NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
1888. No. 74.
Donderdag 22 Maart.
Tweede Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
BIJVOEGSEL.
DE ZEEUW,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Pi ijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,025
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 centi
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij die zich met 1 April aan
staande op „de Zeeuw" abonneere.i,
ontvangen van nu af tot 1 April ons
blad gratis.
Wij herinneren er aan, dat de
eerste worjaars-veemarkt te Goes zal ge
houden worden DINSDAG 10 APRIL a.
De minderheid.
De liberalen hebben thans in de Kamer
45 of 46 vertegenwoordigers. Zij zijn dus
in de minderheid, een minderheid die ech
ter nog veel te groot is.
Moesten de kamerzetels naar de verhou
ding der partijen verdeeld worden, dan be
hoorde men te hebben 36 roomschen, en
stellig niet meer dan 36 liberalen. Deze
laatsten hebben dan ongeveer een tiental
afgevaardigden meer dan hun eerlijk toekomt.
De roomschen daarentegen hebben er tien
te weinig.
Was nu bij de verdeeling der districten
alles eerlijk ingericht geworden waren er
geen overloopers uit de anti-liberale
partijen geweesthadden de liberalen overal
met eerlijke wapenen gestreden; dan zou
deze verhouding in stemmencijfer vrijwel
bereikt zijn.
De liberalen hebben echter gezorgd, dat
zij het nog een heel eind, zij het ook al
niet langs den weg der eerlijkheid, konden
sturen.
Zij lieten de groote steden ongesplitst. Zoo
zender» zij nu voor Amsterdam 9 leden naar
de Tweede Kamer; dat is 4 te veel. Voor
Rotterdam 5; dat is 2 te veel. Voor Gro
ningen en Utrecht 4 dat is 2 te veel.
Samen 8 leden hunner partij, die onrecht
matig hun zetel bezetten.
Voeg hierbij het volgende
In Leiden werd de liberaal gekozen ten
gevolge van afval van «Synodale» vrienden.
Ook in den Haag.
In Enschede zegevierde de liberaal met
10 stemmen meerderheid door ongeoorloofde
pressie van fabrikanten op, hunne arbeiders.
In Dordrecht hielp de pastoor der oud-
catholisken hen op het paard.
In Schiedam en Breukelen zegevierde de
haat tegen de roomschen. Beide districten
zijn overwegend anti-liberaal. Ongeoorloofde
verkiezingsmanoeuvres konden hen daar
doen zegevieren.
In al deze districten werkten Bronsveld,
v. Leeuwen en Buitendijk er niet weinig
toe mede hun de zege te bezorgen. Zon
der dezer steun, en zonder de meervou
dige districten hadden zij het stellig tot
niet hooger dan 30 leden gebracht.
Lezer, onthoud het welzelfs deze min
derheid der «liberale» partij is een geroofde.
Zij bezetten 14 zetels, waarvan wij niet
kunnen beweren dat zij er zoo strikt eerlijk
aan gekomen zijn.
Domela Niouwenhuis.
Domela Nieuwenhuis gaat dus naar de
Kamer. Niemand der onzen had dit ver
moed. Of nog enkele antirevolutionairen
hem hielpen, is niet uit te maken. Een
vorig maal had hij 769 stemmen.
Thans 361 meer. Er waren echter de
en
de ou
de zij
vorige maal 524 thuisblijvers, die thans wel
kunnen zijn opgetrommeld. Bovendien kreeg
Heldt nog 26 stemmen minder dan de
eerste maal. Nu had bij eerste stemming
de antirevolutionaire candidaat 567 stem
men, maakt met de thuisblijvers van toen, en
de liberale overloopers (zoo die 26 stemmen
van Heldt op Nieuwenhuis overgingen) te
zamen 1119 stemmen. Toch kreeg Nieu
wenhuis slechts 361 stemmen meer. Zoo
er dus antirevolutionaire stemmen op hem
overgegaan zijn, is dit zeker niet veel geweest.
Nu wij toch over Domela Nieuwenhuis
spraken, zij nog even in herinnering gebracht,
wat wij Maandag schreven over zijne
candidatuur:
snelst werkend maar gevaarlijkst
minst gewenscht middel zijn om
liberale partij in ontbinding en
vormende democratische- of volkspartij
kracht te brengen.
