Ier 1887,
CHRIS!
N I E WLUK
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
BLAD
de nieuwste
Dekens.
1887. No. 115. EXTRA-VERKIEZINGSNUMMER. Dinsdag 30 Augustus
Eerste Jaargang.
MKANTEN.
IK,
seniging
IK
Ltlassen en
boeken,
1
De verkiezing voor de
Tweede K^mer,
Jhr. Mr. A. F. dö Savornin
Lohman
A. Baron Schiraaitlpen-
ninck van der Oye
van Nijenbeek,
Jhr. Mr. A. F. de Savornin
Lohman, en
A. Baron Schimmelpen
ninek van der Oye van
Nijenbeek.
1
de VEN.
5 KRUIJTER.
AART,
5 BROEKERT.
LM
ER.
DER MEER.
Platen en
ïtteu,
ïdenkpenningen,
de RIJCKE,
VERSCHIJNT
■^mkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTËW1EN
Kiezers van hef district Goes!
)E LÏGNY, Goes
|)etaling verkocht met ft
tr de Tweede Kamer
elburg, zijn door de
mdidaten gesteld de
stembus van alle
[lemende tolken van
Nederland en Oranje,s
HAGE.
de TWEEDE KAMER
tuur
PORCELEIN EN
ÏDENWERK,
ILustres en Kronen,
IEGRAVEERDE
BOKALEN
udheden worden door
rommeweele, L 36
gekocht en verkocht,
gs voor ouderwetsche
N D E N?
F. P. D'HUIJ te
inasia en Hoogir
'i*-
/OLLEN DEKENS
t)on goedkoop, van
'liddelburg.
L
t
lit.i»en MAANDAG- WOENSDAG- en
Prijs per drie maanden franco p. p.
Unkele Hommers-0,02»/,
li
GAVE VAN
UITGA VR EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere rege
meer 10 cent.
Over weinige dagen worden de kiezers
reeds opgeroepen om twee leden voor de
Tweede Kamer te kiezen. Nog nimmer
zagen wij eene zoo kalme stemming als
thans voor zulk eene gewichtige gebeurte
nis. Want ofschoon vele kiezers deze ver
kiezing vaa niet zooveel gewicht beschouwen,
toch is dat gewicht, naar onze moening, groot.
Het is waar dat de de nu te kiezen leden
hoogstwaarschijnlijk voor slechts een zeer
korten tgd zitting zullen hebben dat be
halve eenige spoedvereischende zaken hun
werkkring zich zal bepalen tot het vóór- of
tegenstemmen over dUGrondwetsherziening.
Maarmen vergete niet dat die her
ziening uit verschillende ontwerpen bestaat
en dat over elk dezer ontwerp jn afzonderlijk
moet gestemd worden. Dat dus het eene kan
aangenomen en het andere verworpen worden
en dat het van zeer groot belang is te weten
aan wien men zijn politiek vertrouwen
schenkt.
Zoo kan het b. v. van groot belang zijn, wie
de afgevaardigde is die zjjne stem moet uit
brengen over de uitbreiding van het kiesrecht.
Gelijk bekend is werd die uitbreiding he
eerst aan de orde gesteld door de anti-revolt
tionaire partij. De zich «liberaal» noemende
partij had daar toen niets mede op. Slechts
schoorvoetend ging zij eindelijk die richting
uit. Ja, de liberale partij stemde zelfs een
voorstel der rechterzijde uit de Kamer, om
reeds vroeger het kiesrecht uit te breiden, af
Is het te verwachten, dat de liberalen nu
als óén man er vóór zullen stemmen
Men vergete niet, dat, toen Dr. Schaepman
eene poging deed, om waar het beginsel
van enkelvoudige districten in de nieuwe
Grondwet was aangenomen, die ook in toe
passing zou worden gebracht in de groote
steden, de eerste stemming, door de hulp van
eenige liberalen, die toepassing zeker deed
verwachten. Men stelde de eindbeslissing
steeds uit tot de behandeling der «additio-
neele artikelen», waar deze zaak geregeld
werd. En toen deze. nadat al het andere
was afgedaan, in behandeling kwamen,
stemden de «liberalen» de verdeeling der
groote steden in enkele districten af!
Daarom mogen de kiezers wel toezien
to ie zij afvaardigen.
Trouwens er is zeker geen gewichtiger
onderwerp ooit te regelen, dan eene grond
wetsherziening. En zou het dan daarbij
onverschillig zjjn, welke beginselen over 't ge
heel de af te vaardigen leden zijn toegedaan?
Niemand, die eenigszins nadenkt, zal dit
kunnen beweren.
Wie dan te kiezen?
De mannen, wier beginselen uwe be
ginselen zjjn!
Want vergeet niet, dat wie nu gekozen
wordt, daardoor meerder kans beeft ook de
vo! ende maal gekozen te worden
Neen, het is nietwaar, dat de beginselen
van de nu te verkiezen Kamerleden, eigenlijk
er minder toe afdoen. Van daar dan ook,
dat de zich noemende «liberaler.» al hunne
krachten inspannen om hunne candidaten
gekozen te krijgen doortweedracht
te zaaien onder hunne tegenstanders.
