soldaten on
der de conducteurs op
onze trams onder de
oesterwerkers ouder de
socialisten, onder de le-
diggangers, of onder de
factotums op vaders werk
plaats verscheidene jon
gens aan, die wel de
acte in hun zak dragen,
doch den waarborg missen
dat deze acte, nu een
renteloos, later nog een
rentegevend kapitaal zal
zijn
Y. Z. in de Goesche
Courant zei:
Voor sommigen is nog
eene toekomst in de
Transvaal, maar de mees
ten ontbreekt het aan
geld voor de reis. Velen,
hunkerande hun eigen
brood te verdienen, zijn
nolens volens vojt on-
bepaalden tijd ten laste
haiiuer ouders of betrek
kingen Anderen, in «ie
nog eenige moed zetelt,
nemen dieust als militair,
gaan als koloniaal naar
Indië of vertrekken naar
de Vereenigde Staten, ook
jongelui, die op 's Rijks
Kweekscholen eene kost
bare opleiding genoten
hebben. Zelfs zijn er, die
met postpapier venten.
Iu Zuid-Beveland is mij
een aanbevelingswaardig
jongmensch bekend, die
reeds in 't voorjaar van
1885 zijn examen heeft
gedaan en aan eene ktv ek-
Bchool is opgeleid, terwijl
hij iiu veldarbeid verricht.
Haast zou ik het o 11-
z e d e 1 ij k durven noe
men, zoo houderden, ja
duizenden onderwijzers
aan te kweeken, wier
diensten voor verreweg 't
grootste deel nimmer zul
len gevraagd wurden.
Én de slotsom van ons beiden, is al even
eenstemmig.
Luister maar.
Ik zei: «En dan zoudt gij 'tmij nog
kwalijk nemen, wanneer ik nog een paar
normaalscholen gaarne opgeruimd zag?»
En Y. Z. zegt«Ik zou in 't algemeen
belang bijna alle normaallessen willen op
heffen. In Zeeland zou ik er slechts eene
willen behouden.»
Ja, zelfs de redactie der Goesche Courant
gat Teunis op één punt gelijk.
Ik heb namelijk gesproken van de goed-
koope en aangename wijs, waarop de nor
maalschool iemand aan een betrekking helpt.
De bovengenoemde redactie spreekt van een
minder kostbare leverantie van onderwijzers
die de normaalscholen gewoon zijn. Ik ben
deze mannen dankbaar voor hunne onge
vraagde ondersteuning.
Dat de redactie der Goesche Courant nog
maar altijd droomt van de geldelijke uit
voerbaarheid der schoolwet, wat betreft de
aanstelling en bezoldiging van minstens
zoovele onderwij'ers als er nu leegloopen,
't is zeker te bejammeren. Doch zoo 1 et
waar is dat de droom de avond- en de
morgenschemering der ziel kan genoemd
worden, dan is hij bij deze redactie zeker
wel het laatste. Want ook zij verraste ons
met dit gulden woord «Er moet thans ge
streefd worden naar vermindering van het
aantal aspirant-onderwijzers.»
Waarde Vriend, ik vraag U, heb ik geen
eer van mijn arbeid Is het niet veel,
haast te veel, mijn eersten brief zooveel in
stemming te zien vinden van de mannen
der overzijde
Het geeft den burger moed.
Nu zal ik u nog wel eens meer een let
tertje schrijven.
Ergens, 5 Juni '88.
TEUNIS.
De Kerk.
De Middelb. Courant doet het haren lezers
voorkomen, als zouden wij er met het in
gezonden stuk van den heer Franso min of
meer hebben ingezeten.
Dit is echter zoo niet.
Op de verzuimen der kerk vóór 1816 en
van het kerkgenootschap na 1816 hebben wij
zeiven reeds gewezen. En van hetverzuim van
enkeie predikanten kwam ons ook wel eens
wat teroore. Maar dat in het bedoeldestuk de
predikantenstand gedeclineerd moest worden
en zonder levering van bewijs eene voor
stelling van de predikanten gegeven werd,
als waren zij op het eiland Candia geboren,
dit kou er bij ons niet in.
Bovendien de schrijver woont te Middel
burg, waar de moderne heer Koch verre
van lui was en de nagedachtenis van Non
hebei in eere is; en Heinekens gemis zeer
wordt gevoeld en Klaarhamer nog steeds
met jeugdigen (jver arbeidt. Van het meeren-
deel der anderen weet ook deze «chrijver
het slechts van hooren zeggen.
Als één weesvader of een zijner helpers
wel eens te weinig vaderlgk met de weezen
omgaat, behoef ik het gansche corps daarom
nog niet in discrediet te brengen.
Dit is het wat wijbehoudens instem
ming met wat er waars in dit stukske
voorkwam, tegen den inhoud te zeggen
hadden.
Trouwens de heer Fr. wist zelf te goed
dat hij met zijn stukje niet verlegen be
hoefde te zitten, daar hij ons bij particu
lier schrijven een uitweg aanwees die tevens
als dreigement gold. Doch voor dreigemen
ten zijn we nog met bang.
