NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
'HISTORISCH
Zaterdag 21 Mei.
Eerste Jaargang.
rbintenis f300.
10.
Rotterdam.
Schelde.
GOES.
;n ver-
oorten
rende
ien
|ng
net en vlug
klaar genikt.
Nieuwe veer
in een Cylinder-
Horloge fl. O ok
worden alle fijne
eparatiën gemaakt
en concurreerende
jzen. Horloges
imaken met 1 jaar
garantie.
1887. No. 73.
CREEP.
i en Conducteur
;R, Beurtschipper.
VERSCHIJNT
F. P. D'huy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
In diepen slaap.
Omstandig besproken.
Binnenland
Tweede Kamer.
Alle
£Cr j
f
e Cologne, Teer Vaseline,
•zeep, Odeurs en Eau de
prijzen bij
GOES.
3en der Plaatselijke of Gar-
'dépöt.
rs en, ongefrankeerd, aan
de maakt stad- en lanlge-
aekend, dat hij voortaan als
Boot zal varen en beveelt
ortdurend aan in de gunst
zullende hij zorg dragen
ssiën en bestellingen stipt
erd per Goesche Boot of
st tnssclien Middelburg en
Vlissingen.
vm. 6,30 8,00 9,10 10,00
12,00 nm. 1,35, 2,30 3,30
o. 8,00 9.00 10,00 11,00
1,00 2,30 3.30 4,30 6,00
Vlissingen-Middelburg.
•n. 5,00 6,30 8.00 9,30 11,00
2,00 3,30 5,— 6,30 8,—
m. 5,30 7,15 8,45 10,15
,15 2,45 4,15 5,45 7,15
u. m. u. m. u. m.
nm 1,— 3,45 6.—
0 1,30 4,15 6.30.
isdag,
ijd. Woensd. en Zat.
6.30 7,30 2,20 6.30
7.— 8,- 2,50 7,~
10,30
4.30 6,— 12^30 4.30
5.— 6,30 1,— 5.—
ZEEUW,
eleen MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Trijs per drie maanden franco p. p. f0,95
1 nkele nommers - 0,02'/2
UITGAVE VAN
G. M. Rlemkerk, te Goes
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
't Is waarlijk niet uit bedilzucht, dat wij
zoo vaak ons beklag doen over de onhan
dige, onvaderlandslievende staatkunde der
liberalen, in zake grondwetsherziening en
spoedeischende belangen. Liberale bladen
zeggen het thans zelf. Leest hier maar eens
wat de Amsterdammer, een der beste li
berale bladen, schrijft
«Onder de behandeling der Grondwets
herziening is de liberale politiek, toch al
vadsig van aard, in diepen slaap gevallen.
Men hoort niets meermen spreekt niet
langer over eenig beginsel, over eenig teit
men laat het parlement treilen en zeilen,
wel wetend, dat Heemskerk onzen afge
vaardigden niet veroorlooft een eigen opinie
te volgen, en dat deze laatsten zich te zeer
hebben gecompromitteerd om daarmede
geen genoegen te nemen.
«Kenschetsend in dit opzicht is bovenal
de wijs, waarop deze heeren, die jaren lang
hebben gepleit voor een algemeene Grond
wetsherziening, zonder blikken of blozen,
een der belangrijkste hoofdstukken geheel
buiten beschouwing hebben gelaten. De
scheiding van Kerk en Staat, ziedaar een
onderwerp, dat hij dit «groote en grootsche»
werk maar liefst onaangeroerd moest blijven,
daar men geen enkel punt tot klaarheid
zou kunnen brengen, waarbij vanbeginselen
sprake moest zijn.
«Het heeft er al den schijn van alsof onze
Kamerleden alles vergeten zijn, wat zij bij
vroegere gelegenheden hebben gesproken.
Het eenige, wat zjj zich herinneren, is dat
zij gezworen hebben Heemskerk de Grond
wet te laten herzien, en zichzelt van dat
werk jjte spenen, al moest die Grondwets
herziening zelve dan ook een parodie op
Grondwetsherziening worden.»
