:ters,
christelijk-
historisch
besche Boot
NIEUWSBL AD
VOOR ZEELAND.
TTEN,
ENMEISJE,
e Likeuren.
IE.
1887. No. 100.
Dinsdag 26 Juli.
Eerste Jaargang.
Lange Delft.
lottin.
f 2,50.
f 3,00.
i kleur f 4,00.
f2,00 en f 2,50.
WINKEL. Goes.
roorhanden
n en Loopers.
1ANILLALOOPERS.
lekens en Tijken
3luw en 2 Kussens,
szuiverde Yeêren
VEHTHEGT C",
SCH aan Huis of
WERKHUIS.
sche Stoomtjalk
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy. te Middelburg.
PRIJS HER ADVERTENTIES
Onze Lectuur.
Binnenland.
Landbouw, enz.
Kerk- en Schoolnieuws.
Gemengde Berichten.
lijks (uitgezonderd 's Zon-
vervaardigd, terwijl voor
,KE DRANKEN haalt ge
prijs in den
SOORTEN VAN
erse soorten
tSITVANGEN
z,
GOES.
en minst mogelijken prijs
soort KAPOK, tot de i
prijzen.
k wij onze geachte begun-
aam dat wij tot de vulling
bedden geen andere dan
aar. ieder kooper van eeii
een door ons geteekeni
ijs ter Iiand stellen met dé
wij voor de deugdzaamheid
ai T ij k e n gedurende twee
en.
GOES.
der HOEK—MOLL, te Goes
.ugustus een
p 16 jaar.
MAND VRAAGT
[j^den Uitgever dezes te GOÉS.
GOES naar ROTTERDAM
Juli 's morgens 2,uur.
ROTTERDAM naar GOES
Juli 's morgens 9,— uur.
GOES naar ROTTERDAM
27 Juli 's midd. 4,— u.
van ROTTERDAM
^OJuli 's morgens 10,u.
ën te Rotterdam bij den
s F. LANGE, op 'tHa-
t bij M. BOUWMAN aan
Joofd en bij J de JONG
poort.
bijJ. BOS,
de Directie.
te Rotterdam Nieuwe
[le Pakkenbrug.
DE
ijlken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,027,
UITGAVE VAN
en
van I 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Werden in vorige eeuwen ook reeds vele
geschriften en boeken verspreid en gelezen,
niemand zal ontkennen, dat de vermeerde
ring van lectuur en vooral van periodieke
lectuur in onze eeuw het sterkst was. 't Is
echter eene ver van onbelangrijke vraag,
welke van die couranten en tijdschriften
gelezen worden door ons christelijk publiek.
Vragen wij bijv. aan een Zeeuw, die ge
rekend wil worden te behooren tot de
Christelijk-historische partij: «leest gij ook
uw blad?» hoe droevig klinkt het dan, te
moeten hoore.i«Welk blad bedoelt gij
Het is zeer ongelukkig, niettemin, het
is een feitdat ten opzichte van de lectuur
wij spreken thans alleen van dag- en
weekbladen de Christenen in drie groepen
moeten worden gesplitst. Die tot de eerste
behoort, leest geen enkele courant, want,
hij houdt niét van dat politiek gekibbel,
wél echter van stichtelijke lectuur. O, hoe
ongelukkig is die rnan er aan toeHoe is
hij te beklagen Reeds Groen van Prins-
terer had met dergelijke lieden te doen;
vandaar, dat hij ook zoo waarschuwde tegen
die gemoedelijke mer.schen, die «zelfs, waar
het den eisch van christelijke plichtbetrach
ting geldt, tegen al wat politiek is, tegen
al wat inspanning kost, weerzin gevoelen.
Men heeft smaak enkel in stichtelijke lectuur.
