CHRIST ELIJK-
NIEÜWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
1887. No. 123,
Zaterdag 17 September.
Eerste Jaargang
1
VERSCHIJNT
F. P. Dhuy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
BERICHT.
Aanpakken.
Buitenland.
9H
l
leen MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Trijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Fkele nommers-0,02>/a
UITGAVE VAN
G. M. Klemkerk, te Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van '1
meer 10 cent.
5 regels 50 cent, iedere regel
Wie zich met 1 October a.
s. op ons blad abonneert,
ontvangt de tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
DE UITGEVERS.
Zachtjesaan komen de winteravonden, en
krijgen vele lezers van de Zeeuw, die de
christelijk historische beginselen liefhebben,
meer gelegenheid om met de gebeurtenissen
van den dag mee te leven.
De laatste verkiezing voor de Provinciale
Staten heeft weer geleerd, hoe nuttig het
is als de kiezers elkander voorgaan en
inlichten.
Zouden onze vrienden, die op de ver
schillende dorpen zich voor deze verkiezing
hebben in de weer gesteld, aan hunnen
arbeid van toen niet een blijvend karakter
kunnen geven?
Wjj bedoelen het zoo
Laten de vrienden trachten in hun dorp
eene kiesvereeniging op te richten.
Nu is het wel niet te denken, dat zoo
iets dadeljjk zal gelukken. Rome is niet op
één dag gebouwd.
Toch zouden zij er al vast met een of
meer vertrouwde vrienden over kunnen
praten.
Zachtjes aan beginnen. Laag bij den
weg. Klein in kracht en ledental. Maar
langzamerhand wordt gij grooter. Waar
gij misschien eerst een tweemanschap, een
driemanschap zjjt, kunt gij het bij een
weinigje goeden wil en volharding licht tot
een tienmanschap, straks tot een groote
vereeniging brengen.
Zulk eene kiesvereeniging werkt zoo nuttig.
Dit laat zich begrijpen.
Vereenigen is tot één maken. Wat ge-
scheidon is samenvoegen tot het één
geheel zij.
Door alle eeuwen ging er van vereeni-
gingen, hetzij ten goede of ten kwade, steeds
een zekere kracht uit. De karavanen zijn
veilig tegen roover of verscheurend gedierte.
De helden voelen zich sterk in den strijd
tegen den vijand, wijl zij één doel beoogen,
naar éénen veldheer luisteren, voor ééne
zaak strijden. Daar is een band die hen
onderling bijeenhoudt. Hoe verschillend ook
de karakters mogen zijn van hen, die
samenreizen of samenstrijden, zij vox-men
eene vereeniging, en dit maakt hen sterk.
Ontzaglijk is de invloed dier vereenigingen
als b.v. die welken de jezuietenorde, en in ons
vaderland de gilden hebben uitgeoefend.
Onze vaderen hielden er nooit van, op
zich zelf te staan. Onder een ouden eik
of onder den blauwen hemel, kwamen zij
zoo vaak bjj elkander, om over land en
volk te spi-eken. En later in de ruime
gezellige huiskamer, bij den oud-vaderlijken
haard, konden zij kerk en politiek een beurt
geven, dat wij, kinderen der 19e eeuw, er
ons over zouden verbaasd hebben.
En nu zegge niemand: ik ben tegen
vereenigen.
Niemand is tegen vereenigen.
De mensch heeft van zijn Schepper den
trek tot gezelligheid ontvangen, die zich in
zijn prille jeugd reeds openbaart, en hem
niet verlaat in zijn ouderdom.
Wat men op het hart heeft, wil men
ook gaarne met een ander bespreken. En
zoo draagt een goed burger, een oprecht
vaderlander immers ook de belangen van
zijn gewest, van het dierbaar vaderland op
het harte? Althans het moet zoo zijn.
Klopt uw hart warm voor den dienst
des Heeren, gelukkig dat dit zoo is. Doch
ook de burgermaatschappij heeft een zeker
recht op u.
De ware christen stelt zich niet tevreden
met zjjn eigen geestelijk welvaren, terwijl
hjj de wereld om hem heen in onbeduidend
heid, of in ongeloof laat verzinken. Ook dit
aardsche koninkrijk is van den Heere, en
moet voor Hem gewonnen worden. Niemand
mag dezen strijd onverschillig aanzien. Den
Keizer wat des Keizers, het Vaderland wat
des Vaderlands is.