Dan toont dit liberale blad aan, hoe groot
het verschil is tusschen het fiere optreden
van vroeger en de lusteloosheid, dealgeheele
beginselverzaking van thans. Het roept
daarbij de geschriften van tegenwoordige
liberale kamerleden te hulp. O. a. van Ren-
gers en v. Houten. En dan eindigt het
liberale blad, o. i. zeer terecht:
«Maar waartoe zal men voorbeelden
noemen Nooit heeft grooter matheid ge-
heerscht, was de lusteloosheid, de krachte
loosheid duidelijker, en de zoete slaap dieper.
«Wanneer een liberaal kamerlid of een
oud-minister heden ten dage een voorstel
deed om Heemskerk uittenoodigen, ten
einde het werk der grondwetsherziening te
vergemakkelijken en te bespoedigen, met
Schaepman en Van Houten dit «groot en
grootsch» bedrijf verder onder zes oogen
zijn beslag te doen erlangen, zou dit in de
pers nauwelijks besproken worden, en bij
de Kamer hoogstwaarschijnlijk op geen ver
zet stuiten tenzij bij enkele leden, die
als niet welwillend en weldenkend bekend
staan.
«Ook het publiek zou zich niet bewegen.
De Liberale Unie noch de liberale kiesver-
eenigingen zouden de zaak van genoeg be
lang achten, om er zich warm over te
maken. Alle gevoel is er uit»
Minister Heemskerk heeft hen in slaap
gemaakt, niemand dan hij kan en zal ze
weer wakker maken. Minister Heemskerk
is de grootste bioloog, waarbij Donato nog
maar een leerjongen is!
«Wat,» zoo gaat de heer Lohman voort,
«heeft de overheid gedurende de Republiek
met deze kloostergoederen gedaan?»
«Zij heeft ze natuurlijk bestemd eerst
voor verschillende, ze!fs zuiver wereldlijke
doeleinden, doch al spoedig voor scholen,
ook voor hoogescholenuit die goederen
zijn de traktementen van hoogleeraren en
andere zaken betaald. Over die goederen
mocht de overheid gedurende de Republiek
rechtens beschikken; zij kon ze bestem
men voor dezelfde vrome doeleinden als
waarvoor zij oorspronkelijk bestemd wa
ren, maai' zij kon er ook mee handelen
zooals zij meende dat het beste was.
Diezelfde overheid nu administreerde ook
veelal die bijzondere kerkgoederen die aan de
plaatselij ke kerk in eigendom behoorden. Ze
achtte zich destijds geroepen om de predi
kanten te bezoldigen; het was dus na
tuurlijk dat die goederen in dezelfde han
den kwamen, en door dezelfde personen
werden geadministreerd, ofsc'.ioon zij onder
gansch verschillenden titel in die handen
gekomen waren. Het was immers de
bedoeling van de overheid om, naar ge
lang van de behoefte van elke kerk, de
traktementen uit te keeren; zij deed dit
zoowel uit de; goederen die zij ten behoe
ve van de kerk administreerde, als uit die
waarover zjj de vrije beschiklung had.
Eene scherpe onderscheiding tusschen
die goederen was er wel niet, maar(men
vindt toch de duidelijkste sparen eener
onderscheiding.
Lezenswaard is het historisch verloop der
kwestie, zooals de spreker dit teekent. Als
hy heett aangetoond hoe het mogelijk kon
zijn dat kerkegoederen en kloostergoederen
door de overheid konden worden vereen
zelvigd; hoe in 1795, toen de gereformeerde
kerk ophield publieke kerk te zijn, de gelde
lijke verhouding tusschen overheid en kerk
veranderd werd; en de wetgever van 1798
de aanspraken van elke plaatselijke kerk op
kerkegoederen eerbiedigde, wijst hij op die
kerken, die altijd aanspraak mogen maken
op traktementen van den Staat.