6 Juni 1888.
Onze lezers worded bij deze attent
gemaakt op de advertentie in de liberale
bladen van Goes en Middelburg, en op
het woord van aanbeveling door de redac
tiën dier bladen geschreven in het belang
van den origelukkigen Russisehen Israëliet
den heer E. ten wiens behoeve de heer G.
Nathan te Goes gelden inzamelt. Van de
'reeselijke mishandelingen waaraan deze
achtbare man heeft blootgestaan, hebben
wij reeds vroeger melding gemaakt.
Wij stemmen van harte in met wat de
redacteurs der Goesche en der Middelburgsche
Courant ter aanbeveling hebben gezegd. Wij
voegen er echter alleen nog aan toe, dal
voor hei, die gelooven dat de zaligheid
uit de Joden is, bij de stem der barmhar
tigheid o k die der dankbaarheid heeft te
spreken.
Hier is een verdrukte uit het oude Bonds
volk, een beminde om der vaderen wil, die
dringend hulp noodig heeft. In zijn va
derland van alles beroofd, tot zelfs van
zijn gezicht en zijn gezondheid en van
d.erbare betrekkingen, vraagt hij van het
christelijk Nederland een gave der ltefde.
Ook de hr. G. M. Klemkerk te Goes
wil zich gaarne belasten met de ontvangst
uwer gaven.
Naar aanleiding van l et bovenstaande
spreken wij onze verw indering er over uit
dat de vriend van den heer E. met zijn
aanvrage om hulp ook niet bij de red.
van de Zeeuw geweest is. Te meer, daar
wij reeds voor weken op de mishandeling
van den hr. E, de aandacht hadden geves
tigd. Wij zijn wei niet gewoon adverten-
tiën van dien vriend te ontvangen, doch
zijn bede om hulp hadden wij desgevraagd
gaarne gratis opgenomen.
Goes. In de raadsvergadering van Vrij
dag is aan de orde
Notulen. Mededeelingen. Ingekomen
stukken. Aanvrage om remissie van aan
slag in den H. O. over 1887. Idem in de
belasting op de honden. Voorstel van B.
en W. tot at- en en overschrijving op de
begrooting van uitgaven over 1887. Reke
ning der verbouwing en uitbreiding van
de gasfabriek. Verantwoording der gezond
heidscommissie van hare kosten over 1887.
Begrojting idem voor 1889. Opmerkingen
van Gedep. Staten betrekkelijk de verorde
ning in het belang der openbare gezondheid
en de instructie voor de deskundigen tot
het onderzoek op trichinen enz. met rapport
en voorstel van B. en W.
(Per Tel). Amsterdam. Gekozen tot leden
van den Gemeenteraad de heeren JAN P.
KORTHALS ALTES [eand. van Grondwet
en Burgerplichtmet 4242 en C. V.
GERRITSEN [cand. der andere kiesver-
eenigingerij met 4027 stemmen.
Herstemming tusschen J. A. Wormser
met 3707 en Armand P. Th. Sassen
1.] inet 3879 stemmen. Verder bekwamen
de heeren Th. G. Schilt [1.] en Ed. J. J.
Kuinders [k.J resp.3668 en 3565 stemmen.
Naar wij vernemen, heeft de nestor
van de leden van den Raad van State, de
heer mr. C. H. B. Boot, aan Z. M. ontslag
uit zijn betrekking verzocht.
De Commissie van Rapporfeuis over
het voorstel van de heeren Lohman en
Schaepman tot herziening van het Reglement
van Orde van de Tweede Kamer is heden
bijeengekomen, tot vaststelling van het af-
deelingsverslag, hetwelk dus weldra zal
verschijnen.
Van den dag, waarop de Memorie van
Antwoord van de voorstellers wordt ont
vangen, zal 't afhangen of de Kamer tegen
Dinsdag 19 dezer tol hervatting van het
werk kan worden bijeengeroepen.
Stavenisse 4 Juni 1888. Ofschoon men
had gedacht dat het telefoonkantoor alhier
weg zou gaan blijft men het echter be
houden, in het zelfde lokaal waar het thans
gevestigd is.
Doordat de tegenwoordige beambte belast
met de post en telefoon tegen Juli gaat
verhuizen, en 't rijk noch de Gemeente
genegen waren om de telefoon naar de
nieuwe woning van dien beambte over te
bi engen, besloot de gemeenteraad sollici
tanten op te roepen voor die betrekking.
In de heden gehouden raadsvergadering
werd dan ook tot telefoniste benoemd
Mejuffrouw C. van 't Hof met 4 stemmen,
tegen 3 op Mejuffrouw W. Hout.
Benoemd tot commies-ontvanger te
St. Kruis de heer A. H. de Vlieger te
Ellewoudsdijk.
In belang der reizigers meldt de M. C.
dat de laatste booten op Breskens en Ter-
neuzen tot nadere aankondiging hoogstens
een half uur wachten op aankomst van
den trein van 5.52 te Vlissingen.
Axel. Gekozen tot dijkgraaf van den
polder Beoosten blij Benoorden, de heer P.
Koster en tot gezworen de heer Arie de
Putter.
