CHRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND-
1887. No. 61.
Zaterdag 23 April.
Eerste Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. Rlemkeik, te Goes
F. P. D'huy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Buitenland.
Binnenland.
EU W,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers0,02^2
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
V De ziel er uil.
Als twee partijen, die bij de eerste ont
moeting na een verzoening nog wel wat
schuchter tegen elkaar zijn, en kuchend
vriendelijk elkander toespreken, zoo stonden
Heemskerk en de liberale partij Woensdag
jongstleden weer tegenover of liever naast
elkander. De minister was echter blijkbaar
de sterkste, de gelukkigste, de gemakke
lijkste; de liberale partij de zwakste, de
beklagenswaardigste, de minst geruste. De
minister de vurigste, zij de zieligste.
Zelfs de grootste tegenstander der liberale partij
moest medelijden hebben met de verbleekte,
de zwakke, de vernederde die zoo op eens
al hare fierheid heeft afgelegd, en haren nek
kromt onder het jok van minister Heemskerk.
Welk een verschil
Jar jn lang had zij in den waan verkeerd,
dat Heemskerk van haar genadebrood at,
en dat zij machtig was hem, haren zetbaas,
weg te jagen, zoo hij niet naar haar zin
regeerde.
Och arme hoe zij ontnuchterd werd
De hekken zijn thans verhangen. De
liberale partij erkennende dat zij niet regeeren
kan, als deze minister weggaat, koos dezer
dagen eieren voor haar geld; gaf hem met
den blos der verlegenheid op de wangen,
zijn hoogstaangeslagenen, die zij hem ont
rukt had, wederen de minister wilde toen
weer wel regeeren. Maar nu naar zijn eigen
zin. Had hij eerst gezegd1 hoogst aan
geslagene op de 1500, nu was hij ondeugend
genoeg, hen nog eens verlegen te maken. Het
zou nu een op de 2000 zijn.
En wat is er toen geschied?
De fiere mannelijke van Houten heeft toen
weer voorgesteld 1 hoogstaangeslagene op
1500 zielen, maar zeide er bij terwijl hij
den minister schuin aanzag, dat hij het
voorstel in zou trekken, als de minister het
niet aangenaam vond.
«Zoete kinderen verdienen een klontje»,
zegt de liberale Amsterdammer, en zij
mochten het voorstel van Houten aannemen.
De minister gaf permissie.
O, welk eene houding
Hier straft de lichtzinnigheid, de ver
waandheid zich zelf.
Er is nog één liberaal blad in Nederland
dat den moed heeft dit te erkennen. Het
is de Amsterdammer, die zijn partij aldus
toespreekt
«Liberale partij, telt gij onder uwe ge-
heele keurbende op het Binnenhof, niet een
held, die zwakken kan bezielen. Wat is
treuriger om aan te zien dan een groot
lichaam dat niet durft?»
En elders, niet minder waar:
«Men ziet het, ook in de staatkunde is
een zedelijke wereldorde waarneembaar.
Onttrek u aan uw taak en plicht, en het
gevolg is dat ge u vernedert en ver
laagt." Deze Grondwet (zoo gaat het liberale
blad voort) kan geen nationale kracht zijn.
Integendeel. Ieder die nog eenig karakter
bezit, ergert en schaamt zich; de minder
hartstochtelijken lachen de heeren uit.
Jarenlang zal de liberale partij gebukt gaan
onder de smaadheid, die zij, willens en
wetens, uit lafhartigheid op zich laadt. De
grondwet, die men ons volk op deze wijs
wil brengen, is een doodgeboren kind;
indien het nog ter wereld komt.
«Is er in heel Europa een parlement aan
te wijzen, zoo slaafsch en krachteloos?»
Tot zoover de Amsterdammer.
Zal o. a. de Middelburgsche Courant den
moed hebben, dit fiere woord van haar
geestverwant over te nemen?
Openbare betrekkingen.
Het artikel, door minister Heemskerk
uitgedacht, om de liberalen uit den brand
te redden, heeft tegelijk de deur der Eerste
Kamer dicht gedaan voor alle geleerde
antirevolutionairen, die niet in een betrekking
werkzaam zijn, welke door de regeering
als openbaar gejjkt is.
Oud-officieren, raadsheeren, professoren
aan Staats-hoogescholen, en alle ambtenaars,
die aan de Staatsruif eten of gegeten hebben
kunnen door dit artikel lid der Eerste Ka
mer worden. Zij toch bekleeden openbare
betrekkingen, terwijl bijvoorbeeld de docenten
te Kampen, en de hoogleeraren aan de
Vrije hoogescholen, al waren zij knapper
dan de eerstgenoemden, nooit in de Eerste
Kamer kunnen komen, want volgens het
artikel bekleeden zij geen openbare be
trekkingen.
