4
iGES,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
1887. No. 113.
Donderdag 25 Augustus
Eerste Jaargang.
JVTEN,
rONGE
GOES.
id yoor-
diverse
ik.
Groes.
no 6 7,
iV OET,
HENST
|EGRAAF."k
NIEIJWSBL AD
VOOR ZEELAND.
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Binnenland
I
ii
H
M
n1
■HKasWi
-1
[Cologne. Eau
Rden, groepen
Mbo'ide Trek-
X, Ruime sor-
|30 Cents.
pourant gratis.)
ggaaBMMMMI
^.NDEN
bvoederskooktoe-
ien, Vlechtwerk,
Petroleum-
Inz. enz.
tge Prijzen.
GOES.
|liddelburg en
Augustus.
I Van
ftotterd.
naar
Middelb.
en
Vlisaingen
9^45
9,45
9,45
9,45
9,45
9.45
9,451 v.
9,451»
9,45»
9,45
9,45
9.45
lENST
en Zierikzee.
|Spoorweg Goes.
in Zierikzee
3. 23's mor 7,30
bn.24 7.—
|>n.24 'smidd. 4,—
i. 25 4,—
J. 26 4, -
27 12,—
a. 29 12
Antwerpen
1. 23's movg.9.
|l. 25 9.—
id. 27 t 2.30
P;
M
BE
BLKEN MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Pry3 per drie maanden tranco p. p. f0,95
Enkele nommers- 0,02'/,
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere rege
meer 10 cent.
V
Een Struikelblok weg.
Als onze kiezers voor de Tweede Kamer
zich straks zullen uitspreken over de grond
wetsherziening, dan zal voor enkelen onzer
vrienden zeker een groote hinderpaal zijn
weggenomen. Donderdag 1 September zul
len alle antirevolutionairen, hoe zij ook over
kerkelijke zaken denken mogen, vrij
moedig en blijmoedig op de candidaten der
kiesvereeniging kunnen stemmen. Christelijk
gereformeerd, doleerend of irenisch mogen
de candidaten voor zich zelf zijn, by de
taak, die hen nu wacht, heeft hun kerkelijke
richting niets te zeggen.
Want, bedenken wij het wel. Hoofdstuk
VI, waarin over de kerkegoederen gehandeld
wordt, is van de baan.
Bovendien, de verkiezing die wij nu
krijgen, is eigenlijk maar voor een oogen
blikje. De Kamerleden, die Donderdag 1
September zullen gekozen worden, komen
slechts voor een paar weken weer saam,
om bij tweede lezing hun stem uit te brengen
over de herziene grondwet, zoo als zij uit
de handen der Eerste Kamei is gekomen.
Nu kan natuurlijk niets beslist worden
over een onderwerp dat niet meer aan de
orde is. Daar is niets meer aan te
veranderen.
De Kamers zullen dus over troonsopvolging,
rechtspraak, oorlog, onderwijs en alle andere
zaken kunnen beslissenover de kerk echter
ditmaal niets.
Daarom behoeven wjj aan onze candidaten
ditmaal niet te vragen: «Hoe denkt gij
over de kerkelyke kwestie?»
Maar: «Hoe denkt gij over de grond
wetsherziening
Doleerenden en synodalen, irenischen en
gereformeerden kunnen nu broederlijk sa
mengaan. Naast Schimmelpenninck kan
Lohman, naast Lucasse Heemskerk gerust
ter Tweede Kamer gaan.
Wij zeggen dit niet, als zou dit niet
altijd zoo kunnen zijn.
Wij zeggen dit alleen, om die enkelen
onzer vrienden gerust te stellen, die door
slechte informaties van de wijs gebracht,
huh stem aan onze candidaten zouden
onthouden. Daarom noemen wij 't een
geluk bij een ongeluk, dat by de tweede
lezing geen kerkelijke vragen zullen noodig
zijn en wij in 't kiesdistrict Goes allen on
gehinderd zullen kunnen stemmen, als één
man, op
Jhr. Mr. A. F. DE SAVORNIN LOHMAN,
en
A. BARON SCHIMMELPENNINCK V. D.
OYE VAN NIJENBEEK.
