NIEÜWSBL AD
VOOR ZEELAND.
CHRIST ELI JK-
HISTORISCH
1887. No. 30.
Donderdag 8 December.
Tweede Jaargang.
VERSCHIJNT
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTEXTIENi
Onze schuld aan lndië.
Burgerlijke Stand.
prachtvolle
kt voor
'f3,25
lEKSMERK.
aangetrof-
aar 's-Bosch
koek te gaan
let dezelfde
I in 1885 in
laarvan toen
|e in Frank-
onderzoek
|et met eene
heeft, zoo
der vrouw
|>g steeds in
(B. C.)
Hage stond
knecht bij
llaagde had,
lee partijen
"in meester
jiliage door
|dsmid doen
Ook moet
eneens ten
lontvreemd,
p, uit zucht
Amsterdam
den Min.
rden (lage
gevangenis-
leid dat in
van anar-
l en weezen
bij te
1st terecht
hij met
lost ver
st schuldig
vijf ad el-
schuldig
|egen het
j dwangar-
Ir allen op
Fn zijn zij
|paling dat
Sciersrang
bn tunnef
j Suresnes
van 10
bevonden.
ppen
prg. 6.30
3.—
4.
5.
elren MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,025
UITGAVE VAN
G. M. Klemkerk, Ie Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
II.
Ofschoon de meeste der 700 onderteeke
naars van het adres (zegt de heer Ottolar.der)
allen belang hebben bij den bloei der Euro-
peesche nijverheid, daar zij bijna allen
planters zijn, zoo komt dit toch niet inde
eerste plaats bij hen in aanmerking. De
tijd van «rijk worden en heengaan» is toch
-I voorbij. Neen, hooger belang drijft hen
dat van het land en zijne bewoners.
Vroeger zei de Indische ambtenaar: Wat
kan het mij schelen, hoe het hier gaat.
Nog een paar jaardan ben ik rijk en ik
trek er uit en laat fiolen zorgen. Die dan
leeft die dan zorgt.
Dit is nu echter zoo niet meer. Die nu
naar lndië gaan, enkelen uitgezonderd, die
blijven er, om er ook hunne kinderen te
zien groot worden. Er is schroomelijke
achteruitgangonder de
koloniale staatkunde. De 700
tegenwoordige
„zien voor hun oogen, dat inlanders en
Europeanen gebrek fijdengebukt gaan onder
zivare lasten; tot allerlei vroeger onge
hoorde zaken de toevlucht moeten nemen
om aan eten te komenen met zorg zien zij
de toekomst tegemoet. Geen dagblad kan
men opslaan, of men leest, dat, hier of
daar een Europeesche vrouw de bijzit van
een Arabier, Chinees of inlander geworden
is; dat een Europeaan opium smokkelt;
aan „tjapdiki" meedoet; of langs den weg
bedelt. In vroeger jaren had men daar
bijna nooit van gehoord.
fWestkapelle 6 December. UièTPféu
laat of heden nacht hebben [dieven zich
toegang weten te verschaffen tot de Consis
toriekamer der Hervormde kerk. De bus
waarin de Catechisanten hunne gaven voor
de armen werpen vond men des morgens
opengebroken, en al het geld er uitgeno
men. Binnen, twee weken hebben dus in
deze gemeente twee diefstallen plaats gehad,
benevens ééne poging tot inbraak.
Door den vischkotter no 1 uit Arne-
muiden, schipper van Belzen, werden in de
afgeloopen week op de Westerschelde 150
manden schardijn gevangen na aldaar voor
de rooking aangevoerd. Een vijftigtal personen
hebben door dezen arbeid, brood.
Terneuzen. De provinciale stoomboot
Zelandia, gister ochtend door mist bij
Borssele omhoog gevaren, arriveerde eerst
te vier uren alhier. M. C.
Ook te Borssele is het vervoer van
suikerbieten afgeloopen. In deze en de beide
vorige maanden werden, ongeveer 1300
wagenvrachten getransporteerd naar jle
haven aldaar. Verleden jaar bedroeg dit 1178.
