st-lndië,
I
SBAAR
CHRISTELIJK-
NIEUWSBL AD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
P. Dregmans.
P. DREGMANS,
den.
den.
„uiring.
1888. No. 60.
Zaterdag 18 Februari.
Tweede Jaargang.
i, zwarte
Sitsen,
ER IJ EIM,
*aat, Goes.
L no 6 7.
ijak Kelappa,
>M ETE R.
RANJE Lz.,
Servetgoederen,
iz. enz.
NTELS,
sen,
V,
roliezeep.)
VERSCHIJNT
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIE*:
De verkiezing te Hulst.
JËVENE
TIJ
ERÜIMD.
(Prijscourant gratis.)
/an eene militaire
X.
rlof kunnen voor
t-lndiëpremie
ran zijn korps,
sters geven gratis
)OR DE HUID BIZON-
ZEEP, GENAAMD
PER STUK BIJ
y' de Jonge, Goes.
de weersgesteldheid op
jn is de
:er goed, kan alle hulp-
ri, voorspelt regen en
;n dag te voren, is zeer
Jechts f 0,25, franco per
TE GOES.
singenMiddelburg.
rekuren
tem. 5, Zeilm. 6.30, 8,
3,30, 5. 6.30 8. 10.15.
30, 7.15, 8,45, 10,16
4,15, 5,45, 7,15 8,45,11
issclien Middelburg en
lissingen.
B.20f, 8,9,15-f-, 10,
nm. l,40f,2,30, 3,30f,
1.-,f,9,-10,-f,11.-,
2.30f, 3,30, 4,30f,6,
eizen aan waarbij aan
rq wordt aangelegd-
leggen aan de Keersluis
DE
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,025
UITGAVE VAN
G. M. Klemkerk, te Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
«S
w
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
BEKEN DM AKIN G.
De Majoor-Commandant
der d. d. Schutterij te Middelburg,
gezien de tot hem gerichte missives van
kerkeraadsbesturen, vereenigingen en parti
culieren, houdende bezwaren tegen de be
volen inspectie der d. d. Schutterij op Zon
dag 19 Februari e k., den jaardag van
Zijne Majesteit onzen Geëerbiedigden Koning.
Overwegende, dat het deelnemen aan
eene inspectie op 19 Februari 1888, voor
personen die zich daardoor bezwaard ge
voelen, in hunne godsdienstige meeningen,
niet wenschelijk is.
Bepaalt dat alle leden der d. d. Schutterij,
die wegens hunne geloofsovertuiging bezwaar
moch'.en hebben, om aan de bevolen inspectie
deel te nemen, daarvan worden vrijgesteld,
onder gehoudenheid, schriftelijk daarvan
kennis te geven aan hunne Compagnie's-
Commandanten voor of op Zaterdag 18 de
zer vóór 4 uur des namiddags en op Maan
dag 20 dezer des namiddags ten 1 ure
aan te treden op den Dam, in marsehtenue,
ten einde aldaar gein«pecteerd te worden.
Indien de inspectie op 19 Februari wordt
afgelost zal die op 20 dezer ook niet plaats
hebben.
Middelburg, 16 Februari 1888.
De Majoor-Commandant der d.d. Schutterij
F. G. SPRENGER.
Een sterfgeval in dit kiesdistrict is oor
zaak dat de nieuwe kiezers, terwijl de
stembus voor de Tweede-Kamer-verkiezir.g
wenkt, in dit gure jaargetijde, eerst nog
naar de stembus moeter., om een lid te
kiezen voor de Provinciale Staten.
Dat zij juist nu daartoe geroepen worden,
moge om vele redenen te bejammeren zijn,
ook om de herinnering aan het waardige
lid, dat door den dood aan zijn arbeid
ontrukt, straks moet vervangen worden
toch roepen wij onzen ouden en nieuwen
kiezers in het lar.d van Hulst met nadruk toe
KOMT TOCH TROUW TER STEMBUS S
Geen der kiezers, van wat kleur of rich
ting ook, mag thans tehuis blijven.
De kiezers van Hulst toch hebben de
treurige verplichting, maar ook de eer, de
eersten te zijn, die in versterkten getale,
kunnen opkomen, een iegelijk voor zijn
eigen candidaat. Met belangstelling slaat het
kiezersvolk in Zeeland den strijd gade, die
U, kiezers van Hulst, wacht.
Drie partijen strijden om de eer een
der haren te mogen afvaardigen. De
krachten van liberalen, roomschen en anti
revolutionairen zullen worden gemeten.
De eer der antirevolutionaire, of, wilt
gij, der christelijk historische partij vordert
een trouwe opkomst van al onze vrienden
voor den antirevolutionairen candidaat
den heer
Wij kennen dezen heer als een kundig
en practisch man: die door zijne betrekking
ruimschoots de gelegenheid had, zich op
de hoogte te stellen van plaatselijke toe
standen en belangenen dat ook deed.
