clie Boot
behoorende bij „DE ZEEUW" van Zaterdag 28 April 1888.
DEN-VLAKE.
Stoomtjalk
AT RIEK
ite Organ.
EMBRASSES,
ele Franjes.
Al LIES, en
ETTEN.
'GW JT, *OES.
Wat wij er van zeggen.
De macht der Ambtenaars.
ndienst.
Veldwijk.
LEUR G.
ANSCH ORGEL, le
en toon, volmaaktheid
gdzaamheid en goed
en teekening.
ANGEN:
mantels,
s in a n t e 1 s,
mantels.
LLE KEUZE:
racss
ogelijke
en Neteldoeken.
STOFFEN, EN RINGEN.
ijnen worden
laar gemaakt
ehangen.
ILLE TAFELKLEEDEN.
E KEUZE:
EDIJiGSTUKKEN,
en
9 PAKJES.
:3sne=:-. ./JccJeaasss-
ootdicnst
Zoowel de roomsche als de antirevolutio
naire partij heeft het voorrecht uit twee
groepen te bestaan, een rechtergroep en
een linkergroep, die het in beginsel wel eens
zijn maar in de «wijze waarop» eenigszins
verschillen.
Met een voorbeeld worde dit opgehelderd.
Mannen als Mackay, Huberen Beelaerts
Ihebben evengoed Ons Program tot leid
draad voor hun optreden gekozen, als b. v.
Fabius, Donner en Okma.
Toch blijkt het als, het op de toepassing
aankomt, dat de laatste drie vrij wat har
der naar bet doel loopen dan de eerste drie.
Terwijl Beelaerts zacht aan komt wande
len, vliegt Okma voort als een hazewind.
En in den deftigen pas van Huber kan
een man als Donner die van versnelde
nrarschen houdt, zich zeker niet altijd
schikken.
Althans wanneer het op uitvoering van
enkele artikelen van Ons Program aankomt.
Toch geldt van beiden dat zij op een
zelfde doel afgaan, alleen nog met dit voor
deel, dat bij het optreden van beide groepen
de wederkeerige invloed van dien aard is,
dat de eei-.e tot meer voortmaken gedron
gen wordt, en de andere den pas een
weinig mag inhouden. Zieder eene korte,
jpnag het zijn een verstaanbare uitlegging
van wat in de bladen genoemd wordt de
gauche en de droite.
Tot de gauche (spreek uit koosj) belmo
ren dan mannen als Lohman, Heemskerk,
i Donner. Tot ie droite (sp eek uit derwaat)
Tot voork, iiin} van misverstand geven
wij aan regelen 10, 2de kolom van ons
olad van Donderdag li. deze wijziging, dat
te daar voorkomende vergelijking alleen
slaat op moed en onverschrokkenheid ook
waar tegenstand schier algemeen is.
behooren o. a. Huber, Beelaerts en En-
gelberts. Nu heeft het de aandacht getrok
ken dat de gauche in het nieuwe ministerie
slechts door een man zal vertegenwoordigd
zijn, namelijk door mr. Keuchenius. Som
mige bladen van de andere zijde wezen er
terecht op, dat in den jongsten verkiezings
strijd hel hardst geijverd was door de leiders
uit de gauche (de linkerzijde onzer partij)
door Lobman, Heemskerk, Noordtzy en de
heeren Fabius.
En toch gingen de mannen der droite
(rechtergroep) met bet grootste deel ran
den buit strijken. Namelijk Mackay, De
Beaufort en HavelaarHartsen en Ruys.
Ligt daarin nu iets onbillijks
Ons dunkt neen.
Wij zeiden reeds dat de hi' Mackay
niet verantwoord zou geweest zijn, als hij
door passen en meten tot een gelijke ver
deeling der zetels gekomen was.
Immers men biedt geen portefeuilles aan,
om iemand een plezier te noenmaar om
het Vaderland te dienen. Het landsbelang
vorderde in de eerste plaats dat bekwame
mannen werden gezocht. En wijs mij nu
in de linkergroep onzer partij een speciali
teit aan, die op het gebied van financiën
kan wedijveren met onzen Godin de Beau
fort, den man der rechtergroep. Noem mij
éen man in de rechtergroep die Keuchenius
in kennis van onze koloniën evenaart.
Wat dunkt u, is hiermede bet raadsel
niet grootendeels opgelost
Bovendien weten wij, van best ingelichte
zijde daaromtrent ingelicht, dat reeds ter
stond aan den heer Lohman een porte
feuille is aangeboden, doch dat deze heer
gemeend heelt, het vaderland, en dat wil
zeggen den koning en liet volk, beter te
kunnen dienen, door in de kamer te blijven
dan door achter de groene tafel te kofhen
zitten.