Ook ik,» zeide Groen, waardeer stichtelijke
lectuur. Ook ik ben voor haar onbereken
baar nut niet blind of ondankbaar. Maar
ik bejammer, dat stichtelijke lectuur van
allerlei gehalte zich een weg baant en dat
men daaraan genoeg heeft. Geen ster
ker bewijs der onvruchtbaarheid van
stichtelijke lectuur uit gemak en sleur
en formalisme, dan wanneer zij, waai- de
teederste belangen der christelijke gemeente
op het spel zijn, onverschillig en koud laat.y>
Men geen dier politicophoben zal zich po
gen te verdedigen met te zeggen: «Met
die stichtelijke lectuur kan men zoo'n ze
gen voor zijn hart wegdragen, dat mist
men geheel en al in dat gescherm over politiek
en polietieke handelingen.» Misgezien. Wilt gij
van uwe dwaling overtuigd wezen, lees dan
eens «Tegen de Revolutie het Evangelie»
uit «de Standaard» of «Wat beoogt de
Christelijke school «Onze plichten» en
andere artikelen uit dit blad, om het hier
bij te laten. Wij ^even u gaarne toe, dat
de strijd wilt ge liever, het gehaspel -
onverkwikkelijk is, maar dat is juist de
vervulling van het woord des Heeren, Die
zeide: «Ik ben gekomen om te brengen,
niet den vrede, maar het zwaard.» Waar
dan onze medeburgers de vaan der revolu
tie, dat wil zeggen, derFransche, der on
goddelijke revolutie, omhoog steken, wat
voegt ons, wat voegt u, historisch Christen,
anders dan hoog de vlag voor koning Jezus
op te halen en voor hem alles, ook het
gebied der staatkunde, op te eischen? 't Is
waar, die strijd is onverkwikkelijk, is moei
lijk, doch is ook plichtmatig. En nu heeft
juist de antirevolutionaire pers de roeping,
in dien strijd het volk voor te lichten. Zij
doet dit, door, met weglating van alle per
soonlijke voor- of tegeningenomenheden,
beginsel tegenover beginsel te stellen, zoo
veel mogelijk het goede in de tegenstan
ders waardeerend, maar ook het kwade,
het uitvloeisel van de revolutionaire begin-,
Politicophoob is hij, die de politiek schuwt.
selen, in hen aanwijzend. Gij zijt verplicht,
uwen angst voor de politiek met al hare
gevolgen te' laten varen en dat licht in de
handen te nemen, als gij ten strijde gaat.
Wanneer moet gij uittrekken Alleen bij
de stembus Groote dwalingten allen
tijde moet gij strijden, strijden tegen de
Revolutie, strijden voor het Evangelie. Niet
opdat gij zoudt overwinnen. Christus beeft
reeds voor u overwonnen, toen Hij Satan en
daarmede de revolutie den kop indrukte en
den Dood Zijn macht ontnam. Maar gij
wordt geroepen het overwonnene in bezit
te nemen, den buit, waar zij u betwist
wordt, u toe te eigenen. Denk aan uwe
Christelijke School, aan de kerk, aan de
doodstraf, aan de publieke eerbaarheid, enz.
Gord dan de wapenen, die onze, beter ge
zegd uwe pers u geeft, aan en oefen u in
het hanteeren derzelve, d. w. z. lees, over
denk én bespreek 't geen u daar wordt
aangeboden. Eene moeilijke taak: 'tis zoo;
maar het is uw plicht, gij kunt er u niet
aan onttrekken. Want wie onbeslagen op
het ijs komt, tuimelt allicht omver, vooral
als hij af en toe eens een flinken duw
krijgt. En wie meent, dat hij aan die
«stichtelijke lectuur» genoeg heelt, zal, zoo
als Groen zegt en Groen was iemand,
die kon en mocht meêspreken koud en
onverschillig blijven, waar de teederste be
langen der christelijke gemeente op het spel
slaan. Zoo iemand geeft geeu recht, zich
met den schoonen naam van christelijk-
historisch te sieien, daar hij de historie
niet kent, de historie niet onderzoekt,
de toekomst niet in het verleden en het
heden doet wortelen en het christelijk, het
waarachtig christelijk beginsel niet verder
wil doortrekken dan tot zichzelven, evenals
in vroegere tijden de «Dooper» met zijne
leus«In een hoeksken met een boeksken.»