Ais een min, die onze heginselen van
heeler harte is toegedaan, en die het kleine
aantal van oprechte belijders des Heeren,
in Zeelands provinciale staten, ongetwijfeld
zal versterken.
Inwoner van het district, zal hij dit op
waardige wijze kunnen vertegenwoordigen.
IleL is ons lang niet onverschillig, kiezers t
door wien wij vei tegen woordigd worden.
De provinciale staten zijn grootendeels in
handen der liberalen, die, ofschoon bij het
volk minderheid, aldaar de meerderheid
konden krijgen door gebruik te maken van
onze veelal zoo trage opkomst.
En de gevolgen bleven niet achter. De
provinciale staten kozen in de gedeputeerde
staten, mannen, die niet van onze heginselen
zijnnaar de Eerste Kamer zonden zij
mannen die in zake het bijzonder onderwijs,
zelfs nog ten vorigen jare weigerden ons
recht te doen.
Ook om, kon het zijn, het ongeloof, dat
ook in onze provinciale staten den boven
toon voert, af te breken, en het handjevol
belijders des Heeren aldaar met een te ver.
meerderen, is het noodig dat ieder onzer
zijn plicht doe.
De oude kiezers hebben de nieuwen voor
te lichten, die thans voor bet eerst mee
optrekkenen vooral hebben zij te zorgen
dat de nieuwe kiezers it, ijver en kloekheid
van aanvatten de ouden niet beschaamd
zetten.
Wij rekenen op een goed stemmencijfer
voor onzen uitnemenden candidaat
Notaris te Axel.
V Onrecht.
In de rede van Lobman te Middelburg
kwamen vele harde beschuldigingen voor
aan het adres der liber,den. Beschuldigingen
die helaas, maar al te waar waren. Zoo
heeft b. v. de liberale meerderheid in de
Tweede Kamer een groot onrecht gepl -egd
door namelijk de. groote steden te hand
haven als meervoudige districten, terwijl
alle andere enkelvoudige geworden waren.
Wat wi! dit zeggen
Zooals men weet is bij de nieuwe grond
wet bepaald dat de Tweede Kamer voortaan
uit honderd leden zal bestaan. Nu wilde
de minister die honderd leden gekozen
hebben door honderd kiesdistricten, dus door
elk kiesdistrict een lid. Goed. Dit was
afgesproken. En zoo zullen dus Goes en
Middelburg en bijna alle districten in ons
land ieder maar één lid naar de Tweede
Kamer zenden. Nu zou men zeggen dat
dit in Amsterdam en Rotterdam ook wel
zoo kon?
Mis geraden.
De liberalen heslisten als éen man, ook
de rechtschapenen onder hen als Farncombe
Sanders, v. Houten en De Ranitz, dat zjj
die nieuwe kiestabel niet zouden aannemen,
als de groote steden niet als meervoudige
districten mochten blijven dienst doen. En
daar zij nu de meerderheid in de kamer
hadden, dreven zij dit zeer ongerechtige
voorstel door. Amsterdam,Rotterdam, Utrecht
Groningen en Den Haag, blijven dus meer
voudige districten. Dat wil zeggen, zij zen
den nu niet een, maar meer dan een lid
naar de Tweede Kamer. Daarvoor moesten
zelfs de naaste dorpen er bij gevoegd worden,
•om dat getal 2 of 5 of 9 maar te kunnen
halen.
En waarom waren de liberalen nu juist
zoo gesteld op Amsterdam en Rotterdam
en Den Haag en Utrecht en Groningen
Antwoordwijl zij daar kans hebben,
dat al hunne candidaten gekozen worden.
Daar hebben zij de meerderheid.
En dit is nu het onrecht.
Een kiezer te Goes zal nu een fid naai
de tweede kamer mogen zenden. Verhuist
echter die kiezer naar Amsterdam, dan zendt
hij er niet een maar negen.
Als er nu te Amsterdam 1000 kiezers
opkomen, en er zijn 501 liberalen bij, dan
zenden die 501 liberalen negen leden ter
tweede kameren de overige 499 nul.
In de vijf genoemde steden wonen 800
duizend zielen, waarvan slechts de helft
liberalen zijrl. Toch zal men het zien ge
beuren, dat die eene helft, de liberalen 9
5 3 2 19 leden afvaardigten de
andere helft, die immers even groot is, de
antili beralen, slechts 2.
Dit zal gebeuren, tenzij in die steden de
partijen willen besluiten om de splitsing
dezer districten die met het oog op de min
derheden had moeten plaats hebben, en die
door de «liberalen» geweigerd werd, zeiven
te beproeven; en door samenwerking te
beletten dat de liberalen al de zetels innemen.
