Kerk- en Sehoolnieuws.
Rechtszaken.
Gemengde Berichten.
l u r,e" trof den herb
21 October '87.
Goes. Donderdagavond trad alhier voor
de werkliedenvereeiiiging «Patrimoniumde
WelEerw. Heer ds. De Pree, op. In eene
boeiende rede schetste spreker de geschie
denis en de beieekenis van het Hanc
Tuemur, Ilac Hitimur onzer staten-guldens,
in 1680 te Dordrecht geslagen. De godin
der wijsheid, Pallas Minerva, in de eene
hand de speer die in de aarde rust en den
vrijheidshoed draagt, leunt niet de andere
hand op het boek der wetenschappen, een
treffend beeld van de inzinkiug van het
geloot der vaderen van dien tijd, waarin
geen vervolgingen om des gewetenswille
het geloof meer beproefdenen van de
wijsheid der wereld, in toongevende kringen,
toen reeds meer vei wacht werd dan van
het Woord Gods. Wij mogen echter dit
beeld en zijn randschrift overnemen, gelijk
reeds geschied is. De godin is dan de zwakke
stedemaaid, zittende in hare lage omtuining
aangetast in hare consciëntie vrijheid van
daar de speer, met den hoed en het Hanc
Tuemur Deze (de vrijheid) verdedigen wij.
En, zwak in zich zelve, steunt zij op den
Bijbel met het UacNitimur: Hierop steu
nen wij.
Deze uitlegging komt nader aan het beeld
dat de penningen siert door Maurits in 1590
geslagen, na de verrassing van Breda. Be
Bijbel met het onderschrift Religio, daarop
een zuil die den vrijheidshoed draagt.
Ook Patrimonium heeft, ofschoon zwak,
de roeping deze vrijheid te verde iigen. De
maagd heriunere haar hoe P. dat doen
moet. Zij heeft de handen uitgestrekt naar
naar boven naar de Zonne der Gerech
tigheid, die haar bestraalt. Spreker staat
achtereenvolgens stil hij de vragenVN at
is vrijheid, en wat de stoffelijke, zedelijke,
geestelijke en maatschappelijke vrijheid. Vol
strekt vrij is niemand dan God alleen. De
mensch, tot volstrekte vrijheid geschapen,
zondigde en werd slaaf. Christus is de
Waarheid, dat wil zeggende eenswezende
met het eeuwige Z.jn. met God. Die waar
heid zal eens vrijmaken. Zoodra de mensch
ontdekt wordt, begint de ware vrijheid,
waardoor hij tot zijne bestemming wordt
teruggebracht. Hij wordt Koning, doch
onder God, uit Wien, door Wien en tot
Wien alle dingen zijn.
Spreker schetste onze tot zoo duren prijs
van onze vaderen geërfde volksvrijheiden
de eischen van een vrijen Staat. Wij heb
ben, reeds een vrije kerk, die uit haar be
ginsel leven, naar haar aard en haar wezen
zich ontwikkelen kanniets kan hare gees
telijke ontwikkeling tegengaan, waar de
waarheid, gelijk zij in Jezus Christus is,
gehandhaafd, en de leugen gebannen wordt.
Er is ook een vrije schoot-, want degeheele
mensch moet in Christus volmaakt gesteld wor
den. Verstand, hart en geweten; alle ver
mogens moeten geleid worden in de bedding
van Gods Woord.
Ook het vrije huisgezin, waar genade
heerschappij voert. Uil zulk een huisgezin
kan een christelijke, dat is een vrije maat
schappij geboren worden. De leden, vrijge
maakt door Christus, die eens gebonden
werd om te ontbinden, weten hunne plaats
en bereiken hunne bestemming.
