Kerk- on Scliooliiieuws.
Rechtszaken.
Gemengde Berichten.
ÏS c h o ii
Burgerlijk
Men zendt patrouilles naar de veenko
loniën; in het district Schoterland zond
men 300 militairen en dit ontstemt de be
volking, die den last en de kosten van in
kwartiering dragen moet. Is dat misschien
bijzondere zorg voor het district Schoterland
Hjj gelooft het niet. Er komt bij dat de
militairen zich niet altijd behoorlijk ge
dragen, drank gebruiken en als ze te veel
hebben gedronken, zijn ze vaak weer ge
neigd om hun heldendaden te toonen. Het
volk is gedwee, misschien wel wat al te
gedwee. Het woord van Lódewijk XV
het volk is veel te goed( is ook op de
bevolking van de veenkoloniën toepasselijk.
De oorzaak der gedweeheid ligt voor een
groot deel in de uitputting van t honger
lijdende volk, en Spr meent dat daarin
geen verandering kan komen, zoolang het
eigendomsrecht blijft gehandhaafd zooals het
volgens onze wet is.
Werkstakingen zijn dus een natuurlijk
verschijnsel, een noodzakelijk gevolg van
de bestaande toestanden. En nu komt
daarbij de gedwongen winkelnering, het
Engelsche truck-systeem, dat de arbeiders
zwaar drukthet is echter zeer voordeelig
voor de veenbazende werklieden worden
er zoo door verarmd, dat zij centen moeten
leenen voor het kerkezakje. De veenbazen
maken op f '202 aan winkelwaren f 0,52
winst of 25 pCt., zooals spr. in bijzonder
heden voorrekent. De werklieden hebben
20 en 25 pCt. loonsvermindering aangeboden,
als zy vrij waren, om elders te koopen
dan bij de veenbazen, die op manufacturen
zelfs 100 pCt. winst maken. Daarin moet
verandering komen de Reg. moet daar
tegen waken. Afdoende maatregelen moge
men er niet tegen kunnen nemen, men
kan pogingen aanwenden om de allergrofste
misbruiken weg te nemen door een wet
Opzettelijk onderzoek naar de gedwongen
widkelnering of naar de veenderijen in 't
algemeen hoe gewenscht ook, is niet noodig.
Er moet een wet, een noodwet komen
Spr. vroeg ten slotte aan den Min. of hij
genegen is ten spoedigste een wet in te
dienen waarbij bepaald wordt lo. dat de
loonen steeds in algemeen gangbare munt
moeten worden uitbetaald2o. dat verboden
worde de arbeiders te verplichten hun
waren te koopen in winkels, die direct of
indirect door de veenbazen worden gehouden.
Van de antirevolutionairen voerde het
woord de heer Oppedijk van Hailingen.
Hij was de eerste van zijne partij die in
deze zitting het woord voerdekenmerkend
dat juist deze Friesche afgevaardigde den
heer Nieuwenhuis weerstond.
Wij laten hieronder een uittreksel uit
zijne rede volgen. Hij zei o. a.
«Indien een interpellatie over de werk
staking in onze veenkoloniën geschiedenmoest,
dan verheugt mij dat juist de hr. Domela
Nieuwenhuis deze doet.
«Niet alleen omdat hij afgevaardigde
is uit het district der venen, maar meer
omdat ik in die werkstakingen zie een vrucht
van het zaad ook en vooral door dhr.
Domela Nieuwenhnis gezaaid.
«Misschien doelde de minister er straks
op toen hij zeide over andere oorzaken van
de werkstaking niet te willen uitweiden,
maar laat mij zeggen, dat ik als een der
voornaamste oorzaken beschouw het ver
spreiden van communistische en socialisti
sche gevoelens.
«Met het betoog van den heer van der
Feltz (lib.) dat de toestand der veenarbei
ders door dhr. Domela Nieuwenhuis te
slecht is voorgesteld, kan ik mij vereenigen.
De heer Domela Nieuwenhuis las iets voor,
en mag nu niet alles waar zijn wat gedrukt
is, Iaat mij ook een paar regels voorlezen
uit het Handelsblad, zeker niet verdacht
bij de overzijde. De inzender schetst daar
de veenarbeiders als zorgeloos, niet wan
trouwend.
«Zij verteren in den goeden tijd wal zij
verdienen. Zij zetten de tering niet naar
naar de nering. Hij zegt «Man en vrouw
werken dikwijls beiden in de turf. Oin 2,
3 uur in den ochtend gaan de gravers aan
den arbeid tot één, twee uur 's middags
gaat het zware werk voort; en dan is 't voor
goed rust. De vrouwen helpen de turf op
zetten, verringen. droogmaken en straks
verschepen. Op die wijze kunnen de echte
lingen een weekloon thuisbrengen, dat het
inkomen van een boerenar beider vier-, vijf
maal overtreft.»
