NIEUWSBL AD
VOOR ZEELAND.
CHRIST ELI JK-
HISTORISCH
1888. No. 98.
Zaterdag 19 Mei.
Tweede Jaargang.
VERSCHIJNT
elken MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0.026
G. M. Klemkerk, te Goes
EN
F. P. D'huy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Domela PNïeuvvenliuis in de
Tweede Kamer.
DE
EUW,
UITGAVE VAN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Een bericht en een vraag.
Bij beschikking van den minister van
binnenlandsche zaken is bepaald, dat het
schriftelijk gedeelte van het examen ter
verkrijging van de akte van bekwaamheid
als hoofdonderwijzer en hoofdonderwijzeres,
voor het jaar 1888, zal plaats hebben op
26 en 27 Juni e. k., dat de mondelinge
examens zullen aanvangen op 16 Juli d.
a. v., en dat de commissiën, met het afne
men dezer examens belast, zitting zullen
houden te Breda, Arnhem, ,s Gravenhage,
Amsterdam, Deventer er. Groningen.
In de commissie te Arnhem is o. a. be
noemd de heer J. Vermeulen, dir. der R.
H. B. S. te Middelburg,
De heeren, die examineeren zullen, zijn
bijna allen liberalen, hoofden van staats
scholen of leeraren bij 't middelbaar onder
wijs. Meer dan veertig behoorpn tot het
denkend deelslechts vijf commissieleden
zijn geheel of gedeeltelijk onze beginselen
toegedaan, namelijk de heeren Kat, Bijle-
veld, Feringa, Jansen en Mackenzie.
De eerste is niet eens op eene christe
lijke school. Alleen de hh. Feringa, Jansen
en Bijleveld behooren tot de onzen. Is
dit niet onbillijk
Een hoof dot. der wijzer te Harlingen zei
eens tot een schoolopziener
<t Waarom noodigt gij niet wat meer
hoofden van christelijke scholen uit, om
te examineeren T»
De goede man gaf daarop gulhartig dit
niet zeer vleiend antwoord «Zij kunnen
het niet.»
Wel ja merkte loen bedoeld hoofd
der chr. school zeer terecht aan zouden
de heeren van de openbare school het dan
alleen kunnen?
Toen onze verdienstelijke Smelik hoofd
der openbare school te Medemblik was, zat
hij altijd in examencoinmi-siën. Sinds den
tijd echter dat hij hoofd der christelijke
school te 's Gravenhage werd, heeft men
hein nooit weer in eenige commissie voor
examens gewaagd.
Had die man op zijn reis van Medemblik
naar '^Gravenhage dan alle bekwaamheid
en geschiktheid voor het afnemen van
examens zoek gemaakt?
Wel neen; 'tis niets dan partijdienst
vriendjesbegunstiging, onbillijke protectie,
en dat waar die heeren zich bij de jongste
verkiezingen zoo met hand en tand tegen
de protectie hebben verzet.
Het nieuwe ministerie handele voortaan
ook in deze zaak eens naar eisch des rechts,
door de kracht te breken van het protectie-
stelsel in zake de afneming der Staats
examens Of ook het schaffe de Staatsexamens
voor onderwijzers der chr. scholen af
en geve hun vrije examens, naar een program
door hun eigen volkje in elkaar gezet. Voor
de vrije school vrije examens, behoudens
toezicht der overheid op de degelijkheid.
(Vervolg.)
De minister van Justitie vond
dat de heer Nieuwenhuis den toestand te
zwart gekleurd had. Er zijn ongunstige
omstandigheden, doch ook gunstige. De
voortbrenging van turf is niet vooruitgegaan
sinds steenkool en petroleum met haar
gingen wedijveren. Toezegging van loons
verlaging was noodzakelijk het gevolg daar
van en van daar werkstakingen. Toch
is werkstaking geen uitvinding van den
laatsten tijd. Reeds voor jaren geschiedde
dit „bollejagen" door de „trekkers", rond
trekkende veenarbeiders, die goedgezinde
werklieden beletten te werken.
De maatregelen tegen de werkstakingen
keurde de minister goed; in 't belang van
recht en orde zal hij ze voortaan gelasten.
(Toejuichingen rechts en hier en daar links).
Ook de min. vindt gedwongen winkel
nering onrechtvaardig. Er zijn misbruiken;
maar doordien de arbeiders in een vorig
jaar schuld hebben gemaakt, zyn zjj ver
plicht bij hun schuldeischers te komen
koopen
'tls echter moeilijk aan die misbruiken
een einde te maken; alleen als de arbeiders
al liet noodige met contant geld be
talen, zou aan die misbruiken een einde
te maken zijn. Nu zegt de interpellant,
dat hij geene waarde hecht aan plechtige
verzekeringen, ook niet van deze regeering,
doelende op de zinsnede over de sociale
toestanden in de openingsrede. De regee
ring echter hoopt weldra te bewijzen dat
hare toezegging ernst was. Zij kan echter
niet in drie weken na haar optreden uitge
werkte plannen geven. Dat is bepaald on
mogelijk. Maar dit antwoord zij op de
vraag van interpellant, dat zij hare aan
dacht zal blijven wijden aan de door hem
aanbevolen punten en overwegen of ze
wettelijk te regelen zijn. Overigens is de
eisch omtrent de betaling der loonen te
algemeen, en zijn er uitzonderingen denk
baar.