Spreker behandelde in zijn veelzij lige
rede nog vele andere zaken als de rechten
der minderheden; de plicht der meerderheid;
den nadeeligen invloed der Internationale,
(mannen wier vaderland overal en nergens
is), de eischen van kwijnenden landbouw
en nijverheid; de nooden der werklieden;
het nieiiwe kiesrecht het stamhuis van
Oranje, de standeninzeitmg, de voorrechten
tener natie met een volksvertegenwoordiging,
enz Spreker noodigde alle werklieden u.t
zich te vereenigen, nu de mogelijkheid van
standen-vertegenwoordiging in de tweede
kamer is opengesteld, opdat ook spoedig, een
tolk, rechtstreeks door de arbeiders aange
wezen, iemand der hunnen, die hunne
nooden kent, voor hen optrede.
Het adres van ingezetenen uit Goes aan
de Eerste Kamer te richten, zooals het door
de besturen der liberale en der antirevolu
tionaire kiesvereeniging is opgesteld, luidt
aldus
Aan
de Eerste Kamer der Stalen-Generaal.
Geven eerbiedig te kennen de onderge-
teekenden, allen inwoners van Goes;
Dat zij met groote ingenomenheid hebben
begroet de aanneming van het ontwerp tot
verandering der grondwet, op het stuk van
's lands defensie, door de Tweede Kamer
der Staten-Generaal.
De thans van kracht zijnde bepalingen
der grondwet hebben toch, gedurende weldra
40 jaar, eene deugdelijke ontwikkeling van i
het krijgswezen verhinderd, en voortdurend
de vermeerdering der oorlogslasten nood
zakelijk gemaakt.
De feiten bewijzen dat.
De onvermijdelijke hinderpalen, die ae
bestaande grondwet aan eene eenvoudige,
doeltreffende organisatie der lerende strijd
krachten in den weg stelt, waren voorna
melijk oorzaak dat het zwaartepunt der
defensie meer en meer naar de doode
weermiddelen werd overgebracht, ^teeds
grootere financiëele offers waren daaj(biJ
noodig om gelijken tred te kunnen gouden
met den toenemenden vooruitgang op het
gebied van geschut en vestingbouw. En
het is met grond te vreezen dat nog voor -
durend de uitgaven zullenstijgenvoor een
stelsel van landsverdediging, dat op den
duur de financiëele krachten der kleine
staten niet slechts uitput, maar dat boven-
dien, door eene enkele belangrijke ul^'nd"^
der militaire techniek, in korten tyd een
groot deel zijner betrekkelijke waarde kan
^Daarom is thans voor Nederland het
oogenblik aangebroken dien weg to ver:laten.
Dit is evenwel slechts dan mogelijk, wan
neer de voorgestelde veranderingen in het
Se hoofdstuk der grondwet worden aange-
U°Die veranderingen openen voor den ge
wonen wetgever de mogelijkheid om met
vermindering der oorlogsuitgaven, het krijgs
wezen en in het byzonder de levende
strijdkrachten, beter in te richten overeen
komstig de gebiedende eischen van den
v» «genoeg .Ue
deskundigen is ook gedoeld door de gioote
meerderheid, waarmede in de Tweede Kamer
der Staten-Generaal het ontwevp der than
voorgestelde veranderingen is aangenomen;
Het is OD deze gronden dat de onacig
teekenden U eerbiedig verzoeken de voorge-
stelde veranderingen def,frondw®tna.^ffanen
de defensie wel te willen aannemen,
zoodoende den eenigen weg te openen,
waarop in de toekomst, met ™rmindermg
der oorlogskosten, de kracht van lanüs
weervormogen kan worden verhoogd.
jjd heer C. E. Massee te Goes zond
onderstaand schrijven aan den redacteur van
het Soeiaal WeekbladQ
«.Den heer Redacteur van het Sociaal
Weekblad,
mr. A. Kerdijk.
WelEd. Gestr. Heer!
Naar aanleiding van een bericht, getiteld.
«Zaak Smit», voorkomende in h(* HapWart
voor Nederland van 16 en 17 Oct. 1887,
kom ik u met deze mededeelen, dat ik op
lettend toehoorder ben geweest der voor
dracht van dr. Smit en niet heb vernomen
de woorden, zooals die voorkomen in be
doeld bericht.
