(8) be Boot NIEUWSBL AD VOOR ZEELAND. E. )ES. CHRIST ELI JK- HISTORISCH 1888. No. 48. Dinsdag 10 Januari. Tweede Jaargang, tige Delft. rgervoet. Stoomtjalk EN-VLAKE. f 2,50. f 3,00. ur f 4,00. )0 en f 2.50. otdienst VERSCHIJNT G. M. Klemkerk, te Goes F. P. D'huy, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES: BELEEFD VERZOEK. Politieke Praatjes. itgezonderd 'sZon- digd, terwijl voor CN ippijen. m u. m. u. m. 3,45 4,15 12,30 1- Woensd. en Zat. 7,30 2,20 7,50 2,40 10,30 46,— 12^30 dö«r 12,5t i Fabrieksmerk. n. ij den Heer :n. naar ROTTERDAM s morg. 6.30 u. ERDAM naar GOES ri 's morg. 3.u. naar ROTTERDAM ri 's morg. 9,u. TTERDAM s midd. 2,u. iotterdam bij den LANGE, op 'tHa- BOUWMAN. BOS, eetie. otterdam Nieuwe tenbrug. L IJ K S vm.6 en 9. nam. 3. u. 35, nam. 1. en 4.45. dienst. vm. 7,15 en um. 1.15. niddellijk na aankomst vm. en 5,36 u. nam. n en naar het Spoor- ijden schen Middelburg en isingen. !0f, 8,—9,15-j-, 10, nm. l,40f,2,30,3,30-j-, -, f,9, —10,-f,11.-, 30f, 3,30, 4,30f,6— izen aan waarbij aan wordt aangelegd' ggen aan de Keersluis elren MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95 Enkele nommers- 0,025 UITGAVE VAN en van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Onzen abonné's in Zuid- en Noord- Beveland, Staats-Vlaanderen en elders, behalve dien op Walcheren, wordt beleefd verzocht het abonnements geld van dit blad over te maken, hetwelk bedraagt: Voor een kwartaal als drie Nos. *per week werden gezonden t 0,95, Voor een kwartaal als twee Nos. per week werden gezonden f0,65, voor wie sinds Juli niet betaalden f 1,90 of 11,30in April f 2,85 of 1,95 en voor wie per jaar betalen en van Januari 1887 af zijn begonnen f 3,50 ot 2,60. Den 20en Januari zal over het bedrag worden beschikt bij hen die f3,50, f2,00, f2,85, f 1,95, fl,90 of f 1,30 schuldig zijn. Dit alles geldt niet den abonné's js«SïaJcheren; dezen gelieven alle opgaven en betalingen te doen aan den uitgever F. P. D' HTJIJ te Mid delburg, doch alle andere abonné's aan den Uitgever G. M. KLEMKERK. Goes, 7 Jan. '88. Dirk. Goên avond saam. Ik kom weêr eens een oogenblikje een pijpje stoppen. Misschien heeft Willem nog wel het een en ander uit de krant te vertellen. Wat is er voor nieuws Jan. Heb je zin om nieuwtjes te weten, of bedoel je soms nieuws, daar je nog wat mee doen kunt? Wat het eerste betreft, daar zal je toch in de Nieuwsbode genoeg van kunnen opdoen Dirk. Ik kom niet voor de nieuwtjes. Ik wil van avond eens wat politiek nieuws hooren, zooals Willem dat altijd zoo goed weet. Willem. Ik heb wel nieuws, maar ge hebt het misschien al in de Zeeuw van Zaterdag gelezen. Er is te Kapelle een antirevolutionaire kiesvereeniging opgericht. Zij heeft naar ik hoor tot grondslag Gods Woord en hare beginselen zijn neergelegd in Ons Program. Dirk. Aha 1 Dat stadhuiswoord versta ik nu beter dan voor veertien dagen. Je bedoeld immers de staatkundige belijdenis met die 21 artikelen, zooals die in 1878 zijn vastgestsld door de voornaamste mannen uit de antirevolutionaire partij Willem. Juist. Gij hebt dit goed onthou den. Die 21 artikelen worden door de Kies vereeniging te Kapelle erkend, als weerge vende hare gedachten over de staatkundige beginselen, waarnaar wij dienen te worden geregeerd. Dirk. Ik hoor dat er mannen van allerlei kerkelijke richting in die kiesver eeniging zitten. Jan. Zekeren in het bestuur ook. Ik geloof dat van de vijf bestuursleden er geen twee op kerkelijk gebied gelijk den ken. De christelijke evangelische, de chris telijke gereformeerde en de nederl. hervormde terken zijn in die vereeniging en in dat bestuur vertegenwoordigd. Ik vind dit ferm. Te Krabbendijke, Kruiningen en Ierseke is het ook zoo. En ik meen ook in de overige pas opgerichte kiesvereenigingen. Willem. Maar Jan, houd nu toch op. Jongen, je vertelt die dingen met een ophef, alsof het iets vreemds ware. Het behoort zoo, dat mannen van alle kerkelijke richting, mits zij gelo ven in den Christus der Schriften, op staatkundig gebied samen werken. Verwondert u dit Zoo weet dan, dat- in geheel ons vaderland, in alle provinciën, in alle steden of dorpen waar kiesvereeni gingen