De hr. Mackay heeft daarbij dan ook
gezorgd, de Kamer niet van al hare beste
krachten te berooven en door verplaatsing
van haar zwaartepunt naar het ministerie
de beteekenis en den invloed onzer partij,
en van de rechterzijde te verzwakken.
En zoo zien wij dan ter eener zijde Mackay
en De Beaufort aan de regeeringstafel, en
Beelaerts en v. Asch v. Wijck op de ban-
kender volksvertegenwoordiging plaats nemen.
Keuchenius verliet de Kamerdoch Lobman
bleet er. De drie afgetredenen maakten
tegelijk ruimte voor enkele bekwame anti
revolutionairen. Nog altijd hebben mannen
als J. E. N. Schimmelpenninck, v. Löben
Seis en v. d. Bord aonspraak op een ka
merzetel.
Mogen de verkiezingen van 15 Mei mee
vallen, dan kan de antirevolutionaire partij
aan het werk. Veel wijsheid zal noodig
zijn, om zoo veel, wat averechtsche regeer
kunst, nog meer wat regeeringloosheid
bedierf, te herstellen. Onze lezers, voor
zoover zij het voorrecht hebben, niet alleen
zichzelven, maar ook anderen in den gebede
te gedenken, zullen toch wel niet verzuimen,
voor deze nieuwe wetgevende macht te
bidden.
Ook onze nieuwe vrienden, en wij denken
daarbij ook aan de hh. Lucasse en Glin-
derman, die over eenige dagen hunne ge
wichtige intrede in het staatsleven hopen
te doen, mogen ten allen tijde ervaren, dat
de heilbeden hunner broederen, Zeelands
trouwe kiezers, ben volgen en dat God de
Heere hun voor en hun achtertocht mag
zijn.
Met onwillige honden slecht hazen vangen,
zegt het spreekwoord. Dit geldt ook
in de maatschappij, inde kerk, ia de school,
in den Staat, ja waar geldt dit niet.
Nu zij het ver van ons, als wij dit spreek
woord aanhalen, een hatelijkheid te willen
zeggen, aan wien ook. Maar wij willen
de aandacht toch wel vestigen op een groot
bezwaar, waarop ons nieuwe ministerie
stuit; op een zeer ernstig perikel, waaraan
het bloot staat; op de zeer gevaarlijke macht
van de ambtenaren bij de verschillende
ministeriën.
Er zijn acht ministers. Ieder van die
acht heelt zijn departementdat wil zeggen,
hij heeft zijn werk en dat wordt verricht
door een groot aantal ambtenaren in een
opzettelijk daartoe ingericht groot en grootsch
of minder groot en minder grootsch ge
bouw te 's Gravenhage.
In ieder geval heeft zulk een minister
tal van ambtenaren onder zich, die zijne
bevelen hebben op te volgen. Namelijk
2e en 4e klerken, adjunct-commiezen en
commiesen en referendarissen. Van deze
laatsten kan een minister zeer veel steun
en gemak lobben. Menig minister, mis
schien ook wel uit het thans afgetreden
ministerie, zou met de handen in het haar,
en zeker niet zoovele jaren op het kussen
gezeten hebben, als hij den steun van zijn
referen laris had moeten derven.
Nu zullen wij geen kwaad zeggen van
de ambtenaren aan onze ministeries. Doch
wij zeggen zeker niet te veel, als wij be
weren, dat er veel te veel zijn, en dat zij
elkander aan sommige afdeelingen althans
vaak in den weg loopen.
Die deze ambtenaarswereld van nabij
kent, zal zeker een groot deel er van niet
voor werkezels groeten. En juist deze laatsten
zijn het, die een minister, o zooveel kwaad
kunnen doen.
Op een enkele uitzondering na zijn deze
heeren allen liberaal, want door begunstiging
van liberale ministers, of yriendea enz. enz.
van hooggeplaatste liberalen kwam er
E L IJ K S
ke vm. 6 en 9. nam. 3. u.
7.35, nam. 1. er 445.
nvm. 7,15entim. 1.45.
nmiddellijk na aankomst
u. vm. en 5,36 u. nam.
van en naar het Spoor-
rijden
dngenMiddelburg.
ekuren
em. 5, Zeilm. 6.30, 8,
3,30, 5. 6.30 8. 40.15.
.30, 7,45, 8,45, 40,45
,4.15,5,45,7,15, 9, 14.
sschen Middelburg cn
lissingen.
•20-j-, 8,— 9,15-}-, 40,
nm. 4,40-}-,2,30, 3,30f
40,—f,41.—
,2.30-}-, 3,30, 4,30-1-6,—,
eizen aan waarbij aan
rg wordt aangelegd,
leggen aan de Keersluis
S naar ROTTERDAM
il 's morg. 2.u.
TERDAM naar GOES
i 's morg. 9.u.
