In van
Boot
GHRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
GOES.
Balen,
3KÏ, Gees
ige Delft.
f 2,50.
f 3,00.
r f 4,00.
0 en f 2,50.
1887. No. 109.
Dinsdag 16 Augustus.
Eerste Jaargang.
Kazerne,
den:
:ten, nieuwe
sbiezen.
NSE» Goes.
go Prijzen.
IVOET,
net
OONHUIS,
oomtjalk
VERSCHIJNT
ei. en -MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
G. M. Klemkerk, te Goes
en
F. P. ü'huy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENITEN
Tegenover den vijand één
Binnenland.
tgezonderd 's Zon-
ligd, terwijl voor
b, Rookworst 45,
22, grove Rijst 7,
lekkere Komijne
gewone 9, Soda
kere Stofthee 42,
cjes 5, dito met
heele 20 cent,
;roote sorteering
telwerk,- Zeemen,
kkelijk en sterk
ilis.
ir
ANDEN:
ivoederskooktoe-
en, Vlechtwerk,
Petroleum -
iz. enz.
GOES.
I'S, geschil t voor
I, ook voor WIN-
TERIJ of SME-
>n Uitgever dezes
ROTTERDAM
?ns 6,30 uur.
iM naar GOES
rg. 3,uur.
ROTTERDAM
org. 9,u.
tDAM
^ens 3,u.
irdam bij den
!GE, op 'tHa-
[JWMAN aan
J de -JONG
lam Nieuwe
DE
3 E l' W,
Vrij:, per drie maanden franco p. p. f'0,95
Enkele nommers-0,02'/a
UITGAVE VAN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere rege
meer 40 cent.
Daar is, sinds het vorig jaar, reden ge
komen tot groote blijdschap.
Verleden jaar werd de Tweede Kamer
ontbonden, omdat de voorstanders der vrije
scholen eene Grondwetsherziening weiger
den, die geen einde maakte aan eene op
de Grondwet steunende rechtsongelijkheid.
Thans heeft de Tweede Kamer, bij eene
meerderheid waaronder zelfs zeven liberalen,
.zelve erkend, 'dat die rechtsongelijkheid,
althans niet langer op de grondwet inocht
steunen.
Wat Groen van Prinsterer steeds heeft
verlangd, namelijk de wegneming van «de
ellendige zinsneê», waarop voornamelijk het
grondwettelijk privilegie der neutralisten
berust, is eindelijk door de Tweede Kamer
toegegeven.
Dit feit is niet weg te nemen. Wat
de oud-conservatieve partij in de Tweede
of in de Eerste Kamer voortaan ook beslis
sen moge, een gewichtige stap omv tot
beëindiging van den schoolstrijd te geraken,
is gedaan, ook door eeuige liberalen van
zeer goeden naam en erkende bekwaamheid,
en zal nimmer ongedaan kunnen gemaakt
worden. En al zegeviert liet recht ook nu
nog niet, juist de woedende tegenstand van
sommigen zal ook hier veler oog openen.
De Heere onze Gjd zij voor al Zijne
leidingen, ook in den schoolstrijd zichtbaar,
geprezen. Hem zjj dank en aanbidding ook
voor den zegen, waarmede Hij tot hiertoe
ons jaarlijksck protest tegen eene school,
waar Zijn Heilig Woord voor de kinderen
onzes volks moet gesloten blijven, bekroonde.
Ook dat protest heeft zijne werking ge
daan; geen eerlijk man durft langer be
weren, dat zóó aanhoudend, een met zóóveel
opofferingen gepaard verzet niets anders is.
dan een volkswaan van den dag, ol politieke
kunstenarij.
Intusschen vergete men niet, dat, zal er
ware rechtsgelijkheid komen, de gedane
stap nog door verscheidene andere moet
worden gevolgd, en jdat telkens op heftig
verzet valt te rekenen, vooral hij hen, die
gewoon zijn de kosten van en de zorg voor
het door hen verlangde en genoten onderwijs
gfootendeels te schuiven op de schouders
van den Staat.
Daarom geene verslapping! Integen
deel, naarmate wij meer vruchten «p onzen
arbeid mogen zien, verdubbeling van gebed,
van inspanning en van opoffering, de
eenige wapenen, die den Christen in den
btrjjd tegen wereld en ongeloof betamen.
Of zal, juist nu, achteruitgang worden
bespmrd?
Daar zijn er die zulks vreezen, omdat
van tijd tot tijd, en ook thans weer, tus-
schen hen, die tot dusver tot het bouwen
van Christelijke Scholen samenwerkten,
strijd is ontstaan.
Dat een strijd op schoolgebied op broe
derlijke wijze kan beëindigd worden is ten
vorigen jare gebleken.
Zal nu een strijd, die niet op school
gebied, maar op kerkelijk gebied gestreden
moet worden, op de schoolstichting een
verderfelijken invloed uitoefenen?
Volstrekt onmogelijk is dat niet. Maai
ongeoorloofd wel.
Immers staat de Uuie geheel buiten den
kerkelijken strijd. Zjj beoogt niets anders
dan het bevórderen van de oprichting en
instandhouding van Scholen met dén Bijbel,
en vraagt niet tot welke kerkelijke richting
de voorstanders van die Scholen behooren.