zijn, op die wijze wordt samenge werkt. Dat men er hier zich nog over verwondert, is waarlijk geen bewijs van poli tiek nadenken. Jan. Dankje. Willem. Neen, zeg nu geen dankje. Het is zoo en het behoort zoo te zijn. Op ker kelijk terrein mogen die leden al niet kun nen samengaan, maar op 't gebied van den staat wel. Over kerk en kerkregeering denken zjj zeer ongelijk, dat is zoo. Maar als staatsburgers zijn zij het eens. Kwes ties van kerkbegrip, van leerstelling, van schriftbeschouwing, van eeredienst behooren op eene kiesvereeniging evenmin tehuis als bij een brandspuit. Men kan ze wel bespreken, maar dan is men op het oogenblik niet in de Kiesvereeniging. Dirk. Christus is toch het middelpunt van alles 1 Willem. Zeker is Christus het middelpunt van alles. De antirevolutionare kiesvereeni gingen zullen dan ook wel niet verzuimen, den naam des Heeren aan te roepen, alvo rens de gewichtige volksbelangen te bespre ken. De grondslag van elke christelijk historische of, wilt gij, antirevolutionaire kiesvereeniging, is het Woord van God. Jan. Juist. Het woord van Goden niet het een of andere kerkgenootschap. Mocht dit maar altijd in het oog gehouden worden. Is Christus het middelpunt van alles, dan zal er ook wel niet om een per soon of personen gestreden worden. Dirk. Hoe meen je dat Willem. Ik voel Jan wel aankomen. Hij is nog niet vergeten, dat zjj hem ver leden week een Kuijperiaan gescholden hebben. Jan. Zeker. Ik vecht niet voor dr. Kuijper. Ook niet voor zijne partijmaar voor de anti-revolutionaire. Willem. Er is dan ook geen partij van Kuijper. Er is een antirevolutionaire partij Onze partij. De partij van allen die zich houden bij Gods Woord en bij de geschie denis van Nederland, zooals het door Gods hulp met Oranje is groot geworden. Dirk. Ja. God, Nederland en Oranje. Bilderdijk zegt, dat dit ons drievoudig snoer is. Maar neem er nu ook een van de drie uit, of doe er een bij, en 't is mis. Jan. Dat zeg ik ook. Doe er Kuyper bij. Of doe er, ik zal maar zeggen het een of ander kerkgenootschap bij, en het is uit. Ik zeg nog eens, het mag dan van zelf spreken, zooals Willem zegt, maar ik vind het flink, dat die mannen er het kerkje buiten lieten, en zich hielden aan de oude leusGod, Nederland en Oranje. Ik zeg dit te liever, wijl ik er ken in de nieuwe kiesvereenigingen, die mvt het kerkbegrip van Kuyper, of van wien ook, niets op hebben. Dirk. Het is geen kerkbegrip van Kuyper, lint bestond reeds lang voor dr. Kuyper's grootlader leefde. Je moet daarover zwij gen. Je M'iBem. Mannen, zwijgt daarover. Wij hebben het over de politiek, niet over de kerk. i Ziet, gij vindt het feim, dat de po litieke kiesvereenigingen er de kerk uit houden, en zelf zou je er hier over gaan kibbelen. Brengt nu je leer in toepassing en houdt nu ook je kerk er buiten. Dirk. 't Is waar ook Willem I Je hebt gelijk. Zeg ons liever maar eens wat er zooal in het Program staat, want om je de waarheid te zeggen, daarvoor ben ik eigenlijk hier gekomen. Ik wou ook wel lid worden van onze kiesvereeniging, maar als ik niet weet, welke dingen daar beleden worden, en wat er in dat Program staat, dan doe ik her niet. Ik word nergens lid van, als ik niet weet, wat liet is. Jan. Dat gaat vooruit met jou, Dirkje. Maar dat je het Program niet kent, is je eigen schuld. Bij ons op de Veree- nigiricr.jj.- het voorgelezen. Je hadt er bij kunnen zijn. Willem. Twist daar nu toch niet over, Jan. De tijd is er te kostbaar voor. Ieder moet vrij zijn wat hij doen of laten wil. Een antirevolutionair is geen clericaal, die een ander wil dwingen te denken en te handelen zooals bij. Dirk. Nu wou ik graag de 21 artike len van ons Program weten. Ik heb in dertijd een boekje gekocht een brochure noemen zij dat van ons geacht kamer lid Jhr. de Savornin Lohman. Het boek kost geloof ik 25 cent. Het is getiteld «Wat wil de antirevolutionaire partij?» Daar staan die artikels alle een en twintig achter in. Maar ik ben het boek kwijt. Jan. Bestel dan een ander. Willem. Het is al wat Iaat, om u die artikels alle voor te lezen want woordelijk ken ik ze ook niet alle uit mijn hoofd. Maar ik zal trachten ze u in hoofdzaak