CHRISTELIJK-
NIEUWSBL AD
HISTORISCH
YOOR ZEELAND.
1887. No. 17.
Dinsdag 8 November.
Tweede Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van den Koning.
Nieuwe Kiesdistricten.
Landbouwbelangen.
Buitenland.
ïlren MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,025
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
In den tijd dien wij beleven, waarin men
zóó zeer geneigd is de rechten van ons
Koningschap te verzwakken, is het misschien
niet ongepast in herinnering te brengen de
woorden, waarmede onze groote staatsman
Kemper indertijd ons koningschap beschreef,
waar hij zegt De Koning van Nederland
is geen Koning van Engeland, die met een
parlement regeertgeen Koning van België,
die aan eene stemming in eene vergadering
zijn kroon te danken heeftgeen vorst
wiens macht alleen uit geschrevene bepa
lingen geleerd wordthet minst van allen
een Landsheer met onbepaald gezag, die
naar willekeur kan regeeren en enkel uit
goedwilligheid eene Grondwet gaf.
De Koning van Nederland is het hoofd
van het Nederlandsche volk, dat getoond
heeft vrijheid en orde als kostbare schatten
te waardeerendat voor de volksrechten
streed en steeds bescherming gevonden heeft
in het fluit van Oranje-Nassauen dat
vertrouwt deze bescherming ook te zullen
vinden voortdurend in de afstammelingen
van dat doorluchtig Huisuit kracht daar
van is onze Koning het hoofd geworden
om éénheid te brengen in de algemeene
Regeering. De erfelijke vorst, die geroepen
is om toe te zien dat de toekomstige be
langen van Nederland niet opgeofferd wor
den aan den drang van het oogenblik. De
Oranje-vorst in wien het volk den beschermer
vindt zijner vrijheden en belangen tegen
aristocratische aanmatigingenen het hoofd
hetwelk de aristocratie insgelijks noodig
heeft tegen eenen al te grooten invloed van
democratische begrippen. De Koning van
Nederland is geen werktuig, dat door het
votum der meerderheid in de Kamers in
beweging wordt gebracht om de ministers
te doen vervangen door hen, die de Staten-
Generaal hem opdringen, maar hij is de
vorst, die de nationale belangen en vrij
heden van het volk op zijn verheven stand
punt, naar de stem van zijn eigen geweten,
en met het oog op den Almachtigen, aan
wien hij rekenschap van zijn doen en laten
verschuldigd is te beschermen, overeenkom
stig de door hem bezworen Grondwet en
de wetten door zijne voorgangers en hem,
in overleg met de vertegenwoordigers van
het volk gemaakt.
Zie daar den aard van ons constitutioneel
koningschap omschreven door een man die
door zijne medewerking wel den meesten
invloed gehad heeft op de wording van onzen
Staat.
In aansluiting daareen herinneren wij aan
de leuze van een der beste anti-revolutio
nairen uit den tegenwoordigen tijdons
kamerlid den heer De Savornin Lohman.
Namelijk de eerste de beste heusche grond
wetsherziening, die wij verwachten zij gericht
op uitbreiding der koninklijke macht en
ontwikkeling der volksrechten.
Deze twee moeten in een anti-revolutionai
ren, constitutioneelen staat samengaan.
De eerste kamer heeft al de hoofdstuk
ken der nieuwe grondwet met overgroote
meerderheid aangenomen.
Net zooals wij gedacht hebben.
Meesterlijk kwam minister Heemskerk uit
den strijd. De mannen, die de groote
meerderheid des Nederlandschen volks in
het aangezicht durfden weerstaan, en tegen
alle recht en reden in het onrechtvaardige
onderwijsartikel durfden handhaven, iiebben
den stuurschen blik van meesier Heemskerk
niet kunnen weerstaan. Zij, de voorname
heeren, die geene ooren hadden voor de
klachten van het volk, welks rechten sinds
1848 door het toongevend liberalisme werden
miskend, bogen den eens zoo lieren nek
voor den conservatieven staatsman, daar
mede zelfs den schijn van verwantschap
tussehen hen en de krachtige liberale helden
van '48 uitwisschende. Het staatkundig
leven, als het nog leven heeten mocht, is
uit de liberale partij weg.
Heemskerk's zegepraal bewijst bunnen
ondergang. In dezen grooten conservatief
ging het geheele liberalisme op, of onder?
Wfl laten dit in het midden. Conservatief
(behoudend) was de minister, die eischte
dat geen enkel onderdeel van zijn arbeid
zou worden afgekeurd. Niet minder be
houdend waren zij die deze sehtjn-herziening
slikten. En het meest conservatief van illen
is de nieuwe grondwet zelve, die vele dingen
bij het oude iaat; hier en daar de banden
nog wat nauwer toehaalde; een aantal kiezers
van de electorale baan houdten (laatst
niet minst) door handhaving van den onge-
rechtigen toestand in zake kerk en onder
wijs de grootste helft der natie tegen zich
inneemt.
