CHRISTELIJK- NIEUW SBLAD HISTORISCH VOOR ZEELAND. 1887. No. 106. Dinsdag 9 Augustus. Eerste Jaargang VERSCHIJNT G. M. Klemkerk, te Goes F. P. D'huy. te Middelburg. PRIJS DER ADVËRTEXT1EN: Klare Wijn. Buitenland. Binnenland. 7-t-2T^ //^y yy? DE EU W, eu.en MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95 Enkele nommers-0,02'/, UITGAVE VAN en van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 40 cent. Het debat door de Roeper uitgelokt, heeft onder meer die goede zijde, dat niemand der kiezers voor ,de rest behoeft te twijfe len wat hij aan het Kamerlid den heer Lohman heeft. De heer Lohman heeft klaren wijn geschonken. Een vorige maal reeds verdedigde hij de houding der anti revolutionaire club tegen de beschuldiging van prof Lindeboom, als zou zij het onrecht dat artikel 168 den christelijker! gerefor meerden aandoet, zonder protest dulden. De afkeuring die Ihans tegen dat kerkegoed- en tractementen-artikel bestaat, is een ge volg van het aldoor weer hameren der antirevolutionairen op deze harde rots, lang voor er een Marnix bestond. De tweede vraag van prof. Lindeboom beantwoordt de heer Lohman al even on bewimpeld als de eerste «Op de vraag «of de doleerenden zich hebben losgemaakt van art. 168», antwoord ikongetwijfeld. Zij hebben door het feit van losmaking zelve bewezen, den Koning der Kerk te willen gehoorzamen, al moet hun dit al hun keikelijke goederen kosten. Op de meeste plaatsen zijn die voor goed voor hen verloren. Op andere hangt het behoud al van eene rechterlijke uitspraak; doch ieder is steeds gewaarschuwd, dat op den goeden uitslag daarvan, om welke re denen dan ook, niet te rekenen viel. Van daar de gelukkig betrekkelijk geringe door werking der beweging. Die aan de goe deren hangt, blij ve thuis. Maar de rechts- beschouwi.ig der doleerenden brengt mee, dat zij nooit anders dan ged vongen afstand doen mogen van wat aan de gereformeerde kerk, naar recht of krachtens de Grondwet, zoolang die nog bestaat, toekomt,» De christelijke gereformeerden zouden nooit anders dan gedwongen hun recht op de kerkegoederen hebben doen varen. «En de heer jL. L. zal wel niet beweren, dat ooit de Chr. geref. anders dan gedwon gen hun goed zouden hebben laten varen. Ik waag het zelts te vermoeden dat, indien de wetgever alsnog hun recht op de trac- tementen erkende, en wel op grond dat z j uitmaken de gereformeerde kerken van Ne derland, hun lijver te yen gemeld grondwets artikel merkelijk zou bekoelen.» Maar als de heer Lindeboom in de Kamer was, zou die het hem niet anders leveren en ruimen dat gehate artikel zoo spoedig mogelijk op? «Op de mededeeling dat de heer L. L., ware hij lid der Kamer, de leden zal nood zaken zich uit te spreken over art. 168, antwoord ikdat de heer L. L., eenmaal daar zittende, wat ik hem gaarne gun, al heel spoedig zou bemerken, dat hem dit onmogelijk zou zjjn. Voorts, al ware dit mogelijk, het onzinnig en dwaas is, vrienden, die men op het ééne stuk dat aan de orde is noodig heeft van zich te verwijderen enkel ter wille van een verschil over een ander stuk dat niet aan de orde is, en onder deze Grondwet niet aan de orde kan komen. Hij zou inzien dat hij even dwaas zou han delen, als dr. Bronsveld, ds. Buytendijk en tutti quanti. die, uit bezorgdheid voor hunne positie, mannen, die hen op ander gebied van dienst kunnen zijn, willen verwijderen, nog vóór dat die mannen feitelijk in stuat zijn die positie aan te vallen 1» V Beginsel of Kans van slagen. De verkiezing voor de provinciale staten in het district Goes heeft D. V. plaats op Woensdag over 14 dagen. Reeds zijn door de liberalen enkele candidaten genoemd. De Middelburgsche Courant houdt het er voor, dus geeft bedektelijk den raad, dat de Goesche kiezers den heer v. d. Bilth la Motthe kandidaat stellen. Om het beginsel Neen, daarom nu zoo direct niet. Maar, althans dit meent de Middelburgsche, wjjt men niet hem de meeste kans van slagen heeft. De meeste kans van slagen, het hoog ste ideaal der liberalen Dan zouden wij als wij ook eens onge vraagd wat zeggen mogen aan de Goesche liberalen