NIEÜWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
1887. No. 78.
Zaterdag 4 Juni.
Eerste Jaargang.
J. F. HENNEQUIN.
VERSCHIJNT
F. P. D'huy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Het Onderwijsartikel.
Binnenland.
Kerk- en Schoolnieuw
ZEEUW,
iSLivEN MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers- 0,02'A
UITGAVE VAN
G. M. Klemkerk, te Goes
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nommer behoort een bijvoegsel.
DE VERKIEZING TE SLUIS.
De kiezers te Sluis zullen Dinsdag ter
stembus gaan om de plaats te vervullen,
opengevallen door het overlijden van den
heer Mazare. Waar wij de nagedachtenis
eeren van genoemden heer wegens zijn
ijver en wakkerheid in het opkomen voor
de belangen van zijn gewest, daar verblijdt
het ons aan de kiezers een man in zijne
plaats te kunnen voorstellen, die den overle-
lene waardig zal kunnen vervangen.
Die man is gij begrijpt het reefs
de heer J. F. Hennequin, te Sluis.
Wij steunen van harte deze kandidatuur, om
üe volgende redenen. De heer Hennequin toch
is een man die in zijn kiesdistrict door en
door bekend is: die op de hoogte is van alle
zaken, die op dit district betrekking hebben:
die door een veeljarige ondervinding en
veelzijdige kennis volkomen in staat is de
belangen van het district te behartigen.
Er zijn echter ook nog andere kandidaten.
De liberalen hebben de heeren Gerritsen
en V. Houte aanbevolen. Zoo stempelt men
ook deze verkiezing tot een partij-verkiezing.
En dit zal wel niet anders kunnen, zoolang
aan de provinciale staten, die eigenlijk
voor niets anders dan voor de huishouding
der provincie behoorden te zorgen, door de
Grondwet de taak is opgelegd om leden der
Eerste Kamer te kiezen. Nu is het zaak
dat iedere partij op zijne hoede zij. En zoo
stelden de liberalen een liberaal tot eandi-
daat. Hoe aanbevelenswaardig dus ook de
kandidatuur van evengenoemde heeren, ons
in elk ander geval zou voorkomen, voorde
provinciale staten, die de leden der Eerste
Kamer kiezen, mogen wij hen niet stemmen.
De heer Hennequin, ofschoon tot geene bepaal
de partij behoorende, is nochtans in hoofd
zaak de antirevolulionare beginselen toege
daan en voldoet aan alle eischen die wij aan
onzen kandidaat voor de Provinciale Staten
mogen stellen.
Kieze rs, wij zullen Dinsdag onze stem uit-
urengen op den heer
CIVIEL INGENIEUR TE SLUIS.
Bij de thans gevoerd wordende discussie
de Tweede Kamer is het misschien niet
g.iieel ondienstig onder de aandacht te
tenten wat de minister Bosscha, ten jare
1348" tijdens de wijziging der bestaande
Grondwet sprak; ten einde daaruit te doen
kennen in hoe ver de Antirevolutionairen
al dan niet recht hebben zich te beklagen,
over de uitlegging welke men aan de woorden
van art. 194 dier Grondwet heeft gegeven.
«Vroeger,» sprak de minister, was in ons
land de geheele regeling van het onderwijs
een attribuut van het souverein gezag,en deze
stelregel was een artikel geworden van het
Ned. Staatsrecht, en is zulks gebleven, voor
alle regeeringen, tot Willem II. Daartegen
is de geest var. onzen tijd opgekomen.
Mannen die spraken uit naam van de kerk,
mannen die spraken uit naam van het
huisgezin, hebben daartegen hunne stem
men" verheven. Het is een ondragelijke
dwang heeft men gezegd: dat ouders die
hunne kinderen naar de school willen zenden
die school moeten nemen, zooals van Staats
wege goed wordt gevonden; vrijheid voor
do kerk, vrijheid voor het huisgezin 1
Wel nu, aan dien dwang is een einde
gemaakt en de vrijheid is gegeven bij art.
19i van de Grondwet. En wat heeft nu
plaats gevonden bij de bepaling in gedacht
art. opgenomen dat overal van Rijkswege
voldoend onderwijs zal worden gegeven,
welke bepaling, blijkens de discussiën alléén
is opgenomen geworden, om te voorkomen
aan de vrees van sommige leden, dat, dooi
de kerk en particulieren niet voldoende op
alle plaatsen zou worden voorzien in het
onderwijs; welk artikel dus slechts ten doel
had, dat de Staat daar zoude optreden,
waar de kerk of particulieren te kort schoten
aan hunne roeping te voldoen.
