CMRISTELIJK-
NIEÜWSBL AD
HISTORISCH
Y00R ZEELAND.
1de.
1888. No. 47.
Donderdag 19 Januari.
Tweede Jaargang,
N-VLAKE.
DIENST
8r
sT-
7-
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'liuy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES;
Scheiding.
Middelburg
am.
k in Jauuari.
en
Van
Middelb.
naar
Rotteri.
Van
Rotterd.
naar
Jiddelb.
en
Vlisingen
8,15
87-
8,15
5 8,
'DIENST
g en Zierikzee.
~e Spoorweg Goes,
•i.
Van Zierikzee
insd. 17 'smorg. 7.30
roen. 18
ond. 19
rijd. 20
lerd.21
nd. 22
aan. 23'smidd.
insd. 24
'oen. 25
7.-
6,30
6.30
7.—
7.30
1-
4,-
1,-
tdienst
JKS
-.6 en 9. nam. 3. u.
5, nam. 1. en 4.45.
ens(.
m. 7,15 ennm. 1.15.
'dellijk na aankomst
m. en 5,36 u. nam
en naar het Spoor
en.
en Middelburg en
gen.
8,—9,15-j-, 10,
1,40-}-,2,30, 3,30-j-,
>9,-10,-Ml.
-, 3,30, 4,30f.6,-,
aan waarbij aan
ordt aangelegd-
en aan de Keersluis
nMiddelburg.
en;
5, Zeilm. 6.30, 8,
0, 5. 6.30 8. 10.15.
7,15, 8,45, 10,16
5,45,7,15 8,45,11
u. m. u. m.
12,30 3,45
1,- 4,15
Woensd. en Zat.
7,30 2,20
7,50 2,40
10,30
4 6,— 12',30
door 12,50
t 5.21
6,30
7,48
artoe de
lissingen
5,52
6,9
6,22
6,31
6,39
6,46
6.51
7,1
7,8
7,21
7,81
7,43
7.52
8,7
9,14
9,41
9,51
f—
EI1W,
elren MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,025
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Bijna op denzelfden dag dat de
scheiding tusschen de anti revoluti
onairen en de Bronsveld-partij haar
beslag kreeg, werd te Amsterdam
in de kiesvereeniging Burger-
p 1 i g t de laatste hand gelegd aan
de scheiding tusschen de mannen
.der oude garde en de jonge scherp
schutters uit het liberale kamp tus
schen radicalen en liberalen.
Over beide feiten spraken wij
breedvoerig in ons vorig nommer.
Hoe de «Standaard» over de
nieuwe kiesvereeniging van dr. Brons
veld oordeelt, konden wij wegens
plaatsgebrek in ons vorig nummer
niet opnemen. Tot ons genoegen
echter zagen wij dat oordeel Maan
dagavond in de Goesche Cou
rant opgenomen en zoo werd het
gulden woord van het anti-revolu
tionaire hoofdorgaan tegen onze ver
wachting in ruimen kring verspreid.
y[orro,r> -X-xj - o" - - - -■ 4-
roepstem, begaf zich naar Nederland,
werd met gejuich door de bevolking
ontvangen, en aanvaardde het hem
opgedragen bestuur, doch verklaarde
later, bij proclamatie aan de bevol
king, namens welke hem de Souve-
reiniteit was aangeboden, dat hij
dezelve alleen wilde aannemen, ónder
waarborg eener wijze constitutie,
welke, zooals de Vorst sprak, uwe
vrijheid tegen alle mogelijke mis
bruiken kan verzekeren.
Ons koningschap verrees dus als
een historisco gedenkteeken van den
weg, welke het staatsleven in Neder
land had afgelegd, en de Koninklijke
troon verrees in plaats van de ne-
zetel der Stadhouders.
Het monarchale gezag was dus de
grondslag, waarop in 1815 de Grond-
J wet voor onzen staat werd opgetrok
ken, als eene concessie, door den
■'Souvereinen Vorst aan Neêrlands
derige
volk gedaan.