„Zij, die veel onder de inlanders verkeeren,
weten hoe zij over de „negri" denken. „De
negri zuigt ons bloed", zeggen de kleinen.
,,'t Is al te zwaar voor den kleinen man
om te dragen", roepen de hoofden, en
Nederland kent geen genade, geen recht."
Een Inlandsclie vrouw maakte dezer dagen
de snijdende opmerking dat alleen de melk
in hare borsten nog niet door het gouver
nement bezwaard was.
Maar heeft Nederland vroeger geen voor
deel van lndië gehad
Wat belieft u
„Acht honderd vier en veertig milli
oen haalde Nederland uit lndië ten koste
van den kleinen man, en wat gaf Neder
land in de plaats?
De Nederlandsche regeering dwingt den
inlander koffie te planten, belooft hem.
(bij de wet van 2 Sept. 1854) dat hij aan
dien gedwongen aanplant ten
minste evenveel verdienen zal als
aan v r ij e teelt; maar betaalt hom
nog niet eens de helft van hetgeen hij
in vrije teelt zou ontvangen, en belet
hem die vrije teelt uit te oefenen."
Wat wil dat zeggendie gedwongen
aanplant De lieer antwoordt
30
50
Eergisteren morgen vertrok van de
I werf der Kon. Mpij «de Schelde» te Vlis-
singen naar Amsterdam, om op de Marine
werf te worden afgewerkt Zr. Ms. Torpedo
transportvaartuig «Merkuur», dat voor
eenigen tijd te Vlissingen was aangekomen
voor het innemen van een stel triple com
pound stoomwerktuigen met stoomketel.
Als bijzonderheid is daarbij op te merken,
dat dit vaartuig de eerste door de Marine
bestelde triple compound-machine bezit. Zij
werkt op een stoomdruk van 10 atmosfeer.
De verschillende proeftochten hebben allen
uitstekend voldaan, terwijl in plaats van
de gecontracteei de 275 PK. tot 360 PK.
gemakkelijk konden verkregen worden.
Bij deze kracht was de snelheid 12,95 mijl.
„Stel u voor, lezer, dat de Hollandsche
regeering aan alle inwoners van Nederland
gelastte aardappels te poten; dat, als zij
geen grond hadden in de nabijheid van
hun woningen, ze gedwongen werden 3
uur gaans ver te stappen naar een door
de regeering aangewezen stuk grond, om
dwui* iuwv>—
gevallen en door den boom der kar zoodanig
tegen de borst getroffen, dat hij kort daarop
overleed.
Voor de betrekking van opzichter 3e
klasse van den provincialen waterstaat in
Gelderland hebben zich 70 sollicitanten aan
gemeld.
Door liet onvoorzichtig omgaan met
eene petroleumlamp bij het aansteken van
een kachel, geraakte gisteren avond zekere
G. S., oud 40 jaar, te Nijmegen, in brand,
tengevolge waarvan hem de kleederen van
het lijf brandden, en hij zoodanige brand
wonden over het geheele lichaam en het
hoofd bekwam, dat hij in deerniswaardigen
toestand naar het ziekenhuis moest worden
overgebracht. Men vreest voor zijn leven.
Een schipper te Deventer ontving een
bankbi jet van f'100 en een muntbiljet van
f50 voor vracht die hij gevaren had. Op
weg naar huis verloor hij het geld. De
oude man, die niets bezat, was des nachts
zeer onrustig. Zondagmorgen ging hij, naar
hij voorgaf, het geld zoeken. Hij is echter
niet teruggekeerd en ook het geld is niet
teruggevonden.
Jacobus Mens is gisteren te Amsterdam
door de leden van het Indische Kruis, met
tamboer en pijpers voorop, en duizenden
nieuwsgieringen en buren begraven. Een
godsdienstleeraar voerde het woord bij zijn
graf.
Bij een vechtpartij te Arnhem is een
meisje de neus afgesneden.