De „goedgezinde" arbeiders (en hieronder
verstaat de minister alleen en uitsluitend
menschen, die lilijven werken, ondanks de
dreigementen der werkstakers) moeten ove
rigens ter wille der orde tegen de kwaad-
gezinden beschermd worden, (Onder deze
laatsten verstaat de minister hen, die het
werk staken niet alleen, maar ook anderen
willen noodzaken, hetzelfde te doen;)
Ook de heer v. d. Feltz (lib.) vond dat er op
de beschuldigingen van den heer Domela
Nieuwenhuis nog wel wat valt af te dingen.
Hij zei o. a., onder toejuiching van leden uit
alle partijen, dat zijdelingsche ophitsingen of
goedkeuring van feiten of mogelijke opstan
den, als waarop interpellant wees, misplaatst
zijn in 't lands vertegenwoordiging. Hij kwam
op tegen de juistheid van interpellants bere
keningen, gegrond op zijne meening dat de
veenbazen wel wat konden missen van de
winsten om 10 ct. loonsverhooging te geven.
De heer Domela Nieuwenhuis heeft niet gelet
op alle uitgaven, zooals op kosten voor het
bestokken van het veenop risico, water,
vorst en vuur, door welke laatste elementen
dikwijls veel turf verloren gaat. Rekende hij
met die kosten en tegenspoeden, hij ware ge
komen tot andere cijfers. Het staat dus niet
vast, dat de verveners hooger loon kunnen
geven. De lage loonen zijn oorzaak van de
werkstaking, zeide D. N. O. a. f6 per week
voor een arbeider is te 's Hage zeer gering
Maar de toestanden zijn niet gelijk. Buiten
leeft de arbeider grootendeels van de vruch
ten van eigen grond en oogst, waarvan zijn
gezin leeft. Tegenwoordig leeft de arbeider
zeer goedkoop door de lage prijzen der levens
middelen. Ook is een werktijd van 10 uren,
beginnende om 4 uur, bij zonsopgang, en ein
digende om 2 uur, niet te lang. De loonen
zijn inderdaad niet te laag. Te Nieuw Am
sterdam bestaan nog de loonen, die 6 jaren
geleden werden gegeven. Waarom nu gezegd,
dat het volk tot werkstaking moet overgaan?
De verplichte winkelnering is ja een kwaad,
maar het eigenbelang drijft de arbeiders er
heen, omdat de veenbazen-winkeliers hen
helpen in tijden dat zij niets verdienen en de
gevolgen zich openbaren van het niet zorgen
voor den moeielijken dag. Bovendien, zij be
hoeven niet te koopen bij den werkbaas, als
zij bij hem niet willen blijven. Waren de
werklieden spaarzaam, de gedwongen winkel
was niet noodig. Het is dus niet onbillijk, dat
de veenbaas zijne schulden weer inlost, als
hij moet laten werken.
Wordt vervolgd.
18 Mei 1888.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft aan gedeputeerde staten der provin
ciën een aanschrijven gericht, hoofdzakelijk
luidende
«Art. 37 der kieswet bepaalt dat de voor
zitter van den gemeenteraad den kiezers
stembriefjesdoet toekomen, waarop, zoo het
eene keuze voor den gemeenteraad geldt,
het zegel der gemeente; zoo zij voor de
provinciale staten of Tweede kamer moet
geschieden, dat der hoofdplaatsen van het
hoofd- en van het onderkiesdistrict staat
afgedrukt.
«In eenige gemeenten meent men dat dit
voorschrift toelaat, dien zegelafdruk te ver
krijgen door middel der boekdrukpers. Dit
is niet de bedoeling der wet. Hare bedoe
ling is geen andere, dan door dien zegelaf
druk een waarborg te erlangen, dat het
stembriefje inderdaad door den voorzitter
van den gemeenteraad is verstrekt.
Een wapenindruk, die door iedereen kan
worden gebruikt, levert zoodanigen waarborg
niet op. Het schijnt oorbaar, dat het af
drukken van het door de wet voorgeschre
ven z -gel op de stembriefjes voortaan door
zegeling geschiede. De inrichting van het
gemeente-zegel wordt geheel aan het in
zicht van gemeentebesturen overgelaten.
«In navolging van art. 2 van het kon.
besluit van 13 Maart 1844 Stblno 18)
kan het zegel der gemeente bestaan in haar
wapenteeken daaromheen kan eenig rond-
schrift aangebracht wordenhoofdzaak is
dat de zegelstempel blijke die der gemeente
te zijn.
Art. 37 zegt ook, dat bij verkiezingen
voor provinciale staten en tweede kamer
het stembriefje moet vertoonen net zegel
van het hoofd- en onderkiesdistrict. Het
stembriefje zal dus in deze gevallen van
twee zegelen moeten voorzien zijn ook in
die onderkiesdistricten welke bestaan uit
een deel van een gsmeente. Dan moet het
gemeentezegel twee maal afgedrukt worden.