«Maar zij houden weinig of niets over-
In den winter moeten zij borgen. Zij
maken daardoor schuld bij den winkelier.
Er wordt geborgd op verdiensten, die in
de volgende lente en zomer zullen volgen
en is er nu wederzijde goede behandeling,
dan kan dit gaan. Maar er schijnen bij
de arbeiders reden tot klachten te zijn.
En in plaats van overleg tusschen hen en
de werkgevers, misschien hunne schuld-
eischers, is er opstand gevolgd, en waardoor
is deze veroorzaakt? Mijns inziens hierdoor
dat de arbeiders aangespoord en geprik
keld zijn tot verzet. Dit is ook het ge
voelen van het Handelsblad bovengenoemd.
«Terwijl de arbeiders in 't voorjaar retk
halzend naar werk uitzien, werd de quaestie
over 't loon steeds tot genoegen van par
tijen opgelost. Maar 1888 zou 't anders
zijn. Socialisme en communisme waren
ook in de districten doorgedrongen. Vreemde
•ogen (misschien wel die van den interpel-
lant), die den ouden rustigen gang komen
verstoren, lectuur, samensprekingen hebben
stellingen verkondigd, die alles met omme
keer dreigen.
«Wel wil ik toestemmen dat sommige veen
bazen misschien misbruik maken van hun
macht als schuldeischers, maar aan die
macht is wel te ontkomen door te sparen
in den goeden werktijd, teneinde in staat
te zijn steeds a contant te kunnen koopen.
Niet. in verzet als er schuld is, maar in
huishoudelijk handelen is verbetering te
zoeken. Dan wordt de arbeider van zelf
onafhankelijker.
«Ga tot de mieren en word wijs»; zoo
had de leer moeten zijn. Had de hr. Domela
Nieuwenhuis als oud-Luthersch predikant
in dien geest in de venen geleeraard,
dat zou uitnemend veel beter zijn geweest
dan denkbeelden te verspreiden die wind
zijn en waarop stormen volgen.
In zijn mond waren gepast geweest de
woorden des heiligen Apostels «Gij dienst
knechten, zijt gehoorzaam uwen heeren naar
het vleesch, met vreeze en beven, in een
voudigheid uws harten, gelijk als aan
Christus niet naar oogendienst, als men-
sclieubehagers, maar als dienstknechten
van Christus; doende den wille Gods van
harte; dienende met goedwilligheid den
Heere, en r.iet de menschenwetende dat
zoo wat goed een iegelijk gedaan zal heb
ben, hij datzelve van den Heere zal ont
vangen, hetzij dien-t knecht, hetzij vrije.»
Hij had er dan in den geest van Luther
gerustelijk bij mogen voegen«En gij
heeren, doet hetzelfde bij hen, nalatende
te dreigen, als die weten, dat ook uw
eigen Heer in de hemelen is en dat geen
aanneming des persoons bij Hem is.»
Zoodanig woord had gezegend kunnen
werken. Dit woord had hoog gehouden de
majesteit van 's Heeren getuigenis en gezag;
'lit woord had eere kunnen geven aan onzen
Koning bij de gratie Gods, aan onze Regee
ring, aan gewestelijke en andere besturen;
in de richting door dit woord aangegeven
ligt de oplossing der sociale quaestie.»
'Wordt vervolgd.
Bij K. B. is A. Maas benoemd tot
2eri luitenant bij hei korps, uit de vereeni-
ging tot vrij willige oefening in den wapen
handel Prins Hendrik te Veere.
Uit Stavenisse meldt men aan de Midd.
Crt. dat binnen eenige weken het rijkste
lefoonkantoor aldaar zal moeten worden
opgeruimd. De ambtenares die belast is
met den telefoondienst, gaat tegen 1 Juli
verhuizen. De verplaatsing van den geheelen
toestel, die daardoor noodig is, brengt een
geldelijk bezwaar mede van f 1(30, waarover
de gemeente niet durft en het rijk niet
behoeft heen te stappen. Het is te hopen
dat dit gevaar nog kunne worden afgewend.
In 1886 toch werden 1086 berichten ver
handeld. In 1887 bedroeg het getal 876
en thans in 1888 eerste kwax-taal 224.
Krabbendijke. De verkiezing van een lid
van den gemeenteraad te Krabbendijke in
de plaats van dhr. K. Nieuwenhuise, is
door Burgemeester en Wethouders bepaald
op Maandag 4 Juni e. k.