En immers, gelijk gij nu op uw akkei-,
of achter uw toonbanK met uwen vx-iend
afspraakt voor dezen of dien candidaat, voor
dit of dat beginsel te zullen stemmen, zoo
kunt gij immers deze afspraken voor het
vervolg ook maken in daartoe belegde
samenkomsten. O, ja! wij vraardeeren liet,
zoo men elkander in het tegenkomen, zoo
ter loops aan de stembus herinnert. Maar
zjjn er niet veel meer zaken, land en kerk
en historie x-akende, die op deze wijze nooit
eens worden aangeroerd. Bovendien hoe
veel meer halve of weinig ingelichte vrienden
kan men door een kiesvereeniging bereiken?
De antirevolutionaire kiesvereenigingen te
Ierseke zijn tot heden niet ongezegend ge
weest in hunne inwerking op vei'kiezingen.
Een der wethouders is van Eendracht
maakt Macht, een ander van Ora et Labora
lid. Deze laatste kiesvereeniging had dezen
zomer nog succes met de candidatuur
Schipper.
Vergeten wij niet, er komen over eenige
maanden tal van nieuwe kiezers in onze
gemeenten. Kondt gij die nu al vast in
de wintermaanden in uw gezelschap opne
men, met nog zoovelen die misschien nooit
kiezer zullen worden, gij zoudt het zien,
als gij straks voor de verkiezingen voor de
nieuwe Kamer geroepen wordt, wat gij in
kracht en orde van optreden een eind voor
zoudt zijn.
Een groepje van een man of wat, die
van het groote leger zijn afgesneden, moge
in tijd van nood wat tirailleerdienst doen,
een groote legerafdeeling daarentegen houdt
van gezamenlijk optreden. Een enkele kogel
hier en daar, op verschillende tijden afge
schoten, moge zijn uitwerking hebben:
een pelotonsvuur is toch ongetwijfeld beter.
Als het volgende jaar zoo de Heex-e wil,
de kiezers zich zullen opmaken, dan zullen
de krachten gemeten worden, opdat room-
sche, liberale en christelijk-historische partj,
wete, hoeveel mannen elk in het vuur
kan brengen.
Ieder make zich den tijd vooraf ten nutte.
Niemand zegge: «Daar wil bij mij op 't
dorp toch niemand aan.» Aanpakken is een
eerste vereischte. Men beginne al vast met
zich zeiven als kiesvex-eeniging aan te
merken. De overigen zullen wel komen.
Wij herhalen: de zaak moet aangepakt
worden.
Socialisten-vervolging
De Delvenaar, de vervolgingswoede be
sprekende, die losgebarsten is tegen de so
cialisten, zegt o. a. het volgende, dat wij
van harte beamen
«En dat in 't vrije vaderland Dat zijn
dan de hooggeloofde vruchten van de ver
lichting der 19e eeuw en van de verdraag
zaamheid, welke met name de openbare
school kweeken zou 1 Sommigen kunnen
dat nog prijzen met te zeggen «die socia
len hebben 't wel verdiend.» Maar de men-
schen, die zoo spreken en doen zijn erger
en gevaarlijker dan de socialen zeiven.
Liefde tot koning en vaderland toch dx-ijft
hen nieteerbied voor orde en wet na
tuurlijk nog minder; en eerbied voorHoo-
ger ordening allerminst. Maar zij doen in
den ban menschen, die 't met hen niet eens
zijn menschen die wat anders willen dan
zij menschen die te recht of ten onrechte
in ongunst zijn bij de publieke opinie. Maar
keert dat blaadje mochten ooit wat God
genadig verhoede de socialisten zege
pralende geweldenaars van thans zouden
de eersten zijn om zich bij hen aan te
sluicen.»
Verouderd
De groote liberale partij behoort tot hei
vei-leden. De Liberale clubjes van allerie1
soort zijn er heden. De een wil vooruit en
de ander wil blijven. Dit baart een onder
ling krakeelen en kijven. Een leider hebben ze
niet meer en de vlag der beginselen ligt
in het slijk ter neer. Met eigen voet ver
treden zij hun groote mannen. Kappeyne
is in een hoek gezet en koning Otto om
Tjiomas zedelijk gebannen. Gleichman la
ten ze maar dooi'redeneeren en zijn te
eigenwijs om van Sanders te willen leeren.
Levy wil zijn haan koning laten kraaien,
maar in Burgerplicht werpen ze hem voor
de haaien. Door onrecht trachten zij zich
nog staande te houden. Toch zijn er enke
len die het gevaar daarvan beschouwden.
Het is geheel een huis tegen zichzelven
verdeeld. Maar dat de liberale partij ver
ouderd is, kan niet meer worden verheeld.
