ie Boot NIEÜWSBLAD VOOR ZEELAND- I CHRISTELI JK- HISTORISCH 1887. No. 74. Dinsdag 24 Mei. Eerste Jaargang. stmeid ftoomtjalk r Ge worden rnet en vlug daar gemkt. lieuwe veer fen Cylinder- ige fl. Ook ;n alle fijne Itiën gemaakt icurreeronde Horloges n met 1 jaar Intie. tterdaiu bij den iNGE.op 'tHa- )UWMAN aan jij J de JONG >8, lie. ardam Nieuwe Ibrug. - s VERSCHIJNT G. M. Klemkerk, te Goes F. P. D'huy. te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES De Uniedag. Omstandig besproken. Buitenland. 5. 1 TEN te Driewegen. u ROTTERDAM Igens 41,30 uur. DAM naar GOES argens 6,uur. ar ROTTERDAM Imidd. 12,u. ERDAM Jorgens 5,u. t>n Middelburg en 8,00 9,10 10,00 f. 1,35, 2,30 3,30 9,00 10,00 11,00 jlO 3.30 4,30 6,00 [i-Middelburg. 18,009,30 11,00 5,— 6,30 8,— 7,15 8,45 10,15 4,15 5,45 7,15 7,26 7,8è 7,48 7.66 8,5 8,13 8,20 8,25 8,35 8.12 9,3 9.13 9,25 9,34 9,45 10,50 11,12 11,20 rtoe de l.ingea 0 - J /ifar* s* ZEEUW, elk EN MAANDAG' WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND. Trijs per drie maanden franco p. p. f0,95 1 nkele nommers-0,02>/s UITGAVE VAN EN van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Woensdag 8 Juni Uniedag. De eerste Zeeuwsche Uniedag te Goes. Maar wat is de «Uniedag?» Gij kent het woord Unie dat vereeniging beteekent. Onder de vele vereenigingen in ons land behoort de Unie «Een school met den Bijbel.» Deze Unie werd gesticht 23 Januari 1879. Eere-voorzitter is Jhr. mr. Elout van Soeterwoudevoorzitter Jhr. mr. de Savornin Lohman, penningmeester de heer J. C. Fabiussecretaris de heer Derk- sen. Uit onze omgeving zijn o. a. leden van de Unie Jhr. J. L. de Jonge van Zie rikzee en de heer Rubs&am van Bergen op Zoom. Waartoe is de Unie opgericht Ik zal het u zeggen. Toen den 17 Au gustus '1878 de dure schoolwet van Kap- peijne, ondanks het verzet onzer vrienden, door eene overmoedige liberalistische meer derheid was aangenomen, en niettegen staande het smeekschrift van meer dan 400000 Nederlanders van boven de 20 jaren aan den Koning opgezonden door den Koning bekrachtigd was geworden toen was het dat velen voorstanders van Chris telijk onderwas de oogen opengingen voor het groote gevaar dat nu onze christelijke scholen dreigde. Toen was het dat boven genoemde mannen en anderen zich vereenig- den om de christelijke scholen met Gods hulp te beschermen. Zoo kwam dan de Unie tol stand. Haar motto was «Een school met den Bijbel.» Doel van haar optreden was de verschillende vereenigingen die christelijke scholen gesticht hadden, of wilden stichten, met geld te helpen. Den bloei der vrije school te bevorderen. Zich met niets an ders dan met christelijke scholen te bemoeien. En lest niet minst de vereenigingen die in 1878 tijdelijk waren opgetreden om het volkspetitionnement, het smeekschrift aan den KoningJ te bezorgen, blijvend te doen optreden. Jaarlijks, in Augustus, offert ook gij, lezer uw penningske voor het onderhoud dei- christelijke school in uwe plaats, of ter voor bereiding van de stichting, als er nog geene is. Dit optreden der verschillende vereenigingen met hunne besturen, waaronder vooral decor respondenten moeten genoemd worden, om oprichting van christelijke scholen, ook door uwe gaven, voor te bereiden of te bevorde- deren, is een gevolg van het optreden van «de Unie». De Unie stelt