,11H. ïi Gimborn
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
k
>n,
CHRIST ELIJK-
HISTORISCH
►ES.
tf).
Medaille.
lelde.
1888. No. 42.
Zaterdag 7 Januari.
Tweede Jaargang,
L-Indië.
ing en plaats
ijtuigen
|of kunnen voor
■idiëpremie
illen en Zalf.
STILLEN.
AG PILLEN.
PSCJLES.
bery de Jonge,
n terrein, bij
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
PT BELEEFD VERZOEK.
Politieke Praatjes.
Buitenland.
SN
lappijen.
eene militaire
ziin korps,
srs geven gratis
genezing.
Verkoudheden, Hoest-
Tetuigsehriften kunnen
de kracht te bewij-
lelën bezitten in ge-
>eginnende teringen
en der longen. De
en op den rug ge-
de huid, wordt opge-
iri de longen overge-
nmiddelijke aanraking
bloed komende alle
lelijk maakt of ver
slag zijn van tering,
jen longziekte. Alle
orden aldus gemakke-
aborstige, wiens adema
chtig weder bjjna ver-
or Holloway's Zalten
die mede den korten,
[gen kuch genezen, en
in waarvan bronchitis
Antwerpen 1885.
Rijn en 's Heeren-
d Amsterdam 1883"
ts. en in doosjes
50 cents.
pillen 25 cents.
capsules 60 cents
GOES.
ionsweg, Middelburg.
u. m. u. m.
m 12,30 3,45
1,— 4,15
Woensd. en Zat
7,30 2,20
7,50 2,40
10,30
i6,— 12^30
do»r 12,5#
DE ZEEIIW,
ei.ren MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,02 s
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Onzen abonné's in Zuid- en Noord-
Beveland, Staats-Vlaanderen en elders,
behalve dien op Walcheren, wordt
beleefd verzocht het abonnements
geld van dit blad over te maken,
hetwelk bedraagt
Voor een kwartaal als drie Nos.
per week werden gezonden f 0,95,
Voor een kwartaal als twee Nos.
per week werden gezonden f0,65,
voor wie sinds Juli niet betaalden
f 1,90 oft 1.30in April f 2,85 of 1,95
en voor w.e per jaar betalen en van
Januari 1887 at zijn begonnen f 3,50
ot 2,60.
Den 20en Januari zal over het
bedrag worden beschikt bij hen die
f3,50, f2,60, f2,85, f 1,95, fl,90 of
f 1,30 schuldig zijn,
Dit alles geldt niet den abonné's
in Walcheren; dezen gelieven alle
opgaven en betalingen te doen aan
den uitgever F. P. D'HUIJ te Mid
delburg, doch alle andere abonné's
aan den Uitgever
G. M. KLEMKERK.
Goes, 7 Jan. '88.
(Overgenomen uit de Oranjevaan.)
Jan. Goeden avond vriendenal zoo
druk aan het redeneeren. Nu, ik ben van
daag met onzen liberalen buurman Aart
bezig geweestik heb er hem van langs
gegeven, dat verzeker ik je.
Willem. Als 't maar waar is.
Jan. Aart zeide, dat ik een Kuypereaan
was, en dat er zooveel drukte bij de stembus
door ons gemaakt wordt, omdat Dr. Kuyper
ons opzweept.
Dirk. En wat voor antwoord gaf je
J an. Wel heel eenvoudig: ik zeide, dat
ons ijveren en ons werken om geloovige
mannen in de Kamers te krijgen reeds be
gonnen is nog voor Dr. Kuyper iets te zeggen
had maar dat in dien tijd nog vele iren-
schen blind waren voor de ellende, waarin
het ongeloof ons land stort.
Willem. Ik wou dat Dirk ook eens op
de Deputa ten-vergadering geweest was.