willen voorstellen: Stelt dan den heer v. d. Bosch uit »den Polder» kandi daat. Die is nog al orthodox, weetje Zie, een liberaal candidaat, die voor de openbare school, en tevens van de godsdiens tige orthodoxe richting is, zoo een is hier, mits hij maar aanbidders van 't open baar onderwijs en onderdrukkers van de vrije school naar de Eerste Kamer helpt af vaardigen, goud waard. Hoe vromer de Goesche liberalen zich aan stellen, hoe heerlijker de slag is, dien zij weldra voor de Provinciale Staten en voor de Tweede Kamer slaan zullen. Kans van slagen, o iiberalenneemt dezen bescheiden raad van een tegenstan der aan, hebt gij gewis, als gij uit den orthodoxen hoek een vriend van de openba re school kunt ophalen. Zulk een man is de heer v. d. Bosch., wiens candidatuur wij u bij deze ootmoedig aanbevelen. De antirevolutionaire kiesvereeniging »Voor Nederland en Oranje» dacht er anders over. Zij vroeg niet in de eerste plaatsKunnen wij slagen Maar, gelijk h t mannen van beginsel voegt, kunnen wjj op dezen man als op ons zeiven rekenen Daarom koos zij den heer C. J. Huvers, notaris te Kolij nsplaat. t',De Antirevolutionaire leus. Alles, wat antirevolutionair is of heet, ver klaart de leus te beamen: «tegen de Revolutie het Evangelie.» Men zou evenzeer ook kunnen zeggen: «tegen de aanbidding van het lk en de hul diging der menschelijke Rede als de God heid, de erkenning der Souvereiniteit van den levenden God-, gelijk de Heilige Geest, als de eigenlijke auteur, Hem ons in den Bijbel leert kennen. Voor de Revolutie alleen te houden die van 1789, is ons beginsel op zeer losse schroeven zetten. De Revolutie, verzet te gen Gods Souvereiniteit, dagteekent van den Zondeval en is uit Satan. Alleen in en na 1789 trad zij in Kerk en Staat onverholen, elfs onder den schijn van Godsdienst, als beginsel en leer openlijk op, en vervult de gemoederen der meerderheid onder de men- schenklnderen. Tegenover die Revolutie, staat het Evan gelie van Gods genade en Openbaring. De vraag is echter: zouden allen, die de antirevolutionaire lêus«.tegen de Revolu tie het Evangeliezeggen aan te nemen, ook als Evangelie erkennen den geheelen Bijbel, zonder dat het snoeimes dercritiek door de godin der Rede scherp gemaakt, geheele Bijbelboeken of gedeelten daarvan als onecht uitsnoeit, en historiën voor tra ditie en legenden uitmaakt Wie dit laatste doet is, al heet hij or thodox, al wil hjj antirevolutionair zijn, volgens onze overtuiging, een Revolutionair, die wel de eene hand naar den levenden God uitsteekt, maar de andere aan de go din «de Rede» reikt. Nieuwe Zwolsche Courant Op het gevoel. De heer prof. Allard Pierson (modern, niet te verwarren met zijn orthodoxen broeder, ds. H. Pierson, directeur der Heldring gestichten), heeft in een zeer gemoedelijke redevoering de noodzakelijkheid betoogd dat de hr. Domela Nieuwenhuis opstaanden voet dient vrijgelaten te worden. Onder de hoorders was een knaap, die den mi nister van justitie wilde afzetten. Nog enkele socialisten voerden het woord om te betoogen dat Domela Nieuwenhuis geen gratie noodig had. Daar was hij te rein voor Maar hoofdschotel was dan toch de rede van Pierson. Zijn woord was erop aange legd de hartstochten in beweging te brengen. Let wel, niet opzettelijk. De professor kon het niet helpen, maar zijne gevoelige,dweep» achtige rede was dan toch oorzaak dat honderden zingend en dreigend door de straten trokken en de politie beleedigd en gewond werd! Toen eenige jaren geleden de heer v. Wassenaar in de Tweede Kamer voor het volk achter de kiezers pleitte, dat nog hecht aan de overleveringen der vaderen en aan de kracht van het Woord Gods, toen zeiden de liberalen: «Gij ruit het volk op. Uw beroep op 't volk achter de kiezers bedoelt oproer.» En nu Ja een vriendelijke opmerking in sommige bladen daar gelaten, hoort men van een dergelijke snauwende beschuldiging aan het adres van den modernen professor Pierson niets. Maar Pierson behoort ook niet tot die gehate antirevolutionairen Nooit heeft ech ter een onzer vrienden zijn hoorders tot op- roermaken