(R)
E.
lRZEX
he Boot
T
CHRISTELI JK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
YOOR ZEELAND.
rgervoet.
,nge Delft.
IANDELAARS»
1887. No. II.
Dinsdag 25 October.
Tweede Jaargang.
ur
f 2.50.
f 3,00.
f 4,00.
00 en f 2.50.
Stoomtjalk
dOS,
ctie.
Va
VERSCHIJNT
Een sfuk Menschenleven.
in
G, M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy. te Middelburg.
PRIJS DER AD VERTE WIEN;
Fabrieksmerk.
ij den Heer
l.'.-;.bea;x'ai3n. ara^ïhekhaai
uitgezonderd 's Zon-
rdigd, terwijl voor
SRCHA
Shoe Company
er f de Jonge,
GOES.
lien Middelburg en;
Ingen.
!0f 8,- 9,154-10,
m. 1,40| 2,30 3,30f,
- 9,- 10,—+ 11.-,
30+ 3,30 4.30f 6.—,
n aan waarbij aan
wordt aangelegd.
;en aan de Keersluis
iaar ROTTERDAM
's morg. 4.u.
1RDAM naar GOES
'.s rnidd. 12.u.
haar ROTTERDAM
s morg. '11,30 u.
TERDAM
aiddags 12,u.
otterdam bij den
iANGE, op 'tHa-
BOUWMAN aan
bij J de JONG
tterdam Nieuwe-
en'brug.
DE ZEEUW,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p.
Enkele nommers
f 0,95
-0,02
Laatst vond men in het Socitxal Weekblad
een staat zoo gaat de schrijver van
Travailleur voort waarin de ver
diensten vermeld waren van timmerlieden
üie de ambachtsschool niet, en van die haar
wel bezochten. En wat blijkt daaruit?
In de 2 eerste jaren verdient een jongen
van de ambachtsschool niets. In het 4e
jaar (als hij op de gewone werkplaats was)
reeds 10 cent per uur, terwijl jongens die
niet op de ambachtsschool zijn geweest
in dat 4e jaar slechts 7 cent per uur kon
den maken, 't Is waar. Maar vergete men
daarbij niet dat deze laatsten ook in de
drie vorige jaren in de verdiensten zijn ge
weest. Zoo'n jongen verdiende b v. in het
le jaar f 0,50 a 11 per week f52 per
jaar. In het 2e jaar f 2 per week f 104
per jaar. Ia het 3e jaar 5 cent per uur
en 10 uren daags f 156 per jaar. SameD
in die 3 jaar ongeveer f 300of gemiddeld
f2 per week. Een heele som voor het ge
zin waartoe zulke ambachtsjongens behooren
Bovendien kan het vergelijkend nut der
practische ambachtsschool volgens Schr. (dien
wij kortheidshalve S. zullen noemen) niet
vastgesteld worden zoolang ook niet beant
woord is de vraagOp welken leeftijd de
jongens de school hadden verlaten.
Of zij die de school niet_ bezochten goed
lager onderwijs hebben omvangen. En ot
er op de ambachtsschool nog niet enkelen
waren opgenomen die al iets van het vak
afwisten.
Een voorstander van de ambachtsschool
merkte eens op «dat de dagscholieren, be
halve het theoretisch- en het teekenonder-
wijs, ook de practijk van hun ambacht
leeren, onder voortdurend toezicht en op
een wijze zoo ordelijk en methodisch, als
van geen werkplaats kan verwacht worden
dat zij door dit alles op den meest ont-
vankelijken leeftijd worden afgehouden van
straatslenteren, dagdieven, jeneverdrinken
en onzedelijke taal.»
Aangenomen. Maar hoe is 't nu op een
goed ingerichte werkplaats?
«De jongen, b. v. van den timmermans
winkel, krijgt tot taak de knechts te hel
pen. Zoo leert hij, even methodisch als op
de school, het eerst schaven, zagen, boren
en gaten hakken verder helpt hij hen hout
uitzoeken voor een bepaald werk. Hij leert
zoodoende de verschillende eigenschappen
van dezelfde houtsoort kennen. B. v. van
een zeker aantal greinen deelen is de een
geschikt voor raam de andere voor deuren
of alleen voor vloeren, enz. Die kennis
nu kan de jongen op scliool niet opdoen.
Toch is juist die kennis voor een ambachts
man onmisbaar.»
"Wat nu het drankgebruik betreft, zegt
S.«Het zou merkwaardig zijn, als er
eens een enquête (onderzoek) werd ingesteld
betreffende het gebruik van drank op socië
teiten. De voorzitter der commissie zou
meer succes hebben in zijn onderzoek daar,
dan op werkplaatsen.»