Die Grondwet heeft, wat den aard
van ons koningschap betreft, bij latere
^Wijzigingen, geen verandering onder
gaan, en het was als zoodanig dan
hbok, toen tijdeus de wijziging, ten
hare 1848, bij vele leden zorg ont-
itaan was, betrekkelijk de uitgebreide
vmacht des Konings, dat de minister
hierop antwoordende sprak, dat men
niet mocht meenen, dat er sprake
,was van eene nieuwe Grondwet,
tjmaar dat de bestaande slechts werd
gewijzigd, naar de thans bestaande
behoefte, dat dus ook na die wijziging
ide Gemeentewet van 1815 in 1848
zbleef bestaan in zoo verre dezelve
geene veranderingen had ondergaan
dat dus ook, in de toen behan
deld wor lende Grondwet moesten
worden opgenomen de grondslagen
-Waarop ons koningschap gevestigd
de neutrale school te helpen bekostigen,
die zij verderfelijk acht voor het volk, en
inmiddels haar subsidie voor haar scholen
te ontzeggen. (Hoort! Hoort!)
Het is onrecht goedkoop onderwijs te
vragen voor hen, die het dubbel en dwars
betalen kunnen, en die goedkoopte te ver
krijgen, door te putten uit de beurzen van
hen, die behalve het openbaar ook nog het
bijzonder onderwijs moeten bekostigen. En
dit geldt niet minder van het Middelbaar-
en Hooger Onderwijs 1
Het is onrecht, na zeker reeds twintig
jaren lang over leerplicht gepraat te hebben,
die nu nog naar de twintigste eeuw te
willen verschuiven, eenvoudig omdat
leerplicht oplossing van den schooltijd on
derstelt en men te dien opzichte geen recht
wil deen. Het is om echt en onmensch-
lievendheid tevens.
Het is onrecht heel de natie te dwingen
voor kerkelijke doeleinden te betalen, terwijl
een zeer gioot deel van de kerk vervreemd
isonrecht bovendien om als neutrale
staat met volkomen zelfbewustheid Staat
en Kerk niet van elkander te scheiden,
louter teneinde synodale orthodoxen te
lelieven ten bate van de oud-liberale
V UVZI W11UU 1UUV11VJ KJ IJ VIVI1 11 KJ KJ
rust, is daarmede de Koning geene
bloot uitvoerende macht, die slechts
uitvoert 'tgeen elders wordt daar-
gesteld, maar Hij is in eene regee
ring die Grondwettig monarchaal
is, als de onze, de handhaver der
constitutioneele monarchie, en moet
als zoodanig het evenwicht houden
en bewaren tusschen de onderschei
dene Grondwettige machten.
Ziedaar in korte trekken den aard
en de wording van ons koningschap
omschrevenwaaraan ook bij de
jongste wijziging geen verandering
heeft plaats gevonden en hetwelk
dus van kracht en beteekenis is ge
bleven, als bij de Grondwet van
1806 omschreven, met die wijziging
alleen dat in 1848 nog aan hetzelve
is toegevoegd gewoi den het zóó
belangrijk recht, tot kamerontbinding
waarop de Minister destijds zoo na
drukkelijk heeft gewezen,
in ao—Tr.
V Geweigerd.
Wij deelden reeds vroeger mede dat de
heer v. Kerkwijk door zijne vrienden te
Zierikzee uitgenoodigd, aldaar eens te komen
spreken v >or de oude en nieuwe kiezers,
geweigerd heeft te komen.
Had nu de heer v. Kerkwijk, die naar de
zestig gaat, deze weigering gegrond op de
koude van het jaargetijde, op het gevaar
van invriezen of op de onzekere afvaart
der Zierikzeesche boot, wij zouden ze ons
kunnen verklaren.