Hoezeer de telegraphie in de laatste
jaren is vooruitgegaan wordt duidelijk ge
maakt door 't navolgende tafeltje
In 1870 konden 80 woorden per minuut
worden overgeseind, in 1875 100 wooiden,
in 1880 200 woorden, in 1885 350 woorden,
en nu 600 wooiden per minuut.
dat onder toezicht van den burgemeester
en den veldwachter te bearbeiden en te
beplantendat zij een betaling kregen
van fl per mud en gedwongen werden
alles in de regeeringspakhuizen in te leve
ren dat zij door de pakhuismeesters op al
lerlei wijze benadeeld werden en de regee-
ringsambtenaren zoodanig onder één hoedje
zaten dat men geen recht kon krijgen
verbeeld u dan, dat do regeering beloofd
had, hun te betalen den marktprijs, na
aftrek van grondbelastingdat de marktprijs
f 4 per mud werd, en de regeering hen
voor grondbelasting aanrekende 75 per
cent vande bruto opbrengst!
Wat dunkt u, wat zouden de Holland
sche boeren doen? Staat gij er voor in,
dat enkele heethoofden onder hen niet met
rieken, vorken en zeisen te hoop liepen,
burgemeesters, politie en ambtenaren weg
joegen, of in een schrikkelijke Jacquerie
zelfs den stedelingen in hof- en hoofdstad
het leven banger maakten dan hun lief was?
En moogt ge dan van de Javanen, die
God niet kennen, als het onrecht blijft
aanhouden betere dingen verwachten
Of is de gouvernements-koffiecultuur niet
precies gelijk, ja zelfs erger dan mijne
voorstelling met de aardappels
Een Javaan wordt gedwongen een bosch
te kappen, uit te branden, plantgaten te
maken, koffieplantjes te kweeken, koffie te
planten, lange jaren te onderhouden, het
product in de pakhuizen te leveren, en
dat alles tegen eene betaling van f 14 de
picol, terwijl het gouvernement thans f56
en meer voor de picol koffie krijgt.
Den Javaan wordt gelast, hoe hij het
doen moet, hoe hij planten, toppen en snoeien
III HO. 2' l 1 u l .f ,1111 UC tiC^UW
komt in kolom 4 deze woorden«Terwijl
het bedrag der hoofdsom en rijksopcenten
is 18,21. En daar dit beneden de f 10 is,
zou hij ook zelf bij zijne f16 grondbelasting
nog geen kiezer zijn.»
Ik houd mij echter aan het algemeen
gevoelen en volgens dat is hij kiezer en
wordt gij het ook zoo gij f 10 aan de
grondbelasting betaalt.»
Dit gevoelen is echter niet juist, de wet
verleent het kiesrecht aan hen, die het be
drag der hoofdsom en rijks opcenten der
grondbelasting betaald hebben en alzuo is
hij die f8,21 betaalt reeds kiezer en be
hoeft hij geen f 10 te betalen.
Op bladzij 3 van no. 29 onder briefwisseling
n ieent U dat de schatting op kosten van
den aanvrager moet geschieden dit is even
wel niet juist, want de gemeente benoemt
de schatters en geeft hun salaris Kon. i e-
sluit 28 Nov. '87 St. bi. 211.
Verder zou nog kunnen worden gezegd
dat hij die met anderen een en zelfde per
ceel in eigendom heeft, hij zoo zijn aan
slag het vereischte bedrag aanwijst, of ook
als' elk der aandeelhouders bewijzen (door
overlegging van deugdelijke bewijzen) dat
zij het vereischte bedrag betalen, dan elk
van hen kiezer wordt.
Van ^6 7 Dec. '87.
MIDDELBURG. Getrouwd: J. O. Cats
wed. 34 j. met N. van Eikeren jd. 36 j.
BevallenE. Davidse geb. Joosse d.
D. van Ham geb. van der Schraaff d.
D. van Harn geb, van der Schraaff z.
Overleden G. H. Bal 74 j. man van J.
