i
CHRISTELIJK-
NIEÜWSBLAD
HISTORISCH
Y0 0R ZEELAND-
EN,
eren.
daille
de Jonge,
1887. No. 90,
Zaterdag 2 Juli
Eerste Jaargang.
Ie Jonge,
)EN
epte
Holloway.
in 's Heeren-
erdam 1883"
,LEN.
in doosjes
fts.
,LEN.
25 cents.
,ES.
60 cents.
iOES.
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
[aarolie,
Borstels,
srmessen,
enz.
iemkerk.
BELEEFD VERZOEK.
7'T., Onzen abonnés in Zuid- en
Nr- .eveiand, Staats-Vlaanderen, en
ei ï'S. behalve dien op Walcheren, wordt
beleef! verzocht het abonnementsgeld
van dit blad over te maken, het
welk Ir aagt:
V nen die zich 1 Januari abon
neerden, en sinds «de Zeeuw»driemaal
ontvingen, f 1,60voor hen, die zich
1 Januari abonneerden, en steeds 2 ex.
van «de Zeeuw» ontvangen, f 1,30.
Dit is evenzoo voor hen, die sinds
Januari niet voldeden.
Hun die per jaar wenschen te be
talen, wordt verzocht dit te kennen
te geven, als ze dit nog niet ge
daan hebben.
Den 15en April zal bij diegenen,
die f 1,60 of f 1,30 verschuldigd zijn,
"en niet per jaar verlangen te betalen,
over het bedrag worden beschikt.
Dit alles geldt niet den abonné's
in Walcheren; dezen gelieven alle
opgaven en betalingen te doen aan
den Uitgever F. P. D'HUIJ te Middel
burg, doch alle overige abonnés aan
den Uitgever
G. M. KLEMKERK.
Goes, 1 Juli 1887.
Gemeenteraadsverkiezingen.
Was dit het naaste
Binnenland.
het aangaan
van Koloniën
uit ZEELAND
gaarne op
lente en tegen
ets meer alge-
meer bedroe
ten, welke van
ver afhangen,
oosheid, slechte
kend teekenen
velke men spoe-
irking van dat
engen. De Pil-
ïnen heilzamen
dingen, en over
zijne koloniën,
en worden zij
genezen nadat
ïen, die jaren
en leverkwa-
door deze Pillen
en een goede
2n ofschoon zij
genoten.
worpen 1885.
£11.EN MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Prijj per drie maanden franco p. p. f0,95
l'nkele nommers-0.02'/j
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
krijgbaar a 35
)ES.
Middelbnrg en
00 9,15+10,00
35f 2,30 3,30
Zondags boven-
10,00f 1100
:,30 430f 5.30
dag bovendien
1 wnarbij aan
'eerslnis wordt
Nog maar een paar weken scheiden ons
van den gewichtigen dag, waarop in onze
provincie de kiezers hebben uit te spreken,
of de gemeenteraadsleden, die aftreden, waar
dig zijn, weer zitting te nemen.
De kiesvereenigingen dienen r;u reeds
wakker te zijn om deze vraag aan de orde
te stellen.
Waren de toestanden zuiver, dan diende
men niet zooals thans geschiedt, in de eer
ste plaats op de politieke of godsdienstige
kleur der aftredenden te letten. Nu echter
de gemeenteraden geroepen zijn, verschillen
de wetten uit te voeren, nu dient er wel
degelijk op gelet, of de aftredenden in die
uitvoering, bij gewenschte degelijkheid ook
de zuinigheid behoorlijk wisten te betrachten.
Voor de degelijkheid eener zaak is niet
altijd de eerste voorwaarde, dat zij zoo duur
mogelijk zij ingericht. Op vele plaatsen
ttoch neemt men een inrichting van het
'christelijk lager onderwijs waar, die bij de
gewenschte degelijkheid, ook vrij wat min
der kostelijk is dan die van het openbaar
(onderwijs.
Doordat in vele gemeenten, waar naast
de goed ingerichte openbare school, een
even uitstekend ingerichte Christelijke School
bestaat, de voorstanders van openbaar on
derwijs, door te lage schoolgeldheffing, al
te kwistig ingrijpen in de beurzen der be
lastingschuldigen, én dies de hoofdelijke om
slag tot een buitensporig hoog cijfer opge
voerd wordt, is hier en daar de weerzin
tegen dergelijk duur beheer niet weinig
toegenomenal heeft men voor de aftreden
den als medeburgers ook nog zooveel achting.
Ieder zal toegeven, dat het belang van
alle ingezetenen, dus ook van alle belasting
schuldigen eischt, dat men een grondig on
derzoek instelle, of de uitgaven der gemeente
niet wat minder hoog konden zijn, bijaldien
ieder huisvader, die het betalen kan, ver
plicht werd, voor het onderwijs van zijn
kind zooveel te betalen, als dat onderwijs
kost. Doet hij dat niet, dan werkt hij het
onzedelijk stelsel van bijpassen in de hand,
en de belasting-betalende burgers zijn er
dan goed voor.