Aftredende leden.
V Zaak en verdienste.
Geen enkele moeder zal, wanneer haar
kind een keer met bi'oddelwerk van de
breischool komt, de heele breikous van haar
kleine wegwerpen.
Maar ook geen enkele moeder zal, te
gelijk met het goed afgemaakte deel, ook
het broddelwerk van haar dochtertje, wil
len goedkeuren. Zoo ook onze Kamerleden.
De heeren Lohman en Schimmelpenninck
kozen de beste partij, met onder deze om
standigheden de zaken eenvoudig naar
haar eigen verdienste te willen beoordeelen.
Daarop kwam het antwoord van beiden
aan de liberale kiesvereeniging «Goes» dan
ook neer, Ti'ouwens op de deputatenver-
uit-
de
gadering werd het dan ook duidelijk
gesproken
Aannemen het kiesrecht, terwijl
troonsopvolging en defensie (ons leger en
vloot) niet in strjjd is met onze beginselen,
en al het andere aan de voorzichtigheid en
wijsheid der kamerleden kan worden over
gelaten.
Als, zelfs nog in het gezicht van den
strijd een dergelijk zelfstandig, onafhanke
lijk standpunt wordt ingenomen, dan rest
zelfs den tegenstander niets meer, dan aan
dergelijke nuchterheid hulde te brengen.
Niets minder hebben dan ook het Goesche
tweetal Lolunan en ScUimmelpenninck ver
diend.
Dat voelen wij wel.
Niet waar lezers 1 Of wij er veel ver
stand van hebben of niet, dit voelen wij
toch wel dat de grondwetsherziening, waar
over de Kamers nu zullen gaan stemmen,
toch eigeniijk de echte, heusche grondwets
herziening niet is.
Daarom doen onze vrienden er wel aan
dat zij deze herziening willen aannemen, met
het oog op de echte grondwetsherziening,
waarop de natie hoopt, waarnaar het volk,
niet het minst het volk achter de kiezers
reikhalzend uitziet Want dit voelen wij wel.
Er is veel geschreeuwd over grondwetsher
ziening, en nog eens 'grondwetsherziening
maar heel veel bleet wat het was, goed
of niet goed. En het echte, ja dat voelen
wij ook, het echte, dat ontbreekt.
Veel van datgene, waaraan de heeren
dezen zomer in het zweet huns aanschijns
werkten, was overbodig, nutteloos, bespot
telijk soms. Maar nu ter wille daarvan
deze «herziening» tegen te houdenhet
zou al even overbodig, nutteloos, bespotte
lijk zijn.
Als ;artikel 67 er door gaat, kan men
de grondwet elke vier jaren herzien. Mis
schien, zoo de Heere wil, komt dan nog
eens de heusche herziening die God gebrui
ken wil om ons arme, achteruitgaand va
derland met nieuwen welvaart tt zegenen.
Goes. Thans kunnen wij melden dat de
jl. Zondag alhier gehouden Collecte voor de
Unie «een School met den Bijbel» heeft opge
bracht
In de Chr. Ger. Gem,f117.
d Ned. Herv. Gemf 87,86>.
Chr. Evang. Gemf 31,97"'.
Samen f236,84.
In de Chr. Ger. kerk te Woltaartsdijk
werd verleden jaar gecollecteerd f22,85.Èn
thans f24,60. In al deze kerken is gecol
lecteerd op verzoek van het Locaal Comité
alhier. De beschikking over de collecten komt
dus ook aan dit Locaal Comité. In de laatste
vergadering is dan ook reeds bepaald dat na
aftrek eener kleine bydrageaan de Uniekas
het geheele bedrag ten goede zal komen aan
de christelyke school alhier.