Art. 37 zegt ook dat de stembriefjes wor
den verzonden bij gesloten brief van oproe-
ring. Hier wordt bedoeld bepaalde sluiting
van den brief of van den briefomslag.»
Aan het verslag der vereeniging tot
bevordering der Homoeopathie in Nederland
over het jaar 1887 ontleenen wij het volgende;
Het bekomen van homoeopathische artsen.
In het vorige jaar had het Hoofdbestuur
zich in connectie gesteld met een sollicitant
een praktiseerend arts naar aanleiding
eener geplaatste advertentie, ten einde dezen,
in dat geval in staat te stellen om de ho
moeopathische geneeswijze in buitenlandsche
hospitalen praktisch te onderzoeken. Door
nadere informatiën is evenwel de wensche-
lijkheid gebleken, om dezerzijds terug te
trekken. Later zijn wij nogmaals in de
gelegenheid geweest een reeds praktiseerend
geneesheer te leeren kennen, die zich bereid
verklaarde de Homoeopathie in het buiten
land te bestudeeren en omtrent wien de inge
wonnen informatiën bij uitstek gunstigluidden
doch ongelukkiger wijze is deze arts op het
laatste oogenblik van zienswijze veranderd,
waarschijnlijk uit overweging, dat, ingeval
hij zich niet met de beginselen onzer ge
neeswijze zou kunnen vereenigen, hij een
reeds vrij nitgebreide praktijk zou hebben
prijs gegeven, om zich daarna weder een
nieuwe te moeten vormen.
Behalve deze beide jonge d 'Ctoren, hebben
zich in den loop van het nieuwe vereeni-
gingsjaar nog vier medische studenten aan
gemeld, \an welke wellicht drie, en stelhg
twee, een buitenlandsche reis gaan onder
nemen, zoodra zij hun artsexamen, dat
waarschijnlijk nog vóór het najaar vaa 1888
door hen zal worden afgelegd, achter den
rug zullen hebben. In den allerlaatsten tijd
wendden zich weder verscheidene medische
studenten en drie artsen tot het Hoofdbe
stuur, doch, aangezien wij nog in nadere
correspondentie met dezen wenschen te
treden, zijn wij vooralsnog niet in staat
dienaangaande stellige mededeelingen te doen.
In ieder geval blijkt hieruit reeds, dat in
onze vereeniging meer en meer belang,
ook door heeren dokters, wordt gesteld.
Het aantal leden en donateurs is in dit
jaar toegenomen van 40 tot 47, contribu-
eerende een bedrag van f 860 per jaar.
Begunstigers waren er 47, thans zijn er 80,
met een totaal contributiebedrag van f109.
Het bestuur heeft zich dit jaar bepaald
tot het verspreiden der beide in het vorige
jaar verschenen brochures, die aan al de
leden der vereeniging gratis werden toege
zonden en bovendien ook aan verschille nde
personen, die belang in de homoeopathie
schenen te stellen, werden uitgereikt.
Hoewel van wege de vereeniging geen
meerdere werken zijn uitgegeven, is toch
de Hollandsche litteratuur over homoeopa
thie verrijkt door de vertaling van drie
werkjes uit het Duitsch, door het lid onzer
vereeniging, den heer H. Merckens te Vlis-
singen, met namen lo. De kleine homoeopa
thische huisdokter, ad f0, 0; 2o. De aan
wending van de voornaamste geneesmiddelen
voor uitwendig gebruik, ad f 0,-40en
3o. De Cholera en hare snelle en zekere
genezing door de Homoeopathie, ad f0,3ü,
(verkrijgbaar gesteld en uitgegeven door
den heer Dr. Willmar Schwabe te Leipzig.)
Door den commissaris des Konings in
Zeeland is bepaald dat het onderzoek der
in de provincie zich bevindende verlofgangers
van de militie te land, om het even uit
welke provincie zij afkomstig zijn, onverschil
lig tot welke lichting zij behooren, zóodat
daaraan ook onderworpen zijnde verlofgan
gers der lichting 1883, vermits aan dezen
het bewijs van ontslag nog niet is afgegeven,
zal plaats hebben in de gemeenten en op
de dagen en uren, als hieronder zijn aan
gewezen.
Vlissingen, Zaterdag 9 Juni, des voor
middags te 10 uren, voor Biggekerke, Kou-
dekerke, Meliskerke, Oost-enWest-Souburg,
Ritthein, "Vlissingen, Westkapelle, Zoute-
lande.
Tholen, Maandag 11 Juni, des voormiddags
te 10 uren, voor Oud-Vosmeer, Poortvliet,
Scherpenisse, St. Annaland, St. Maartensdijk,
Sl. Philipsland, Stavenisse, Tholen.
Kapelle, Dinsdag 12 Juni, des voormiddags
te 10 uren, voor Kapelle, Wemeldinge, Ier-
