CHRISTELI JK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
YOOR ZEELAND.
1887. No. 59.
Dinsdag 19 April.
Eerste Jaargang
VERSCHIJNT
elken MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
EN
F. P. D'huy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Fransen v. d. Putte.
Binnenland.
Landbouwbelangen
ZEEUW,
Prijs per drie maanden franco p. p. 1'0,95
Enkele nommers-0,02y2
UITGAVE VAN
G. M. Klemkerk, te Goes
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Deze oud-minister heeft in de EersteKamer
weêr eens gesproken, waarvoor alle partijen
hem dankbaar mogen zijn. Veel van wat
ook deze liberaal ons heeft aangedaan kun
nen wjj vergeten, sinds hij zoo in het oog
loopend afwijkt van zijne partqgenooten, die
zich blind turen op kommaatjes en puntjes
in de Grondwet, en onderwijl de zaken van
onze zinkende koloniën blauw blauw laten.
Wel kan de wakkere oud-gast nog inde
verste verte niet in de schaduw staan van
den antirevolutionair Keuchenius, wiens ken
nis van Indische zaken veel verder reikt,
en wiens waakzaam optreden tot twee malen
toebq conversie en bij Biliton-concessie,
het vaderland met miljoenen guldens be
voordeelde. Maar men vergete niet: Fran
sen v. d. Putte behoort tot eene partjj, die
lang van meening was dat zij alleen gelijk
had, en het dus niet noodig achtte in het
regeeringsbeleid der vrienden touten te ver
onderstellen. Met dezen sleur heeft deze altijd
ronde liberaal in de Eerste Kamer gebroken
en den minister van kolonie,j aan den pols
gevoeld over de volgende punten
Is het waar dat wij weer een bloedigen
aanval op Atjeh te verduren hadden?
Heerscht de beri-beri zoo erg op AijeU? Is
het onderzoek van dr. Pekelharing al zoo
wat bekend Hoe is het met de moeielqk-
heden op Loewoe (Celebes i?
De minister beantwoordde deze vragen
met de hem eigen luchthartigheid. Het
was zoo erg niet, als men wel gedacht had.
Hij, minister, wist dat dan ook wel. Die
barrisan (Inlandsche hulptroepen) waren
niet naar Atjeh gegaan, omdat wij te weinig
volk hadden, o neen 1 alleen maar, opdat
de anderen dan nog eens goed konden ge
oefend, worden!! En nu zijn er daar wel
enkelen van die hulptroepen door beri-beri
aangetast, maar och, dat gebeurt zoo dikwijls
met versche hulptroepen. Verwondert u
daarover toch niet, mijne heeren! Geen
betere maatregel dan ze weg te zenden!
En is de ziekte nu erger op Atjeh Wel
neen, dat kan niet, want de regeering had
immers geseind dat er geen aanvullingstroe
pen nog noodig waren Dat zou immers
niet kunnen, als er zooveel zieken waren
En dan op CelebesOch, dat is ook al
veel te erg voorgesteld. Ik heb aan den
gouverneur-generaal geseind wat er van
de zaak aan was. Och, eigenlijk was het
niet noodig daarop te antwoorden want hij,
minister, wist van te voren dat het zoo erg
niet zou wezen. Want waren er onlusten
geweest, dan zou dat wel in het telegram
gestaan hebben (Net of de heeren Tjio-
mas vergeten zijnEr was, ja er was
iets met het staatje Loewoe. Och, dat
zit'em zeker in een verandering van con
tract. Daar willen de menschen in Indië
niet altijd even gauw aan. En nu probeert
de ambtenaar wel om die menschen met
goede woorden tot berusting in het nieuwe
contract te krijgen, maar als dat niet helpt,
wel n« dan laten wij hun maar eens een
paar oorlogschepen zienHet zal wel
schikken.
Onverbeterlijk luchthartig van toon en
inhoud, niet waar lezer Den minister
Sprenger v. Eijk hoorende zou men zoo
zeggen Er is in Indië geen wolkje aan
de lucht. Het is daar alles rozekleur
•Of Fransen v. d. Putte van de rede ge
diend was Hij noemde haar een kalmeerend
drankje. Maar hij vond toch goed den
minister nog enkele vragen te doen. Hij
verlangde daarop geen dadelijk antwoord.
De minister kon er den tijd van nemen,
om de stukken in te zien en dan
schriftelijk te antwoorden. Het was naar aan
leiding van het Adres van honderd officieren
en oud-gasten uit Indië, enz. die aan den
Koning schreven dat volgens heteenparig
oordeel van alle deskundigen land-en zee
macht in Neerl. - Indié in een toestand
verkeeren, die allerbedenkelijkstis.Hij vroeg-:
1. Is ons leger voldoende ingericht om
orde en rust in Indië te handhaven
2. Is de bewapening van infanterie en
artillerie voldoende
3. Is buitengewone aanvulling noodig
door de beri-beri-ziekte?