Ondergeteekende maakt aanspraak op de
kwaliteit van waarheidlievend man.
C. E. Massee.»
Een correspondent schrijft uit Berlijn
«De6 Engelsche post over Ostende komt
gedurig weder te laat aan. Voor Noord
Duitschland hindert dit niet, naardien er
van die lijn geen gebruik meer wordt ge
maakt, en men de route over Vlissingen,
heter vindt. Wanneer nu de vertragingen
op de Ostender lijn zich nog meer herhalen,
zal waarschijnlijk ook voor Zuid-Duitschland
aan de expeoide over Vlissingen de voor
keur worden gegeven.
Te Bergen op Zoom is overleden de
heer De Bourbon, kleinzoon van Lodewijk
XVII die in 1793 uit de gevangenis te
Parijs moet ontvoerd zijn, doch volgens
anderen in de gevangenis overleed. De
zuster des overledenen had een ti effende
overeenkomst in gelaatstrekken met Mane
Antoinette, de moeder van Lodewijk XV 11.
die met haar gemaal in 1793 geguillotineerd
werd. De overledene heeft zijne aanspraken
op de kroon van Frankrijk nooit doen gelden,
doch bleef zich prins van Frankrijk noemen.
Zijn lijkkist, naar Den Haag overgebracht,
draagt het volgende opschrift:
Adelberth de Bourbon, puns van Frank
rijk, kapitein der infanterie bij het Neder
landsche leger, geboren 26 bept. l8«)
te Ealing (Engelandi; overl. 18 üclobei
1887 te Bergen op Zoom.
Twee zijner zonen zijn cadet op de IV.
M. Academie te Breda.
Men schrijft ons uit Middelburg In de
gemeenteraadsvergadering van WoensAag
waren de heeren W. A. v. Hoek
en Jeras afwezig. De hr. Snijders werd
beëedigd en met zijn benoeming geluk ge-
wenscht. De notulen der vorige vergadering
werden na lezing goedgekeurd.
Eervol ontslag wordt verleend aan mej
Riiwer als onderwijzeres. Goedgekeurd woidt
te beschikken over f271,26 als kosten we.
geus voorziening in liet geheerscht hebbend
gebrek aan drinkwater
Aan S. van Os wordt op zijn verzoek,
in koop afgestaan een stukje gemeente
grond in de St. Jansgang, groot 12 c*nti-
aren, voor fl per centiare, en aan J. O.
Verseput voor 15 's jaars een stukje trottoir 1
verhuurd, opdat hij zijne veranda met gla
zen deuren kunne uMuiten.
Aan NV. H. Gr.ivenstein en J. J. Hal
wordt toegestaan een zekere wateropper
vlakte. om daaruit ij- te verzamelen.
Is ingekomen een missive van den Gai-
nizoens-Commaiinanl, meldende, dat door
hem een schrijven is gericht aan den aii-
nister van O u-log met \erzoek tot opl ich
ting eener SI ichterij oor het garnizoen,
en verzoekende aan den gemeenteraad
daarvoor hel terrein der Remise aan de
Langeviele-poort hij den stoomtram gelegen
te mogen gebruiken. Deze missive werd
gesteld in handen van Burg. en Welti.
Alzoo ook een rapport betreffende de op te
richten waterleiding.
Be begrooting der schutterij wordt
vastgesteld in ontvang en uitgave op
f3495. Daarna worden overgelegd de
rapporten der verschillende eommissien be
trekkelijk de gemeentebegrooiing voor 1888.
De begrooting der gasfabriek werd na lang
durige" bespreking goedgekeurd.
Inkomsten belasting 87 werd vastgesteld
hondenbelasting eveneens.
De heer mr. K. W. Brevet wordt met
11 stemmen benoemd in de commissie voor
het lager onderwijs.