Wel waren de redactiën op het jongste
kerkbriefje verschillend, doch de bedoeling
der schrijvers was dezelfde.
Te Kloetinge bedroeg de Collecte f59,11=.
Vergeleken bij het vorige jaar zijn wij dus
op dit oogenblik f 43 ,ten achter. Een zeer
bemoedigend verschijnsel nog, als men weet,
dat de gevers niet tot de rijken en edelen
behooren, maar tot de kleine luyden, die te
worstelen hebben met den druk ter tijden.
Den Heere zij dank, dat Hij in deze
onvoordeelige tijden nog zoovele harten en
handen voor de goede zaak van het chris
telijk onderwijs opende.
Ook hier geldt«Die den armen geeft,
leent den Ileere.»
Jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman
door de liberale kiesvereeniging «Goes» ge
vraagd naai' zijne voornemens in zake de
grondwetsherziening, heeft haar verwezen
naar 't besluit door de jongste deputaten-
v er gad (-ring genomen, terwijl bij zich ook
over de troonsopvolging, een zaak die met
de politiek niets te maken heeft, zijne stem
voorbehoudt.
Het reglement der Goesche werklie-
denvereeniging isdoorGedep. Staten goed
gekeurd. Het doel der vereeniging is het
lossen, laden, vervoeren of verwerken van
goederen.
Het jongste nummer van de Lantaarn
geeft in zijn Portretten uit de Tweede Ka
mer een schoone juiste schels van het Zie-
rikseesche kamerlid, den heer J. J v. Kerk
wijk. Wij hopen er later een en ander
uit over te nemen. Nu hebben wij daar
voor geen plaatsruimte.
Met de betrekking van burgemeester
te Den Haag wordt mr. C. J. E. graaf van
Bylandt, lid van Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland gedoodverfd.
Mr. H. Ph. de Kanter heeft ontslag
genomen als lid van Brielle's gemeenteraad.
Dr. Mezger heeft aan de commissie,
die hem een bewijs wil geven van Amster
dam's belangstelling, geschreven dat hij noch
van Wiesbaden noch van Amsterdam iets
aanneemt. Dat lhj ook het professoraat niet
begeert. Hij vraagt alleen dat de commissie
haar invloed aanwende dat Amsterdam
tegenover vreemde vorsten beter toilet make
en de straatjeugd in bedwang houde.
Verkiezingen. De roomsch- Katholie
ke kiesvereeniging te Zevenbergen beeft den
hr. V. d. Borch v. VtTrwolde (antir. i weder
candidaat gesteld v,oor de tweede kamer.
De liberale kiesvei'eeniging te Utrecht stelde
de heer n Jacob Duijvis, oud-lid en mr. W.
J. Royaards van den Ham.
Burgerplicht le Amsterdam heeft candi
daat gesteld le heeren Cremer, Gleichman,
Hat'togh, Kist, de Beaufort en Kerdijk. De
antirevolutionaire kiesvereeniging stelde de
hh. Fabius, de Geer. Heemskerk, Hovy,
Lohman, Mackay en van Marie. Die te
Dokkum stelde mr. Keuchenius en mr.
Huber. De R. K. Kiesvereeniging te Gouda
stelde de hh. Godin de Beaufort en Huber
(antir. aftr.) Te Zutfen heeft een belangrijke
minderheid in tie kiesvereeniging zich tegen de
opnieuw candidaat stelling van den heer De
Ranitz verklaard. Een lid zelfs nam op
staauden voet zijn ontslag. De antir
kiesvereeniging te Zwolle stelde de hh. van
Dedem en v. Asch v. Wijck (aftr.) Vooraf
deed prof. Noordtzij onder instemming van
alle leden, ook van de Kamerleden verslag
van zijn zending naar de deputaten-verga-
dering en van het besluit dat de antirevo
lutionaire beginselen zich niet verzetten
tegen de aanneming der hoofdstukken over
de troon opvolging, defensie en het kiesrecht
met de additioneele artikelen.