ook sommige mannen beschikbaar, die desgpvraagd lezin gen komen houden om ons volk te vertel len, wat, christelijk onderwijs is, en hoe noodig en goed het is als protest tegen het openbaar onderwjjs zonder Bijbel en zonder Christus, christelijke scholen op te richten. Dank zij Gods genade, heeft het de Unie, met mannen als Elout en Lohman aan het hoofd, mogen gelukken vasten voet te krijgen in vele streken van ons vaderland. Helaas in Zeeland is de belangstelling in hetchris- lijk onderwjjs zeer gering. Achteraan als zij kwamen, die goede Zeeuwen, o. a. ook in het verkrijgen van vlugge reisgelegen heden (het staatsspoor), doen zij dit ook thans op godsdienstig en geestelijk gebied (de chris telijke school). Het is bedroevend en onverantwoordelijk dat in Zeeland nog zoo vele orthodoxe ge meenten zijn, waar eenvoudig aan de nood zakelijkheid van het christelijk onderwijs niet gedacht wordt. De ouders zenden hunne kinderen naar de openbare school, de do- miné geeft hun een uur 's weeks cateche tisch onderwijseenmaal 's weeks zenden sommigen hen ter zondagschool, als er een is; en voorts, laat men het water over den akker loepen. De kin leren ver vreemden van den godsdienst; bet opko mende geslacht weet van al deze dingen niet af; en de kans om hen van de nood- zakelijiuieiu der christelijke opvoeding te over tuigen, vermindert elk jaar. Dat het wiet de zaken minder goed gaat dan vroeger, is helaas, een onloochenbare waarheid. Maar deze beproeving van Gods wege mag geen voorwendsel zijn om ons van den eiseh Gods af te maken «Leer den jongen de eerste beginselen; voedt en vermaant uwe kinderen in de leer en in de vreeze des Heeren.» Maar laten wij niet vooruitloopen. Laten wjj alleen zeggen dat de Augustus-collecten, ook in Zeeland, niet verminderen, al kon de opbrengst hooger zijn. Ruim honderd elf duizend gulden werd verleden jaar gecol lecteerd. Van deze collecten was «de Unie» de ziel. Hier en daar traden sprekers op. Laatst sprak nog ds. Notten te Kloetinge. Dit, en nog meer is het werk van de Unie. Tal van christelijke scholen zjjn door hare bemoeiing, in ons land opgericht of gesveund. Jaarlijks heeft men in sommige provin ciën een Uniedag. Dan komen de vrienden van christelijk onderwijs bij elkander, om de belangen en vrijheden des volks te be hartigen; om elkander te sterken in den strijd om de scholen met den Bijbel; om den Heere vereenigd te bidden, dat Hij ons voorga en onze pogingen zegene, opdat vele kinderen met Zijnen dierbaren naam bekend gemaakt worden. Zulk een Uniedag zal het o. a. den 8 Juni a. s. te Goes zijn. Wat daar besproken zal worden, wordt per circulaires meege deeld. Allen die de christelijke school lief hebben, komen daar samen. De heeren Wirtz, Mulder en anderen, mannen van het vak als zij zijn, zullen daar de belangen van de christelijke school bepleiten. De vraag van den heer Mulder uit Zierikzee worde vóór dien tijd door alle vrienden overdacht. «Wat kan er in Zeeland nog gedaan worden tot bevordering van den bloei der school met den Bijbel.» Wij zullen ze niet noemen, de plaatsen waar men sinds jaren het evangelie in de kerk gebouwen hoort, terwijl men zich over het evangelie in de schoolgebouwen niet be kommert. Waar men jarenlang met prij- zenswaardigen ijver gestreden en gestreefd heeft om een