Heeft b. v. een gemeente zulk een hoo-
gen hoofdelijken omslag, dat zelfs de Nieuwe
Rotterdammer er wraak over roept, dan
gelooven wij dat het tijd wordt dat Kies
vereenigingen en Kiezers eens grondig on
derzoeken, of daarin geene verbetering te
brengen is, en of de aftredenden ir. den
Raad wel de rechte mannen zijn om daartoe
mede te werken. Doen zij dat wel, welnu
dan doet de politieke kleur onzes inziens niets
ter zake. Men herkieze hen dan. Maar doen zij
het niet, hoe men hen overigens hoogschat
ten moge, men geve hun dan onverbiddelijk
hun atscheid en kieze anderen in hunne plaats
mannen, die in 't belang van allen, behoor
lijk weten te bezuinigen
En die bezuiniging zal dan wel in de
eerste plaats op liet onderwijs moeten gevon
den worden, aan welks inrichtin r, zonder
dat de degelijkheid schade lijde, nog wel iets
te vereenvoudigen valt.
Verleden jaar, toen de rechterzijde met
haar voorstel tot oplossing van den school
strijd kwam, zeiden de liberalen dat art. 194
niet kon worden prijs gegeven.
«Het liberaal beginsel scheen hun recht
te geven tot deze overtuiging: zij ook de
meerderheid der natie tegen de neutrale
school gekant, wij liberalen behooren haar
zulk een school op te dringen, zoo lang zij
ons welgevallig is.
Deze «libera'iteit» verloor ondertusschen
steeds meer vrienden. "Wel blééf bovenge
noemde overtuiging het credo van een zeer
groot deel der liberale partij, maar allengs
begonnen velen te luisteren naar de stem
van het recht. Staatsrechtelijk ging het
dan toch niet aan, de school, lie een deel
van de natie begeerde, in de Grondwet een
steun te verleenen, welke in de praktijk de
beteekeni." had van een achteruitzetting,
een bestrijding van de bijzondere school.
Men begon te gevoelen dat dit niet li
beraal was, maar zelfs de liberalen, die
daarvan een min of maer flauw besef ont
vingen, konden moeilijk zich rekenschap
geven van de plichten, die uit een beter
inzicht voor hen voortvloeiden.
Onder den drang naar Giond wetsherzie
ning werd het voor hen de vraag, welke
formule kon worden uitgedacht, die staats
rechtelijk niet al te verwerpelijk zou schij
nen, waarvoor men de goedkeuring van de
klericalen mocht eischen, en die toch den
liberalen zooveel mogelijk de voordeelen zou
waarborgen, die zij zoo langen tijd reeds
genoten.
Zoo ontstond het amendement-De Beaufort.
Het luidde als volgt
«Het geven van onderwijs is vrij, behoudens
het toezicht der verheid, en bovendien,
voor zoover het middelbaar- en lageronder-
wijs betreft, behoudens het onderzoek naar
de bekwaamheid en zedelijkheid des
onderwijzers; het een en ander door de
wet te regelen.
«De inrichting van het openbaar onderwijs
wordt door de wet geregeld.
«Het lager onderwijs wordt zoodanig in
gericht, dat voor ouders, voogden en
verzorgers de gelegenheid niet ontbreekt,
om de kinderen, die onder hunne macht
zijn oi aan hunne zorg zijn toevertrouwd,
in het genot te stellen van voldoen*} lager
onderwjjs, waarbij hunne godsdienstige
overtuigingen niet worden gekrenkt.
«De Koning doet van den staat der hooge,
naii Jelbut1' en lagere scholen jaarlijks een
uitvoerig verslag aan de Stateii-Generaal
gev 'n.»
Dit. amendement vond bij de liberalen die
niet zooals b. v. de Amh. Ot., alle wijzi
ging van het bestaai de heilligschennis acht
ten, warme instemming.
Dat amendement heette het eenig moge
lijke, de uiterste concessie, die een verzoe
ningsgezinde liberale partij der tegenpartij
kon aanbieden.»
O/i dit artikel uit het Dagblad voor
land komen Wij tei ug.
Wat zal zij doen
Zal de Eerste Kamer het nieuwe artikel
194 aannemen of verwerpen? Vele libera
len denken dit laatste, en zij juichen al bjj
voorbaat, niet inziende dat zij dan zeiven
het graf delven, waarin de jongste grond
wetswijziging zal te loor gaan. Immers het
eenige artikel, waarin naar eisch dei' heden-
daagsclie liberaliteit nu eens aan ieder het
zijne werd verleend, terwijl in alle overige
de naar-zieh-toe- politiek der liberalen ge
huldigd wordt,ons weer te ontnemen,
staat gelijk met het doodvonnis over de
herziening te voltrekken.
Wij zullen afwachten wat Fransen v. d.
Putte zeggen zal.
Maar heeft de liberale pers wel zooveel
reden om bezorgd te zijn voor dit nieuwe
artikel?