Dirk. Wat zegje daarDepie
Jan. Depu-ta-ten-vergadering. Eene ver
gadering van deputaten, dat wil zeggen van
afgevaardigden van kiesvereer.igingen. Niet
waar, Willem
Dirk. Zoo, is dat de beteekenis. Wat
doen ze op zoo'n vergadering?
Jan. Wel, redeneeren over de belangen
van het land, dat is heel eenvoudig.
Dirk. Ben je er geweest, Jan
Jan. Natuurlijk. En we hebbtn er veel
genoegen gehadlaat Willem het maar
eens vertellen.
Willem. Ja, het was een hoogst belang
rijke vergadering. Wat er besproken werd
zullen we later nog wel eens behandelen.
Dirk. Ik geloof, dat er in iedere ver
gadering een Voorzitter moet zijn en be
stuursleden. Wie is nu de Voorzitter van
die vergadering
Willem. Dr. Kuyperterwijl nog ver
scheidene heeren leden van het bestuur zijn.
Prof. Fabius b. v. is- Secretaris.
Het bestuur zelf heeft een eigenaardigen
naam: het heet Centraal Comiteeen als
ieder bestuur is dat belast met de uitvoering
van de genomen besluiten.
Telkens nu, wanneer er iets gewichtigs
in 'stands politiek is voorgevallen, zooais
nu het geval was bij de aanneming van
de nieuwe Grondwet, roept het Centraal-
Comitee de afgevaardigden van de afdeelingen
van den Bond der anti-revolutionaire kies-
vereenigingen op om te zamen te komen,
teneinde naar gelang van den stand der
zaken te kannen handelen.
Dirk. Als ik het dan wel begrijp, dan
bestaat er een Bond van anti-revolutionaire
kiesvereenigingen en uit dien Bond is een
comitee gekozen, dat. zich centraal noemt.
Maar Centraal wat 's dat nou weer voor
fransche mesjeu
Jan. Wel heb ik van mijn leven dat
heet zich timmerman Heb jij dan nooit ge
hoord van een centre-boor en Centraal-spoor.
Ben je er nou achter Centraal beteekent
ongeveer zooveel als het binnenste.
Dirk. Ha, zoo, nou ben ik er, 'i is zoo wat
het merg van den stam.
Jan. Juist, en de kiesvereenigingen vor
men het wagenschot. Terwijl jou hersens
veel hebben van de harde buiten bast, maar
die toch goed timmerhout bedekt.
Willem. Juist, omdat het die kiesver
eenigingen vertegenwoordigt, het middelpunt
er van is.
Dirk. Maar in iedere vereenigiug is er
een Reglement, of zooals ze het wel eens
noemen statuten zijn die. hier ook
Jan. Zeker, er is een huishoudelijk re
glement, dat verleden week nog is gewijzigd.
Witlem. Ja, maar er zijn nog statuten
ook, namelijkhet Program. Zooals de
statuten de grondslag zijn voor andere ver-
eenigingen, zoo zijn de artikelen van het
Program de grondslag voor den Bond der
anti-revolutionaire kiesvereenigingen, en dus
ook voor iedere afdeelingof kiesvereeniging.
Dirk. Zoo komen we dus weer op het
Program. Het wordt me nu wel een
beetje duidelijker. De statuten geven de
belijdenis om het zoo eens te noemen
ten einde het doel van eene vereeniging
te kennen; en zoo is dat met dat Program
voor den Bund der anti-revolutionaire kies
vereenigingen of voor de anti-revolutionaire
partij. Maar als dat Program nu zoo goed
is, dan begrijp ik nog altijd niet, waarom
Groen zulk een Program niet gemaakt heeft.
Jan. Dat is gemakkelijk genoeg. Toen
Groen leefde waren er nog geen of heel
weinig antirevolutionaire kiesvereenigingen.
Willem. Goed gezegd. Er was in dien
tijd onder onze vrienden weinig leven in
de politiek. Van politiek hadden velen een
grooten tegenzinen die zich nog aan eene
kiesvereeniging aansloten, deden dat aan
eerie half liberale of half conservatieve.