Aan de regeering moet het verzoek
gedaan zijn tot intrekking der concessie
voor den aanleg en de exploitatie van een
spoorweg van Woensdrecht naar Antwerpen.
M. C.
De afdeelingen der tweede kamer be
noemden tot rapporteurs over de voorstellen
der heeren Schaepman en Lobman tot her
ziening van het reglement van orde de hoeren
Roëll, Borgesius en Veegens (lib) Reekers
en van Berckel (cath).
Iweede Kamer verkiezing. Amersfoort
gekozen J. E. N. baron Schimmelpenninck
v. d. Oye (a) met 1326. Oud-minister mr.
J. Heemskerk Az. had 342 stemmen.
Eede. Gekozen C. M. I.. v. LoBEN
SELS (a) met 1647 stemmen, v. Bylandt
had
Gouda. Gekozen Mr. O. J. E. BARON
v. WASSENAER (a) met 1stemmen;
mr. J Fortuijn Drooglever (1) had 1
Maastricht. Opgekomen 1687 kiezers.
Gekozen de heer SCHREINEMACHER (k)
met 889 stemmen. Ed. De Beaumont (k;
had er 658.
Grijpskerke. Aan de verkiezing voor
een lid van den raad dezer gemeente werd
door 83 van de 100 kiezers deelgenomen.
Uitgebrachte geldige stemmen 82. Her
stemming moet plaats hebben tusschen de
heeren L. Louwerse die 34 en J. Reijmerse
die 30 stemmen verkreeg.
PER TEL. Tweede Kamer. Den Haag
16 Mei. De heer Heldt interpelleerde den
minister van Marine, waarom honderd vaste
werklieden bij de marinewerven tot losse
zijn teruggebracht, met verlies van vele
voordeden en kans op spoedia geheel ont
sla", terwijl bevoorrechting daarbij plaatshad.
De minister ontkende dat de werklieden
aldaar recht hadden op va«t werk; het
ontslag was gevolg van veranderde bestem
ming der werven ten gevolge van be
sluiten der Kamer. Hij zou ernstig onder
zoeken of er onrecht was geschied.
Over het denkbeeld om gratificatiën te
geven bij ontslag der werklui die niet tr.
de termen van pensioneering vallen, kon
hij geen beslist antwoord geven. De Kamer
is op reces gescheiden.
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt voor Kats door dhr. W. H.
(1. Dijkman cand. te Rotterdam.
Chr. Ger. Ketk.
Bedankt voor Bruinisse door J. Rob
bert te De Lier.
Voor de acte als onderwijzeres slaagde
gisteren te 's Hage o. a. mej. R. D. M.
Arnold van Rotterdam.
Arrondissements-Rechtbank te bliddclburg.
Dinsdag zijn veroordeeld wegens:
b el e ed i gi n g P. J. d. B., 63 j.
zadelmakersknecht Middelburg tot tl b. s.
1 m i s"h a nd e 1 i n gJ. N., 25 j., werk
vrouw Oostburg, tot f8 b. s, d. h.;
diefstal: M. P. B., 22 j„ werkman;
E d. B., huisvr. van M. P. B,. arbeidster
beiden Axel, en J. B. K. 23 jzeeman,
laatst gewoond hebbende te Amsterdam,
thans gedetineerd, de le tot 6, de 2 tot
3 en de 3 tot 4 in. gev.; en
schending der eerbaarheid:
J. B., 17 j-. arbeider Colijnsplaat, tot i d.
gev.
Allen in de kosten.
Vrii"esproken isB. G. B,; 3 i j., zee-
loods bij bet Ned. loodswezen te Vlissingen,
beklaagd van smaad.
Bij bevelschrift der Arrondisements
rechtbank te Middelburg van den 14 Mei
1888 is A. N. 22 jaar, geboren te Schore.
schipper te Yerseke, thans aldaar gedetineerdf
naar de openbare terechtzitting dier recht
bank verwezen ter zake dat hij in den
avond van .2 April j 1. omstreeks 11 a 12
uu>' in het huis bewoond door Aarnout
Wisse te Yerseke, alwaar hij zich destijds
bevond, buiten weten en tegen den wil van
dien bewoner, heeft weggenomen met het
oo"merk om zich een en ander wederrech
telijk toe te eigenen eene flesch met bran
dewijn, een grauw linnen zakje en eene
som van omstreeks f 45 in verschillende
muntspeciën, al hetwelk aan genoemden A.
Wisse toebehoorde.
