NIEUWSBL AD
YOOE ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
1887. No. 32.
Dinsdag 13 December.
Tweede Jaargang.
2,50.
3,00.
4,00.
2.50.
VERSCHIJNT
G, M. Kiemkerk, te Goes
F. P. Dhuy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Fieri twijfelachtig artikel.
Buitenland.
U.
DE ZEEUW,
ELF.ES MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
P.iji per drie maanden franco p. p. f0,95
Enisle nommers-0,025
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Het was eene wijze les, welke niet lang
geleden, »de Tijd" aan de dagbladpers gaf,
om acht te geven op de lessen der ervaring
van het verleden, en alle aandacht en zorg
te wijden aan het tegenwoordige: en, het
js als zondanig, dat wij niet zonder zorg de
nem tig hebben gezien van art, 80 onzer
wijzigde Grondwet betreffende de
'tumding van het kiesrecht.
Wel ontkende de minister, verdediger van
at artikel, dat hetzelve zon voeren tot een
Igemeen stemrecht, of de deur daartoe ope
en, daar hij vijandig aan dit stemrecht ge-
ind was, en dit ten sterksten afkeurde;
naai' wij weten, welke blijvende waarde
,e hechten is aan eene ministeriëele ver-
I faring, hoe stellig ook gegeven, daar deze
J eene kracht heeft, waardoor de liberale
iMneerderheid zich gebonden acht, en het is
liet ondienstig misschien dat wij als bewijs
hiervoor, om een welsprekend voorbeeld te
.noemen, in herinnering brengen, hoe een-
tal de minister Van der Brugghen sprak,
Jfjilens de behandeling van art. 23 in zijne
Schoolwel, houdende sdat het onderwijs,
«onder het aanleeren van gepaste en nuttige
«kundigheden, dienstbaar zou gemaakt wor-
ïden aan de ontwikkeling van de verstan-
«delijke vermogens der kinderen, en aan
Whunne opleiding tot alle christelijke en
maatschappelijke deugden."
Het had hem leed gedaan, dus sprak de
minister, dat een der sprekers zich had
uitgelaten dat het woord Christelijk in de
wet van geene beteekenis was; daar dit,
volgens hem eene belijdenis was van het
ÏNederlandsche volk, dat men niet van zijne
school wil verwijderd hebben, hetgeen bij
'inemendheid tot zijne nationaliteit
ehoort, en meer dan alle andere
estanddeelen waaruit zijne nationaliteit ge
vormd is; dat het niet wil geschrapt hebben
zijne hoedanigheid van Christenvolk uit de
rij zijner volkshoedanigheden; dat het op
liet gebied van het onderwijs, voor het oog
van de gansche wereld wil verklaren gehecht
te zijn aan de leer zijner vaderen; dat het
zich verheugt bij alle verscheidenheid die
tusschen zonen van het zelfde vaderland,
scheiding maakt, toch éen punt te hebben,
1 waarop men het eens is; dat men niet wil
afstand doen van het Christendom, dat men
dien dierbaren naam ook op het schoolge
bied niet wil verloochenen-, men wil voor
het oog der wereld verklaren, dat Nederland
voor zijn onderwijs, niet verlangt eene école
atheé, zonder godsdienst, een Christendom
enkel op humaniteits-beginselen en grof
materiaslisme gegrond.
Kan men wel op eene meer welsprekende
en krachtiger wijze uitdrukken wat de
minister bedoelde aangaande de beteekenis
der woorden in gedacht artikel vervat?
En nu stelle rnen zich voor dat een vreem-
j deling in de volle overtuiging van de waar-
i heid dier verklaring onze openbare school
Mnnentrad, in de meening bewaarheid te
.«inden wat de minister sprakwelke ver-
■^juing zou hem treffen indien hij (.aar zag
staan een onderwijzer, met een spons zorg-,
vuldig uitwissehende het woord «God» uit
een er-je op een schoolbord geschreven, en
wel omdat het noemen van den naam van
God in strijd zoude zijn met de neutraliteit
welke op de openbare school heerschen moet.
Zou die vreemdeling kunnen gelooven dat
hij in eene school was, ten doel hebbende
de jeugd op te leiden tot alle christelijke
en maatschappelijke deugden
Maar men zal mij toevoegen de schoolwet
van Van der Brugghen is opgevolgd door
de schoolwet van den Minister Kappeijne,
en heeft als zoodanig eene merkelijke ver
andering ondergaan.
Ik erken zulks, doch moet tevens op
merken dat dit geene verandering heeft
gemaakt aangaande het karakter der wet
zooals die door den minister Van der
Brugghen werd omschreven, krachtens art.
