CHRISTELIJK-
NJ. EUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
1887. No. 47.
Zaterdag 12 Maart
Eerste Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTEXTIEN
Om Gods wil of uit eigen
belang
Binnenland.
Tweede Kamer.
j
ZEEUW,
elken MAANDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,65
Enkele nommers- 0,02 y2
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
VREEST GOD; EERT DEN KONING.
(Slot.)
De Machten zijn uit God en de Opper
macht der volken?
Historisch is ze een waan; den volken is
z' een ban
Waarvan geen menschlijk woord een land
ontheffen kan.
Da Costa.
We zagen in ons vorig artikel, dat Gods
Woord, die oude Bijbel, uitnemende begin
selen aangeeft voor de verhouding van Vorst
en Volk; en in het bizonder zijn die begin
selen toepasselijk voor Nederland, dat zijn
Vorstenhuis van God ontving, en welks ge
schiedenis onafscheidelijk met onze historie
is verbonden. Den Koning te eeren, als
Vorst bij de Gratie Gods is dus (les Volks
dure plicht.
Doch hoe is 't nu vraagden we. En
dan, bij het beschouwen van den tegen-
woordigen toestand, moeten wij toestemmen
dat die hemelsbreed van wat ons ideaal is
verschilt Nu dedt om slechts op een
punt te wijzen de Koning met de Sta
ten Generaal, dus het volk, de wetgevende
macht. Beiden dus watevenveel te
zeggen. En achter de schermen wordt
geleeraard, dat de Staten Generaal de wet
ten maken, die de Ministers, dienaars des
Konings, opstellen. En onze Koning Die
geeft ze kracht van wet. Altijd: als de
vertegenwoordigers des volks ze goedkeuren.
Het Volk dus de landheer; de Koning
rentmeester of administateur.
Wiens schuld is dit nu Dat is de schuld
der Liberalen, doch van dezen niet alleen,
het is de schuld van het Liberalisme, dat
revolutie is, en rust op machtsoverschrijding,
niet op Gods wet; rust op volkssouvereini-
teit, niet op het Gezag Gods. En van Li
beralisme zijn Conservatieven en Liberalen
de dragers geweest ook wel Christenen
hebben zich in dienst van dit Gods gezag om-
verstootende beginsel gesteld. Helaas I welk
een kortzichtigheidDoch tegenwoordig
en in de laatste jaren stellen de i Liberalen
er een eer in zoo te heeten. En dit re
volutionaire beginsel, voorgestaan bijna heel
deze eeuw ook na 1813, door de Regeer
ders onzes Volks, is ook een zuurdeeg, dat
alles doorzuurtdaarom helpen geen huis
middeltjes er tegen, maar moet het kwaad
naar de bron terug.
De Liberalen achten hun leer, hun «dogmas
alléén wenschelijk, alleen in het belang van
land en volk zij kunnen niet toegeven
dat iemand anders recht heeft niet liberaal
te zijn. Wij -chr. historischen achten
ons beginsel ook alléén het ware, doch dit
onderscheid bestaat er dat wij nummer
één ieders denken en belijden vrijlaten
om daarna door overreding en overtuiging
te trachten de overwinning te behalen.
Recht voor elk is een onzer beginselen.
Dat sluit der Liberalen beginsel uit. Daar
om zorgen zij dat hun beginselen doordrin
gen in kerk en school en Maatschappij.
Daarom zijn het slechts enkelen, wier
rechtsgevoel sterker is dan hun leer, die
inzien dat het hedendaagsch Liberalisme de
grootst mogelijke onverdraagzaamheid in
zich sluit. Zij, de Liberalen hebben recht
waarom Zij zeggen het. Zij zeggen
het dus het is zoo. Een eirkelrede-
neering dus, die op geen uitgangspunt bui
ten hen zelf rust. Vandaar hun vrees om
aan onze wer.schen te gemoet te komen.
Van daar hun jarenlange, stelselmatige ter
zijdestelling van hun rechtsgevoel, waar
door zij ons anti-liberalen, gelijke mede
burgers, dat zij zeer wel weten, opdrin
gen Rijks hooge, middelbare, lagere scho
len, vlak tegen wat ons het heiligste is in
vandaar dat zij zich zelfs inbeelden het mo
nopolie van wetenschap en gezondheids
kennis te bezitten en ons een wetenschap
opdringen en een vaccine op den hals
schuiven met zedelijken dwang.