En wat heeft men nu gedaan De Staat
heelt zich als regel gesteld overal scholen
op te richten, ouuangezien, of ten gevalle
van eene bestaande bijzondere school, daartoe
behoefte bestond, en heeft deze scholen der
mate begunstigd, dat de onmogelijkheid
daardoor geboren wordt om tegen dezelve
te concurreeren. De Staat heeft dus getracht
feitelijk weder het terrein te hernemen,
waarvan hg openlgk verklaarde bij het
wijzigen dier Grondwet afstand te doen.
En had men dan ten minsten toezicht op
vrije scholen gehouden, op de godsdienstige
opleiding der jeugd, zoo als de latere wet
gever dit heeft voorgeschreven. Maar ook
dit is niet geschiedonder den schijn vau
neutraliteit te willen bewaren, betrekkelijk
de verse!lillende godsdienstige gezindleden,
is men die neutraliteit tegen het denkbeeld
van Godsdienst zelve gaan toepassen, en
heeft dus toegelaten dat de godsdienst van
de school verbannen werdEn wat nu het
gevolg hiervan zijn moet, doet ons de
krachtige stem van den heer Pierson verstaan,
waar hij zegt: «Zendt mij uwe kinderen,
en eerbiedigende uwe begrippen, zal ik
derzelver overtolligheid voelbaar maken, dooi1
ze dood te zwijgenen dweepende met een
christenlom boven geloofsverdeeldheid, zullen
nu de kinderen, mannen en vrouwen ge
worden, langs uwe graven wandelende,
het hoofd schudden over uwe dogmatische
bekrompenheid.
En heeft zich deze treurige voorspelling
niet bewaarheid? Geeft het geen stof tot
treuren, ja zelfs tot ernstige bekommernis,
wanneer men het tegenwoordig geslacht,
zonder godsdienstige kennis opgevoed,
gadeslaat, en zijn socialisten en anarchisten
niet de noodwendige producten van zoodanig
onderwijswier heillooze leeringen die Staten
met ondergang bedreigen 1
En zal men dan nog langer den
moed hebben zich te verzetten tegen de
bedoelingen van hen, die door christelijke
beginselen in de harten der kinderen in te
prenten, het waarachtig heil van het
vaderland trachten te bevorderen?
Woensdag a. s. Uniedag. Alle
vrienden en vriendinnen van Chris
telijk onderwijs worden dringend
uitgenoodigd zich dien dag in de
«Prins van Oranje» te Goes te laten
vinden. Moge een trouwe opkomst
van christelijke ouders en onderwij
zers doen zien dat er in Zeeland
meer belangstelling is in de chris
telijke opvoeding der kinderen, dan
men elders daarvan denkt. Mogen
onze predikanten de pogingen van
het Locaal Comité steunen, door
zich zelven en hunne gemeenteleden
aanstaanden Zondag tot bijwoning
dezer belangrijke vergadering op te
wekken.
Candidaat der liberalen voor een lid
der Tweede Kamer te Deventer (vacature
Blussé) was de heer mr. J. Roell oud-lid voor
Utrecht, thans lid der Eerste Kamer voor
Zeeland. Genoemde heer heeft echter voor
de kandidatuur bedankt. Candidaat der
antirevolutionairen is mr. W. G. baron
Brantsen v. d. Zijp, oud lid voorZutfen.
Minister v. d. Bergh, (Waterstaat, Han
del en N.) zal om gezondheidsreden aftreden
zoodra een opvolger ,zal zijn gevonden. Reeds
zijn enkelen daartoe aangezocht. Doch allen
weigeren in de gegeven omstandigheden
in dit ministerie te treden.
Wolfertsilljk. De vereeniging Landbouw
ev Veeteelt alhier wil een fonds stichten
in het belang van zieke en bejaarde arbei
ders. Op pinkstermaandag waren vele ar
beiders en enkele aanzienlijken in het school
gebouw bijeen, daartoe door het Bestuur
uitgenoodigd. Velen traden toe tot het
omlersteu nings- en pensioenfonds. De Land-
bouw-vereeniging hpopt 13 Juni a. s. de
verdere organisatie te doen. opdat het fonds
met 1 Juli kunne in werking treden.
De St. Ct. bevat de statuten der naam-
looze vennootschapmaatschappij voor oes-
telcultuur Bruinisse, te Yeaseke, ten doel
hebbende de uitoefening der teelt van
schelpdieren op de Schelde en Zeeuwsche
stroomen. Zij is gevestigd te Yerseke.
De vennootschap wordt aangegaan voor
den tijd van dertig jaren, en haar kapitaal
bedraagt f 40.000 verdeeld in tien aandeelen
elk van f 4000.
Als directeur is aangesteld de heer D.
Nieuwenhuyze, en als commissarissen de
heeren C. ven Boven en G. J. Verheijen.