Al degenen, die haar steunen, stemmen
sainen in de erkanning, dat de Heer der
Heirscharen, die zich den mensch heeft
geopenbaard als Vader, Zoon en Heilige
Geest, groot is van goedertierenheid en
barmhartigheid en te prijzen tot in alle
eeuwigheid; dat het goed is voor een volk
Hem t kennen, te eeren, te vreezen en
lief te hebben; dat Zijn woord een lamp
is voor onzen voet asn e :n licht op ons pad;
en dat het allen, ook onzen kinderen, moet
welgaan, die op des Heeren ''getuigenissen
en daden acht geven, en die in den Heere
Jezus Christus gelooven en Zijne geboden
bewaren.
En hoe werkt nu de Un ie 7
Het grootste deel van de opbrengst wordt
door de Locale Corrfité's ten behoeve der
plaatselijke scholen aangewend, zoodat ieder
gever beoordeelen kan, of de plaatselijke
school zijne ondersteuning verdient. Slechts
een tiende deel ongeveer vloeit in de gemeene
kas, en wordt naar vasten maatstaf tusschen
de beide groote Vereenigingen verdeeld.
Voldoen deze beide Vereenigingen niet
meer aan de behoeften van allen, wat eerst
in het vervolg van tijd kan bljjken en nu
althans nog verre van bewezen is, welnu
do Unie zal, zoodra dit blijkt, ook die mee
ning eerbiedigen, mits daardoor de kinderen
onzes volks geen schade lijden; mits geen
enkele school minder gebouwd wordemits
de Heere Jezus niet m 'er, maar min Ier in
de volksschool worde geloochend.
Men doe beter, wat anderen niet goed
doen; doch men doe niet niets.
Indien jzjj, aan wie het bestaande niet
voldoet, iets beters willen stichten, zullen
ook zjj hun deel ontvangen. Maar om te
ontvangen moet men bestaan. Zoolang het
nieuwe niet bestaat is het plicht hetgeen
men voor betrekkelijk goed houdt te blijven
steunen.
Wij mogen aan niemand, en Kei omdat
hij onze sympathie niet heeft, onze bijdragen
weigeren. Indien hel ons waarlijk om uit-
breiling van Gods Koninkrijk te doen is,
dan moet de bijdrage, al ware 't alleen ter
beproeving van ons arglistig hart, eer ver
hoogd dan verminderd worden.
Er moet strijd zijn op deze aarde, ver
deeldheid kan in deze zondige wereld niet
uitblijven. Indien iemand op het funda
ment, hetwelk is Jezus Christus, bouwt
goud, zilver, kostelijke steenen, hout, hooi.
stoppelen; eens iegelijks {werk zal open
baar worden; en hoedanig eens iegelijks
werk is, zal het vuur beproeven.
Maar er moet, onder hen die op dat fun
dament bouwen, altijd de bewustheid blijven
van de eenheid in Christus. En hetzij dat
één lid lijdt, zoo lijden al de leden mede.
En gijlieden zqt het lichaam van Chris
tus, en leden in het hijzonder, zegt de Apostel.
Laat ons dan goed doende niet vertragen.
Opdat de vijand onzer zielen geene oor
zaak hebbe tot juichen.
Het Bestuur der Unie.
De openbare school neutraal
Niemand die het gelooft. In Zeeland,
N. Brabant en Limburg althans zeker niet.
Ware het zoo, er zouden veel meer chris
telijke scholen verrijzen. In Zeeland zijn
openbare scholen waar christelijk onderwijs
gegeven wordtwaar den luiden zand in
de oogen gestrooid wordt door te bidden
en psalmen van D itheen te laten zingen.
En in NBrabant
Lees maar wat de Maasbode er van zegt.
Een lid van de Eerste Kamer had ge
vraagd Waarom bloeit de openbare school
in het Katholieke Noord-Brabant?
En het antwoord luidt
«Weet dan de ij hoogedelgestr. heer
Muller niet,Jdat in het Katholieke Noord-
Brabant de Katholieke gemeentebesturen
Katholieke onderwijzers voor nagenoeg
overal Katholieke kinderen benoemen
Ware Noord-Brabant gemengd en niet
Katholiek, de openbare school zoude er
als in elke andere provincie slechts kunst
matig en door protectie tieren kunnen.»
De' natie is slechts door het gouden haakje
aan de openbare school gehecht. Laat den
wetgever vrij, en ge zult het zien. Als
ile menschen naar den betamelijken prjjs
op beide scholen het onderwijs hunner kin
deren betalen moeten, dan kiezende mees-
ten, zelfs liberalen, het christelijk, het
bijzonder onderwijs.
Het recht der Roomschen.
Bij de jongste gemeenteraadsverkiezing te
Goes hebben wij gezegd dat ook de room
schen aanspraak hebben op een paar zetels
in den gemeenteraad.
Nu heeft hier en daar eene oude matro
ne van ons gezegd dat wij daar niets van
meenden, want toen het op stemmen aan
kwam, stelden wij vier antirevolutionaire
kandidaten.