Zij vreezen voor elke vrije, organische
ontwikkeling des volks, en voor het uit
spreken zijner begeerten, vóóral bitter
tegenstaande en spottende met die van het
christenvolk. Van daar dat zij hemel en
aarde bewegen tegen ons beginsel, ons be.
ginsel, dat ieder onder alleen recht heeft
op zijn kinden het dus moet kunnen
zenden naar die school, die de opvoeding,
in huis begonnen, voltooit en de Regeering.
als tak van Armenzorg alleen bijdraagt voor
on- en minvermogenden, en voor A betaalt
die zijn kind op de openbare; voor B die
't op de Roomsche, voor C, die 't op de
Christelijke school hebben wiL Doch dat
mag niet!
Wij begeeren neutraliteit der Regeering
inzake de school, inzake de kerk, doch staan
met onze gansche ziel tegen een neutrale
school en een neutrale kerk. Dat zijn on
dingen. Loslating van het gezag Gods,
het liberalisme bewijst het, loopt uit op
schending der vrijheid, der heusche vrijheid,
die geen carricatuur er van zijn wil.
En onze Koning persoonlijk moet onschend
baar ongevoelig blijven. Zijn persoon
lijke meening, zijn vorstelijke bevoegdheid
afhankelijk van de heft plus een der Staten
Generaal, het volk dus, bovendien aller-on-
gelukkigst vertegenwoordigd. Onze Koning
is, in der Liberaleu stelsel, een schoone buste,
gereden in een rijk versierden wagen, ja
zeker, ook bewonderd, doch levenloos.
Dus het Oranje-huis wordt dan niet door
de liberalen bemind? Betrekkelijk ja. De
natuur gaat wel boven de leer. Doch krach
tens hun beginselwaarvan zij toch de lo
gische gevolgtrekkingen wel eens onder de
oogen zullen zienvereeren zij dit niet om
Gods Wil. En nu alles letterlijk naar hun
zin gaat, nu de wind liefelijk in hun zeilen
blaast; en het scheepje zonder tegenspoed
het frissche sop doorklieft, nu, ja, eeren zij
den Koning. Doch stelt het ware eens
anders. Stelt: de Koning hadde in 1878
geweigerd de ongelukswet op het onderwijs
te teekenennu door zoo veel liberalen ver
oordeeld, na het ten koste leggen van mil-
lioenen schats Wel, dan ware de zaak
eenvoudig geweest. Niet namens God,
maar op gezag des Volks regeert de Koning.
De liberalen zijn het volk in hun oogen.
Wat anders, dan, consequent gehandeld, de
souvereiniteit ontnomen als in 1795? Het
volk, de landheer, ontslaat den ontrouwen
Rentmeester.
Intusschen we verstaan dit wel zal
dit nu nog niet gebeuren. Maar die wind
zaait, oogst storm. Het jongere geslacht,
vergiftigd door de geschriften van «denkers»
als Multatuli en Busken Huet, en anderen
consequenter dan hun papa's, en wars van
weifelen, geloovende dat «tweemaal twee
vier is, en wat daar buiten ligt uit den
booze» - Wat zal dit do.n
Er is dus een eeren van Oranje om Gods
Wil als wij gelooven, dat God de bron
is van alle gezag. Er is ook een eeren, een
uitbundig eeren fit eigenbelang. Wat
kiest gij Q. N.
Goes. De heer Heyse, lid van Gedepu
teerde Staten te Zieriksee hield gisteren een
zeer boeiende voordracht over «het ware en
het valsche SocialismeHij weerlegde de
theorieën der socialisten, wees op de onvol
doendheid der geneesmiddelen, als philan-
tropie, coöperatie en wettelijke bepalingen,
en prees aan het eind zijner rede verbroe
dering en samenwerking, aflegging van alle
egoisme, ook tegenover den Staat, als het
beste geneesmiddel aan.
Wjj kunnen om de weinige beschikbare
plaatsruimte van deze rede niet veel zeggen.
Wij waren het in vele opzichten met den
heer H. eens. Toch liet zijne met warmte
van overtuiging uitgesproken rede ons koud.
Heeft de heer H. uitwendig veel overeen
komst met wijlen minister Modderman, ook
hierin komt hij met dezen staatsman over
een dat hij een moderne dweeper kan ge
noemd worden.
Zoo schoon was het stelsel dat deze hu
manist voor zijne hoorders optrok, dat zij
hem luide toejuichten, waar zij van schaamte
hadden behooren te blozen 1
Spreker zei onder luid applaus dat we
ook in de betaling onzer belastingen eerlijk
moeten zijn, en niet anderen voor ons laten
betalen. Eilieve, waar blijven én spreker
én hoorders dan met hunne openbare school,
waar zij goedvinden hunne kinderen mede
op onze kosten heen te zenden? Waar de
voorstanders der christelijke school hooge
belastingsommen voor moeten opbrengen en
dan daarbij nog hunne eigen scholen moeten
onderhouden, waarmede zij tegen het goed-
koope of kostelooze Staatsonderwijs kunnen
concurreeren.