De voorzitter deelt mee in antwoord op
de vragen door den heer de Ligny in de
vorige zitting gedaan, dat de koe uit
Heinkenszand alhier ingevoerd door den
keurmeester Guldenberg is gekeurd dat door
hem volgens zijn instructie is gehandeld en
dat het bewijs daarvan voorhanden is. Op
de vraag van den heer de Ligny ot de
koe in Zuid-Beveland is gekeurd, meent
de Burgemeester toestemmend te kunnen
antwoorden.
De heer v. Berlekom vraagt of liet advies
van den geneeskundigen raad is meege
deeld de Voorzitter zegt dat hij niet weet
of dat publiek mag gemaakt worden. Dr.
v. B. zegt dat het stuk van den Inspecteur
kan worden meegedeeld, want hij meent
dat het noodig is dat het publiek dit wete
opdat het noodige licht daarover schijne
aan dit verzoek zal worden voldaan.
De zitting wordt gesloten.
Nadat bovenstaand verslag gezet was, ontvin
gen wij een vollediger verslag, dat nu echter niet
meer kon opgenomen worden Re(f
Tot de eigenaardigheden van de te
legraaf behooren de vergissingen die
haar evenals elk menschenwerk somtijds
aankleven. Bij de onvolmaaktheid van de
telephoon, en het vaak zwakke gehoor der
menschen, is het niet te verwonderen dat
vooral bij dit toestel «misverstanden» plaats
vinden. Indien dus iemand een telegram
per telephoon ontvangt, moet hij niet ver
baasd wezen als hij leest «negen» in plaats
van «zeven», «vijftien» inplaats van «vijftig»
ot erger nog in plaats van «drie kwartier»
«drie vat bier», eten voor heden, vlas voor
glas, veel voor geen, accepteeren voor adver-
teeren, cent voor zend, Zevenaar voor Ke
velaar, Haarlem voor Arnhem, Franeker
voor Kralingen, een verschil dat wel wat
heel groot is. Toch blijkt de telephoon
voor vele kleine gemeenten in een ware
behoefte te voorzien; en de geringe kosten
om zulk eene eenvoudige inrichting tot
stand te zien gebracht, zijn geen reden om
er zich aan te onttrekken. Gelijk men
weet zal zeer waarschijnlijk te s Graven
polder een telephoonkantoor worden opge
richt, 't welk ook voor de omliggende dor
pen groot gerief zal geven. De aandacht
wordt ook gevestigd op Krabbendijke waar
van de telegrammen nu van het station
worden verzonden, doch aan alle spoorweg
stations vinden de telegrammen aanzienlijke
vertraging, of hoe denkt men er over als
een telegram van 's avonds half acht eerst
den volgenden morgen tien uur zijn bestem
ming bereikt en dut tuschen twee plaat
sen die per spoor slechts 39 minuten van
elkander liggen?
Krabbendijke behandelt jaarlijks p. m 1000
telegrammen. De gemeente zou zich dus
het hebben van een eigen telephoon-kantoor
nooit beklagen, daar het verkeer eer zal toe-
dan afnemen.
Territe JIontrenx is deplaats aan het
meer van Genève, waar het koninklijk ge
zin het voorjaar zal doorbrengen.
Voor de beide 4%'s geldleeningen,
„root t 4000 en 13400, ten laste der ge
meente lerseke is voor het volle bedrag
ingeschreven door de firma Van Heel en
C? te Goes fen lerseke) tegen den koers
van 997* en door het burg. arm best.
aldaar voor t 2500 a pan. Diensvolgens is
aan dat bestuur f2500 en aan genoemde
firma de rest toegewezen.
Blijkens een telegram van den gou
verneur-generaal van Nederlandsch-Indië van
18 dezer wordt de gouveinements-koffieoogst
op Java voor dit jaar thans geraamd op
ongeveer 285.060 pikols. M. C.