Kiezers! wat wij u bidden mogen, laat
n niet misleiden. Indien gij niet kunt
krijgen den man, dien gij het liefst hadt, den
man, geheel overeenkomstig uwe keuze, kiest
dan wel drn man, van wien g| het minst
verwijderd zijt.
Vooral trachten de zich noemende «libe
ralen» tweedracht te stichten, door het tegen
woordig bestaand verschil op kerkelijk
gebied.
Kiezers! laat u daardoor niet misleiden.
Juist dit punt is een der weinige onder
werpen waarvoor de uitslag der verkiezing
hoegenaamd geene beteekenis heeft, omdat
art, 168 der Grondwet, dat alleen daar
op invloed kan uitoefenen, niet aan de
orde is. Dit artikel wordt nu niet behandeld
en daarom heeft deze quaestie thans geen
belang.
Daaromdat niemand van de stembus
wegblijve die komen kan.
Nog eens herhalen wij u en het kan
niet dikwjjls genoeg herhaald worden, be
denkt, dat gij verantwoording schuldig zjjt
voor de stem die g\j uitbrengt 1
Ook voor de stem, die gjj niet uitbrengt
Wie dan te kiezen?
Nog eens; de mannen, wier beginse
len ..Mine beginselen zijn.
Of kunt ge dit niet geheel naar wensch
verkrijgen, dan den man, met wiens be
ginselen in hoofdzaak gij nog het meest
overeenkomt.
En kunt gij daartoe niet komenbe
staat er op eenig punt zoo groot bezwaar,
dat gij op geen der candidaten meent te
mogen stemmen, stemt dan den mai: uwer
eigen keuze. Ofschoon uwe stem dan geen
feitelijk gewicht zal hebben. Maar van de
stembus wegblijven-, dat nooit. Dat is nooit
te verantwoorden
Daarom, kiezers van het district Goes,
is uwe keuze gemakkelijk. Zijt gij de «libe
ralebeginselen toegedaan, kiest den libera
len candidaat.
Maar kunt gij in gemoede geen heil
verwachten van de zoogenoemde «liberale»
beginselen
acht gij die voor uw vaderland, voor
uwe kinderen gevaarlijk
stemt gij nog in met de leuze onzer
vaderen Met God voor Nederland en
Oranje, stemt dan als één man op
EN
ook wanneer gij in een enkel opzicht
niet met hunne vroegere houding kunt
instemmen. Liever toch op hem gestemd
dat op iemand, met wien gij in alle
hoofdbeginselen verschilt.
Bij vernieuwing wordt gij geroepen tot
de stembus, en ik voel mij gedrongen met
een kort woord u voor te lichten in 't geen
ik van ons aller belang achtik zag met
genoegen en met geheele instemming het
advies van den heer voorzitter der libe
rale kiesvereeniging, die, in vereeniging met
het voorstel der anti-liberalen, van meening
was, dat het ons belang wasbeide onze
volksvertegenwoordigers hij vernieuwing te
benoemen.
Beide mannen toch hebben door de wjjze
waarop zjj deelnamen aan de discussies over
de wijziging onzer Grondwet, getoond onze
belangen op de meest gewenschte wijze te
willen behartigen, en het zou dus alleszins
in strijd met ons w«ar belang zijn, hu»
geen verder deel te doe» nemen *an het
tot stand doen kome» van onze Grondwet
zelve. Men bedenke toch dat de Grondwet
liet fondament is waarop ons geheele staats
bestuur rust, en bij deszelfs tot stand bren
ging vooral vordert eene zorgvuldige en
n luwgezette overwegingen het was met
volle recht dan ook dat de heer Van de
Putte, hiervan doordrongen, onze beide af
gevaardigden aan zjjne kiesvereeniging voor-
f droeg.
Wat de' aienswjjs dezer mannen betrek
kelijk de toekomstige aanneming der voor
stellen betreft, zulks is voldoende bekend
uit den afloop der depulaten-vergadering, en
moge de heer Schimmelpenninek op een nader
schrijven der liberale kiesvereeniging, een
minder stellig antwoord hebben gegeven,
ik oordeele zulks toe te schrijven aan eene
nauwgezette bewustheid, dat een lid der
2e kamer, zich op geenerlei wijs tegen
over zijne kiezers mag verbinden, inaar
steeds vrij behoort te blijven, naar den gang
der zaak, zjjne stem te regelen. Hoe dit zjj, de
heer Lohman mag terecht beschouwd worden
als een der uitmuntendeleden der 2e Kamer,
die steeds met den heer Schimrrjelpenninck
getoond heeft het waarachtig belang van
ons vaderland voor oogen te hebben, en
ons district hierop roem mag dragen, het
zou dus terecht afkeuring verdienen, zulke
vertegenwoordigers te doen vervangen door
mannen, vreemd aan de bereids gehoudene
discussiënmen neme-toch in aanmerking
dat het hier betreft de wjjziging onzer
grondwet, een werk waaraan een karakter van
duurzaamheid verbonden is, en dat dus met
de meeste naauwgegezetheid behoort te wor
den tot stand gebracht.