En dit kan geschieden, vooral als men
weet, dat in Amsterdam, Den Haag en
Utrecht de gezamenlijke minderheden in
aantal sterker zijn dan de «liberalen».
Men zou haast wenschen dat het daartoe
eens komen kon, al was het alleen maar
om den «liberalen» heeren eens eene ge
voelige les te geven voor hun ongerechtig
en onoprecht bestaan in zake de kiesdistricten.
Ongerechtig, wijl zij wetende dat zij on
recht deden, het toch om eigen voordeel
doordreven.
Onoprecht, wijl zij nu op hunne rondreis,
overal aan de kiezers gaan meedeelen, dat
zij deze ongerechtige indeeling betreuren,
en dat zij er zoo spoedig mogelijk verande
ring iu zullen brengen!
Zoo wil men ook de nieuwe kiezers ver
lakken en inrekenen.
Vraagt gij of het hun baten zal?
Zelfs den oolijksten kwakzalver laat het
publiek ten slotte alleen staan op zijn tafeltje.
V Een nieuw Tractaat.
Wij behoeven wel niet heel veel notitie
meer te nemen van hetgeen deze stervende
kamer doet. Toch wenschen wij m>g even
te wijzen op het wetje dat gisteren be
krachtigd werd, namelijk liet ontwerp tot
goedkeuring vanj het handels- en scheep-
vaarttiactaat met Spanje. Nu komt in dit
tractaat voor eene bepaling, dat in zake
godsdienstvrijheid, Spanje ons wil behan
delen «op den voet der meest begunstigde
natie.» Een bepaling, waarin de minister
Karnebeek niet had mogen berusten. Ook
het handelstractaat met Frankrijk werd
om die redenen, nog niet zoovele jaren ge
leden, tot tweemalen toe verworpen.
Want dat «op den voet der meest be
gunstigde natie» maakt dat wy tegenover
Spanje dan toch altijd nog in een toestand
van afhankelijkheid zijn. Meest begunstigd
o ja 1 Maar dan toch nog begunstigd. En
nu had minister v. Karnebeek niet als
gunst, maar als recht, van Spanje 's regee
ring waarborg moeten eischen, van de
godsdienstvrijheid der protestantsche en
Israehetische Nederlanders in dit roomsche
land woonachtig. Zonder dat had hy dit
tractaat met Spanje niet mogen teekentn.
Te meer wijl Spanje als mogendheid niet
onze meerdere, maar onze gelijke is, en
wijl de droevige bladzijden uit den 80 ja
rigen oorlog en de geschiedenis der laatste
jaren ons waarschuwen, dat Spanje nog
altoos lijdt aan zijne oude vervolgingszucht.
Denk aan de auto da fee's van den ouden,
aan de Matarriorossen van den nieuwen tijd.
Spanje is niet te vertrouwen.
Een Israëliet, de hr. Levy, moest er onzen
oud-gouverneur aan herinneren. En toen
nu dhr. v. Karnebeek er zich afhielp met
de boodschap, dat een handelstractaat met
godsdienstvrijheid niets te maken heeft,
toen stond het antirevolutionair lid dhr.
Beelaerts op, om te zeggen, dat hij dit
tractaat niet voor zijne rekening namen
stelde voor de behandeling te verdagen.
Voorzichtig en toch veelzeggend uit.
gedrukt.
De motie Beelaerts werd echter met 38
tegen 34 stemmen verworpen.
De geheele rechterzijde, ook de roomschen,
steunden de motie; de geheele liberale party,
met Levy incluis, verwierp haar.
En zoo werd Nederland weer een tractaat
rijker, welks inhoud duidelijk herinnert aan
een tijd die nooit weerom komt, aan de dagen
van Neerlands grootheid.
Gekneveld
En het akeligste van de zaak is wel, dat
het eens door ons, met Gods hulp, zoo
diep vernederde Spanje nietalleen als getuige,
maar als uitvoerder van het vonnis tegenover
ons staat.
Eere aan Beelaerts en aan de rechter
zijde, die de eer van zulk een «begunstiging»
niet aandurfden.
En de «liberalen», die het handelstractaat
met Frankrijk niet aandurfden, waar bleven
zij nu
Och, toen immers liep de wijn gevaar.
Nu gold het slechts wat godsdienst
vrijheid
Zou ook by deze gemoedelijke mannen
de natuur niet boven de leer gaan?
V Deputatenvergadering.
De broeders, die gisteren van deze ver
gadering tehuis gekomen zyn, waren een
stemmig in hun roep, dat zij met zooveel
genot en zegen waren saam geweest Er
waren 384 Depute ten opgegeven, waarvan
277 teekenden. Van de kamerleden waren
slechts 5 afwezig, namelyk de hh. Keuche-
nius, Schimmelpenninck(uit Goes), v. Lijnde i,
T. Mackay en v. Pallandt.
De toon die daar heerschte was ernstig,