De kerkdijken verkregen de meerderhei
(naar een zwakke meerderheid, bijna te zwa
om te regeereu. Zij hebben alle recht
weigeren de regeering ,te aanvaarden; w
zij minstens 6 zetels missen, die hun ve
de groote steden toekomen, en de Eers
Kamer tegen alle recht en reden in duo
de liberalen «lilaeraal» gehouden werd. E
nemen zij, ondanks die door de liberale,
telf in den weg geplaatste hinderpalen, tocl
le portefeuilles op, dan, zal nie*
"Eet "welHeldt werd mak gemaakt. Wie
weet of ook D. N. niet hetzelfde zuiverings
proces doormaakt. Ook de socialisten te
Berlijn werden mak.
Met het oog daarop, en daarop alleen,
zouden wij Nieuwenhuis'verkiezing wenschen.
En nu roept de Goesche Courant uit:
o, onfatsoenlijke Zeeuwgij wenscht zelfs
de verkiezing van een koningshater! Met
'U geen redeneeren meer.
Hapert hier niet wat aan Of heeft men
hier opzettelijk slecht gelezen?
De lezer oordeele nu zelf, hoe ver ons
wenschen dat Domela Nieuwenhuis verkozen
wierd, strekte.
Hebben wij van Domela Nieuwenhuis
iets in het belang van het recht te ver
wachten
Op elk terrein des levens is Nieuwenhuis
onze principiëele tegenstander, even zoo goed
als zijne (liberale) vaders.
Maar op één enkel punt is er iets van
hem te hopen.
Lees slechts het hier volgende citaat uit
een zijner werkjes:
y>Daar een neutrale schoolwaaraan men
T>den onzinnigen eisch der Grondwet stelt
y>dat zij onderwijs verstrekt met eerbie
y>diging van ieders godsdienstige begrippen,
terwijl die godsdienstige begrippen elkan-
y>der niet eerbiedigen,eenvoudig een onding,
Deen onmogelijkheid is, ja niets anders
dan een uit staatskosten betaalde moderne
Dsecteschool, daarom is de tegenstand daar-
Dtegen alleszins gewettigd en gegrond. Er
moet geen gebruik kunnen worden ge
smaakt van een kleine meerderheid in de
skamer om een school op te dringen die
strijdig is met hel geweten van zeer velen.-»
Iets verder zegt de heer D. N. dat indien
de staat slechts zorg draagt dat alle kinderen
onderwijs kunnen ontvangen van bevoegde
personen de staat zijn plicht heeft ge
daan(l)
Wat dunkt u?
Op schoolgebied is dan toch van dezen
gehaten socialist misschien nog wel iets
meer te verwachten dar. van de liberalen.
En nu is het wel gemakkelijk, dezen heer
aan het «denkend deel» voor te stellen als
iemand die niets anders kan dan «den
Koning haten»; dit gaat echter niet op.
Ook in zijn tegenstander erkenne men
het goede, al is het niet veel.
Zien wij op wat deze verfoeilijke man
wil, op elk ander terrein dan dat der
school, dan moeten ook wij zijn optreden
in de Kamer betreuren.
Nu hij echter gekozen is, hebbe men den
nuchteren moed dezen boeman in de oogen
te zienook de Goesche Courant doe het.
Misschien raakt zij nog wel met het
schrikkelijke Schoterlandsche feit verzoend.
Vooral als zij bedenkt:
a. dat de liberalen van '48 de voorbe
reiders voor het socialisme waren
b. dat de leer van Heldt en v. Houten al
even verderfelijk is als die van Nieuwenhuis
alleen maar hebben die heeren, als zij bij
den Koning komen, nog den deftigen hoogen
hoed op, terwijl Nieuwenhuis er de roode
muts op na houdt
c. dat van de denkbeelden over de
rechten van het Koningschap, zooals b. v.
Van Houten die opvat, ook geen al te beste
reuke afgaaten eindelijk
d. dat de liberalen van alle eeuwen,
niet het minst die van onzen tijd, er steeds
naar gestreefd hebben het gezag des Konings
te besnoeien. Wat toch hebben deze heeren
van onzen Koning gemaakt?
Ter gelegener tijd zullen wij de heeren
Van Houten, en andere liberalen daarop het
antwoord laten geven.
Niet opdat men van de tegenpartij er
notitie van nememaar opdat het volk
wete, dat de leer van Heldt en de zijnen,
niet minder gevaarlijk en verfoeielijk is dan
die van den ook door ons niet minder ge-
vreesden sociaal-democraat.