orthodoxen leeraar te krijgen, en aan een orthodoxen, christelijken onder wijzer niet dacht. Waar men wel voor zich zei ven den Bijbel wenschte te bezitten, doch aan zijne eigene kinderen de zegenin gen des Bijbels onthieldMag dit zoo blijven? En nu de christelijke scholen in Zeeland. Haar aantal bedraagt 23. En wel te Middelburg 5 (hoofden de hh. v. Linschoten, v. Genderen, v. Kluijve en Rademaker, en mej. Jonk); te Vlissingen de heer Merckens te Veere de hr. v. d.Kleijn; teAagtekerke dhr Overweg; teBiggekerke de hr. Happee te Domburg de hr. Weeda; te Camperland de hr. Los; te Wissenkerke de hr. Swart; te Zierikzee de hr. Mulder; te Bruinissede hr. Bastmeijerte Goes de hr. Wirtzte Nieuwdorp de hr. Boon; te Ierseke de hr. Staalte Axel de hr. Van Vliette Ter- neuzen dhr. Koelmanste Zaamslag de heer De Rijckete Groede dhr. Ligtbelmte Oostburg de hr. Vergouwen en te Sluis de heer Hondius. Zeker een klein getal, als men nagaat, dat er in Z. Holland 104, in Fries land 80, in N. Holland 64, in Utrecht 34, in Gelderland 60 christelijke scholen zijn; zelfs het dorre N. Brabant met zijne overwegende roomsche en moderne bewoners treft men nog 15 christelijke scholen aan. Zeer hopen wij dat op den aanstaanden len Zeeuwschen Uniedag door vele wakkere Zeeuwen een kort en goed besluit zal ge nomen worden, om, in de mogendheid des Heeren, niet te zullen rusten voor ook in de plaats hunner woning eene christelijke school is verrezen. Met de toekomst onzer kinderen hangt de toekomst van ons dierbaar vaderland samen. Onze zonen zijn onze toekomstige burgers, iundverdedigers, wethouders, raadsleden, ambtsbekleeders op maatschappelijk en ker kelijk gebied. Zullen zij eenmaal, mede door onze schuld, van den Christus naar de schriften vervreemd, wandelen naar het goeddunken huns harten, de ontzettende verantwooi delijkheid daarvan zal op het tegenwoordig geslacht rusten. De Heere verhoede dat zij eenmaal in den grooten Dag tegen ons zouden getuigen! Nog zij meegedeeld dat in onze provincie 56 locale comité's zijn, dat wil zeggen ver eenigingen, afdeelingen van «de Unie.» Wij laten hier de namen volgen en de namen der correspondenten, te beginnen met Zuid en Noord-BevelandBaarland, ds. R. O. C. Aitton Bath, W. van Strien Biezelinge, dr. van der Beke Callenfels Camperland, A. Los; ColijnsplaatW. C. Barentsen Cortgene, J. F. Gelner; Gjes, J. C. Wirtz; 's Gravenpolder, J. Rem ij n's Heer Abts- kerke, *P. Rêjjnoudt's Heer Hendrikskin deren, A. Zandee; 's Heerer.hoek, ds. J. WillemseIerseke, D. SchipperKloetinge, C. Beenhakker, Krabbendijke, ds.J. de Koning: Kruiuingen. ds. B. WielengaNieuwdorp, ds. W. SchockNisse, ds. J. M. Conradi Wemeldinge, A. PaauweWilhelminadorp, J. Stamperius; en Wissenkerke, C. D. van Noppen. Genoemde voor standers derjSchool mot Jen Bijbel zullen u zeker gaarne meerdere inlichtingen geven. De lieer Lohman weerlegt nu de mee ning van de regeering als zou men hier kunnen spreken van aanspraken. Uit een bestendig genot van een weldaad vloeit niet voort dat men er recht op heeft. «De Regeering spreekt van eerbied voor verkregen aanspraken. Ik begrijp niet hoe dat vol te houden is, hoe men ooit spreken kan van publiekrechtelijk ver kregen aanspraken. De overheid besteedt toch 's lands goederen in het belang van allen. Als zij denkt: ik moet