CMRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND-
1887. No. 65.
Dinsdag 3 Mei
Eerste Jaargang.
VERSCHIJNT
G, M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Aan onze vrienden, de mili
ciens van de lichting 1887.
Is dit het zwaarste
Buitenland.
Binnenland
l i: i; i
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommecs- 0,02 y3
UITGAVE VAN
en
van i 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Binnen enkele dagen wordt gij tot
den militairen dienst opgeroepen.
Wij herinneren er u aan, dat voor de
jongelingen, die in eene vreemde
plaats in garnizoen komen, geen be
ter toevluchtsoord is dan het MI
LITAIR TEHUIS, dat in bijna elke
garnizoensplaats wordt gevonden
en op het voetspoor van «de Graaf
schapper» wijzen wij er u en uwe
ouders op, dat de vaccinatie
voor den soldaat niet verplich
tend is. Dus al komt ei op order
morgen zoo en zóó laat vaccinatie,
elk is vrij zich daaraan te ont
trekken. De apostel Johannes zegt
tot eiken jongeling die God vreest;
en dus den strijd in de kazerne
aandurft: «Jongelingzijt sterk, want
gij hebt de wereld overwonnen.»
In ons vorig'artikel toonden we iets aan
van de noodzakelijkheid, die er is, in het
belang van Staat en Kerk, om Art. 168
zóó te herzien dat de Kerk losgemaakt worde
van den Staat, en in plaats van aan dezen
ondergeschikt, waarlijk een geneesmiddel
zij, en een geneesmeester worde voor de
kranke maatschappij.
Intusschen er is op dit punt een jammer
lijke verwarring. En als bewijs daarvan
mag zeker de aandacht wel eens gevestigd
worden op een circulaire, onlangs door een
tal invloedrijke mannen verspreid, en waarin
gewaarschuwd wordt tegen die beginselen,
die de jongste, alom bekende botsingen in
de Herv. Kerk tengevolge hebben, die men
althans als de schuldige houdt. De gods
dienstige zijde van dit manifest kunnen
noch willen we hier bespreken; daarvoor is
ons blad niet de plaats, doch de politiek
wordt ook hierbij genomen den kiezers die
leden zijn der Herv. Kerk, en die kerk
liefhebben wordt n.l. aangeraden bij de
a. s. verkiezing voor de Staten Generaal
slechts zulke mannen te kiezen, die Art.
168 (zie vorig nr.) handhaven zullen, «met
welk artikel, --- zoo zeggen zij de uit
wendige inrichting onzer volkskerk moet
geacht worden te staan of te vallen
En de manner, die dit onderteekenen zijn
o. a. Graat van Zuijlen, Prof. Doedes, Dr.
Beijnen, H. Höveker, e. aook door mannen
uit Zeelands hoofdstad is dit stuk onder
schreven.
Ieder die nu doordenkt, zal beseffen dat
hiermede bedoeld is en gezegd wordtStemt
geen antirevolutionairen. Dezen toch hebben
vrijwillig het Program aanvaard, en zullen
(jus, zoolang dit bestaat, dit naleven. Dat
zijn onze Kamerleden, en is ieder antirevo
lutionair verplicht. Dit is eenvoudig een
eisch van eerlijkheid. Die vrijwillig tot een
kerk, onverschillig welke, toetreedt, is als
eerlijk man verplicht de Belijdenis dier kerk
na te leven, tot zoolang hij z. i. beter over
tuigd wordt, en hij ze dan verlaat, als hij
't niet met de confessie meer eens is. Zoo
ook de antirevolutionaire Kamerleden; die
vrijwillig het Program, als ook hun belijdenis
op politiek gebied hebben aanvaard. En
zoolang dit niet is herzien, zou het beleedigend
zijn voor onze mannen, te eischen dat zij
zouden bestrijden wat ze belijden. Het kan
dus de bedoeling niet zijn, onze Kamerleden,
en welk antirevolutionair ook, tot zulke
karakterloosheid te verleiden.
Maar wat dan Wat dan lezer Weet
gij het? Geen Antirevolutionair dus mag
gekozen worden tot vertegenwoordiger des
volks bij.de regeering; «de uitwendige in
richting der Volkskerk» zou er mee vallen.