Pensioen verleend ten laste van den
staat aan A. M. van Heuveti, gewezen
deurwaarder bij de arr.-rechtbank te Mid
delburg, en vroeger deurwaarder bij het
opgeheven provinciaal gerechtshof in Zeeland,
ten bedrage van f149 's jaars.
De gemeenteraad van 's Gravenpolder,
besluitende tot den aanleg eener telefoonver
binding met. Goes, besloot Woensdag, op
vo .rstel van den lieer Paardekooper Overman,
met algemeene stemmen, om de 8 achier-
leggende gemeenten uit te noodigen deze
poging van's Gravenpolder geldelijk te steu
nen.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Willemsoord, ds. J. Dom
misse te Gapinge.
Tot leden V; n het kiescollege der Her
vormde gemeente te Goes zijn benoemd de
hh. L. Meijler, met 1U2 en E. Kerkhove
met lOü stemmen. De beide andere met
hen in herstemming komende heeren C.
Glerum en F. J. Boone hadden resp. 97
en 86 stemmen.
Ds. A. Keers, achtereenvolgens predi
kant te Zaamslag, Koudekerke, Enschede
en (sinds 1874) te H&zerswoude, herdacht
Woensdag zijo 25-jarige evangeliebediening.
Chr. Ger. Kerk.
Naar de Amsterdammer verneemt zal
de heer Delfos waarschijnlijk als predikant
beroepbaar worden gesteld.
Tot onderwijzer te 's-Gravenpolder is
met algemeene stemmen door den raad
benoemd mejuffrouw C. Janse te Schore.
De gemeenteraad van Ellewoudsdijk
heeft de jaarwedde van het te benoemen
hoofd der school vastgesteld op 1800 en
vrije woning en tuin.
Gapinge L.l. Zondag werd alhier de hulp
kerk voor de doleerende gemeente inge
wijd door den consulent Ds Klaarhamer.
Dit kerkje bevat ruim 240 zitplaatsen.
Arrondissements Rechtbank te Middelburg.
Ter openbare terechtzitting van heden,
Vrijdag 21 October 1887, zijn veroordeeld
wegens
Mishandeling: C. de M. 27 j
landmansknecht, en G. d. S. 21 j.schippers
knecht, heiden te Camperland, de eerste tot
f 8 b. ot 6 d. h. de tweede tot f .2 b. of 8 d. h.
en C. J. K. 24 j. landmansknecht te
W'issenkerke, tot f8 b of 6 dagen h.
Beleediging: E. d. J,40 j. vr.
van J. v. d. K. arbeidster te Hansweert,
tot f8 boete subs. 6 d. h.
Diefstal: J. E. 17 j. werkvrouw,
te lerseke, tot 2 m tanden gev.
Verduistering: L. K. 22 j. tim-
me; mansknecht te Borisele, tot 2 m. gev.
Vrijgesproken: K. H. 13 jr. te
's Gravenpolder, beklaagd van diefstal.
De uitspraak in de zaak van den
heer B. Quist is ui'gesteld.
De commissie voor de Oeconomisclie
spijsuitdeeling ie Goes heeft tot kok benoemd
J. Zuidweg.
Heinkenszand De kleermaker G. de Leeuw
die 24 Juni (St. Jan) voorde 2de maal in
dit jaar aardappelen plantte mocht heden
het genoegen smaken 272 D. L. (kwart
mud,) per roede te delven. Een maaltje den
Burgemeester present aangeboden waren
heerlijk vau smaak en deden zich goed eten.
Vlissingen. Dinsdagavond pass de hier
liet italiaausclie barkschip Santa Ro.van
Riodela Plata naar Antwerpen. Reeds an
verleden week Dinsdag al was daar ee t
Nederlandsche loods, te Dover opgenomen,
aan boord. Tot tweemalen was het schip
naar het Engelsche kanaal teruggedreven
en moest het per sleepboot de reis naar
Vlissingen voortzetten.
Op het in aanbouw zijnde schip Bromo
alhier, is weder een nageljongen van het
tusscliendek in het ruim gevallen, en ernstig
gewond. Zijn toestand is niet zonder zorg.