Hierop zjj geantwoord, dat wij nog van
mc-ening zijn dat de roomschen in den raad
moeten vertegenwoordigd worden en dat
wij daarop wenschen te blijven aandringen.
De liberalen in Goes, die Quist uitwierpen,
hadden jegens de roomschen attent moeten
zijn en een roomschen candidaat moeten
stellen. In een stad, waarvan meer dan
de helft der bewoners tegen het liberalis
me is, moesten geen 9 van de 13 leden,
liberalen zijn. Dit is een onrecht, al wordt
liet niet erkend door de heeren die op het
kussen zitten.
Wat ons betreft, en wjj kunnen hier
ook spreken namens de antirevolutionaire
kiesvereeniging, wij hebben ter wille
van het recht, bij de leiders der roomsche
kiesvereeniging op de aanvaarding eener
candidatuur aangedrongen, doch niemand
had daar lust in. En niet, dan na ons
persoonlijk daarvan verzekerd te hebben,
konden wij ons laten vinden de candidatuur
der vier antirevolutionairen te verdedigen.
Dat de roomschen, die dit niet wisten, de
liberalen geholpen hebben, is hun niet
kwalijk te nemen. Toch koesteren wij
goede hoop dat zij van die dwaling nog eens
terugkomen. Wat in Delft gebeurde, kan
ook te Goes zeer gemakkelijk plaats hebben.
Er zitten in den Goeschen gemeenteraad nog
enkele uitstekende liberalen, wier candida
tuur wij nooit zullen bestrijden. Maar aan
de taak, om hun ledental in den raad tol
het bescheiden portie van het recht terug
te bre.igen, blijven wij onverpoosd arbeiden.
Men mag het gelooven of niet, maar de
dagen der zich noemende liberalen zijn
geteld. De liberale partij is reeds lang
uiteengeslagen, afgebroken door haar eigen
bouwlieden, waar zij geen ander beginsel
heeft dan dat van het kussen. Zich geen
andere vraag stelt dan hoe kan ik 't ge
makkelijkst baas blijven? Geen ander plan
bewerkt, dan d or tweedracht te zaaien
tusschen roomschen en antirevolutionairen,
hare levenslagen nog ietwat te rekken.
Gehiikig, al breeder wordt de zoom dier
eerlijke radicalen die zich met weerzin van
zulk een allegaartje, dat zich de liberale
partij noemt, afkeert. Wat iedere partjj
voegt, zij ook aan de leiders der Goesche
liberalen geraden Legt toch af alle eigen
waan. Roemt niet in uwe kracht. Wordt
bescheiden.
Wat te Delft een voldongen feit is, en
te Utrecht een begin van werkelijkheid
werd, zou ook hier kunnen plaats vinden,
dat uwe radicale zonen en de clericale vrien
den van het recht uw staatkundig leven
afsneden. Want zeker is hetwij komen
nog wel eens Egypteland uitDe dageraad
der vrijheid, die gloort, predikt ons duide
lijk, dat der liberalen heerschappij geen
nailtlIirtA if»
eeuwige is.
Een bescheiden] anti-revolutionair
vriend en oud-patient van dr. Van Ren-
terghem, de heer De P. te Goes, schrijft
aan de Standaard, hoeveel hier aan hem
verloren wordt, en uit den wensch, na een
opsomming van wat deze dokter voor de
geneeskundige wetenschap is en belooft, dat
Amsterdam hem dankbaarder behandele
dan dr. Mezger behandeld werd. Natuurlijk
wist de inzender toen nog niet, dat dr. M.
misschien nog voor Amsterdam behouden
blijft, dank zij de meer dankbare gezind
heid der burgers dezer goede stad.
Van liberale zijde wordt in het kies
district Goes voor het lidmaatschap dei-
provinciale Staten aanbevolen de heer J.
Vereeke te Kruiningen. Antirevolutionair
candidaat is de heer C. J. Huvers.
Benoemd tot deurwaarder te Goes in
plaats van dhr. I. de Vos de hr. Hollman,
klerk op de Registratie en Domeinen alhier.
In de plaats van den heer H. J. van
Ewijk, die morgen op het stoomschip Ceram
wordt in dienst gesteld, wordt op de fabriek
der kon. maaatsch. «de Schelde» gede
tacheerd de machinist der 4e kl. in het
vaste korps P. van Wijngaarde, ten einde
met het toezicht belast te worden over de
onderhanden zijnde of komende werken
voor rekening der departementen van ma
rine en koloniën.
Wedstrijd in de Haagsche Kegelbaan»
staat boven de plaat in de «Spectator».
Men ziet de vier kegels (Wethouders) val
len, terwijl de Koning (Burgemeester) blijft
staan. Het onderschrift luidt:
De noeste borgeren met balspel zich ver-
(maecken
Zie hoe zij met den kloot een viertal kegels
(raecken;
Maar schoon de wilde worp oock anders
(was gemeind,
Staet evenwel nochtans de Koning overeind
Het bestuur der Vereeniging tot chris
telijke verpleging van krankzinnigen en
zenuwlijders heeft dr. 0. Vermeulen tot