gebracht. Vijandschap tegen de lijnen, en schroom valligheid van burgemeesters heeft altijd nog meer kwaad gedaan. Van Groen werd gezegd dat hij met vuur speelde. Doch 't volk van Groen greep .niet naar de straat- steenen. Professor Pierson heeft verleden week in Maison Stroucken ongetwijfeld met vuur gespeeld, en met welk gevolg? Dat het volk, dat God niet meer vreest, en de Overheid niet meer eert, in verzet kwam. Heel Nederland mag God wel danken, dat deze gemoedelijke rede van Prof. Pierson geen doodelijke uitwerking gehad heeft. Gods hand beschermde Amsterdam. Want in die rede stak een beginsel. Een beginsel dat het grauw van Parijs in toe passing bracht, teen het de Bastille openliep. Een beginsel door een der aanwezige rechtsge leerden zeer terecht in herinnering gebracht, toen hij zeide: Als wij op grond van Pierson's rtde handelen zullen, dan moeten wij alle gevangenissen open zetten en alle gevange nen vrij laten. Het kan ook niet anders. Het liberalisme heeft alle besef van zonde uitgewischt. Waarom zou het nog langer het begrip van straf erkennen. Alle mis daad is een vergissing. Elk misdadiger een ontoerekenbaar krankzinnige. O, wij sid deren voor het Beest dat uit den Afgrond weer opdoemt, doch gehuld als het is in het deftige kleed van den vrijdenker, die den schuldige onschuldig houdt, en den goddelooze rechtvaardigt. ■>1 III III III— 'ft7HTI7HireiMgTITWIÏ——a— V Een Ivrijmagon in den ban. Te Utrecht is de heer Witteveen tot lid van den gemeenteraad gekozen. Deze heer is on verdacht liberaal, want hij is lid van de loge. Nu heeft deze heer het nooit onder stoelen of banken gestoksn, dat hjj het eens is met Gleichman en de zeven andere liberale heeren, die artikel 194 der Grond wet hielpen wijzigen en aan het voortrek ken van de openbare school boven de bij zondere een einde willen gemaakt zien. Nu hebben de vrijmetselaars te Utrecht dezer dagen een vergadering belegd om bovenbedoelden broeder Witteveen in den magonieken ban te doen. Ook de vrijmetselaars hebben hunne hei ligen en hunne heilige huisjes. Een dier «heilige huisjes» is artikel 194, waarin staat dat de overheid voldoend lager onderwijs geeft in scholen, waar de Christus niet mag gepredikt wordenzoogenaamd neu traal onderwijs, maar dat rijp maakt voor het ongeloof. De geschiedenis met broeder Witteveen bewijst het: Wee den vrijmet selaar, die het in zake de «heiligheid» van dat huisje niet met zijne broederen eens is. Hjj gaat in den ban. Want ook de vrijmetselaars zjjn clericaal. Naar aanleiding van een gerucht, als zou de hereeniging van alle liberalen in Engeland onder Gladstone aanstaande zijn, heeft een der afgescheiden liberalen, Lord Hartington, op een feestmaal gezegd dat deze zich met de Tories althans niet spoedig zullen ver eenigen, wijl zij nog geen geneigdheid be toonden het pad van den vooruitgang te betreden. Een laatste samenkomst met den prins van Coburg heeft het regentschap zeer ont moedigd. De prins schijnt namelijk ge noegzaam blijken te hebben gegeven van ongeschiktheid voor de hooge taak waartoe men hem riep. Hij is een goed jager, meer niet. Zijn vader is er tegen dat hij naar Bulgarije gaat. Het Bulgaarsche volk zou met hem bepaald slecht cf zijn geweest, tejmeer daar de herinnering aan den ge liefden held van den Dragoman-pas nog niet is uitgedoofd. Depretis, de nuj overleden staatsman, leider der gematigde liberalen in Italië, heeft wijs gedaan zjjn bekwamen tegenstander Crispi in het ministerie te roepen. Deze zal nu president in het ministerie worden. Aardig, als het welgemeend is. De keizer van Oostenrijk is Zaterdag aan de badplaats Gastein aangekomen. Hij begaf zich dade lijk naar het badslot, waar hjj den keizer van Dnitschland hartelijk de hand drukte. Daarna omhelsden de beide Vorsten elkan der hartelijk, en hadden een langdurig mondgesprek. De antirevolutionaire kiesvereeniging te Goes »Voor Nederland en Oranje» heeft met algemeene stemmen weder candidaat gesteld voor de tweede kamer in geval van

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1887 | | pagina 1