Krabbendijke. Tot lid van den raad va
cature K. Nieuwenhuise is gekozen de heer
Th. van Doorn (a.) met 71 van de 126
geldige stemmen. De heer B. den Exter
v. d. Brink (1.) had 47 stemmen.
Zaamslag 5 Juni '88. Uit de bekende
voordracht is in de heden gehouden verga
dering van het dijkbestuur der Wateikee-
ring van de calamiteuze M.ugaretha-, Kleine
Huisseus- en Eendiagt polders, bij die wa-
terkeeiing, tot werkbaas benoemd, de heer
J. C. Eijke, wonende alhier.
St. Laurens Bij de gister alhier plaats
gehad hebbende verkiezing van een lid van
den gemeenteraad werden ingeleverd 57brief-
jes. Geldige stemmen 56. Herstemming is
noodig tus=chen de hh. Willem Marinisse
met 27 en J. Marinisse met 26 stemmen
Keik- en Schoolnieuws.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Vroornshoop en te Linscholen
dhr. P. Snoep, cand. te Goes; te
Dreischor D. Th. Uden Masman te Bak-
keveen.
Bedankt voor Rilland-Bath door A.
v. d. Hoeven, cand. te Rotterdam.
Verbetering. Ds. Giltaij van 's Heer-
Arendskerke zal Zondag niet des voor maar
des namiddags in zijne gemeente zijn ge
dachteniswoord spreken.
Benoemd tot onderwijzer aan de open
bare school te Grijpsketke de heer A. de
Smidt te Nieuw- en St. Joosland.
SLUIS 5 Juni.
Gisteren was het voor de Chr. School
alhier een heugelijke dag, toen haar tien.
jarig bestaan op feeste
werd.
Op een uitnoodiging y
hadden de dames C. O
C. V. Hennequin
vrienden der school gi
met eene bijdrage uit de
bleken om de onkosten 1
De feestviering werd
openbare les in de versit
de leden van hot Best
leerlingen en andere bel:
uitgenoodigd.
Yóor den aanvang der
derwijzer dhr. C. Hondiu
spraak aan dat er wel
om feest te vieren. Tien
werd de school geopend
wier namen in herinneri
en thans is het getal tc
toen werd de school b<
krompen lokaal (de vroeg
thans mag zy zich verhe
van een ruime localiteit
geheel naar de eischen de
waarlijk er was reden t
bovenal tot dank aan Go
dan ook alle eer wilde
„Soli, Deo Gloria" op eei
drukt. Immers, waar zo
altjjd met tekorten hebbe
deze in de 10 verloopen
nooit met een slecht said
Nog bracht de Hoofdon
van wijlen den heer J.
ring, die zulk een werkza
heeft in de oprichting
ningmeester zoolang dier
van Psalm 1031 en g
les, loopende over Byb-
Ned. taal, aardrijkskunde
enz. Ten lO'/a ure werd
klas voortgezet onder le
P. J. L e e n h o u t s.
Daarna nam de voorzit
ds. J. Ossewaarde het w<
bestuur, de onderwijzer;
kinderen geluk te wensi
ZEerw. wees op den gro<
school geschonken, herir
plichting van Christenc
kinderen christelijk ond^
en dankte de contribuan
ijver en de trouw, waarm
ting gesteund hadden. Voo
den bloei, waarvan deze s
10 jaar 25 kinderen nu
nu 3toen 1 onderwijze
er was reden tot feestv
J. H. Hennequin,!
gemeente betuigde zijne
het gehoorde en zijne ii
dit feest, terwijl ZEdAc!
schen uitte, en zich een
verklaarde van het ch
de beste wenschen voor
deze openbare les met dai
gesloten. Voor de kinder
lijke feest eerst ten 2 ure
leide van de onderwijzei
bestuur en eenige dame
schilden in optocht naa
ken, de buitenplaats vai
Hennequin, voor
beschikbaar gesteld. N;
van een half uur, onder
liederen aan de plaats
gekomen, vlijde men ziel
waarna ververschingen
uitgereikt Met de jonge
strijd gehouden in het
lende manieren, terwijl
de grasperken vermaal
springen en andere speler
voorbij. Het was een
kinderen, zoo ongedwongi
dit begreep ook de Heer
van de gelegenheid gel
deze spelende en etende
grafeeren.
Yóor het einde der fee
eene tombola zonder niete
eindelijk aan allen nog
werd uitgereikt.
Ten acht ure eindigde
kinderen opgetogen van
tuigen door de heeren
Sanders daartie ver.
gebracht werden.
„Soli Deo G
Middelburg. De heer
der' school voor on- en n
de Langedelft alhier, hee
nemen tegen 1 October
uit die betrekking gevra
Ierseke. Dinsdagavoni
met de leden der
dering, welke ten
toestand dier inrichting
toestand bleek van
zijn, dat er staande.,
moest gedaan worden
te vermeerderen of
Het laatste werd met
en om dat te voorkomen
doen wat in zijn vermog
houding der school;
geld met 5 ct. per
yerhoogen.
zoo
3 de v
oft
dien
w
I beslot