J. Pervoost L. Verlings, 4 w. d.
A. J. Randwijk 10 m. z. W. Seijbel
5 j. z. M. P. Pervoost 84 j. wed. van
P. J. de Munck.
moet en dat door ambtenaren, die geen oplei
ding in den land- of tuinbouw hebben gehad.
Groot is de schade door zulk een wijze
van laten werken, den Javan aangebracht!
De hr. Ottolander deelt er een staaltje van
mede
Eenigen tijd geleden kwam ik in
een gouvernements-koffietuin, waar
de bladziekte had geheerscht. Eenige
Javanen waren er in aan 't werk; zoo
genaamd aan 't snoeien. Ik maakte
ben attent op het verkeerde van hun
snoeimethode en vroeg hun of zij
dachten, dat zij er voordeel van heb
ben zouden. «Neen», was hun ant
woord, «wij rekenen dat we, door dit
te doen, in geen driejaar vrucht zul
len zien». Van die opinie was ik ook,
en vroeg hun dus, waarom zij het
dan deden. «Ja, het wasvbevel van
hun patinggih» (dessahoofd). Ik
antwoordde: «Roept uw patinggih,
dan zal ik hem aan 't verstand bren
gen, hoe verkeerd zijn bevel is».
«Dat zou niet helpen, want de pating
gih ontving liet bevel van het dis
trictshoofd en die weer van den con
troleur.»
Begrijp nu, lezer, dat de inlanders
zelve die koffie hadden geplantdat
zij voor hun werk geen betaling
krijgen, behalve f 14 per picol, zoodat
uu ytclcliLbüU, IltJU giWBk;vvD.
gebrek aan koopers onverkocht blijven. De
beste f7,50, f 7,75mindere f7., f7.40. Niet-
kokende f 5.90, f 6,20.
Schokkers f7,50, f8,50.
Koolzaad weinig voorhanden, nominaal
f9, f9,50.
Hennepzaad f6, f7.
Kanariezaad flauw 25 cents lager. Het
beste f 9, f 9.50minder f 8,25 f 8,75.
Vlas. De handel op het land gedurende
de vorige week bepaalde zich hoofdzakelijk
tot de betere soorten, waarvoor eene tamelijke
goede vraag bestond.
Ongeveer 26,500 steen werden heden ter
markt aangeboden, die tengevolge der hooge
vraagprijzen slechts langzaam tot ongeveer
vorige prijzen koopers vonden. Verschillende
partijen Zeeuwsch Vlas bleven tengevolge
der- slechte qualiteit onverkocht.
Lijnzaad redelijk aangevoerd, doch [waren
vorige prijzen moeieljjker te bedingen.
Zeeuwsche Ajuin. Aanvoer van markt-
goed heden niet noemenswaard.
Zeeuwsche Eieren f 5.50 a f 5.60 de
100 stuks. Zoetemelksche Kaas f24.— a
f30.— per 50 kilo. Boter f64, f60, f56
Per '/2 kilo 55 a 75 cent.
MEELBERICHT.
Meel bleef gedurende de vorige week on
veranderd vast, bfi matige vraag voor puike
merken.
Door de gunstige offertes van Hongarije
werd de handel in Hongaarsche Meel iets le
vendiger, zoodat daarin meerdere zaken tot
stand kwamen. Heden onveranderd stil.
Zeeuwsche Tarwebloem f 12.a f 12.50
Zeeuwsche Tarwemeel f9.50 a flO.—
Rotterdam, 29 November 1887.
Op de Veemarkt waren 695 vette Run
deren 65, 60 en 55 cent867 magere dito
265 vette- en graskalveren 975, 90 en 85
cent9 schapen 45, 40 cent, alles per kilo.
varkens 21, 19 en 17 cent; licht soort
17 a 18 cent per half kilo.
Aardappelen. Zeeuwsche blauwe f 1,25
a f 1,50; Champions f 1,00 a f 1,20; Magnum
honum f0,00 a f0,00, alles per heet.
Aanvoer en vraag gering.