Gevaarlijker nog dan deze reeds zoo ge
vaarlijke lieden zijn de Christenen, die en
kel de organen der vijanden lezen. Moet
toch de niet-lezer zijn pad in duisternis en
dikke donkerheid bewandelen, de man
op wien wij thans het oog vestigen, wordt,
blind zijnde, door een blinden gids geleid.
Hoe kan het dan anders, of beiden vallen
in de gracht? Afgaande op een dwaal
lichtje, verzinkt hij in het moeras of wordt
zijn voet belemmerd door het net, dal de
vijanden spreidden, met hunne verraderlijke
verdachtmakingspolitiek.
Geen begeerlijke positie voorwaar 1 Ge
woon in Bijbel en Kerk het tegendeel te
lezen en te hooren van wat de revolutio
naire pers hem leeraart, voelt hij den grond,
den vasten bodem der beginselen, die, alle
eeuwen door, proefhoudend gebleken zijn,
onder zijne voeten verdwijnen en zweeft
hij over den afgrond. Grijp dan spoedig
de ladder, die u door uwe ware vrienden
wordt toegestoken, o, ongelukkigeen doe
uzelven terugleiden op den vasten bodem.
Wilt gij dit niet, wees verzekerd, dat noch
gij, noch ook uw kroost in den strijd tegen
de revolutiebeginselen zult kunnen zegevieren,
wijl gij machteloos zijt. Temeer, omdat de
pers, in dienst van de revolutie, er immer op
uit was en is, hoe gaarne wij het ook an
ders zouden wenschen. om hare tegen
standers te bekladden en omtrent hunne
gedragslijn allerlei onware vertelseltjes aan
de groote klok te hangen, teneinde hen
daardoor bij hare lezers belachelijk, onwaar,
als eene eeuw te laat geboren en tot het
«niet denkend» deel der natie behoorend,
voor te stellen.
Niemand, die Christen wil heeten, is dan
ook op het rechte spoor, als hij zijne eigene
bladen niet leest. Gelukkig daarom de der
de groep, die, zij 't ook niet dan na veel
onderzoek en moeite, geworteld staat in de
dierbare en heilige beginselen en telkens
weder weliger en dieper wortel schiet, als
de pers haar nieuw en frisch voedsel ver
schaft. Moedig biedt zij den tegenstanders
het hoofd, onversaagd treedt zij in het
worstelperk, om den Godgewijden strijd,
den strijd der beginselen, te strijden, al
hare kracht puttende uit het in haar vaan
del gegrifte woord„Onsc hulpe is in den
Naine des Heeren
Mijn vriendtot welke der drie groepen
behoort gij Kunt gij het voor God ver
antwoorden, zoo gij uzelven niet bij de laatste
kunt rangschikken C. N, L.
Grondwetsherziening. De meerderheid
van de leden der Eerste Kamer, in de na
genoeg voltallige afdeelingen, had overwe
gende bezwaren tegen het voorstel-Schaep-
man. Weglating der grondwettige waar
borgen dat overal openbaar onderwijs ge
geven zal worden met eerbiediging van ieders
godsdienstige begrippen, zal feitelijk leiden
tot gewetensdwang, is onstaatkundig met
het oog op uitbreiding van het kiesrecht,
en nadeelig voor het onderwijs. Eene min
derheid was voor het voorstel, ten einde
een artikel weg te nemen dat de natie
verdeelt en tot ongelijke verdeeling van las
ten aanleiding geeft. Enkele leden behielden
zich hun stem voor. Men wenschte vóór
het openbaar debat de gronden der Regee
ring te kennen. Wat de overige voorstel
len der grondwetsherziening betreft, enkelen
slechts betwijfelden de noodzakelij k heid eener
geheele herziening of op zóó groote schaal,
Velen erkenden dat deze herziening de na
tionale kracht van die van 1848 zal missen.
Wat kiesrechtuitbreiding betreft, hadden
enkelen bezwaar uit vrees voor de invoe
ring van algemeen stemrecht; anderen be
rustten in de uitbreiding.