Geen Groen van Prinsterer dus, indien hij
nog leefde; geen Elout van Soeterwoude,
geen Lobman, geen der mannen, die de hitte
des daags en de koude des nachts hebben
doorstaan in den strijd om ons volk weer
terug te brengen 1 aar de eeuwige beginse
len van Gods Woord, in den geest der Re
formatie; neen, hoe treffelijk zij ook zijn
mogen, wat zij ook hebben gebeden en ge
streden, geofferd en gewerkt voor ons volk,
en voor de Jeugd, «de uitwendige inrichting
der Volkskerk» is meer waard dan de zegen
van zulke vertegenwoordigers, van mannen
die een warm hart in hun boezem voelen
kloppen voor Vrije Kerken. Vrije Kerken
als in Schotland en Amerika, als waarvan
Alexander Vinet, (zie ons motto) met zijn
gansche ziel streed, en met hem zoovele van
de edelste kampioenen voor de beginselen
van Gods Woord en de vrijheid des volks
in alle landen. Alleen in Nederland o
neen I daar schijnen zulke mannen niet ver
trouwd te mogen worden.
Maar wat dan Geen antirevolutionairen,
zouden wij, leden der Herv. Kefk stemmen
mogen zoo vraagt misschien een lezer.
Neen willt ge niet meehelpen aan den
val der uitwendige inrichting der volkskerk,
kiest dan mannen die beloven art. 168 te
handhaven, Liberalen, Conservatieven enz.
Maar zullen die dit doen O ja, mannen
als Buteux en anderen wel. Niet flinke
consequente liberalen als Van Houten, San
ders, enz. die eischen losmaking van Kerk
en Staat (1) maar over't algemeen hebben
de liberalen wel lust om met één been in
de kerk te blijven, teneinde in moeilijke
oogenblikken een woordje te kunnen meepra
ten, zich overigens om de eischen der kerk
niet bekommerende.
Maar dat kan toch niet roept gij uit.
De Liberalen steunen Hen, die ons volk
een zee van jammeren hebben berokkend?
Hen die ons Vaderland, indien God het niet
verhoedt, stoffelijk en zedelijk, zullen ten
onder doen gaan Die jaren lang de rechten
van het Christelijke deel onzes Volks ter
zijde stellen Die ons met die dure open
bare school hebben begiftigdons de vac
cine op den hals geschoven, onze schatkist
geledigd, onze Indien zoo bijna ten onder
gang gebracht hebben? Hen steunen, wier
beginselen in de fransche Revolutie gezege
vierd hebben, die Gods Woord uit de Kerk,
uit de School, uit het Huisgezin zouden
bannen Dat nooitMaar zoo vraagt
iemand dat willen toch de onderteeke
naars van die circulaire niet?
Neen, dat zij dit willen, we gelooven
het niet. Doch daarom noemen wij het
onverantwoordelijkom een raad te geven
als gegeven is. Zijn dan die uitwendige
belangen dier Volkskerk, hoe gewichtig ook,
dit alles waard? Waard, dat men zóó het
zelfs de N. Kott. Courant is vóór scheiding
van Kerk en Staat.
gezegende Reveil, het leven en den arbeid
van Groen, een slag in het aangezicht geve
niet alleenmaar ook dat men het Vader
land, de jeugd, in dezen gewichtvollen tijd
in handen spele van een partij die, o ja
beloven zal Art. 168 te handhaven, tot
den tijd dat zij oordeelt dat het nu genoeg
is, en zich dan niets hoegenaamd om de
kerk zal bekommeren, en het zonder eenige
scheur in het hart zal aanzien dat de kerk
gebouwen in schouwburgen veranderd wor
den. Zeker er zijn godsdienstige libe
ralen het is ondanks het beginsel er
zijn geloovige mannen, helaasdie van het
Liberalisme niet afkeerig zijn het is mis
verstand, spraakverwarring. En de zege
viering van het Liberalisme ie de dood voor
de uitwendige inrichting der kerk, zoo deze
onder haar invloed nog is de ontkerstening
der Natie is een onontwijkbaar gevolg van
haar heerschappij. En de hand op het
hart, is handhaving van art. 168 dat alles
waard
Q. N.
Niet gelukkig.
De N. R. C., liet liberale hoofdorgaan
meende in de rede van den heer v. d. Loeff
weder eens een poging te zien, om het
terrein der beginselen te betredenwat tot
dus ver, volgens het liberale blad zelf, zoo
schaars was gezien.
Deze opmerking van de N. R. C. is niet
gelukkig. Wij zijn zoo vrij er op te wijzen,
alsvorens de kleine pers, die altijd zoo dapper
met de groote meepraat, deze wijsheid ook
aan haar publiek te genieten geeft.
Immers door deze opmerking wordt den
liberalen verweten, door hun eigen hoofd
orgaan, dat zij te weinig aan beginselen
Dit laatste nu zal wel hun eigen
doen.
schuld zijn. Immers de antirevolutionairen
De Geer, Lohman, v. Alphen, Schimmel-
penninck en anderen, hebben dikwijls genoeg
getracht den strijd op het terrein der be
ginselen over te brengen, doch het liberale
vischje bleef in de diepte. Het kwam niet
boven en wilde niet bijten.