{Roeper.) N. J. E.
liet Centrum schrijft:
Terwijl het ministerie-Salisbury, gevolgd
door eene leidzame meerdei-heid, volhardt
in zijn verdrukbingspolitiek ten opzichte
van Ierland, ondervindt dit ongelukkige land
toch aanhoudend van Engelsche zijde veel
bewijzen van sympathie en innige deelne
ming. De Gladstonianen handhaven den
"band tusschen Engeland en het «groene
Erin», die, wanneer Groot-Brittanje alleen
door mannen van het slag Salisbury en
Balfour bevolkt was, zeker geheel zou wor
den verbroken. De grijze Gladstone heeft
Maandagavond in het Lagerhuis weer een
krachtige pleitrede voor Ierland's recht en
vrijheid gehouden en gisteren is een depu
tatie van twintig Engelsche afgevaardigden
en aanzienlijke personen naar Ierland ver
trokken, om er Engeland? sympathie vooi'
het zustereiland in den tegenwoordigen
kommer, uitdrukking (e geven. De depu
tatie is door den Lord-mayor van Dublin
plechtig ontvangen.
Generaal v. Werder, de veroveraar van
Straatsbux-g en door de Duitschers hoog
geroemd wegens het tegenhouden van Bour-
baki's legercorps aan de Lisaine, is maandag,
juist opzijn79en verjaardag aan een aanval
van beroerte, op zijn landgoed Grussow,
overleden. Verscheidene steden, als Karlsruhe,
Freiburg, Stettin, Giafrath, benoemden hem
tot eereburger, de hoogeschool te Freiburg
tot eeredoctor. Het fort IX te Metz draagt
zijn naamte Freiburg werd in 1876 een
monument voor hem opgex-icht. Hij was
algemeen bemind om zijn echte vroomheid,
waarheidsliefde, oprechtheid en goedigheid.
Zutf. Crt.
GOES, 15 Sept. 1887.
Bij herstemming is te Winschoten tot
lid der lie Kanjer gekozen de heer prof.
H. L. Drucker (lj met 606 stemmen, tegen
504 stemmen op den heer prof. Winkler
Prins, eveneens liberaal, doch vriend der
«zeven.
Te Leiden zijn de anti-revolutionaire can-
didaten gekozen, n. 1. de heeren O. baron
van Wassenaer van Catwijck (afgetreden
lid) met 1415 en J. H. Donner, (oud-lid)
met 1393 stemmen.
De katholieke candidaten de heeren J. P.
Smeele (afgetreden lid) en J. P. Th van
Nunen, verkx-egen er resp. 1042 en 1029.
Bij de eei-ste stemming waren uitgebracht
op baron Van Wassenaer 877, Donner 828,
Smeele 995 en Van Nunen 970 van de
2665 stemmen.
Wolfertsdijk, 15 Sept. In de heden ge
houden gemeenteraadsvergadering deed de
heer C. Philipse het voorstel om het ontslag
van don heer Weststrate eervol te verklaren,
aangezien er niet de minste aanmerking op
zijne administratie of persoon te zeggen
valt, en ook niets door B. en W, of door
den Raad was opgegeven, niettegenstaande
in de vorige vergadering door den heer
Jacob uitsluitend aan derx voorzitter en den
voorsteller dhr. De Jager de reden zijn ge
vraagd. Zijns inziens is het meer dan erg
een dusdanigen ambtenaar zonder opgaaf
van i'eden zijn betrekking te ontnemen.
Dit voorstel werd door den voorzitter in
omvraag gebracht ea aangenomen met 5
stemmen, waaronder de heer De Kater (wet
houder). De heer De Jager bleef buiten
stemming, terwijl de heer Koert, nieuw lid,
alleen tegenstemde. Genoemde heer West
strate is dus eervol ontslagen als gemeente
ontvanger.
Van af 18 Januari 1873 had genoemde
heer deze betrekking bekleed.
Vervolgens werd de heer P. Van der
Voorde met 5 stemmen beno nxd tot ge
meente-ontvanger, terwijl 2 stemmen op
den heer Weststrate waren uitgebi'acht.
De directeur der weesinrichting te
Ncorbosck ontving weer een gitt groot f 1000,
voor zijn weeshuis, door tusschenkomst van
den heer L. te Rotterdam.
Het Kamerlid de heer Van Kerkwijk
is naar Milaan vertrokken tot bijwoning van
liet internationaal spoorwegcongres als ver
tegenwoordiger der Nederlan lsche regeering.
De lieer Mi'. Kerdijk, door invloedi'ijke
nutsmannen te Rotterdam voor een «op
ruier» gescholden, legde, zooals men weet,
zijn ambt als nuts-secretaris neder.
Thans is hij vervangen door den heer
I. J. De Bussy, te Bloemendaal. St.
Een dépêche van Reuter meldt, dat
de Koning van Pruisen onzen Minister van