Tegen de additioneel: artikelen bestonden
vele bezwaren maar de slotsom wasbe
rusting. Vooral het defensie-hoofdstuk on
dervond voorts groot bezwaer.
De heer C. J. A. Fercken, herbenoemd
lid van den gemeenteraad te Terneuzen,
heeft voor zijn lidmaatschap bedankt. He
den herdenkt de heer De Feijter zijn 25
jarig lidmaatschap van dat collegie.
Benoemd tot tijdelijk ontvanger-grif
fier van den Olzende-polder en tot tijdelijk
secretaris van de gemeente Kruiningen in
de plaats van wijlen D. P. Dominicus dhr.
J. H. O. Dominicus.
Men schrijft ons uit Walcheren: Bij de
groote droogte, zoo hier als elders kan men
zich verblijden dat de behoefte nog niet
zoo dringend is als op 't naburig Zuid-Beve
land, waar «d» Goesche wei, gelijkt een
Drentsche hei.» Althans met eenige werk
zaamheden en opoffering bevindt zich, voor
namelijk voor 't vee, nog genoegzaam water
tot aanvoer van drinken. Overigens is 't
water in stad en land schaarsch. Jammer
dat meer op de teekenen van regen, dan
op den Gever gelet wordt. In 1869 en
1858 had men ook bedenkelijke droge
zomers. De ergste was die van 1842, waar
de droogte tot in September aanhield, en
op een Zaterdagnacht, bijna ongemerkt,
kwam de regen en wa« alles ruim voorzien.
Diezelfde Gever leeft nog. Zijn rechterhand
is niet verkort
Een or.zer yrienden herinnert ons aan
het volgend versje van kerkvader Ainbrosius
Anno 380, dat wij als bijzonder toepasse
lijk voor 1887, overnemen.
«God, goed en mild, ontgrendel weer de
(sluizen
Des Hemels, en verkwik ons door het ruischen
Van 't koelend vocht op d' uitgeblaakten
(grond
Elia bad voor. 't boos geslacht om regen,
Op zijn gebed schonkt Gij aan d' aard
(dien zegen
O, dat Ge ook ons, ook ons nog redding zondt!"
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt voor Tolen door G. Klaarhamer
te Montfoort.
Ned. Geref. Kerken.
Voor Serooskerke, Vrouwepolder en Aftjg-
toderke door den candidaat J. D. v. d. Velden.
Bij het examen voor de hoofdacte
slaagden van de in Zeeland bekende on
derwijzers o. a. te Breda de heer A. van
Houten te Westkapelle; te 'sHage F. J.
Bruggeman thans te Haarlemen voor 't
Fransch A. de Vlieger, thans te Baarn.
Schore. Door den gemeenteraad werd,
met algemeene stemmen, tot onderwijzer
benoemd, dhr. P. Molhoek alhier.
Goos. Zaterdag voormiddag trof weder
om den werkman M. Reijerse Cz, werkzaam
in de Stoomhoutzagerij van dhrn. v. d.
Peijl en Co een ongeval nl. dat éen zijner
rechtervingers, te ver naar de zaag door
ging en alzoo door deze werd afgezaagd,
de amputatie welke noodig bleek, werd
verricht door ür. Kooman.
Goes. De kapitein-adjudant J. N. Har
deman en de kapt. A. D. Petter van het
3e regiment te Bergen op Zoom, zijn dooi
den minister aangewezen om geschikte ter
reinen te zoeken tot het aanleggen van een
schietbaan alhier.
Goes. Gisteren avond om half 10 wer
den wij weer vergast op een vechtpartijtje,
in de herberg van P. v. V. te 's Heer Hen
drikskinderen, met het gevolg dat de een,
zekere Z., den anderen, J. R. een gevaarlijke
messteek in de dij toebracht. De gewonde
is in dien toestand naar hier komen loopen
waardoor veel bloedverlies werd veroorzaakt.
Dr. v. Renterghem heeft hem geneeskundig
behandeld, en daar hij niet meer loopen
kon, moest hij per ziekenstoel naar zijne
woning wor len vervoerd. Misbruik van
sterken drank schijnt hier weer oorzaak te
2ijn geweest.