De Raad van V 1 i s s i n g e n heeft
een geldleening van f60.000 gesloten met
de heeren C. R. B, Wibout aldaar en I.
W. Loove te Roozendaal, tegen 4 pCt. en
tot koers van 99 pCt. aflosbaar in 30 jaar.
Oostburg- 2 Juni 1887. Gisteravond werd
de heer J. P. Vergouwen, benoemd tot
hoofdonderwijzer aan de chr. school alhier,
in zijn werk ingeleid door Ds. Klaarhamer
van Middelburg. Na het lezen van Ps.
119 116 wees ZEerw. op de beteekenis
van het oogenblik: er is oorzaak van blijd
schap, een School met den Bijbel en een
chr. onderwijzer zijn bewijzen van Gods ver-
zondigde genade.
Naar aanleiding van het bevel des Heeren
aan ouders, dat ze hun kinderen zullen on
derwijzen in de vreeze des Heeren, wees
spreker op de noodzakelijkheid om het kind
te leeren het recht des Heeren lief te hebben.
De schrikkelijke gevolgen van de verwaar-
loozing van dat recht en de zegenrijke
vruchten van het liefhebben daarvan werden
achtereenvolgens genoemd, en gewezen werd
op de mogelijkheid om dat recht liet te
hebben, alleen in Christus Jezus.
Het kind heeft voorts te leeren eerbied
voor God, maar ook ontzag, voor GodsWoord
te beven.
Ten slotte wees spreker op de belofte van
de ouders, bg den doop hunner kinderen
afgelegd en «p de verantwoordelijkheid, die
daardoor op hen rust, om hunne kinderen
op te voeden in de leer der Kerk. Chris
tenen mozen geen vrede hebben met een
andere wereldbeschouwing dan een bgbelsche,
die ons leert»Uit Hem, door Hem en tot
Hem zgn alle dingen". De Staatsschool vol
doet aan de behoeften van Christenouders
niet.
Na het zingen van Ps. 119 17 heette
spreker den meester" welkom in zijn school.
Mijn eerste wensch zeide Z.Eerw. is
de laatste regel van het lied, dat we zongen
»dat zich het hart bij uwe daden pare".
Gee i zwaarder werk dan wanneer het hart
bij de daad is. Spreker wijst den onder
wijzer op de kostelijkste gave, die de ouders
hem toevertrouwen, hunne kinderen, en
wenseht hem toe kracht om school, huisgezin
en kerk weer te herstellen; vrucht opzijn
werk, waaronder de beste mogen zijn: de
verheerlijking van God.
De heer Vergouwen, wien nu het woord
gegeven werd, had tot grondslag van 't geen
hij zeggen ging, deze stellingDe levens
beschouwing van een Christen is geheel an
ders dan die van een ongeloovig mensch.
Hij bewees de waarheid zgner stelling door
het verschil aan te toonen, waarin zich het
leven van een ongeloovige met dat van een
geloovige openbaart.
Groot is het verschil, dat daarbij va^ °P
te merken verscil in gevoel, in beschouwing,
verschil in weg, verschil tot zelfs in de
kleinste dingen, een ver-schil al even groot
als het verschil tusschen genade en toorn.
Verschil ook in onderwijs: een Christen
gevoelt zich verplicht zijn kind te doen
onderwijzen.
Eindelijk een Christen verschilt van een
ongeloovige ook in de wijze van opvoeding
het kind moet opgevoed in de leer van
Gods Woord, in de leer van de geschiedenis
der menschheid, niet die der menschen.
Daarom heeft een Christen een christelij
ke school, een christelijk onderwijzer noodig.
Na nog in korte trekken de verheerlijking
van God als het doel van het onderwijs te
hebben geschetst, beveelt spreker zich aan
in de liefde en voorbidding der ouders, van
het bestuur en van belangstellenden.
Ds. Klaarhamer sloot de bijeenkomst met
dankzegging.
Stelle de Heere onzen onderwijzer tot een
zegen voor de gemeente I
In het tijdschrift Schorers Familien-
blatt no. 23, komt voor eene fraaie plaat,
betrekking hebbende op den dagdienst
VlissingenQueenboro. Daarop is afge
beeld de Duitschland in het ruime sop, de
eetsalon, een gereserveerde kajuit en het
promenadedek dezer boot, een type van een
Zeouwschen boer in eene straat te Vlis
singen.
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt voor RillandBath. door den kand.
V. Roos, te Utrecht.
Ev. Luth. Kerk.
Ds. D. Fregeres te Groede staat no.
1 op het drietal naar Vlissingen.
Chr. Geref. Kerk.
Ds, C. C. A. L. John, vroeger evan-