Indien het laatst aangehaalde bijbelwoord
«De sterken zijn er voor de zwakken», in
den Bijbel staat, dan mogen alle staatsbur
gers, die gisteren in de Prins van Oranje
samen waren, wel eens beginnen met deze
spreuk in beoefening te brengen.
Des sprekers voordracht had hier en daar
een vroom, een bijbelsch tintje, wat zeker
wel in den smaak zal gevallen zijn. Mits
men van het vraagstuk der zonde af blij ve
en de verbetering van zich zeiven, van
zich zeiven uit mogelijk zij, kan men een
liberaal nog wel met een woordje uit dien
bijbel vangen. Niet te onpas voor lezers
die telkens uit het staatkundig blad de
Goesche Courant zooveel over doleerende
kei-ken, zelfs over den kinderdoop te lezen
en te genieten krijgen
Uit Goes ging een adres naar de Tweede
Kamer, in zake vaccinedwang. Ook een
van den kerkera-ad der Ghr. geref. te Veere,
van 106 ingezetenen uil Krabbendijke, en
van eenige ingezetenen van Hoedekens-
kerke en Nisse. Het Goesche adres bevatte
259 handteekeningen.
Sluis, 8 Maart.
In een onzer vorige nummers meldden
wij, dat er thans eene derde voordracht
ztu zijn opgemaakt voor een directeur van
den stoomtram BrekensMaldeghem en dat
deze bestond uit de heeren Heuff en de
Voogt.
Men bericht ons nu, dat dit niet geheel
juist is.
Er is geene voordracht, maar wel eene
aanbeveling door commissarissen zooals de
statuten der vennootschap voorschrijven, op
gemaakt en daarop komt voor in de eerste
plaats de heer De Voogt en in de tweede
plaats de heer Heuff. De benoeming zal
vermoedelijk den 16en dezer plaats hebben.
Eindelijk is de heer II. G. Ilammacher
notaris te Groede en lid der Prov. Staten
weder als commissaris opgetreden.
Uit Aardenburg schrijft men ons
Verleden Maandag heerschte hier eene
ongewone drukte. Het muziekcorps trok
's voorm. naar buiten de gemeente om de
locomotief «Aardenburg», in te halen die
met een postwagen van den tramdienst ach
ter zich, weldra kwam aanstoomen waarin
eenige autoriteiten van den dienst waren ge
zeten langzaam reed men toen door tot
op de Markt, waar halt werd gehouden en
deze heeren door burgemeester en wethou
ders werden gecomplimenteerd Gezamenlijk
stapten de heeren alstoen naar het raadhuis
om zich te versterken's middags werd
naar Maldeghem doorgestoomd, voortdurend
gaat men voort ook materialen in die rich
ting aan te voeren.
Jhr. mr. W. H. de Savornin Lohman
uit Groningen heeft in een debating-club
van Rechtsgeleerden verdedigd de stelling
«Gemeenten, deel uitmakende van het
Ned. Herv. Kerkgenootschap, behouden na
uittreding uit dat Genootschap haar recht
op de tractementen, pensioen en andera
inkomsten, die zij ingevolge art. 168 der
Grondwet genieten.»
De rechtsgeleerden hebben blijkbaar nog
niet tot een onbevangen onderzoek in deze
kwestie kunnen komen, want met algemeene
stemmen min één werd de stelling verworpen.
De Raad van State heeft ongegrond
verklaard het beroep van den gemeenteraad
van O. en W. Souburg tegen een besluit
van Gedeputeerde Staten van Zeeland tot
vaststelling der jaarwedde van den hoofd
onderwijzer.
Benoemd tot griffier bjj de rechtbank
te Zierikzee, mr. J. Lechner te Schiedam.
Er is een request aan den Koning
verzonden om een wet te maken waarin
aan politieke misdadigers (zooals nu Domela
Nieuwenhuis) geen gelijke straf met misda
digers van een ander soort wordt opgelegd.
Het request is mede onderteekend door
dhr. dr. P. O. F. Frowein, vroeger te Goes.
Met de grondwetsherziening vordert het
langzaam. De liberalen voeren het hoogste
woordzij nemen veel van den nationalen
tijd af, om lange redevoeringen te houden
over bijzaken, waarvan de natie, niets be
grijpt, terwijl over de hoofdzaak, wat de
natie verlangt, eenvoudig gezwegen wordt.
Reeds bij het vorige ontwerp tot herzie
ning wist de Rechterzijde, door de natie ge
steund, de Kamer te bepalen bij de nood
zakelijkheid van de wijziging der onderwijs-
paragraaf, zonder welke de geheele herziening
niets beteekende. Doch de liberalen verwierpen