En die nu meenen zou, dat het volk dit
niet inziet, die vergist zich deerlijk.
De liberalen, vooral in Zeeland, waren niet
gelukkig toen zij de liberale heeren Smit en
Buteux aanpreekten als mannen van begin
selen, die den Heere vreezen en aan een
orgel wel eens wat gegeven hebben. Maar
riog minder gelukkig zijn zij nu, nu blijkt,
van hoe povere beduidendheid het optreden
dier heeren tot nog toe was. Nu ook op
het gebied van «vreeze des Heeren» de als
zoodanig aanbevolen heer Buteux het met
den grootsten godloochenaar blijkt eens te
zijn. En bovenal nu de fel gesmade Goesche
afgevaardigden Scliimmelpenninck en de
Savornin Lohman steeds meerdere bewijzen
geven, dat zij veel meer ernstige studie
maakten van de grond wetsherziening, dan
zij die er zoo hard orn riepen. En bovendien,
op het voetspoor van Groen en Thorbecke,
niet in kommaatjes en puntjes zijn opge
gaan, mair in de eerste plaats gevraagd
hebben naar het recht Gods en de belangen
der natie.
Waar tegenover staat dat de liberale
meerderheid steeds meer vraagt naar de
veiligheid harer partij en de vriendschap van
minister Heemskerk
Een paar weken geleden werd de heer
Schnaeb le, een Franschman, op Duitsch
grondgebied gearresteerd en gevangen gezet.
Deze Schnaebele hield briefwisseling met
enkele heeren in het Duilsche Rijksland,
dat vroeger tot Frankrijk behoorde. Uit
die briefwisseling bleek, dat landverraad hun
streven was. Nu meende de Fransche
regeering dat «hun» Schnaebele op Duitsch
grondgebied was gelokt, doch nu werd aan
getoond dat dit niet zoo was. Van begin tot
eind werd Schnaebele op Duitsch grondgebied
gezien en gearresteerd. Tocli wilde de Keizer
om dien eenen landverrader geen conflict met
Frankrijk in het leven roepen, 'tls voor
Bismarck al voldoening genoeg dat Schnae
bele 's plannen doorzien en verijdeld wer
den, en dat op zijn aanhang te Metz voort
durend een wakend oog gehouden wordt.
Frankrijk ontving dan ook zijn Schnaebele
terug, maar of deze kool vuurs meer naar
den zin zal zijn dan de gevangenhouding
van den landverrader, blijft de vraag.
In Griekenland zijn bloedige botsingen
ontstaan tusschen Mohammedanen en Chris
tenen
Te Middelburg zijn geëxamineerd en
geslaagd als roeiers der dranken, o. ade
commiezen Eversdijk van Axel en L. Man
neke te Philippine.
Het Staatsblad no. 75 bevat o. a. de
wet tot naturalisatie van den heer Müller
te Ierseke.
De verificateur P. Nap wordt met 1 Juni
verplaatst van Hansweert naar Rotterdam.
Yiissiugen. Van 23 tot 29 April zijn al
hier uit Queenboro met de mailbooten aan
gekomen 586 en daarheen vertrokken 631
passagiers.
Bergen op Zoom. De verzending van mos
selen naar het buitenland is thans geëindigd.
Gemiddeld werden in het afgeloopen jaar
verzonden 70 balen mosselen per dag, a
f2.10 per baal. De eerste ansjovisch is
Donderdag door onze visschers gevangen.
De eerste rit met den stoomtram van hier
naar Antwerpen is goed geslaagd. Gisteren
had de opening plaats.
Door den gemeenteraad van Honte-
nisse was aan C. van der Bent te Middel
burg een subsidie verleend van f 600 's jaars
voor een stoomtramlijn WalsoordenHulst.
Aangezien echter ook door A. Hartog Az.
te Ierseke voor die lijn concessie en subsidie
is aangevraagd, heelt de raad nu zijn besluit
in zoover gewijzigd, dat het subsidie toege
zegd is aan hem, die de concessie erlangt,
onder voorwaarde dat binnen zes maanden
na den dag, waarop de concessie is verkregen,
met de werkzaamheden zij aangevangen.
- Het Venloosch Weekblad, (orgaan van
het Kamerlid den heer Haffmans) schrijft
het volgende
Men maakt zich geen begrip van de
opgewondenheid, die er in de Kamer heerscht.
De grondwetsherziening heett bepaald de
ijlende koorts. Wanneer de patient morgen
bezwijkt, ontvangt Gij een telegram.
Dood gaat zij toch, wat vroeger of wat
jater, al zou zij aan heur eigen bespotte
lijkheid bezwijken. Het ongeluk wil, dat er