Van Brummelkamp en Beets, vaak
waardige vertegenwoordigers op taal- en
letterkundige congressen, mag dus alleen
de laatste lid der Eerste Kamer zijn.
Eveneens zal voor Goossen en Cannegieter
de toegang tot dit hooge regeeringslichaam
openstaan, terwijl die voor dr. Bavinck en
mr. Fabius zal gesloten zijn.
Ja, nog bespottelijker. Mr. Lohman, de
raadsheer te 's Bosch kan door dit artikel
Kamerlid worden. Zegt hij. echter deze
betrekking vaarwel om professor te worden
aan de Vrije Universiteit te Amsterdam,
dan bant dit zelfde artikel dezen Hoogmo
gende weer uit, en stelt een ander in zijn
plaats.
Dit is een ergerlijke achteruitzetting van
de antirevolutionairen. De heer Lohman
had gelijk voor te stellen dit woord (Hopenbaar»
te schrappen. Dan toch kon ieder geleerde,
die een ambt bekleedt, in de Eerste Kamer
gekozen worden. De liberalen waren het
met Lohman eens, want 33 hunner hadden
even vóór paschen gezegd dat zij de Eerste
Kamer wenschten gekozen te zien uit de
geheele natie.
Maar Heemskerk wou het niet hebben.
En toen dan ook de liberale partij moest
stemmen, «smaakte deGoesche afgevaardigde
de voldoening» ('t Is uit de Amsterdammer,
dat wij dit overnemen) «zijn tegenstanders
ter eere van Heemskerk's grondwet allen
te zien neen knikken, terwijl zij jameenden 1
Allen uitgezonderd een tweetal: de
heeren Heldt en v. Diggelen, twee helden,
de eenigen!»
Zondagsrust.
De Goesche afgevaardigde Schimmelpen-
ninck v. d. Oye v. Nijenbeek heeft voor
gesteld dat de grondwet voortaan de zoo
genaamde opening der Kamers niet meer
op den derden Maandag maar op den derden
Dinsdag van September vaststelle.
Blijkbaar heeft deze afgevaardigde het
oog op de heiliging van den Dag des Heeren.
Vele Kamerleden toch kunnen 's Maandags
niet bij evengenoemde opening tegenwoor
dig zijn, tenzij dan door des Zondags op
reis te gaan. Zoo verkracht de grondwet
de consciëntie, of althans zij geeft gelegen
heid tot overtreding van een van Gods ge
boden; terwijl zij het recht op de zondags
rust ook van hen, die nu niet zoo ijn zijn,
min of meer aanrandt.
Dit overwegende, zou men geneigd zijn
te hopen dat dit antirevolutionaire voorstel
er nu eens doorgaat. Immers, vele libera
len strijden voor zondagsrust, gelijk onze
vrienden de zondagsheiliging zouden begeeren.
En toch, lezer! mag onze hoop daarop
niet zoó geheel vast gebouwd zijn, want
reeds meermalen stemden de mannen der
meerderheid anders dan zij meendenen
als minister Heemskerk er zuur om ziet,
zullen zij ook nu terugtrekken.
Bovendien heeft de liberale partij bij deze
grondwetsherziening herhaaldelijk al wat in
de grondwet antirevolutionair, dat wil zeg
gen orthodox riekte, afgestemd of verwijderd.
De gratie Gods afgewezen en de eed geban
nen! Daar dient in het kader der tegen
partij op te volgenWeg met de zondags
heiliging! Van de liberale meerderheid
verwachten wij niets meer.
De aanneming van dit goede amendement,
och had een uit da meerderheid het maar
voorgesteldzou de eerste aangename
verrassing zijn, die zij ons bezorgde.
Nog al meer.
In de zitting van heden liet de minister
de liberalen weer eens gevoelen hoe hij hen
onder den duim heeft. De heeren v. Kerk
wijk en v. Houten hebben met den heer
Schaepman voorgesteld, dat een kamerlid,
die tot minister gekozen wordt, niet als
kamerlid behoeft af te treden. (Zooals men
weet, moet iemand, Lid der Kamer, die tot
een staatsambt bevorderd wordt, aftreden
en is terstond herkiesbaar.) De minister
heeft dit voorstel onaannemelijk verklaard,
en gezegd het niet in de Eerste Ka.-nsr te
kunnen verdedigen!