Vlissingen. Een der passagiers die giste
ren per nachtmailboot Willem prins va n
Oranje hier aankwam, is aan boord plot
seling overleden. Het was een oud man
uit Norfolk, die op herstel van gezondheid
de reis naar Baden-Baden maakte.
Terneuzeii Eenige boterverkoopers alhier
zijn bekeurd wegens het verkoopen van
ver va Fch te boter.
Ook te Hoedekenskcr
damme is een steenkolenf
dat gelegenheid geelt de
drij op den wal te Hoede
veelnemers voor 56 cents
den. 't Grootste voordeel v
bestaat hierin dat de gele
betaald zijn.
Van het Zaterdag te
zonken schip Hoop op He
meer terecht komen, daar
deeltelijk verzand is. De p-
geld, ten bedrage van f 50
duikersman van Oudorp oj
de schipper een gedeelte d
rugontvangen.
Nicuwerkork. De lieer
is aannemer geworden van
bouw der stoof voor f 2600, w
voor houtwerk. De droger
schrik over den brand ong
worden, is thans zoo goed°'
In den gemeenteraad t
zich het zeldzame geval
een lid staande de vergader
nam en de zaal Verliet. H
Gallandat Iluet. Deze toch
stel gedaan, met betrekking
der instructies voor den ge*
welk voorstel door den voor
streden. Na een vrij heftige
de heer G. H. op en ver
hoewel adeen het belang
bedoelend, toch de persoonlij
deze zaak wilde ontnemen
indienen, wat hij vóór het
vergadering schriftelijk he
zijn heengaan staakten de
zijn voorstel.
Aangaande den te S
pleegden moord, bekent d
met de verslagene daar ge
J inkoopen te doen, dat zij sa
zijn teruggekeerd, onderweg
bezochten en eindelijk dat
£oVhebben ove' de onn°
f 2,75 waarop hij haar ee
klomp op het hoofd toeb
terstond het leven kostte.
Dinsdagnacht is teLe
lichtende vuurbol waargenoi
van het licht nam eerst af
tijd weder toe te nemen,
duurde 2 minuten.
De tweede zoogenaa
juffrouw, T. de Jong is th'
cliter slot gezet.
Te Epen (Limburg) h
eemge kinderen in het vel
aangestoken om zich daarm
Een hunner, een knaapje
kwam te dicht bij de vlamm
zulke hevige brandwonden
dienzelfden dag overleed.
In een hei berg te Teun
ren eenige Belgische rijksam
nunner beweerde dat de
revolvers niet gevaarlijk zijn,
i laten zien, wierp hij zijn
tegen den grond. Ongeluk
buik De kogel kon niet won
De toestand van den gekwet
is zorgwekkend.
Iwee schilders in Den
naar hun karwei en droegen
den een pot met witte verf e
vendien een groot stuk stopv
van den winkel zijnde, dee
zich voor dat het touwhen
pot biak, waardoor diens b
deeis m d0 pantoffel van ee
teiecht kwam. Zijn kamera'
proestte het uit van 't Iaclie
ander zoo boos werd dat hij
de stopverf „aar het hoofd
jroolijk makende wierp. De ze
serielu, M
ee kleverige stof van zijn ne
He was toen de beurt aan
lachen en d rekeningiwenl
w larop beiden huiswaarts keer
wen voorraad te halen.
I, Drie pachters van perce
eeksche oesterbank zijn eest
va f loo6'6611 llUnnHI'Van ("500
van 100, wegens het in dien
hun gepacht perceel van een
'"egens oesterdiefstal tot 9 ma
,^as veroordeeld. De eerste ht
1'{'««wt genomen doch
'•J™ wisten van zijn 'indien
Genoemde pachters zijn
men, want artikel 14 der n
l st;uit zelfs opzegging van
I dusdanige overtreding.
Dagelijks gaan de werkl
voot t met imnne onrustb
«nsten. Misschien komt