De kosten van het onderwijs aan de
ambachtsschool zijn b. v. te Den Haag
fl,08 per leetling en per jaar. Op andere
plaatsen 1157 per leerling en per jaar;
terwijl een goed ingerichte burgeravondschool
met 3 jarigen cursus per jaar en per leerling
f50 kost.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
De maatschappij ter bevordering der
bouwkunde deed eens de vraag»Welke
zijn de eischen voor een goede regeling van
het vakonderwijs voor de handwerkslieden
bij de ambachten Het antwoord der
commissie was »De tijd is rijp voor een
wettelijke regeling van het ambachtsonder-
wijs. In groote gemeenten moeten ambachts
dagscholen, in kleine gemeenten ambachls-
avondscholen verrijzen. De kosten voor
de laatste rekent de commissie op f 50 per
jaar en per leerling. S. acht deze bere
kening onjuist. Het moet f72 zijn. Voor
kleinere scholen f 100 en voor dagscholen
f200 per leerling en per jaar.b
S. behandelt ook de klacht over den
achteruitgang van hee ambacht. Maar, zoo
vraagt hij, als de ambachten dan zoo
achteruitgaan, wie heeft dan die mooie
kerken en het kasteel «Oud-Wassenaar»
gebouwd? En zoovele bruggen en andere
meesterwerken van het spoorwegnet Waar
lijk, zij overdrijven die alles van de school
willen hebben.
«Als men waarlijk iets voor ambachts
lieden wil doen, dan is het gemakkelijk te
vinden. Laten zij die rijk zijn en iets
willen doen, schoone en goede huizen laten
bouwen; vroeger was het huis, waar een
rijke familie in woonde een soort van familie
zetel, dat van geslacht tot geslacht werd
bewaard, en waarvan de geheele inrichting
en omgeving overeenstemde met het fortuin
dat de familie bezat; tegenwoordig wonen
veel rijke menschen in gewone huizen of
in huurhuizen, en beleggen het geld, dat
zij niet kunnen verteren, in effecten.
«Bestel eens een ameublement, zonder op
den prijs af te dingen; in welken stijl gij
verkiest, het zal u geleverd worden, zoo
goed, zoo schoon en zoo sterk als in de
zestiende eeuw. U zal niet naar liet
buitenland behoeven te gaan.
«Er zou al wat gewonnen zijn, als zij
die geld bezitten de fabrikanten en werk
baren soms niet zedelijk dwongen de con
currentie zoo hoog op te voeren, dat van
goed werk te leveren slechts in de tweede
plaats of in het geheel geen sprake kan
zijn.» Als men de eerste voorwaarde van
het bestek wilde laten luiden niet goedkoop,
maar goed werk te leveren, en men een
werk dat drie jaren vereischt, niet in een
paar maanden voltooid wil zien, dan komt
er al vast wat verbetering. De rpoed en
de veerkracht herlevende terugkeer lot
het gildewezen zal dan blijken onnoodig te
zijn en het zal door den middenstand geen
schande worden geacht zijn zonen een
ambacht te laten leeren.
Daardoor zal het ambacht zich verheffen
de meester zal zijn knechts niet behoeven
te drijven de jonge ambachtslieden zullen
voorbeelden van werkstukken zien en daaraan
medewerken. Zoo leeren zij de praktijk in
de werkplaats.
Van tweeën een öf men richte scholen
op, waar ook de praktijk geleerd wordt;
of men late aan de werkplaats de practische
oefening van den werkman over, en breke
met het verderfelijke stelsel van aannemen
voor zoogenaamd burgerwerk, welk stelsel
elke degelijke ontwikkeling van het ambacht
tegenwerkt en elk degelijk ambachtsman
tegen de borst stuit.»
Bijna afgeloopen.
Nu de grondwetsherziening door de Tweede
Kamer is aangenomen, wacht ons nog een
korte tijd, en ook de Eerste Kamer zal
met haar arbeid gereed zijn.
Of de Eerste Kamer deze herziening zal
durven verwerpen
't Is bijna niet te denken.
Haar eigen bestaan zou zij, dit doende,
ongemakkelijk in gevaar) brengen.
Maar ook ter wille van dezen minister,
die thans de man is en allen onder den
duim heeft; eri ter wille harer partij die
dan de taak van minister Heemskerk zou
moeten overnemen, zal zij zich wel tweemaal
moeten bedenken, eer zij tot verwerping
van de door haar gehate additioneele arti
kelen zal overgaan.
Wij hebben daarenboven goede gedachten
van *s ministers geduchten invloed. Hij, die
zelfs een Van Houten en consorten wist
klein krijgen, zal ook in de eerste kamer,
niet zonder het gewenscht gevolg, de zweep
weten te hanteeren.
En dan krijgen wij de nieuwe kiezers.
Moge ook in Zeeland een ieder, die kan,
zich haasten, om in overleg met partijge-
nooten, tot de oprichting van kiesvereenigin-
gen over te gaan.
Reeds werd er veel over gesproken. Maar
met enkel ï'edeneeren brengt niemand iets
tot stand. Men beginne al vast met elkan
der over deze zaak te spreken, en openlijk
te betuigen, dat men in zake kerkelijk
standpunt elkander onvoorwaardelijk vrij
laat, en zich aaneensluit op den grondslag
van «Ons Program».
ees cflraaa&ngoi
24 October '87.
Gfoes. Het adres aan de eerste kamer om
aanneming te verzoeken van Hoofdstuk VIII
der Grondwet (Landsverdediging) is van 145
handteekeningen voorzien.