«In verschillende gemeenten toch van ons
land heeft de kerk het verstandiger gevon
den hare goederen vrijwillig aan de Regee
ring te geven, onder verplichting dat deze
bepaalde traktementen zoude uitbetalen.
Het spreekt vanzelf dat de kerken die
dit gedaan hebben ook ten eeuwigen
dage het recht blijven behouden om van
den Staat de traktementen te vorderen.»
Volkomen in overeenstemming met wat
onze Staten deden bij het begin der her
vorming, deden ook de mannen van 1798.
«Aan de andere geestelijke goederen,
die nooit aan de kerk behoord hadden en
eenvoudig bestemd waren voor vrome in
richtingen, werd de bestemming gegeven
van een tonds voor nationale opvoeding.
Te dien aanzien kwam alweder de wet
gever van 1798 vrij wel overeen met wat
onze eigen Staten hebben gedaan bjj het
begin der Reformatie, toen ook vele goe
deren bestemd werden voor het onderwijs
der jeugd.»
Goes. Gisteren zijn enkele voorstanders
van de homoeopathie samen geweest en is
de nieuwe afdeeling Goes geconstitueerd,
nadat de oude vereeniging ontbonden ver
klaard was. De nieuwe afdeeling telt 25
leden, waaronder enkelen van buiten de
stad. Zij dragen jaarlijks f5 by. De leden
der ontbonden vereeniging zijn begunstigers
geworden. Een nieuw bestuur werd gekozen.
De heer Quist is voorzitter. Een huishou
delijk reglement zal worden vastgesteld. Een
der leden dankte den voorzitter der oude
vereeniging der: heer Quist voor zijn veel-
omvattenden arbeid in het belang der
homoeopathie.
-- De «St.-Ct.» bevat de statuten der
naamlooze vennootschapMaatschappij voor
oestercultuur «Concordia», te Goes.
Middelburg, 18 Mei. De gemeenteraad
besloot heden tot het aanleggen eener
drinkwaterleiding in eigen beheer.
Voorde 18e maal had gister de verga
dering plaats van hut Zeeuwsch Jongelings
verbond, te Middelburg, lokaal Spanjaard
straat, Een 40 tal leden en eere-leden van
6 vereenigingen waren tegenwoordig waar.
onder ook de oud-voorzitter, dhr. W. J. J.
Koole, en de heeren Van Genderen en
Rademaker, hoofden van Chr. Scholen te
Middelburg. Dhr. A. Dominicus, aftredend
bestuurslid werd herkozen.
We kunnen natuurlijk de bespreking der
punten niet weder-geven de belangstellenden
verwijzen wij daartoe naar de Jongelingsbode
waarin het verslag van deze samenkomst
zal geplaatst worden. Alleen willen we mel
den dat b. v. over punt 1«ligt het op
richten van Zondagscholen op den weg der
Chr. Jongelingsvereenigingen» een zeer leven
dige gedachtenwisseling ontstond, en de
vergadering van oordeel bleek dat dit wel
zoo is, als er behoefte aan Zondagschool-
onderwijs bestaat, en de andere leden der
gemeente dit niet voor hun rekening nemen.
Menige zeer nuttige wenk werd gegeven
over onderwijs en onderwijzers.
Hoe weinig de arbeid en de pogingen
der Chr. Jongelingsvereeniging nog worden
op prijs gesteld, bleek uit de indiening der
punten«Wat kan er gedaan worden om
het publiek meer belang te doen stellen
in het houden der openbare lezingen» en
«Is het houden van Volksvoorlezingen op
Chr. gebied als een roeping voor Chr. Jongv.
te beschouwen, en als zoodanig aan te
bevelen
En hoewel met blijdschap werd opgemerkt,
dat veel meer aandacht geschonken wordt
aan onze lezingen dan die der tegenpartij
toch werd de klacht, vooral uit Middelburg,
vernomenHet christ. publiek waardeert
niet, wat we trachten te geven. Als er
mannen met wijd en zijd bekende namen
optreden, ja, dan wel, maar anders, over de
uitnemendste onderwerpen, geen volk. Dit
werd zeer betreurd, hoewel nochtans de
wenschelijkheid bijna algemeen werd uitge
sproken, om voort te gaan met het orga-
niseeren van deze lezingen, om voor leden
en begunstigers, en wie lust heelt zich te
ontwikkelen, nuttig te zijn, en alzoo dank
baarheid aan en sympathie voor de vereeni
gingen op te wekken.