het doen ten behoeve van een zeker deel der be volking, dan doet zij dat; en meent zij daarna dat het beter is de goederen ten behoeve van een ander deel des lands te bezigen, dan is zij er evenzeer toe ge- re. htigd. Maar nooit kan hjj die, hoe lang ook, die weldaad genoten heeft, zeggenik heb er aanspraak op verkregen. De bevoegdheid der overheid om te hande len met hare goederen ten eigen nutte is onverj.iarbaar. Als niet bewijsbaar is dat de kerk civielrechtelijke aanspraak heeft op de goederen, kan de omstandig heid dat de Regeering die goederen ge geven heeft aan deze of gene kerk, die Kerk nooit gerechtigd maken om die goederen voor zich te l ischen.» Wal kan men dan wel doen en is dan ook in 1798 geschied? Wel kan men uit billijkheid overgangs bepalingen maken. Wij hebben dit meer malen alzoo beslist, o. a. ten aanzien va i scholen, als het subsidiën gold; daarbij werd dan wel eens het subsidie niet plot seling ingetrokken, maar nooit kan de genieter beweren recht te hebben op dat subsidie. De wetgever van 1798 heeft dan ook het woord aanspraak in geheel juisten zin gebezigd: blijvendenogthandsonver let de aanspraak, welke eenig Lichaam of Gemeente daarop mogt maken en met de nodige bewijzen voorzien, aan het Ver tegenwoordigend Ligchaam ter beslissinge zal moeten inleveren.» «Van die bevoegdheid is een ruim ge bruik gemaakt. Het schijnt wij vin den dit vermeld in ee.i adres der alge- meene Synode van de Nederlandsche Her vormde Kerk dat met de meeste gulheid de archieven der ontvangers en admini strateurs op last der Regeering voor de reclamanten geopeud zijn en de termijn van inlevering der bewijzen met zes maanden verlengd is. Dat doet alleen eene overheid die bedoelt alle rechtmati ge aanspraken te eerbiedigen. Dit ge schiedde ten opzichte van de aan de ker ken behoorende goederen. Brussel, 22 Mei. Gisteren avond heeft er eene algemeene vergadering der Brus- selsche af ieeiing van de Ligue ouvrière in het «Volkshuis» plaats gehad om over eene algemeene werkstaking te beraadslagen. Maandag zal eene vergadering gehouden worden van afgevaardigden van alle deelen uit het land om de quaestie te overwegen. Gisteren avond moeten, naar het heet, reeds verscheiden werklieden-syndicaten tot de werkstaking besloten hebben. Voor heden worden socialistische manifestaties in ver scheidene steden aangekondigd. Na het eindigen der vergadering doorliep een stoet van ongeveer 'J00 werklieden de straten van Brussel, de Marseillaise zingende en roepende: leve de amnestie! leve de algemeene werkstakingDe politie bilette den stoet langs het koninklijk paleis te gaan. Wanordelijkheden zijn er niet voor gekomen. N. R. C. Te Muhlhausen (Duitsche Rijksland) is een merkwaardig man gestorven. Wij bedoelen Jacques Dolfus, lid van een uitge strekt handelshuis. In 1853 stichtte hij een werkliedenstad, die later aanzienlijk uitgebreid werd. Zij bestaat uit huisjes met tuinen waarvan de werklieden na een zeker aantal jaren eigenaar kunnen worden In 1859 stichtte hij een asyl voor behoeftige reizigers, die er kosteloos een nachtverblijf en een avondmaal vinden. Zoo noodig worden hun ook kleederen verschaft. Na de inlijving van den Elzas bij Duitschland heeft hij in den Rijksdag als

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1887 | | pagina 1