Als verdediger is aan den beklaagde
ambtshalve toegevoegd Mr. C. Lucasse.
Voor bet gerechtshof te 's Hage werd
gisteren de vraag bepleit, of het eigendoms
recht van eenige schorren en slikken in de
provincie Zeeland al dan niet toekwam aan
het bestuur van den W ilhelmirmpolder, dat
daarop, op grond van Ambuchtsheerlijk en
aanwasrecht aanspraak meende te ™of?en
maken, dan wel of de Staat der Nedei-
landen, die gemelde gronden voor de oester
teelt verpacht heeft, de eigenaar is.
Het vonnis door de rechtbank te Middel
burg in deze ten gunste van het bestuur
van den Wilhelminapolder gewezen, werd
bestreden door den landsadvocaat, mr.
Thorbecke, die bet eigendomsrecht van den
Wilhelminapolder op de schorren en slikken
betwistte en dat wel op grond, dut al ware
die polder in het bezit van Ambachtsheer-
liik recht op de door hem van Gast Beve
land verkregen gronden, van zijn eigendoms-
recl t daarop, als aariwasgronden, die voor
de invoering van het Burg. Wetb. met
bestonden, niet gebleken was.
Zijnerzijds voerde mr. Vhelander Hein
voor den verwee.dir vers chillende argumen-
ten aan, tot staving van het Ambachts
heer!) ;k recht van den polder en concludeerde
tot handhaving van het bestreden vonnis.
Aan het bij den Uitgever G. M. Klem-
kerk te Goes verschenen werkje: Het Jaar
1672. Gedenkwaardig voor Vorst en Volk
voor Kerk en Staat, door S. A. v. d. Hoorn
ifv llel' is de eer te Beurt gevallen,
°"ze Koning den Schrijver zijn dank
heelt doen betuigen voor de toezending,
met bericht dat dit werkje door Z. M. is
aangenomen.
Goes. Onze stadgenoot de D. bad gisteren
op de verkooping op Bekaf een oud paard
gekocht, dat hij heden morgen zoude be
proeven. Deze eerste proef is echter jam
merlijk mislukt, daar het dier, even op den
s fleer Hendrikskinderendijk gekomen, op
hol sloeg. Achter de woning van Does
kwam de wagen tegen een boom terecht,
waardoor de wagen verbrijzeld en de D
van den dijk geworpen werd. Bij zijn val
bezeerde hij zijn rechterhand en schouder
vrij ernstig. Hij werd bewusteloos naar
Zijne woning vervoerd. Het paard is met
een gedeelte van den wagen nog voort"e-
tot aan de Westerstraat, waar het tot
staan werd gebracht.
Ierseke. Dat het niet altijd, met kalk
toebereide pannen behoeven te zijn voor
oesteraanslag bleek deze week toen er in
de Schelde werd gevonden een menscheu-
schedel waarin een kolossaal groote oester
gevestigd was.
[De inzender behoeft dit overigens niet zoo
geheel vreemd te vinden, als hij de ge
schiedenis _van de oesterbanken kent.l
Sluis 15 Mei. Naar we vernemen zal
de oude barge met opgeruimd worden, docli
zal dhr. Leijsennaar die voor eigen rekening
exploiteeren. Voortaan zal er gelegenheid
z\jn om Dinsdags, Donderdags en Zaterdags
per barge r.aar Brugge te gaan; of ze de
concuneniie zal kunnen volhouden
Hulst. Als gevolg van de alhier gehou
den bijeenkomst van eenige heeren ter over
weging aan het plan omtrent den aanleg
van een stoomtram Walsoorden—Huist en
Make—Hans weert, kan gemeldworden.dat
een comité is benoemd tot liet maken van
plannen en het doea van voorstellen.
Te Gorincliem woont thans tijdelijk
een Israëliet de lieer Salomon Eckerling uit
Balta. Hij is een uit Rusland uitgewekene,
en een van de meest beklagenswaardige
slachtoffers van de vervolgingswoede aldaar
Hjj was vroeger een rijk fabrikant aldaar
en had een gelukkige familie. Thans is
hij gebroken naar lichaam en geest; van
zijn spraak bijna geheel beroofd, daar liem
de tong is uitgesneden; ook is hij half«ind
door het uitsteken van een zijner oo"ea.
Alles wat hij aan goederen bezat, werd
hem ontnomen. Zijn fabriek werd in brand
gestoken. Zijn vader en twee zijner kinderen
werden voor zijn oogen gedood, terwijl zijne
vrouw vreeselijke verminkingen werden
toegebracht. De ongelukkige man heeft
thans nog eene oude moeder, zijn vrouw
en vijt kinderen, voor wie hij moet zorgen.
qlgens het rijdschrift voor genees
kunde iz hier te lande in de vorige maand
wederom een kind overleden aan de ge
volgen van een dollehondsbeet.