Laten we over die mensohen niet hard
oordeelen. Men had zoo lang in den zon
digen toestand berust; de liberalen hadden
zoo lang het hoogste woord gevoerd, dat
velen werkelijk meenden dat daaraan on
mogelijk een einde kon gemaakt worden.
Wie zou ook den moed gehad hebben tegen
dien machtigen stroom op te roeien. Wie
zou in staat zijn geweest zich schrap te
zetten tegenover de regeerende en invloed
rijke partij, die geld, macht, aanzien en
geleerdheid bezat. Als een eenvoudige
burgerman dat toen in dien tijd gewaagd
had, zou hij daar zeker slecht van af ge
komen zijn. Een was er, die dat kon.
't Was Groen. Maar toen hij optrad, was
er zooveel te doeri, was er zooveel achter-
ui i gang op allerlei gebied, dat hij zelf soms
niet wist hoe hij het had, en wat hij het
eerst moest aanvatten.
Dirk. Maar Groen wist toch evengoed
als Kuyper of Lobman welke beginselen de
christenen in de staatkunde moesten be
lijden
Willems vrouw. Blijf me van Groen
af. Die stond bij mijn vroegeren mijnheer
op zijn boekenkast, naast Da Costa en
Calvijn.
Jan. Dn daar deed je vroegere huisheer
goed aan. Groen heeft recht op die plaats.
W illem. Er is niemand die dat ontkent.
Groen is de grondlegger van onze partij,
hij heeft den toestand van deze eeuw her
haaldelijk vergeleken met den toestand van
voor 2 en 3 eeuwen, toen de Gereformeerde
belijdenis bij overheid en volk in eere was.
Z >o iemand, dan had hij een Program
kannen opstellen.
Dirk. Maar hij heeft het tocli niet gedaan.
Willem. Dat heeft hij niet, vrienden.
De anti-revolutionaire beginselen zijn door
hem evenwel slag op slag gepleit; maar er
is onderscheid tusschen eene belijdenis
en een Program, 't Was voor Groen nog
niet recht duidelijk hoe te handelen. Ik
zeide zoo even alde toestand was zoo
verward, de antirevolutionaire beginselen
waren zoo onbekend, de vijand had zooveel
macht, en bovendien er was zooveel onrecht,
dat Groen in den eersten tijd aan geen
Program kon denken. Hij streefde aan
vankelijk met alle christenen naar opheffing
van allerlei belemmeringen, die den vrijen
voortgang van het Evangelie tegenhielden.
En voorts stelde hij zich ten doel de oogen
van alle christenen voor de zondige toe
standen te openen.
Dirk. Groen trad dus eigenlijk meer op
als verdediger van de anti-revolutionaire
beginselen, en bestrijder van de revolutie, dan
als leider van een partij?
Willem. Er was ook eigenlijk geen
partij. Maar dit is zeker als vóór Groen
een ander de oogen van het volk geopend
had, dan zou hij wel degelijk met een
Program gekomen hebben. De taak, waar
aan hij zijn leven wijdde wasden grond
slag te leggen voor eene partij die met
kracht tegenover het ongeloof zou kunnen
optreden. En dat is hem met Gods hulpe
gelukt
Jan Ten minste, ik geloof, dat wij nu
heel wat rneer beteekenen dan een tiental
jaren geleden.
Willem. Ja, maar die vooruitgang is
niet zoo in eens gegaan. Zelfs toen in
1878 door het Centraal Comitee het Program
was opgesteld, was men nog zoo onzeker
in vele dingen, was er nog zoo weinig
zelfvertrouwen, dat zelfs mannen als Lohman
en de Geer het Program in substantie
slechts aannamen, dat wil zeggen in hoofd
zaak. Thans zullen ze het Program wel
geheel aannemen.