Toch deed de Eerste Kamer wijs, dat zij
nu op het punt van landsverdediging maar
toegaf. Nu toch kunnen wij tot een nieuwen
toestand geraken. Wel zullen er onder de
nieuwe kiezers vele nietsdoeners gevonden
worden, maar ook een aanmerkelijk deel
zal als de nieuwe bezems heel wat helpen
schoonvegen.
De nieuwe kiesdistricten zijn de volgende
le. Hoofdkiesdistrict Middelburg bevat
tende Middelburg, Vlissingen, Veere, Oost-
kapelle, Domburg, Vrouwepolder, Seroosker-
ke, Aagtekerke, Grijpskerke, Westkapelle,
St.-Laurens, Meliskerke, Zoutelande, Bigge-
kerke, Oost- en Westsouburg, Koudekerke,
Ritthem, Nieuw- en St Joosland.
2e. Hoofdkiesdistrict OostburgCadzand,
Retranchement, Zuidzande, Sluis, Aarden-
burg, Eede, St. Kruis, Oostburg, Waterland
kerkje, IJzendijke, Breskens, Groede, Nieuw-
vliet, Schoondijke, Hoofdplaat, Biervliet, Ter-
neuzen, Hoek, Philippine, Westdorpe, Zaain-
slag, Sas van Gent en Axel.
3e. Hoofdkiesdistrict Goes, bestaande uit
Goes, Arnemuiden, 's Heer Arendskei'ke,
'sfleer Abtskerke, Wolfertsdijk, Heinkens-
zand, 's Gravenpolder, Kattendijke, Kloetinge,
Wemeldinge, Wissenkerke, Kolijnspluat,
Kats, Kortgene, Tholen, Oud Vosmeer,
Poortvliet, St Annaland, Stavenisse, St. Maar
tensdijk, Scherpenisse en St. Philipsland.
4e. Hootdkiesdistrict Hontenisse, bevat
tende Hontenisse, Overslag Zuiddorpe, Koe
wacht, Boschkapelle, Hulst, Clinge. St. Jan
steen, Stoppeldijk, Hengstdijk, Grauw en
Langendam, Ossenisse. Rilland-Bath, Waarde
Schore, Kruiningen, Krabbendijke, IJerseke,
Kapelle, Borsele, Driewegen, Nisse, Ovezau-
de, Hoedekenskerke, 's Heerenhoek, Oude-
lande, Ellewoudsdijk en Baarland.
5e. Hoofdkiesdistrict Zierikzee bevattende
Zierikzee, Haamstede, Noordwelle, Renesse
Serooskerke, Burgb, Eikerzee, Ellemeet,
Brouwershaven, Zonnemaire, Duivendijke,
Kerkwerve, Noordgouwe, Dreischor, Ooster-
land, Nieuwerkerk, Ouwerkerk, Bruinisse,
Goedereede, Ouddorp, Stellendam, Dirksland,
Melissant, Middelharnis, Sommelsdijk, Oude
Tonge, Nieuwe Tonge en Herkingen.
Nadat wij sinds geruimen tijd, niets van
de door den Koning benoemde landbouw-
commissie. (ze is reeds benoemd bij besluit
van 18 September 1886) hadden vernomen,
heeft ze dezer dagen bij brief van 28 Sep
tember 1887, aan Z.Ex. den Min. van
waterstaat, handel en nijverheid weder van
zich doen hooren. Wij begonnen reeds
hoop te krijgen, dat ze opgeheven was;
omdat wij altijd nog van dezelfde gevoelens
zijn dat de landbouw van haar nimmer
een:g heil zal erlangen; en ook wijl ze
niets van zich deed hooren. Hetgeen wij
that.s van haar vernamen, bevesligi ons
al meer in de overtuiging dat al wat deze
commissie des lande kost, weggesmeten
geld is. In voornoemden zeer uitvoerigen
brief, van welken zeker 9/io der landbouwers
niets begrijpen, en die dan ook veel te groot
is om in het geheel in ons blad te worden
opgenomen, adviseert de commissie, aan den
minister als slotsom van hare beschouwingen
in het belang van den Nederlandschen land
bouw de volgende maatregelen te
neinen
lo. Behalve het proefstation te Wageningen
worden opgericht drie Rijkslandbouwproef
stations, te vestigen te Groningen, Hoorn
en Breda.
2o. De administratie dezer proefstations
wordt gevoerd door den directeur der in
richting, volgens door den Minister van
Waterstaat, Handel en Nijverheid te geven
voorschriften.