Indien ik dus bjj mjjne jaren, en rjjke
ondervinding, ook als lid der 2e Kamer, op
vertrouwen bij onze kiezers mag aan
spraak maken, dan rade ik in volle ver
trouwen u aan, op niemand anders uwe
stem te richten dan op de Heeren
Mr. SAAYMANS VADER,
Oud lid der Kamer.
I MUM 11 III ill BI 11 III I II— l—IBI I I
T Dat zou schandelijk zijn.
Tot onze verbazing hoorden we nu en
dan stemmen opgaan die zeggen ja, Loh
man is knap, is een bekwaam volksverte
genwoordiger, heeft veel gedaan voor liet
Uliristelijk onderwijs, is een lastig man voor
de liberalen, alles waar, maar hij is
niet van mijn kerk, ik stem hem niet.
Hij is niet van mijn kerk Hij meent
voor God en zijn geweten verplicht te zijn
zich aan te sluiten bij die groep van be
lijders die Gereformeerd zijn, die gelooven
dat de Herv. Kerk niet meer is die ze zijn moet,
niet is wat zij schijnt. En men zou daarom
hem uitwerpen.
Hoe oordeel; gjj er over om iemand in
zijn broodwinning te treffen, omdat hjj van
een anderen godsdienst is dan gjjEn gij,
die maent tot de Herv., de Chr. Gerf., de
Chr. Ev. of welke ook te moeten behooren
gij stelt prijs op uwe persoonlijke vrjjheid
om naar uw geweten te handelen in zaken,
waarvan gjj niemand anders dan God ver
antwoording schuldig zijt gjj zoudt ee»
ander een juk opleggen, dat gjj zelf niet
drage* wilt? Wat gaat het het u aan?
Als gij Lohman uitwerpt, moet het zjjn
omdat gjj liberaal zijt, of omdat gjj geen
genoegen ueemt met de kiesrechtuitbreiding.
Als gjj dat doet om iets anders dan zjjt gjj
even onverdraagzaam als iemand die zjjtf
buurman, die bakker is, de klandizie ont
neemt en hem tot armoede brengt, niet omdat
hij geen goede bakker is, of dat hjj u het
gewicht niet geeft, maar omdat hjj naar j
een andere kerk gaat. En dat zoudt ge u
toch schamen tegen iemand te vertellen.
En werpt ge nu eeri dezer vertegenwoor
digers uit, omdat hjj anders denkt,
over zakeu die u niet aangaan, dan gjj J
dan speelt gjj de belangen van kerk en
school en maatschappij in handen der Libe
ralen en der Loge, en zuigt gij de mug uit
om den kemel door te zwelgen. Dan scheurt
ge de schoonste bladzjjden uit onze geschie
denis weg en hebt ge u af te vragen of gig
wel Zeeuw, wel Nederlander, wel Protes
tant, wel Christen zijt
Maar zegt iemand God is bezig
nieuwe toestanden voor te bereiden. We
moeten wachten tot Gods wil ons duidelijk
zij. Wat een vrome vlag óm een goddelooze
lading te dekkenZoo denKt gjj toch niet
in uw zaken. Ge weet niet of de Heere
God ook daarin geen verandering brengen
zal, maar alvast doet ge wat uw hand vindt
om te doen. Uw en ieder christens plicht T
is gehoorzaamheid, niet omdat gjj zelf datl
goedvindt, maar omdat God het eischt. Wat
God gebiedt, dat moet geschiênIn 't ander
zal de Heer voorzien. Als gij gelooft dat
God gehoorzaamheid eischt in alles, dan
ook in het meehelpen van de keus van
mannen die den Koning in de regeering van
ons dierbaar vaderland ter zjjife staan. Dan
moet gij mannen kiezen die onzen grijzen
Koni ng en zijn raadslieden wjjzen op den Ko
ning der Koningen, onder wiens hoede, in
wiens vreeze ons volk alleen veilig gaan
kan. Dat zijt gjj verplicht. En al zoudt
gij dan ook voor uzelf andere mannen be-
geeren, ter wille der eenheid moet gjj u
vereenigen met uwe broederen, om in elk
geval de vertegenwoordiging onzer \provin-
cie uit der liberalen handen te houden.
Niet vertraagd.
Onze candidaten zjjn mannen van on-]
verdachte trouw aan den godsdienst der!
vaderen, waarbjj Nederland groot gewordej I
is. Tegen den afval en de ontchristenii/ I
van ons volk hebben zij in de Tweeut|
Kamer altijd, waar het pas gaf, getuigd.
Getuigd, toen de liberalen deu verplichten
eed afschaften in onze Grondwet.
f