Dirk. Ik geloof dat met dat in substantie
nog al eens vreemd is omgesprongen.
Hoofdzaak Wat is hoofdzaak 1 Ik voor
mij zou niet van menschen houden, die
zich daar achter zouden verschuilen om
toch maar een baantje te krijgen,
Willem. Zoo erg moet je het niet op
nemen maar ik geloof ook, dat het
wenschelijk zou zijn, wanneer het geheele
Program werd aanvaard. Laten we nu de
volgende week zoo de Heere wil eens nagaan
wat er zoo al in het Program staat, 't
Is nu wel wat te laat geworden
WILSONISME.
Deze schandelijke gewoonte heeft haren
naam ontleend aan de misdaad van Wilson,
den schoonzoon van den president der repu
bliek Grevy, die voor veel geld en geschen
ken ridderordes en baantjes wegschonk.
De heer Keuchenius vroeg dezer dagen
in de Tweede Kamer, of dit Wilsonisme ook
niet reeds in Indië was doorgedrongei.
Wat wij thans in het Vaderland lazen,
noodzaakt ons bijna de vraag van mr.
Keuchenius met ja te beantwoorden.
Lees slechts het volgende
In de jongste mailbladen wordt met
groote ergernis gesproken over een benoe
ming, die onlangs heeft plaats gehad, nl.
die van den heer Bartelds tot griffier van
den landraad te Menado, tegelijk met de
benoeming van diens echtgenoote tot hulp
onderwijzeres aldaar.
De heer Bartelds heelt, zooals men weet
of misschien ook niet weet, een tijdlang
«De Javabode» geredigeerd, en heeft zich
toen tot taak gesteld door dik en dun, te
allen tijde het gouvernement te verdedigen,
en bepaaldelijk in de Tjiomas-zaak met de
grootste hartstochtelijkheid dag op dag in
alle opzichten de partij gekozen van den
Gouverneur-Generaal en zijn gedienstige
trawanten. Is het wonder, dat men hier
niet alleen denkt aan, maar opanlijk spreekt
van een belooning voor bewezen diensten?
De zaak zou natuurlijk niet ergerlijk zijn,
als de heer Bartelds overigens aanspraken
op deze betrekking kon doen gelden. Maar
bedoelde heer mist de daarvoor vereischte
bevoegdheid, het doctoraat in de rechtsweten
schap. Wel geeft art. 19 van het reglement
op het rechtswezen in de res. Menado
(«St.» 1882 No. 27) den Gouv.-Gen. de
bevoegdheid om vrijstelling van dien eisch
te verleenen, maar natuurlijk geldt dit recht
van dispensatie voor een mogelijk geval van
noodzakelijkheid. Nu er echter een over
compleet bestaat van rechterlijke ambtenaren,
velen hunner de plaats te Menado begeer
den en de vroegere luitenant Bartelds door
niets getoond heeft daarvoor speciaal ge
schikt te zijn, is de verdenking van onge
oorloofd gunstbetoon niet weg te cijferen.
De Paus ontving een talrijke deputatie
van Italiaansche pelgrims, onder welke hon
derd Italiaansche bisschoppen waren. De
Paus liet zich in zijn antwoord op het
adres der pelgrims vrij sterk uit ten gunste
van herstel van het wereldlijk gezag. Men
zegt dat Z. H, daarbij zeer zenuwachtig
was, dat de stem hem herhaaldelijk begaf
en dat hij nu en dan uitgeputzonk in zijn stoel.
In de Vereenigde Staten zijn thans
de gemoederen verdeeld tusschen dequaes-
tïes van vrijhandel of bescherming. Zooals
men weet, is de schatkist der Ver. Staten
te vol, en president Cleveland heeft daarom
in een boodschap te kennen gegeven, dat
hij de beschermende rechten zal afschaffen.
Hiertegen is de republikeinsche party echter