23 derzelve, daar dat art. 23 uit de wet
van 1857 geheel in dezelfde bewoordingen
is overgenomen door den minister Kappeijne,
in art. 33 zijner wet, terwijl de minister
bij de behandeling hiervan verklaarde, dat
de regeering geene behoefte gevoelde dit
artikel te verdedigen, dat het eenvoudig
behouden was uit de bestaande wet, en
bij de beraadslagingen destijds, de redenen
voor het behoud daarvan op eene zoo
uitnemende wijs, en door mannen wier
gezag, zoo verre boven het zijne verheven
was. uiteengezet waren, dat hij hier niets
bij te voegen had.
Dit artikel bestaat dus nok thans nog,
in al deszelfs kracht, zcoals de minister van
der Brugghen hetzelve verklaarde!
En nu make men zelve de toepassing,
welke beteekenis eene ministeriëele verklaring
voor de liberalen heeft, wanneer zij de
macht in handen hebben? Dit strekke ter
waarschuwing aan onze landgenooten in
het doen hunner keuze, wanneer zij later
geroepen worden naar de stembus, om
waakzaam te zijn, opdat de door velen ge
uite vrees aangaande art. 80 der gewijzigde
grondwet zich niet verwezenlijke als een
ramp voor ons Vaderland. X.
V Schoolplicht wensclielijk
Lees dan onderstaande maar eens uit
de Hoop.
De bekende Christelijke philantroop dr.
Barnardo, te Londen, deelt in het Oct.Nov.
nr. van zijn lezenswaardig tijdschrift Night
and Day» het volgende mede:
«Een daglooner, een oppassend man, die
bij gebrek aan ander werk, met schoenen
poetsen een karig stuktje brood verdiende,
is vader van drie kinderen resp. '12, 9 en
4 jaren oud. Niet in staat om het school
geld te betalen voor de kinderen in een
der staatsscholen Boardschoolsin liet
Oost-Linde van Londen, bleven de kinderen
van de school, en werd hij deswegens ge
dagvaard voor den magistraat. Op den
dag echter, dat hij voor dezen rechter ver
schijnen moest, kreeg hij een kans op werk
buiten Londen, waardoor hij verhinderd werd
dc dagvaarding op te volgen. De zaak
werd nu bij verstek behandeld, en de man
werd tot zeven dagen gevangenisstraf ver
oordeeld. In het holle van den nacht werd
hij nu door de politiedienaren van zijn bed
gelicht, en naar de gevangenis gebracht om
zijn straftijd uit te zitten. Gedurende deze
zeven dagen moest hij het gewone boeven
pak dragen, den gewonen gei angenis irbeid
het uitpluizen van hennep verlichten, en
kreeg hij water en brood tot voedsel. En
dit alles om geen ai.dere misdaad dan
onverynogen om het schoolgeld te betalen,
dat door de stedelijke schoolcommissie ge-
eischt werd voor het verplicht schoolgaan
zijner kinderen op een der scholen dier
Commissie, en dat de Commissie hem niet
wilde kwijtschelden.»
Gtld voor brood, voor zich en zijne kin
deren, had de man niet, doch schoolgeld
moest hij hebben, op straffe van als boef
naar de gevangenis te worden gezonden.
Zoo gaat het in het vrije Engeland, onder
de wet tot verplicht schoolonderwijs. Wie
zich aan een ander spiegelt, spiegelt zich
zacht.
berm 1
De nieuwe kiezers worden wakker.
Bij de redactie zijn reeds enkele vragen
om inlichtingen ingekomen. Wij verblijden
ons daarover. Gaarne geven wij de ge-
wenschte inlichtingen.
Naar aanleiding van enkele dezer vragen
zeggen wij nog het volgende:
Zoo gij bijvoorbeeld met uw broeder sa
men een winkel drijft, en het belasting-
papier slaat op naam van uw broederen
op dal belastingpapier is uw broeder voor
f20 aangeslagen in de Grondbelasting plus
de rijks-opcenten, dan zijt gij beiden
kiezer. Gij moet dat aan den burgemeester
ot den secretaris gaan opgeven.
Zijt gij mede-eigenaar na uw vaders dood,
in een onverdeelden boedel, geef dan alle
desbetreffende papieren op liet gemeentehuis;
gij krijgt die papieren terug en gij wordt
ook kiezer.
Betaalt uw kostbaas, of de man bij wien
gij inwoont nog al veel belasting ^perso
neel) op de huurwaarde, dan kunt gij
ook kiezer zijn, als gij maar dadelijk schatting
aanvraagt, en opgeeft hoeveel kamers gy
van uwen hospes of van wien ook in huur
hebt.
Maar doet dit dadelijk. Dinsdag 20 De
cember is het de laatste dag.
En laat uw grondbelasting heelemaal
betaald zijn.
Eer het te laat is.