De liberalen krabbelden toen gedeeltelijk
terug, bij monde van den heer v. d. Loeff,
die uitstel der beraadslagingen vroeg. Heden
moet de zaak beslissen. Wat de liberale
partijvergadering tusschen gisteren en heden
met den minister heeft afgesproken, weten
wij natuurlijk niet. Misschien geven beiden
wat toe; doch hoofdzaak is, o heeren libe
ralen! gij hebt altijd gedacht dat gij den
minister in uwe klem hadt, doch uwe
vergissing was erbarmelijk. De antirevoluti
onaire Kamerclub is wel gedund in ledental,
maar zij is nog fier op hare zelfstandigheid
het vaandel harer beginselen is nog on
besmet. Voor Heemskerk behoeft zij hare
knie niet te buigen. Gij, daarentegen hebt,
tegen wil en dank, uwen meerdere te ge
hoorzamen. De grondwet van Thorbecke,
gij zult het lijdelijk mogen aanzien, wordt
door uw knutselwerk tot grondwet van
Heemskerk gedegradeerd
Wij willen er het beste van hopen
Slechts deze vraag zij ons vergund
Durft de liberale partij het op zich te
nemen, waar zij altijd de wetgevende macht
naar de Tweede Kamer toegetrokken heeft,
dat nu ten slotte de minister toch in alles
zijn zin krijgt en dus feitelijk de minister des
Konings alleen de wet geeft?
Ons is het natuurlijk wel, maar met de
leer der liberale partij zijn deze dingen toch
zeker niet te rijmen
St. Petersburg, 21 April. Zes deelnemers
aan den jongsten aanslag op den keizer
zijn opgehangen; de overigen zijn tot levens
lange vestingstraf veroordeeld.
Weenen, 21 April, Er heeft eene ont
moeting plaats gehad tusschen eene bende
uitgewekenen en bulgaarsche troepen, waarbij
eerstgenoemden vier man verloren.
Berlijn, 21 April. Bij het debat in het
Huis der Afgevaardigden las Windthorst
eene verklaring voor, dat het centrum, na
het pauselijk schrijven, vóór het kerkelijk
wetstontwerp zal stemmen. Gneist bestreed
het, terwijl Bismarck verklaarde bij ver
werping van het wetsontwerp uit den
pruisischen staats-dienst te zullen treden
om zich geheel aan de belangen van het
rijk te wijden.
De Iersche dwangwet is na een vijf
daagsch debat, zonder stemming aangenomen
Men zal zich herinneren, hoe bij den
jongsten verkiezingsstrijd in Duitsehland
het Centrum zoo te zeggen geplaatst werd
voor de keus tusschen zijn leider Windt
horst en den paus. In welken zin het besliste
bleek reeds uit de stemming, en even
duidelijk, nu niet minder dan 180 ultra-
montaansche bladen een algemeene oproe
ping der vereenigde Roomsche pers in
Duitsehland behelzen, om den hoogstver-
dienstelijken aanvoerder van het centrum,
Dr. Windthorst, de onveranderde vereering
en dankbaarheid der katholieke bevolking
te bewijzen, door het bouwen van een tweede
door hem gewenschte, Roomsche kerk te
Hanover. De zaak is te beschouwen als
een uiting tegen de tegenwoordige gedragslijn
van den Paus, aangezien Windthorst niet
dan op het stellig bevel van den paus voor
de kerkelijke staatkundige wetsontwerpen
stemmen wil.
Wat de Keizer van China eet.
Hoe hooger in rang hoe fijner tafel, is
nergens meer waar dan in China. In dit
opzicht zijn Jde Chineezen met de oude
Romeinen te vergelijken. Volgens de voor
schriften zijn 8 gerechten bestemd voor
den Keizer, deze zijn: berenpooten, de
staarten van damherten, eendentongetjes,
eieren van de sidderaal, kameelbult, apen-
lippen, karperstaart en ossenmerg. Zulk
een spijskaart brengt een Chinees in ver
rukking, iemand die zulke spijzen dagelijks
op tafel heeft, is geen menschmaar alleen
de «Zoon des Hemels», zoo noemt men den
Keizer van China, mag zoo smullen.
De kiesvereeniging Eendracht maakt
Macht te Middelburg heeft als candidaat
voor het lidmaatschap van den gëmeenteraad
gesteld den heer jhr. mr. W. H. Snouck
Hurgronje. Tot plaatsvervangend afgevaar
digde bij de Liberale Unie werd gekozen
de heer H. Snijders.
Meliskerke. Van hier werd verzonden een
adres van instemming met het adres van
Ir. mr. W. v. d. Berg van Voorthuizen,
tegen den vaccinedwang. Het bevatte
118 handteekeningen.
Ook van Nieuwdorp en Aagtekerke gingen
dergelijke adressen uit.
Wolfertsdijk, 16 April 1887. Heden
morgen te 9 uren werd openbare raadsver
gadering gehouden. Alle leden waren pre
sent en een tiental hoorders. De notulen
werden na eene opmerking van een lid
goedgekeurd. Mededeeling werd gedaan dat
de kas op 1 April jl. was opgenomen en
daarin was bevonden zooals wezen moest