4. Welke maatregelen neemt gq dan
5. Is onze zeemacht in voldoenden staat
om rust in Indië te handhaven?
Over deze vragen later.
Dankbaar voor Fransen v. d. Putte's
optreden, moeten wij het tevens betreuren
dat door onze vrienden in de Tweede Kamer
op deze dingen reeds lang vóór hem ge
wezen is; door Keuchenius, v. Loon, De
Jonge, v. d. Hoop en anderen. Zoo komen
de liberalen zachtjes aan op den weg dien
de antirevolutionairen voor hen gebaand
hebben. Onderwijs en Atjeh 1 Tegen beiden
hadden zij gewaarschuwd, doch zonder
vrucht.
Zullen er nu meer vruchten kunnen ge
zien worden, nu zelfs een Fransen v. d.
Putte de regeering tot twee malen toe aan
haar politieke jas trok
Goes. De commissie in zake de zomerdienst
regeling op de lijn Roozendaal-lissingen
verzendt een adres aan den minister van
Waterstaat. Zij vermeldt daarin dat bij de
laatst vastgestelde dienstregeling de laatste
trein in westelijke richting opgeheven zijnde,
daardoor in het bijzonder benadeeld werd
het verkeer met Holland, Brabant en Belgie
Dat niettegenstaande het protest der Zeeuwen
tegen deze wijziging, nu weder een wijziging
is voorgesteld, door twee lokaaltreinen te
doen vervallen. Het adres sluit zich aan
bij dat van Middelburg, en wijst nogmaals
op het ongerief van het verloren gaan van
den trein die thans te 12 uur te Goes aan
komt, het uur verlaat waarop Goes met
omliggende gemeenten van uit Amsterdam
kan bereikt worden. En hoe de gelegen
heid voor de gemeenten beoosten Goes, deze
gemeenten te bezoeken tusschen 11,59 en
2,43 vervalt. Hoe door verlating van het
uur van aankomst der met dien trein ver
voerde post de oesterhandelaren te Ierseke
en Krabbendijke, geen bestellingen meer
kunnen uitvoeren, met den trein van 5 uren
in de richting van Engeland.
Hoe het bezoeken van Middelburg ter
behandeling van zaken voortaan na 12 uren
slechts éénmaal meer mogelijk zal zijn,
daar de gelegenheden vervallen, gelijk thans
een bezoek te brengen tusschen de uren
11,592,43 en 4,558,5, wil men althans
den tijd hebben zich uit het stationsgebouw
te verwijderen.
Van dit adres wordt een afschrift gezon
den aan den heer directeur-generaal der
maatsch. tet expl. van staatsspoorwegen.
Jhr. mr. J. Röell heeft Zaterdag, ten
paleize te Amsterdam in handen van Z. M.
den Koning den eed afgelegd als lid van
de Eerste Kamer.
's Gravenpolder. De gemeenteraad nam
een voor deze gemeente zeer gewichtig be
sluit. Er werd namelijk besloten om een
contract aan te gaan met Baarland en
Hoedekenskerke voor 12 jaren om geza-
mentlijk een geneesheer te benoemen, welke
in laatstgenoemde gemeente zal moeten
wonen. Onze gemeente zal dus nog 12
jaren met zoovele andere het lot moeten
deelen van geen eigen geneesheer in baar
midden te zien.
Niet aanlokkelijk om alhier te komen of
te moeten wonen. G. C.
Ierseke, De verkiezing voor een lid van
den gemeenteraad alhier is bepaald op
Woensdag 27 April a. s.
Bij Kon. besluit ziju subsidiën ver
leend, boven en behalve de vergoeding
bedoeld bq art. 45 der wet 1. o., aan de
navolgende gemeenteu: Ellewoudsdijk f 750,
Heinkenszand f 600, Westkapelle f 1850.
De opening der stoomtram Bres-
kens -Maldeghem zal plaats hebben op
Zaterdag 7 Mei en Zondag 8 Mei.
De Koning en de Koningin hebben
gisteren morgen de godsdienstoefening in
de Nieuwe Kerk bijgewoond onder het gehoor
van ds. Adriani, die tot tekst gekozen had
Joh. 20 vers 19&«Vrede zij u lieden.»
Het prinsesje stond aan het raam van het
zijbalkon de terugkomst harer ouders af te
wachten. Ds. Adriani dineerde ten paleize.
H. H. M. M. bezichtigden nog de Muider-
poort en Artis. Zij werden luide toegejuicht.
Te Amsterdam zal den 12 Mei a. s.
de jaarlijksche Algemeene Vergadering plaats
hebben van het Nederlandsche Genootschap
tot zedelijke verbetering van gevangenen.
Het Hoofdbestuur zal dan de bespreking
voorstellen van de vraag, of en in hoeverre
het op den weg van het Genootschap ligt,
zijne zorg uit te strekken over voorwaardelijk
ontslagenen (naar art. 15 en volg. van het
Wetboek van Strafrecht.)