Benoemd tot commies 4e klasse te
Hulst de hr. H. Jansen.
Z. M. heeft den gemeenteraad van
Rilland-Bath in het gelijk gesteld, er; be
paald dat het tractement van den te be
noemen hoofdonderwijzer van f800 op f700
mocht worden gesteld.
Gedep. Staten van Zeeland stellen
voor aan het gemeentebestuur van Colijns-
plaat f200 uit te keeren ter voorziening
in geneeskundige hulp, en aan liet gemeente
bestuur van Westkapelle f 100 ter voorzie
ning in verloskundige hulp, op voorwaarde
dat het Rijk eene gelijke som bijdrage.
Er zijn tusschen de Maatschappij van
gronden te Vlissingen en het gemeente
bestuur onderhandelingen gevoerd, waardoor
een ruiling van gronden zal ontstaan en
genoemde maatschappij de verplichting op
zich neemt, om binnen een jaar tijds met
den bouw van drie dubbele villa's aan de
oostzijde van het Grand Hotel aan te vangen.
Volgens de N. B. C. heeft het mos-
selbestuur te Bruinisse zeer vreemde beslui
ten genomen ten aanzien der opening v in
de mosselzaadbanken. Zij schrijft o. a.
Het ware wel te wenschen dat de aandacht
van hoogere autoriteiten op dezen tak van
nijverheid werd gevestigd, vooral nu het
weer blijkt dat het mosselzaad in September
gevangen en uitgezaaid, voor drievierde ge
deelte is afgestorven. Dit moet ook wel
want in September is het zaad nog jong en
zwak, terwijl het zaad dat in September
in den grond getrapt wordt, sterft, terwijl
het in het voorjaar in den grond getrapt,
weer boven komt e blijft leven. De schrij
ver verwacht dat het Zeeuwsche mosselzaad
kunstmatig wordt vermoord.
In de vergadering van den gemeente
raad te Ierseke op Donderdag gehouden,
was de heer Hartog afwezig. Ingekomen
waren lo. goedkeuring van de verordening
op de tapperijen 2o. van het contract tot
het verhuren van het post- en telegraaf
kantoor aan het Rijk; 3o. van de tracte-
mentsregeling voor een 4en onderwijzer aan
school 1. Aangenomen wordt het voorstel
om voor het uurwerk een leening uit te
schrijven, groot f800 a 4 pet. Namens het
Burg. Armbest. zal aan Ged. Staten eene
machtiging gevraagd worden tot de schen
king eener bijdrage van f600 voor den
geneeskundigen dienst en van f800 voor
de kosten van lager onderwijs, waarvan het
Rijk geen 30 pet. vergoedt.
Naar aanleiding van het tot heden be
handelde wordt de begrooting gewijzigd en
vastgesteld tot een bedrag van f 23594,89l/2.
Wordt f 135,38 gebracht op den post van
onvoorziene uitgaven, o. a. voor drukloon
van bestek enz. voor den toren, en van
eene gratificatie van f 10 aan ieder der
veldwachters AartsBlesHendriks en
Koster.
Ingekomen is een schrijven van Gedep.
Staten, die het schrappen van de 125 toe
lage voor de onderwijzers niet kunnen goed
keuren, als zijnde dit een tractementsverlaging.
De Voorzitter merkt aan dat die f25 in eens
betaald worden, en dus niet tot het trac
tement behooren. Ook worden er geen
percenten voor pensioen afgenomen. Op
zijn voorstel besluit men van deze beslis
sing in hooger beroep te gaan.
De vergadering wordt gesloten; doch de
Raad bleef nog een oogenblik bijeen.
De gepensioneerde kapitein J. J. v. Poll
is aangewezen, om in de provincie Zeeland
de noodige voorlichting te geven, om jon
gelieden op te wekken dienst te nemen in
het Ned.-Indische leger.
De gemeenteraad van Ter Neuzen
heeft het voorstel om de jaarwedde van
het hoofd der school te Sluiskil met 1100
te verhoogen, verworpen. Naar aanleiding
van een verzoek van dhr. Donze, tot het
mogen plaatsen van een overdekte vee
bascule op het marktplein, is besloten het
dagelijksch bestuur uit te noodigen te on
derzoeken in hoeverre de gemeente-weeg
toestellen verbetering behoeven.
Een bezwaarschrift tegen een te stichten
beursgebouw werd aangehouden tot eene
volgende vergadering.
B. en W. van Middelburg hebben bij
den Raad rapport uitgebracht over den
aanleg en de exploitatie van de gemeente
waterleiding uit de duinen in het noorden
van Walcheren. Zij stellen den Raad voor,
een contract aan te gaan met den heer
Stang, directeur van de Haagsche water
leiding. Tot den aanh g is medewerking
toegezegd door het rijksdomein, het kroon
domein, het polderbestuur van Walcheren,
en de gemeentebesturen van St. Laurens,