Het kind was afkomstig uit Standdaar-
buiten en is met ter behandeling naar het
instituut Pasteur te Parijs opgezonden.
Te Utrecht nam een vierjarig meisje,
terwijl de moeder ei en afwezig was, eene
teug kokende koffie, waardoor het zuike
hevige brandwonden bekwam dat het on
der de hevigste pijnen overleed.
lerwijl Zaterdag te Amersfoort twee
mannen samen bezig waren een paal in
den grond te slaan, schoot de kop van
den hamer des eenen van den steel, en
kwam terecht op het hoofd van den anderen
man, die bewusteloos neerzeeg en 's anderen
daags overleed.
De werkliedenvereeniging te Appelscha
vroeg aan de bakkers of zij voortaan iiet
roggebrood wilden leveren voor 14 cent de
i Daar lie bakkers dit weigerden
zal de levering aldaar slechts door enkele
bakkers geschieden, Voor de anderen is
eer' ?';oot verlhs, terwijl de Vereeniging
aldaa: 2o0 leden telt.
Br waren in de laatste weken te
Oldebeikoop (Dr.) vele menschen ziek. De
geneesheeren verklaarden dat er loodvergii-
6p_'ng Bad plaats gehad. Een persoon van i
jaar is reeds overleden. Eerst de oorzaak
met kunnende vinden, meent men thans
deze op het spoor te zijn. In een zak meel
\au een der bakkers en waarvan bereids
gebakken is, werd een groote hoeveelheid
loodglit, een zeer vergiftige lood oxyde ge
vonden. Hoe er zoon groote hoeveelheid
loodglit in dit meel komen kon, is in onder
zoek.
iDe menschen
nemen met den groote
■wat zij trouwens al re
Zoo haalden dezer
eenige jongelui de vol
Zij hadden een vroolij
en in hunne opgewek
zij overeen voor de g
verzenden aan Boula
dat van vele dwaze op'
hing, werd verzonden
Boulanger dat hij d
der wereld enz. er.z.
dat alles voor goede
genomen, althans twe
gen de tien of twaalf
liet telegram uit P
waarop in fraai rand
He Generaal Boulan
kent pour remercier, o
Voor de honden
uitgedacht, waarvan li
beweegbaar is en wa
gapen enz., zonder lie
te stellen te bijten. De
muilkorf vermeerderd
niet, en zal ook in prij
verschillen van die, w
gemeen in gebruik zij
Bij een logement
vischmurkt te Rottord
25-jarige vrouw, bij
kindje van nog weini
Na den nacht van 1
gelogeerd te hebben, i
ochtend vertrokken, he
Later op den dag wei
geschreven briefje bez
menthouder werd ver
te zorgen. De politie
Volgens een tele
de Keizer van Brazilië
toren buiten gevaar
Naar we verne
Regeering zich thans
den maildienst Londen
bij de wenschen der
ring, zoodat de dienst
lijn BokstelWezel.
De oplossing van
verschil is grootendeels
optreden van de heere
vliet en Hofstede, die
Berlijn hebben begeve
Op de Fransche
tegen al wat Pruis is,
Onlangs is een Duit.
Breslau naar Frankrij
Over de grens bij Avr
Fransch politieman te
het doel zijner reis vro
zijn paspoort zien en
zijn zieke zuster die
ging bezoeken. Des
Duitscher teruggezonde
■wing dat hij niet mee
gebied komen mocht
van den prefect van N
Zondagmorgen is
beeld van Maria Theri
■woordizheid van den
de aartshertogen, enz.
viel en het standbeeld zie
de trommen geroerd, t
101 salutschoten gelo
de keizer een parade o
soldaten.
De Fransche Kam
heeft het wetsontwerp
voerrechten op alcohol
tegen 242 stemmen.
Op den spoor
(Pruisen) zijn twee tr
te Galitsvnd tegen elka
■wagens zijn verbrijzeld,
27 gewond.
AFLOOP VERKO
Ierseke. Heden (Wo
herberg van Harthoorn
not Prins voor Zande
Weiland tusschen Rietpi
schenweg ,19870 centi
•Toos Sandee voor f26
onkosten.
Op do wegen en vo
s Heer Arendskerke
Willem Annapolder
Van 14
GOES. Ondertrouw
Susijn 29 j. jni. van A
Hendrika Maria Thewe
GeborenWillem H