mee te deelen. Jan. In «substantie», zeggen de wijzen. Willem. In hoofdzaak. In artikel 1 staat dat wij kinderen willen zijn van onze vaderen uit de dagen der hervorming, natuurlijk met inachtneming dat wij nu schrijven 1888. Daarin zijn wij onderschei den van de roomschen. In art. 2 wordt geleerd dat niet het vclk, maar God de bron is van liet gezag. Daarin zijn wij onderscheiden van de liberalen, ctie de gratie Gods uit de grond wet geschrapt hebben, en die willen, dat het volk zelf zijne wetten maakt. In art. 3 staat dat Gods Woord de leid draad moet zijn voor hen, die ons regeeren. Ook daarin zijn wij onderscheiden van de liberalen, die van Oldenbarneveldt en Hugo de Groot en Johan de Witt af tot Van Houten en Levy toe, in niets anders ge- looven dan in het gezag der Rede. Art. 4 wil. dat de overheid, van den koning at tot den veldwachter toe, toonen moet dat zij dienaresse Gods is. Dat zij dus het Evangelie niet tegen- werkealle kerkgenootschappen gelijk be- handele, zich uit de geestelijke zaken der kerk houde en de vrijheid van consciëntie eerbiedige. Hierin onderscheiden wij ons van de conservatieven en vele liberalen. Art. 5 draagt aan de Overheid op, de zorg voor den Eed en voor de Zondagsrust. Art. 6 is een erkenning van het koning schap, zooals wij er aan gekomen zijn zonder daarom nu de zegeningen van een republikeinsche instelling, mits het een rechte zij, te miskennen. Dirk. Welk een republiek bedoelt gij dan Willem. Niet de Fransche. Die instelling is niet uit God. Zij is in het leven geroepen door den volkswil. Het Fransche volk is baas. Het heeft dit nog onlangs getoond, niet waar Grevy moest weg en zou weg en of hij wou of niet, hij moest wel. Dirk. Maar is onze republiek in 1581 ook niet ontstaan door den volkswil Was dat dan de van God gewilde instelling Jan. Zeker, denk je dat wij een tiran, zooals die Spaansche koning, die onze va deren liet verbranden, moesten blijven die nen. Onze vaderen hadden gelijk, dat zij zeiden Voort, marsch er mee. Willem. Wij dwalen af, vrienden 1 Laten wij dit puntje voor later bewaren. Art. 6. leert dan dat wij het koningschap hebben te erkennen. Is srl. 7 wordt elft grondwet van 1887 erkend als begin van den weg waarop wij verbetering van onze staatsinstellingen kunnen zoeken. Art. 8 vraagt bevestiging van den volks invloed, let wel, niet van de volksopper macht, zooals liberalen en radicalen dat willen. Art. 9 komt tegen een oude liberale ge woonte op. Nu niet meer, want de liberale partij is te oud en te stijf en te rheuma- tiekig om zich met kegelen op te houden. Maar in ouden tijdin de dagen van Thor- becke; toen Fransen v. d. Putte nog in zijn kracht wasDe Roo nog leefde, ter wijl Kappeijne nog het vertrouwen der liberalen had, toen speelden de liberalen in de «kamers» altijd de baas over de ministers; en als zij niet meer van hen gediend waren, joegen zij de ministers weg. Heemskerk heeft wat last gehad van die heeren. Jan. Hoe ging dat dan Willem, Wel je weet, ieder jaar moeten de ministers eene begrooting indienen. Dat wil zeggen een opgaaf van wat zij een geheel jaar lang zooal voor de regeering van ons land noodig hebben. Die begrooting moest dan goedgekeurd worden. Hadden zij nu zoo'n minister al lang genoeg naar hun zin aan de groene tafel gezien, dan stemden zij; eenvoudig zijne begrooting af dat wil zeggendan keurden zij die re kening niet goed, en dan was zulk een minister weer van de baan geknikkerd. Nu, tegen die soort van drijfjachten in het honderd, komt artikel 9 van ons Program op; want zulk een handelwijze der libera len was door en door revolutionair. In artikel 10 wordt aangedrongen op de zelfregeering der gemeenien dat wil zeggen dat niet Jan, Piet of Klaas, of wie ook, al heet hij Gedeputeerde Staten, de gemeenten kunnen ringelooren of tegenwerken. De gemeente moet meer baas zijn in eigen kring. In artikel 11 wordt een ander kiesrecht geëischt Jan. Wat Maandag, Dirk 1 je begint slaap te krijgen, gebot ik. Je geeuwt zoo. Dirk. Ja jongen, maar ik heb nu ook al zooveel moois gehoord. En 't wordt laat.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1888 | | pagina 1