Maar daarin zat het 'em niet. De heer
v. Kerkwijk deed in zijn tol hiertoe wel
besteed leven wel gevaarlijker tochten dan
die naar het eiland Schouwen.
Neen, eigenlijk zat het 'em daarin, dat
hij niet van de «heeren» kiezers gecomman
deerd wilde zijn. Vroeger, ja toen ging
het nog wel; in de gulden dag in van libe
rale alleen-regeering. Toen alles
Nederland een
Weekblad Zeeuwsch Vlaanderen Westelijk
deel in hjnden kreeg. Dit is nu wel niet
van de bedoelde «zekere zijde» waartegen
men meende te moeten waarschuwen maar
zooveel te beter.
Onder het opschrift Drievoudig verbond
deelt het Weekblad zijnen lezers mede dat
Dr. Kuijper, schrik niei lezer zich tracht
te vereenigen met de Radicalen. Ja. waar
lijk met de Radicalen, en om nu zijnen
lezers duidelijk te maken wat die radicalen
voor lui zijn en welk beginselloos man Dr.
Kuijper is, laat het Weekblad het radicaal
program afdrukken. Gelukkig dat Dr.
Kuijper, tegen een stootje kanwant nu
moet hij heel wat verduren. Niet dat het
Weekblad geen eerbied heeft voor elke
andere eerlijke partij dan de zijne, geen
eerbied voor den man, die alleen staat,
maar liever bezwijkt dan zijne overtuiging
opoffertmaar een «scharrelaar» die zijn
overtuiging ineenfrommelt en dit doet
Dr. Kuijper natuurlijk zoon manvis
een ramp voor 't vaderland.
Wij laten nu dien eerbied van het
Weekblad gaarne aan zijne plaats. Wij
gelooven dat die eerbied zeer groot zal zijn,
vooral voor een man, die alleen staat. Hij
nuugueiu zien van elite aanraiting mes nurftib
kiezers onthielden; en deze menschen alleen
goed achtten om eens in de vier jaar voor
hen naar de stembus te loopen. De heeren
zaten hoog en droog op bet door hen in
genomen standpunt te 's Gravenhage. De
kiezers mochten slechts toezien
En zie, nu wij vertrouwen mochten dat
deze tijd reeds lang vo rrbij is, nu komt de
heer. v. Kerkwijk met zijn ik doe het niet
ons al de clericaliteit en onhollandschheid
van dit tijdperk weer voor den geest brengen.
De man van de jachtwet en het burge-
meestersvoorstel, de «Koo» der Zierik-
zeeënaars teruggesukkeld naar het
uitgestorven geslacht der conservatieven,
't Is te bejammeren.
Grom v. Prinsterer oordeelde steeds dat
er een zedelijke band moest zijn tusschen
gekozenen en kiezers.
De liberale pers vraagt zich angstvallig
af, of van Kerkwijk's weigering hem geen
schade zal doen bij de verkiezingen?
Wij kunnen de heeren geruststellen. Men
klaagt onze kiezers wel eens ten onrechte
aan dat zij blindelings hunne leiders volgen.
Tot op zekere hoogte kan dat van de
Schouwsche «liberalen» wel gezegd worden.
Zij gaan door dik en dun met hunnen van
Kerkwijk. De aanvraag om te komen
spreken, was dan ook niet zoo kwaad be
doeld, als sommigen wel meenen.
lig. 1UUU ai.ra wat in
hoogen hoed droeg, voor
Eea inzender in de Nieuwsbode
spreekt op familiaren toon van „bun" (dat is, dar
liberalen) „Koo". Wij kennen maar één afgevaardig
de, die zoo populair is, dat men zelfs dweept met
zijn familienaam. Wij keuren niettemin dit soort
dweeperij ten sterkste af.
20 Jan. '88.
Kloetinge. De uitslag der gister gehouden
herstemming voor een lid van den gemeen
teraad is dat de heer C. Beenhakker Az.
is gekozen met 32 stemmen, tegen 26 op
den heer Cabooi't. Een stem was blanco.