De 2e luitenant R. W. Wijnmalen
woi'dt overgeplaatst bij het le regiment
huzaren, in garnizoen te Deventer.
H. M. de Koningin heeft voor een
aanzienlijk bedrag deelgenomen in het waar
borgfonds ten behoeve van de nationale
tentoonstelling van oude en nieuwe kunst-
nijver hei'1.
Een van 19 handteekeningen voor
zien adres uit de gemeente Wissekerke is
naar de Tweede Kamer verzonden, waarin
wordt uiteengezet de schade, die voortdurend
door de landbouwers geleden wordt door
het wild.
De heer H. J. Heijnes, die jaren lang
als evangelist der Vereeniging voor fabrieks
meisjes te Amsterdam ijverige werkzaam was,
is aldaar overleden. De heer H. is in tien
laatsten tijd meer algemeen bekend gewor
den, door zijn verklaringen voor de Enquête-
Commissie afgelegd.
Aan het verslag aangaande de vissche-
rij in de Schelde en Zeeuwsche stroomen
in 1886 is het volgende ontleend
Oestervisscherij. In ;de Wester-Schelde
wordt zij niet uitgeoefeud. Bij Terneuzen
en Borsele heeft men wel een proef ge
nomen, doch die is niet herhaald. De aan
slag op de oeverwerken gaat langzaam
vooruit. Een enkel broedje vindt men reeds
boven Terneuzen. In den Braakman en
het Sloe worden grootere exemplaren aan
getroffen, goed van visclx en vet.
Op de Oosterschelde wordt zy steeds van
minder belang.
Men vindt wel oesters binnen 500 meter
uit den wal; doch het reglement op het
baggeren, enz., belet daar het visschen. Die
het toch deden, vingen zoowat 100 stuks
per tij, waarvan zij f5 maakten.
Het Brabmts vaarwater leverde zeer
weinig oesters, zoodat men daar de visscherij
spoedig heeft gestaakt. Op de Grevelingen
heeft men 't zelfs niet eens beproefd.
Zoowel op perceelendoor den Staat, als die
door particulieren uitgegeven, was de aan
slag dit jaar bevredigend, doch zeer ongelijk.
Nabij Brouwershaven waren 500 pannen
uitgebracht; op enkelen daarvan wai'en
slechts 2 a 3 broedjes aangeslagen, doch
op de meesten niets.
In de vlei voor de® Dreischorpolder was
de aanslag gemiddeld 50 stuks per pan.
Buiten de vlei waren pannen met 100. In
den Bruinissepolder waren vele pannen met
60 broedjes doch ook vele met niets Ge
middeld 30 stuks per pan. Evenzoo in de
vlei voor Ouwerkerk. Van een paar per-
ceelen waren reeds eind November 300,000
stuks geraapt. Op de schelpen was veel
broed aanwezig.
In de Zandkreek, langs Noord-Beveland
en aan Westen-Schouwen waren dit jaar
nagenoeg een half millioen panneriy'gelegd,
waarop de aanslag ook zeer ongelyk was.
In de Zandkreek 20 a 40 per pan. Dan
had men langs Noord-Beveland op sommige
perceelen slechts 1 en 2 en op andere
70 broedjes per pan, enkelen kwamen er
zelfs onder voor met 200 broedjes. Onder
de daar uitgelegde pannen waren Vs slecht
aangeslagen, waardoor de gemiddelde aan
slag op 29 stuks per pan daalde.
t
1
2
t.
2
1
I»
a
■t
3
a
tr
.t
t
r
n
it
?t
p-i I
M
Q
e
'k
Lfc
it j
ef
vit r
it I
It
nl
■n I
Q
)-
n
n
It I
i-
u I
k
I-1
i-l
f,
:n
451
ifel
d.
m 1