Ook o.er oud leden,eereleden enz. werd nog
al een woordje gewisseld. Overal werd de
klacht vernomen, dat,op enkele uitzonderingen
na, de oud-leden zich weinig meer met de
zaken bemoeien, en krachtig werd aange
drongen tot het versterken der bestaande
banden.
In de pauze was gelegenheid gegeven
tot het bezichtigen der oudheidskamer op
het stadhuis, waar van druk gebruik werd
gemaakt.
Aan den gemeenschappelijken maaltijd
namen 20 personen deel.
De volgende samenkomst zal D. V. te
Groede gehouden worden.
De Minister van Oorlog heeft f500
beschikbaar gesteld als premie bij een
hengstenkeuring welke in de maand Septem
ber a. s. te Ossendrecht zal plaats hebben,
bij gelegenheid van de aldaar te houden
landboaw-tentoons telling.
Naar de A. R C. verneemt zal er
binnenkort een postpakketdienst op Ned.
Indië in werking treden.
De pakketten, tot een maximum van 5
kilogram, zullen met de stoomschepen van
de Maatschappij Nederland en de Rotter-
damsche Lloyd worden verzonden en in
Indië door die maatschappijen verder naar
de plaatsen van bestemming worden geëx-
pediëerd.
De uit Indië verzonden pakketten worden
hier te lande verder per post bezorgd.
Vroedvrouwm.
Met I October dezes jaars is er gelegen
heid tot plaatsing van leerlingen aan de
rijkskweekscholen voor vroedvrouwen te
Amsterdam en te Rotterdam.
Die leerlingen genieten van het] rjjk huis
vesting, voeding, verpleging en onderwijs
gedurende twee jaren, ten ware zij zich
door wangedrag of door gebleken onge
schiktheid voor de betrekking van vroed
vrouw, een verder verblijf aan de school
onwaardig toonen.
Bovendien kunnen eenige uitwonende
leerlingen aan de lessen deelnemen.
Voor Zeeland moet men zich aanmelden
bij den heer dr. B. Carsten te 's Gravenhage.
(KIESRECHT.)
Er is een wijziging voorgesteld door de
heeren Gleichman, Goeman Borgesius, van
Houten en de Vos van Steeriwjjk op artikel
VII van de additioneele bepalingen. Het
amendement heeft in hoofdzaak de strek
king: a. om in verschillende groote ge
meenten ook het kiesrecht te verleenen aan
hen,die niet ten volle in de personeele belasting
zijn aangeslagen, b. om tot de stembus toe
te laten allen die kamers van zekere huur
waarde (ongestoffeerd) in huur bewonen,
c. om kiesrecht te verleenen aan hen die in
de rijks directe belastingen zijn aangeslagen
voor een gezamenlijk bedrag van minstens
tien gulden, d. het kiesrecht te geven aan
die voldaan hebben aan de eischen van
bekwaamheid, bij wet of Koninklijk besluit
gesteld voor de benoemb iarheid tot eenig
openbaar ambt, voor de vervulling van
eenige bediening of voor de uitoefening van
eenig beroep of als bedienaren van den
openbaren godsdienst bij eenig wettig be
staand kerkgenootschap werkzaam zijn.
Voor de drie laatst i categorieën zullen
zij, die op de kiezerslijst geplaatst willen
worden, zich zelf moeten aanmelden. De
grondbelasting-categorie van de Regeering
vervalt bij het amendement.
4