Rilland-Bath. Het aantal kiezersin deze
gemeente bedraagt thans 116. Vroeger
waren er 57 voor den gemeenteraad en 36
voor de Tweede Kamer.
dat blad is het doel van dit drievoudig
verbond (Roomsch, Antirev. en Radicaal)
geen ander dan de vrijzinnige partij tegen
te werken. Dit is waarlijk een snood be
drijf. De vrijzinnige partij tegenwerken!
eene partij die thans feitelijk alle macht
in handen heeft en graag houden wil,
ofschoon de meerderheid der kiezers niet
zoogenaamd vrijzinnig is. 't Is verschrik
kelijk 1 We kunnen ons goed begrijpen
dat het Weekblad hierover uit zijn humeur
is. Te meer nog omdat het zelf eerst ge
tracht heeft de radicalen voor zijne partij
te annexeeren, Immers konden leden zijn
van de liberale Kiesvereeniging Volksonder
wijs te Oostburg conservatieven, liberaal
conservatieven, conservatief liberalen, Ra
dicalen enz. (zie no. 647.)
De radicalen geven daar het volgend
antwoord op. Gij liberalen roept ons op
om met U tegen de clericalen te strijden,
maar wij willen niets met U te doen heb
ben. En waarom niet? Luistert dan wat
een radicaal blad zegt, een kleinigheid al
vast, waaraan nog veel zou kunnen worden
toegevoegd.
„Zij (de liberale partij) heeft het lager
„onderwijs ingericht, een grgot, deel der
dat de oprichting een feit werd, maar reeds
dadelijk traden 48 leden toe, terwijl te Cats
Colijnsplaat, Wissekerke Camperland en
Cortgene afdeelingen werden opgericht.
Naar we vernemen zijn door het,
bestuur der Zeeuwsche Propagandaclub voor
algemeen kies- en stemrecht, voor deze pro
vincie voorloopig candidaat gesteld voor het
lidmaatschap der Tweede Kamer: de Heeren
Mr. M. J. de Witt Hamer Advocaat en
Procureur te Middelburg. C. E. Massee te
Goes, Dr. JM. Smit te Amsterdam en
Dr. P. C. F. Frowein te Sneek.
Per Tel. 's Gravenhage. Alhier is over
leden Dr. Gratama, die bij de hospitaalzaak
zoo druk is besproken. ZEd. was op pen
sioen gesteld nadat hij het lijk van dr. Ha
maker, dat reeds gekist was, had laten ont
doen van kleederen, aan het hospitaal
behoorende. De minister van oorlog had
ook nog eenige ongenoemde beschuldigingen
tegen ZEd. ingebracht; die hij weigerde te
bewijzen. Jammer voor den minister
voor den goeden naam van dr. G.,
tijdens diens leven deze zaak niet in
reine kon gebracht worden.
Christelijk-Nationaal. Wij vernemen
uit goede bron, dat Mevrouwde Baronesse
Van Wassenaer van Catwijck namens haar
overleden echtgenoot tienduizend gnlden
schenken zal aan de Vereeniging voor Chris
telijk Nationaal Schoolonderwijs, waarvan
de heer O. Baron Van Wassenaer van
Catwijck hoofdbestuurder was tot aan
zijn dood.
Deze gift komt niet alleen uitnemend te
pas, maar heeft ook bijzondere beteekenis,
nu 0. a. van de zijde van den Wageninger
reeds gejubeld werd over de inkrimping
van Christelijk Nationaal en men het ken
nelijk toelegt op haar ondergang.
De heer Van Wassenaer getuigt alzoo
nog na zijn dood voor de Christelijk-Nati-
onale School, gelijk hij kort vóór zijn dood
dat in de Tweede Kamer deed vóór de
anti-revolutionaire beginselen, ook daarin
bestreden door den Wageninger, die er zich
op beroemt te hebben medegewerkt om den
en
dat
het