HPlltt s.
geneeiè partij' aansprakëlij
Als op Zuid-Beveland een paar beginsel
looze liberalen uit bijoogmerken op Lohmai
gestemd hebben, en nog wel bij eerst
stemming, is daarvoor dan de geheele liberal
partij aansprakelijk
Kom, 't is toch al te dol 1
De heeren gelooven het dan ook zelve
niet.
Zij speelden slechts wat comedie 1
Y Domela Nieuwenhuis.
Dat wij in ons oordeel, naar aanleidinj
van de verkiezing van dezen socialist nie
alleen staan blijkt uit onderstaande, dat wi
uit een roomsch blad, Het Centrum, over
nemen.
De verkiezing van den sociaal-democraat
den heer Domela Nieuwenhuis
te Sclioterland is zeer zeker geen verblij
dend verschijnsel. Als men echter in aan
merking neemt, dat de vrucht van hei
liberalisme niets anders dan het socialisme
zijn kan dat Domela Nieuwenhuis
stond tegenover zijn vroegeren medestander
den voorstander van het twee kinderstel
sel Hel d tdat Domela Nieuwen
huis als lid der Tweede Kamer bepaald
feller, wind wilde het dier zich van den
wind afdraaien. Zoo kwamen kar en paard
in de haven terecht. Het mocht enkele
mannen gelukken het paard met den kop
boven water te houden, en de kar los te
maken. Paard en kar werden gelukkig op
het droge gebracht.
Uit Krabbendijke vertrekken welhaast
drie huisgezinnen, samen 18 personen sterk
naar Amerika. De vorige week verliet een
vader van een talrijk gezin mede deze plaats
echter zonder orde op zijne zaken te stellen.
Heinkenszand. Een 23jarige oppassende
jongeling C. v. 't W. alhier verliet Maan
dagmorgen de woning zijner stiefmoeder om
zijn werk te verrichten op de hotstede van
den landbouwer J. Vermue. Hij werd
plotseling ongesteld, j en stierf kort daarop.
De ongelukkige was de kostwinner van
zijn stiefmoeder, die met nog vijf kinderen
haar gemis diep gevoelt en betreurt.
Vlissingen. Woensdag overleed alhier in
den ouderdom van 97 jaren en 6 weken,
de heer Carel Goeree, een van de weinig
overgeblevenen, die in 1812 Napoleon I
moesten volgen bij zijn beruchten veldtocht
tegen de Russen.
Goeree werd den 4 Februari 1791 te
Goes geboren. Hij was de oudste ingezetene
van Vlissingen.
Ellewontsdijb. Het detachement vesting
artillerie, dat 14 November 1887 alhier
aankwam, vertrok 19 Maart jl. naar den
Helder. Het heeft onder leiding van den
len luitenant J. Van der Veen boven op
het fort 2 zware stukken geschut geplaatst
en in het fort de daarvoor bestemde am
munitie aangevoerd. Eenige jaren geleden
is hetzelfde gebeurd, doch later werd het
fort weer ontruimd. G. C.
Bij een veiling van beestiaal op een
hofstede in den Groot Baarnzandepolder te
Groede werden besteed voor paarden tusschen
f310 en f350. Voor koeien f130 tot f170.
Aan het politiebureau te Amsterdam
had dezer dagen een aardigheid plaats, die
vermelding verdient. Eenige studenten waren
in den laten avond in de Kal verstraat bezig
-de straatlantaarns uit te draaien. Een der
daders werd op heeterdaad betrapt door
een politieagent. Een oud heertje, die juist
bezig was zijn hondje te luchten, mengde
zich in het gesprek dat tusschen de studenten
en den politieagent gevoerd werd naar
aanleiding van de arrestatie van den dader,
die althans op dit oogenblik een lantaarn
uitdraaide. Het oude mannetje beweerde
dat de student het niet gedaan had en nam
zich voor met den agent mee naar het
«bereau» te gaan om de onschuld van zijn
gevangene te bewijzen.
En zoo wandelden de agent met den
student en het oude mannetje met zijn
hondje aan een touwtje met zich naar het
bureau, gevolgd door vele belangstellenden.
Aan het politiebureau gekomen, verzocht
het heertje aan een der omstanders even
zijn hondje vast te houden, hij zelf ging
met den student en den polietieman binnen.
Doch de hond rukte zich los en volgde zijn
meester. Het gevolg was, d(it de student
bekeurd werd wegens straatschenderij, en
het heertje wiens getuigenis ten gunste van
den misdadiger zooveel als niets beteekende,
werd ook bekeurd en wel omdat het bleek
dat hij zich als eigenaar van zijn hondje