S naar ROTTERDAM
ei 'smidd. 2,30 u.
OTTERDAM
i 's morg. 9,30 u.
e Rotterdam bij deu
E LANGE,op 'tHa-
1. BOUWMAN.
J. BOS,
lirectie.
Rotterdam Nieuwe
kkenbrug.
ketels bedroeg in 1877 nog geen 3000 en
vier jaren later 3763. De verwarming«op-
pervlakte in vierkante meters bedroeg 72263
in 1877 tegen 92,434 in 1883. Het aan -
tal stoommachines vermeerderde in 1877
tot 1883 van 2775 tot 3519. De nominale
paardekracht bedroeg in 1877 slechts 31,451
en in 1883 reeds 44,603.
Men ziet uit deze getallen dat Nedeiland
nog vooral een land van de middelbare en
kleine industrie is; dat echter de groole
industriezij het ook langzamer dan in
andere landen, (percentsgewijze vermeerde
ring der stoomketels in Pruisen van 1879
tot '86 4,65 percenten in Nederland 1877
tot '83 3,85 percent) regelmatig in ontwik
keling vooruitgaat. Niet begunstigd door
het bezit van steenkool en grondstoffen, niet
beschermd door hooge invoerrechten, blijft
den Nederlandschen fabrikanten, een voor
recht goedkoope arbeidskracht.
Uit het enquête-verslag put de schrijver
de gegevens voor vrouwen-en kinderarbeid,
waaromirent hij o. a. het volgende opmerkt
De steilte van kinderen bedroeg in Nederland
van '80 tot 85 gemiddeld 1888 dat is
bijna 19 percent.
Daarentegen in de fabrieksteden Maas
tricht 21, Eindhoven 30 en Gouda 33 pet.
Nog opvallender zijn de gevolgen van
vrouwen- en kinderarbeid ten opzichte der
ontwikkeling. In 1874 konden in Maastricht
12% van de kinderen van 12 jaar niet
lezen of schrijventerwijl thans, dank zij
het verbod van kinderarbeid tot het twaalfde
jaar dit getal tot 3% is gedaald, waarbij
men echter 5% moet tellen, die maar ge-
brekkig kunnen lezen.
Recruten, die niet lezen of schrijven
kunnen, heeft men in Nederland b(jna 10
percent; in Pruisen bijna 2 percent. Iri
de ongunstigste provincie van Nederland,
namelijk N. Brabant, bedraagt het '17 per
cent in de ongunstigste provincie van Pruisen
(Posen j nog geen 9 percent, dat is net de
helft. In de gunsligstejprovincie van Neder
land, Noord-Holland, bedraagt het aantal
ongeleerde recruten toch nog bijna 6 per-
cent. In de gunstigste provincie van Pruisen
(Sleeswijk-Holstein) ruim een tiende percent.
Men ziet heter is nog heel wat te ver
beteren.
De kleine Christelijke Pers heet, bij onze
vrienden, niet in de maatschappelijke be-
hoelten van markten, effecten, verknopingen,
verhuringen, verpachtingen, publiciteit, enz.
te kunnen voorzien.
Van waar komt dit laatste? Daar zijn
onze vrienden zehen de schuld van. Zij
steunen met hun abonnementen en ad-
vertentiën de vijanden van bun Heer en
onthouden aan de Christelijke Pers wat
deze behoeft om in alles te kunnen voor
zien.
Laten wij eens beproeven in omgekeer
den geest te handelen, en zij zullen zien,
wat de Christelijke Pers doen kan.
(N. Z'jü. Grt),
1 Mei 1888.
De Vereeniging tot Christelijke verzor
ging van Krankzinnigen en Zenuwlijders
hield Donderdag in het Militairen Tehuis
hare 4e jaarvergadering.
De opkomst van leden en afgevaardigden
was niet groot. Doch dit is niet te ver
wonderen. Nu de Vereeniging in zooverre
haar doel bereikt heeft, dat zij een gesticht
voor die ongelukkige lijders, een bloeiend
gesticht vooral heeft mogen tot stand bren
gen, ligt het in den aard der zaak, dat
de jaarvergaderingen, hoe belangrijk en
leerzaam overigens, niet die practisehe re
sultaten meer kunnen hebben en ook niet
behoeven te hebben als de eerste vergade
ringen.
Tot de openbare samenkomst bad
ieder toegangen men mocht ver-
w.chten dat de bespreking van het on
derwerp De krankzinnigheid en het
huisgezin zeer belangrijk zou zijn.
De heer van Oosterwijk Bruyn
behandelde het onderwerp op zijn gewone
degelijke wijze. Scherp deed de geachtespre-
ker uitkomen het verschil tusechen was het
huisgezin behoort te zijn en hetgeen h"t
werkelijk is. Ook de besprekingen, die
naar aanleiding daarvan gehouden werden,
waren belangrijk.