VACCINED WANG.
Het bond tot bestrijding vau vaccine-
dwang vergaderde gisteren te Utrecht onder
leiding van Mr. Keuchenius. Deze begon
met te zeggen, dat het niet uit onverschil
ligheid was, dat het bond de adressen uit
Voorthuizen c. s. niet steunde, maar wijl
de grondwetsherziening de aandacht van
deze adressen afhoudt, en men voorzichtig
moet zijn, door ontijdig aandringen niet de
halve vrienden tegen onze zaak in te nemen.
Er werd op zqn voorstel besloten de rest
van de kosten van het proces dat ter hoog
ste instantie een ongunstigen uitslag had
voor de Zaandamsche onderwijzeres, uit de
kas te vergoeden; waarop de heer v. Asch
v. Wijck voorstelde dat gezegd wierd, dat
de bondskas niet steeds beschikbaar zal zijn,
om dergelijke proceskosten te vergoeden.
De voorzitter wenschte de vergadering
geluk met de toetreding van dr. Furnee,
arts te De Meern, waardoor het Bond de
vervulling van zijn wensch naar een eigen
tijdschrift nader komt. Het steeds klimmend
aantal leden bedraagt 538. Het batig slot
is f770.
Er werd medegedeeld dat te Rotterdam
huisonderwijs gegeven wordt, wat voor ieder
kind op t30 komt; daardoor ontgaat men
den vaccinedwang. Tevens dat de miliciens
wel eens gedwongen worden zich te laten
revaccineeren, en met gemoedsbezwaren de
spot gedreven wordt. Te Amsterdam o. a.
zei een officier tegen een roomsch milicien
die gemoedsbezwaren had«Roomschen
hebben geen gemoedsbezwaren, ik weet
het, want ik ben zelf ook roomsch.» De
heeren Keuchenius en dr. Voorhoeve werden
in het bestuur herkozen.
De voorzitter bestreed voorts den vaccine
dwang op grond van de sterfte-statistiek.
In Rotterdam b. v. waar een uitmuntend
stelsel van inenten is, stierven 28 percent,
in Oud-Beijerland, met verwaarloosde inen
ting 29 percent. Hierop zei de heer v. Asch
v. Wijck dat men niet de vaccine, maar
den dwang bestrijden moet. Daarom geen
cijfers in den strijd gebracht maar feiten
dat inenting den dood ten gevolge had, dan
tocli mag .de regeering zedelijk niet langer
den vaccinedwang handhaven.
De volgende samenkomst zal te Rotterdam
plaats hebben.
Homoepathie.
Dinsdag is de I32ste verjaring der geboorte
van Dr. Hahneman, uitvinder dezer genees
wijs, in verschillende landen van Europa en
in Amerika door de voorstanders der homeo
pathie gevierd. Te Parijs hebben dehomeu-
patische geneesheeren en apothekers eea
feest gehouden. Van de eerste telt men
tegenwoordig' aldaar 100, van de laatsten 10.
Ook zijn er een tiental grootere en kleinere
homoepatische ziekenhuizen, twee vereeni-
gingen en drie bladen ter bevordering der
homeopathie, In de departementen telt
men 200 homoepathische geneesheren, on
gerekend degenen, die zoowel allopathisch
als homeopathisch behandelen. Aan bedoeld
feest zat Dr. Tessier voor, die in een rede
met behoud der oneindig kleine hoeveelheden
bepleitte, welke maar al te veel volgelingen
van Hannemann, zeide hij, geneigd schenen
te laten varen. Er werden dronken inge-
stelt op de vrije wetenschap afschaffing van
het universitair monopolie, aansluiting van
alle homeopathies der wereld. Andre Theu-
riet droeg een dichtstuk voor.
Wordt het niet tijd, dat ook in Nederland
deze geneeswijs, voor welke zooveel stemmen
opgaan, naast de andere een plaats inneme
Eindelijk is dan weer iets omtrent de
landbouwcommissie vernomen. De heeren
hebben vergaderd, zich in commissie afdee-
lingen gesplitst, voorzitters en secretarissen,
van die afdeelingen benoemd, ziedaar alles
van af September 1886 tot April 1887,
wat van die commissie is vernomen.
Waarlijk, de landbouw, die thans eerst
nu ook de prijzen van het vee dalende zijn,
nu het vet vee daarbij zeer moeilijk te
verkoopen is, met recht den druk der tijden
gevoelt, is door het optreden van zoo een
comm ssie, weinig, zeer weinig gebaat. Onze
eerste voorspelling, vroeger gedaan, dat de
landbouwer van het samenstellen dezer
commissie volstrekt geen heil kon verwach
ten, omd t ze, voor ze werkelijk iets deed,
veel kostbaren tijd en geld zou doen verloren
gaan, is in dezen bewaarheid. Zeven maan
den gingen heen, zonderdat de commissie
jets uitvoerde. De landbouwer zag overal