Nogmaals waarschuwen we onze aan
staande nieuwe kiezers om geen kat in den
zak te koopen, en dat zullen ze, als ze te laat
komen.
Al wie bij een ander inwoont, en op
grond daarvan kiezer wil worden, moet zich
zelf op het stadhuis aangeven, of ge wordt
stillekens gepasseerd.
Wees daar zeker van.
Wees dus niet te kieschkeurig, om te
denken«Zou ik wel kiezer worden 1»
Er steekt geen been in, dat ge van
achteren blijken zult, toch geen kiezer te
worden.
Maar wel zou het erg spijtig zijn, als
ge het hadt kunnen worden, en door ver
geetachtigheid of bloöheid wierdt ge het
niet.
Haal dus, als ge meerderjarig zijt en
kamers bewoont, in elk geval een formulier
op het stadhuis af, ot laat een vriend of
dienstbode het voor u doen. Vul dat in,
en stuur het terug
20 December is het uit.
Vóór dien tijd moet ge binnen zijn.
Standaard.
Een Moordaanslag. Te Parijs heeft Za
terdagmiddag een 50 jarige dweper, zekere
Aubertin uit Metz een aanslag gepleegd op
het leven van Jules Ferry, den republikein,
oud-minister, laatst een der candidaten voor
het voorzitterschap der Fransche republiek.
Ferry is de man die als minister steeds
den moed en de nuchterheid gehad heeft,
van te willen weten, dat Frankrijk niet bij
machte is, een oorlog tegen Duitschlaud te
ondernemen. Het volk, dat naar wraak
dorst, ten gevolge van de nederlagen in '1870,
eischte bevrediging in een nieuwen oorlog.
Om de aandacht af te leiden, zond hij een
leger naar Tongkin, Achter-Indië. Dit leger
was zeer ongelukkig en leed herhaaldelijk
geweldige verliezen. Het gevolg was dat
liet ministerie Ferry moest aftreden.
De lietde van het Fransche volk, althans
van de radicalen, opgezweept door een
scheldende en schimpende radicale pers,
voor dezen Bismarck-vriend, zooals zij
Ferry ten onrechte noemden, is thans in
haat overgegaan. Enkele personen, die zich
door het gescheld der pers lieten verblinden,
besloten, zoo Ferry tot president van Frank
rijk gekozen werd, hem te zullen dooden.
Onder hen was Aubertin.
Nu werd Ferry wel geen president, maar
hij achtte toch noodig hem, dat «monster»,
zooals hij zeide, uit den weg te ruimen.
Hij vroeg in het Paleis Bourbon den af
gevaardigde te spreken. Ferry, nog gewaar
schuwd wegens het ongunstig uiterlijk van
Aubertin, begaf zich tot hem. Deze over
handigde hem een verzoekschrift. Terwijl
Ferry ter zijde ging, om het in te zien,
loste hij drie schoten op hem, waarvan
twee raak waren.
Ferry werd aan de rechter- en linkerborst
getroffen, gelukkig niet doodelijk. De
moordenaar werd gevat en ondervraagd.
Hij droeg roem op zijne misdaad. Hij ver
klaart niet in betrekking te staan tot eenige
revolutionaire vereeniging.
De deelneming onder alle partijen is al
gemeen. De kamer van afgevaardigden
verdaagde hare zitting tot Maandag.
Ferry had een onrustigen nacht.
De moordenaar had een brief geschreven
aan zekere Madame Granger van den vol
genden inhond
«Vertrek dadelijk naar onze vrienden in
Engeland, waar gij onder zegel de aanwij
zingen zult vinden, die gij stipt zult opvolgen.
De toestand was niet langer houdbaar.»
Wilson, de vuige handelaar in ridder
ordes, de schoonzoon van den oud-president
Grevy, begint al meer in de klem te raken.
Op reusachtige schaal blijkt hij zijn schan
delijken handel gedreven te hebben. Vele
bezwarende brieven heeft hij door kracht
van geld wtten terug te krijgen of te doen
vernietigen.
Dit is hem echter niet overal gelukt.
Water nu r og van overbleef, wijst op een
onmeetbaren poel van ongerechtigheden. De
ridderlintjes werden als het ware «per el
uitgemeten.»
Ook te Parijs in den gemeenteraad schij
nen schandelijke raadslagen te zijn ontdekt.
Er bestaat namelijk een onderaardsche gang
van het Raadhuis naar de kazernes. Die
gang was versperd geweest, maar de com
mandant had haar in orde gehracht, opdat
de troepen in alle stilte het raadhuis zouden
kunnen bezetten, om als de Commune werd
uitgeroepen, die te kunnen tegengaan.
Het bureau van den Raad, let wel, de
stadsregeering voor een deel, heeft toen dezen