De directeuren dezer inrichtingen vereeni
gen zich jaarlijks onder het voorzitter schap van
den directeur te Wageningen ten einde over
de belangen der stations en over de richting
van het onderzoek te beraadslagen. In deze
vergadering worden de methodes van analyse,
de reglementen, de voorwaarden voor de
openbare en bijzondere controle, alsmede die
voor de appèl analyses bêsproken en vastge
steld en de tarieven ontworpen.
Deze reglementen, voorwaarden en tarieven
worden vervolgens aan den Minister ter
goedkeuring voorgelegd, die ze, na het
curatorium gehoord te hebben, vaststeltzij
worden daarna met de methodes in de
Staatscourant bekend gemaakt.
Directeuren zenden jaarlijks een uitvoerig
verslag van hunne werkzaamheden aan den
Minister van Waterstaat,Handel en Nijver
heid. Deze verslagen worden gepubliceerd.
3o. Wanneer proefvelden kosteloos be
schikbaar worden gesteld, zullen deze van
Staatswege in gebruik kunnen worden ge
nomen voor den tijd, en ter oppervlakte
door den minister van Waterstaat, Handel
en Nijverheid te bepalen, tot het nemen
van cultuur-of bemestii.gsproeven, door of
onder leiding van den directeur van het
naastbij gelegen proefstation.
4o. tiet toezicht op de proefstations wordt
uitgeoefeud door een curatorium van min
stens drie leden, door de Regeering te be
noemen.
Ziedaar in het kort een der adviezen van
de landbouwcommissie. De landbouw zal dus
gebaat worden door het oprichten van
landbouwproefstations er. het aanleggen, voor
staatsrekening, van proefvelden. Uit den
brief valt duidelijk op te merken dat men een
kijkje heeft genomen in het buitenland. Is dan
daar de landbouw bloeiend geworden 1 Of laat
ons liever vragen«Is de landbouw iets
vooruitgegaan door het oprichten van al
die proefstations Wij meenen van neen
en denken daarbij aan de samenspraak
tussehen een paar landbouwers. De een had
zijn wijsheid op een landbouwschool opge
daan de andere daarentegen was een man
uit de praktjjk voortgekomen.
Mijnheer de landbouwer zeideSpoedig
zullen wij met de noodige mest voor een
Hectare land in ons vestzak loopen, boertje
waarop door het eenvoudige boertje werd
geantwoord«en dan met den oogst in
den anderen vestzak, mijnheer.»
En waarlijk zoo is het. Men wil zich
tegenwoordig beijveren om uit alle stoffen
de noodige mest voor het land te halen en
dit onder verschillende vormen en met de
meest vreemde namen den landbouwer aan
prijzen maar stalmest is en blijft toch
maar de beste en goedkoopste.
Wij zien dan ook in de oprichting van
die proefstations niet veel nut voor den
landbouw en in deze zal het adres van de
commissie dan ook weer weinig uitrichten.
Gelukkig dat er nog heel wat moet ge
beuren, alvorens zij er zijn zullen, die
staatsgebouwen, welker oprichting en in
standhouding (denk slechts aan den jaar
lijks terugkeerenden post voor tractementen)
aan het Rijk weer heel wat kosten zullen.
Eén ding troo-t ons bij de geleerde en dure
adviezen van deze zoogenaamde redders
van den kwijnenden landbouw. Namelijk
dat het papier geduldig en de Vaderlandsche
Schatkist ledig is 1
In het Vaderland van heden trok onze
aandacht een der Parijsche brieven, waarin
de, blijkens zijn schrijven, moderne schrij
ver zijn beklag doet over den afval in zijn
land. Wij nemen enkele zinsneden uit dezen
brief over.
Vooreerst beoordeelt hij zeer juist den
jaarlijkschen gang van 348,000 personen
op Allerheiligen naar de Parijsche kerkhoven.
„Zonder twijfel is er iets aandoenlijks in
het feit, dat oud en jong van allerlei rang
en stand ter bedevaart naar de graven op
gaan, de grijsaards als om den weg naar
't kerkhof reeds te leeren kennen, de kin
deren, die er niets van begrijpen, onbezorgd
voorthuppelende aan de hand der ouderen
van dagen. Zonder twijfel schaadt het niet
om nu en dan eens een gedachte te wijden
aan hen, die werkelijk hun verstand, hun
leven ten beste hebben gegeven aan het
welzijn hunner natuurgenooten. Maar rond
uit gesproken: hoe gering is hun aantal.
En moeten we eigenlijk niet glimlachen
om al die afgestorven uitstekende echtge-
nooten, voorbeeldige vaders, onberispelijke
zonen, rechtschapen burgers, die het grootste
deel van hun leven niets anders hebben
verricht dan elkander dat leven zoo on
aangenaam mogelijk te maken? Al die
overdreven lofspraken na den dood zijn
weinig meer waard, dan de kosten om
ze te doen schilderen of uitbeitelen. Het
zou, dunkt mij, vrij wat heter zijn indien