Dr. v. d. Berg h deed uitkomen, dat elke
stichting trachten moet zich overbodig te
maken.
3°. hs. v. Mantgen en Dr. van oen tsergh
leidden daar de godsdienstoefening
4°. het gesticht voor zenuwlijders zal
op 1 Juni geopend w orden
5°. Veldwijk heeft een eigen graf ver
kregen
6°. De uitgaven, die door eene verbetering
in de geldelijke administratie, thans slechts
over 9 maanden liepen, even als de ontvang
sten bedroegen iuim 41 duizend gulden
tegenover 34 duizend gulden van het vorige
volle boekjaar
7°. De ontvangsten belripen ruim f 43348
waarvan 6056 aan contributiën en f32000
aan verpleegkosten.
De contributiën bedroegen over het vorige
volle boekjaar f 7000de verpleegkosten
17 duizend gulden.
De vergadering werd door Ds. J. C. Beesse
van Vlissingen met dankzegging gesloten.
Or.
Naar wij vernemen is de heer B. M.
den Boer te Goes, benoemd tot lid van 't
hoofdbestuur van de vereeniging bovenge
noemd, zulks in de plaats van dhr. J. G.
W. Zahn die bedankt bad. Prof. Lindeboom
werd herkozen. Het aantal verpleegden be
draagt 61 mannelijke en 61 vrouwelijke,
De belangstelling der kiezers
in de verkiezingen voor de Provin
ciale Staten is nog niet groot. In
korten tijd leden de antirevolut'o-
nairen in twee districten de neder
laag, wnar zij in diezelfde districten
op 6 Maart, bij de verkiezing voor
een lid der tweede Kamer zegevier
den. Te Gorinchem namelijk en te
Zutfen werd de liberale candidaat
met verpletterende meerderheid ge
kozen.
't Is weer het oude liedje. Ook
de nieuwe kiezers beseffen bet ge
wicht van de verkiezingen voor de
Provinciale Staten niet. Als er in
de Provinciale Staten geen veran
dering komt, dan helpt al ons wer
ken voor de Tweede Kamer niets.
Want de leden van de Provin
ciale Staten kiezen de Eerste Ka-
en net uezwaar uat ue iviezei aiuju zyu naaui
zou moeten opgeven kan worden ontgaan
door telken jare na het sluiten der kiezers
lijsten aan alle kiezers een kaart toe te zen
den die zij bij iedere stemming zouden moeten
medebrengen om tot de stembus te kunnen
worden toegelaten. Ook bepleit de hr. Six
het aanvoeren van -het stelsel, volgens
hetwelk de namen der candidaten tot op ze
keren termijn vóór elke verkiezing moeten
worden opgegeven aan den burgemeester der
hoofdplaats van het kiesdistrict. Die namen
worden dan alphabetisch op de stembriefjes
gedrukt, en de verkiezing geschiedt door
middel van het plaatsen van een stempel
in het verkiezingslokaal zelf. Door die wfjze
van stemming zou de mogelijkheid vervallen
dat ten onrechte een briefje van onwaarde
werd verklaard. De schrijver is tegen ver
vroeging van het uur der inlevering van
de stembriefjes, doch is er voor dat de inle
vering des namiddags te 2 uren werde ge
schorst en daarentegen des avonds gedurende
twee of drie uren voortgezet wordt, natuur
lijk met waarborg van verzegeling der stem
briefjes.
De gemeenteraad van Hulst behan
delde Woensdag een adres van C. van der
Bent te Middelburg, nopens het houden
eener conferentie ter bespreking van de
aangevraagde concessie tot het leggen van
een stoomtram van Hulst tot Walzoorden.
Tot leden dier commissie werden benoemd
de heeren Arie Smit, burgemeester van
Vlissingen, Smit V en Diepenveen te Kin
derdijk, H. A. A. baton Collot d'Escury
rentmeester van het kroondomein en lid
der prov. Staten van Zeeland, en P. Adri-
aanssen, wethouder te Hontenisse. De con
ferentie is bepaald op Donderdag 3 Mei a.
Tem. Ct
Naar de Wereldburger verneemt, heeft,
men te Barber f on (Transvaal) het plan
opgevat, tot organisatie van een comité,
vertegenwoordigende de geheele Transvaal-
sche goudvelden, dat zich ten doel stelt om
naar de Parijsche tentoonstelling van 1889
eene groote inzending te sturen, die een
nauwkeurige voorstelling zal geven van de
goudmijn-industrie in Zuid-Afi ika.
De inzending zal bestaan uit aardkundige
stoffen en jkaarten, monsters kwarte en
alluviaal goud, modellen van mijnen en
werken, en modellen van stamp- en andere
machines.