Wij gelooven het niet. Immers het nieu
we artikel 194 geeft ons niets. Het is al
leen nuttig doordat het ons niet langer
meer iets ontneemt. Het doet geen goed,
maar het zal dan ook geen kwaad
meer doen. Zulke artikelen zijn, dunkt ons,
de meest gewenschte.
Goes. In een bijeenkomst van ingezete
nen, alhier opgeroepen door het c >mité voor
gemeenteraadsverkiezingen, werd medege
deeld dat van de vier aftredende leden van den
raad de heeren Ramondt, Quist, V. d. Hoek
en Kakebeeke, de laatste zich niet herkies
baar stelt. Als nieuwe candidates werden
o. a. genoemd de heeren Van Daalen Wet-
ters, Kayser en Hildernisse. Ten slotte
werden de heeren Ramondt eri V. d. Hoek
op nieuw candidaat gesteld: in plaats van
den lieer Kakebeeke stelde men den heer
mr. N. C. H. v. Daalen Wettere en tegen
over den heer Quist den heer D. Hildernisse
candidaat. De candidaten zijn allen liberalen.
De eenige antirevolutionair die aan de beurt
van aftreding is, de heer Quist, wordt door
de liberal ti niet begeerd. De kiezers zijn
dus gewaarschuwd.
Goes. Gisteren morgen passeerden hier
per spoor prins Wilhelm, zoon van den
Duitschen Kroonprins met gemalin en zoontje.
Zij waren des morgens 5 uur van Port Vic
toria te Vlissingen aangekomen.
Ged. Staten hebben de benoeming van
A. Dartig in den polder Westeren Ban van
Schouwen vernietigd.
Benoemd tot rechter in de arondisse-
ments rechtbank te Middelburg jhr. mr. J.
SCHUURBEQUE BOEYE, thans rechter in
de arr.rechtbank te Winschotenen mr.
P. J. F. van VOORST VADER, thans kan
tonrechter te Harderwijk.
Een belangrijk nieuws. De commis
saris des Konings in Zeeland heeft in Prov.
blad no. 66 kennis gegeven, dat voor de
gëheele provincie de verbodsbepalingen wor
den opgeheven tegen het vangen,
dooden en vervoeren van de bonte
k. r a a i, de r o e k. dekauw.kerkkauw,
t o r e n k a u w, t o r e n k a, de h u i s-
musch, de ringmusch, boo m-,
b e r g- of veldmusch, voor de g e h e e 1 e
provincie Zeeland en zulks van
1 Juli 1887 tot en met 31 Maart
1888.
Nu mag men vol ens de vogelenwet van
1880 deze vogels niet dooden of vangen,
tenzij zij zich bevinden op, aan, of in een
woning of daarbij behoorende afgesloten
erf. toch zal van hedén af het vangen of dooden
van de bovengenoemde vogels worden vrij
gelaten.
De bepalingen der wet van 13JunilS57
Staatsblad no. 87) tot regeling der jacht en
visscherij blijven evenwel ten volle van kracht.
Daar art. 20, 2de alinea dier wet straf
bedreigt tegen hem die zich onbevoegd met
geladen schietgeweer in het veld bevindt,
zoo mag het dooden dier genoemde dier
soorten in het veld door middel van schiet
geweer alleen geschieden door hen, die hetzij
in open jachttijd krachtens een groote jacht
akte, hetzij krachtens eene buitengewone
machtiging, bedoeld in art. 26 van genoem
de wet, bevoegd zijn zich met geladen
schietgeweer in het veld te bevinden.
Zij aan wie, eene buitengewone machti
ging is uitgereikt tot het schieten van
schadelijk gedierte in het algemeen,
zullen, daarvan gedurende den tijd dat die
machtiging geldig is, mits niet langer dan
den 31en Maart 1888, gebruik kunnen ma
ken tot het dooden ook van de vogels boven
genoemd.
Die geen machtiging bezitten, kunnen er
door mid lel van den burgemeester een aan
vragen.
Op 23 Mei jl, werd door de ingelan
den van het waterschap Oud-Wolfaart.'djjk
een voordracht opgemaakt, ter benoeming
van een gezworen van dat Waterschap,
ter voorziening in de vacature ontstaan
door de aftredingvan den gezworen C. Koert
op 1 Aug. a. s. Bij de stemming voor een
len en 2en candidaat werden 20 stemmen
uitgebracht en met '11 stemmen op de lijst
gebracht A. op 't Hof en Andr. Verschuure.
Aan beide stemmingen namen deel M.
Weststrate, die namens bet burgerlijk arm
bestuur, en J. v. Damme, die namens de
nederl. herv. kerk te Wolfertsdijk tegen
woordig waren, en wel abusievelijk, zonder
daartoe volgens art. 43, alinea 3, door deze
college afgevaardigd te zijn geweest.
Eenige ingezetenen, D. W. den Herder, C.
Koert, C. Zuidweg en J. v. d. Baan zijn
daartegen bij gedeputeerde staten opge
komen.
Gedep. Staten hebben, (derhalve deze
