NIEÏÏWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
1887. No. 37.
Zaterdag 5 Februari
Eerste Jaargang.
7
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Het Weekblad van Zeeuwsch-
Vlaanderen, Westelijk deel.
Binnenland.
Mjy v
elken
MAANDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,65
Enkele nommers-0,02y2
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
«Herzie U zeiven.» Dit woord van wijlen
den minister Modderman kwam ons voor
den geest toen we dezer dagen in het
bovengenoemd blad een stukje lazen, geschre
ven naar aanleiding van een ingezonden
stuk in de Scheldebode, waarin een toe
schouwer aan de katholieken den raad gaf
om met de antirevolutionairen in de politiek
hand aan hand te gaan. De Redacteur van
het Weekblad is het daar natuurlijk vol
strekt niet mede eens en gelooft ook dat
die raad in het 4e district niet door velen
zal gevolgd worden. Waarom niet? Wel
dood eenvoudig omdat 'tgeen hier door de
antirevolutionairen wordt verricht waar
lijk hunne goedkeuring, namelijk die der
katholieken, niet erlangt. Nu begrijpen
wij inderdaad niet wat hier dan toch wel
speciaal in 't4e district door de antirevolu
tionairen wordt verricht.
Het Weekblad is overigens op dit punt
een geheel andere meening toegedaan dan
de inzender van het stuk in de Scheldebode,
Het wenschte namelijk dat de kerkelijke
partijen opnielden Staatkundige te zijn.
Eilievewanneer dit onzerzijds werd
beweerd dat de antirevolutionaire partij geen
kerkelijke, maar Staatkundige partij was
(zooals zij werkelijk is) wie hebben dit dan
gewraakt? Immers de liberalen met het
Weekblad incluis. Nog meer. Bij de
verkiezingen «voor de Staten en de Tweede
«Kamer moet alleen worden gevraagd
«heeft die man verstand van zaken en lust
«om ze te behartigen, niet of hij liberaal
«is of clericaal.»
Verbazend wat een ommekeer in een
korten tijdl
Toen wij onzerzijds bij de verkiezingen
van 1886 voor de Tweede Kamer beweerden
dat onze antirevolutionaire afgevaardigden
in die Kamer de belangen van hun district
zeer goed hadden behartigd, dat zelfs, zonder
hunne krachtige medewerking de tram in
dit district niet eens zou zijn tot stand ge
komen (wat we nog steeds volhouden) toen
werd die bewering leugenachtig en onwaar
genoemd door het|JWeekblad; dat blad zou
de geschiedenis van den tram wel eens
anders aan zijne lezers vertellen. (N. B.
We zijn die mededeeling altijd nog wachten
de.) Toch moesten deze heeren worden be
streden omdat zij antirev. waren.
Uit het Weekblad vernemen wij nu ook
dat liberale afgevaardigden niet aarzelen
broodvallen uit te zetten als men hun niet
vleiend genoeg naar den mond spreekt
Wie had dit nu van die beste, brave en
godsdienstige liberale afgevaardigden durven
denken En als wij dit eens gezegd hadden
Volgens dit blad is 'teerste beginsel van
liberaal te zijn: niemand om zijn denkwijze
te vervolgen of te benadeelen.
Mooie woorden voorzeker, maar als men
daaraan het hedendaagsch liberalisme (met
dat van 't Weekblad er bij) wil toetsen,
dan is het resultaat al zeer pover.
Een proefje uit de velen: Toen onlangs
te Amsterdam een deel van den kerkeraad
meende om des gewetenswil zich niet langer
te mogen onderwerpen aan reglementen,
en de wettige kerkvoogden het beheer der
kerkelijke goederen in 't belang der gemeente
zoolang wilden behouden totdat die
zou zjjn beslist of door den rechter zou
zijn uitgemaakt, toen konden de liberale
bladen geen woorden genoeg vinden om
daarover hunne afkeuring te kennen te
geven. Allerlei liefelijkheden werden dan
ook hun naar 't hoofd geslingerd, zooals van
paneelzagers, inbrekers enz., enz.
ledereen herinnert zich nog zeer goed
hoe b. v. de heer Lohman in Goes van
liberale zijde bestreden werd om. zij n aandeel
in die kerkelijke zaak.
En wat deed het Weekblad nu?
Hierover zijne afkeuring te kennen geven
Die dat meent vergist zich. Het zong in
dat koor duchtig mede. «Niemand om zijne
denkwijze benadeelen.» Maar wat geschiedt
nu op onderwijsgebied? Ofschoon er dui
zenden inwoners van Nederland zijn die
het openbaar lager onderwijs r.iet begeeren,
moéten zij toch daaraan me ie betalen? Is
dit soms geen benadeelen of hoe noemt het
Weekblad dit dan?
Waarlijk ons is het niet te doen om te
regeeren, maar we verlangen dat ons recht
worde gedaan en zoolang de liberale partij
dit niet doet is zij niet liberaal en verbeurt
zij het recht om te spreken zooals het
Weekblad doet.
Ten slotte nog een enkel woord. Zooals
wij meermalen hebben opgemerkt, volgt
het Weekblad tegenwoordig een andere
taktiek dan vroeger. Het weert zich bij
elke gelegenheid om de kath dieken tegen
de antirevolutionairen op te zetten, die als
de grootste vijanden der katholieken uit
te maken en dan de liberalen natuurlijk ah
hun beste vrienden voor te stellen. Ieder
begrijpt met welk doel. De katholieken
hebben evenwel nog gezond versland ge
noeg om zoowel het eene als het andere
op zijn rechte waarde te schatten.
KIEZERS!
«Ieder, die in de Rijksbelastingen is aan
geslagen, waardoor het gevorderde wordt
verkregen om kiezer te zijn voor den Ge
meenteraad, de Provinciale Staten en de
Tweede Kamer, wete dat hij vóór 15 Febr.
a. s. zijne aanslagbiljetten moet overleggen
bij het Hoofd der Gemeente, om zich als
nog van zijn rechten als kiezer te verzekeren.»
Art. 7 der Kieswet.
Goes 4 Febr. 1887. Het programma van
de feestviering alhier is samengesteld als
volgt
Feestelijke ontvangst van de muziekkorp
sen, aan het station.
Optocht der schoolkinderen.
Vereeniging der kinderen in de verschil
lende schoollokalen, alwaar hun een ver
snapering zal worden aangeboden.
Parade der dienstdoende schutterij.
Feestrede, uittespreken door dr. R. A.
Piccardt in het gebouw der Ned. Herv. Kerk.
Feestcantate van den heer Coenen (woor
den Fiore della Neve), uittevoeren door een
mannenkoor in de «Wandelkerk.
Optocht der verschillende vereenigingen
en sociëteiten.
Avondfeesten in de verschillende socië
teiten en muziek op de openbare pleinen.
Bovendien zal er eene bedeeling plaats
hebben voor bedeelde en niet bedeelde ar
men. Met inbegrip van de giften voor be
deelden is meer dan f800 ontvangen.
Twee liberale stemmen.
De Haagsche briefschrijver zegt in de
Prov. Gr on. Ct «Het is ook mogelijk dat
de toekomst ons somber aangrijnstmaar
den 19en Februari zullen.wij, ondanks uw
nuchteren raad, in het openbaar met vlie
gende vaandels en slaande trom, juichend
en jubelend, zingend en dansend, lachend
en springend, met wapperend dundoek,
schitterende lichten en knetterend vuurwerk
vieren. Wij houden te veel van ons Vors
tenhuis, om aan den laatsten mannelijken
telg van dat geslacht, bij zijn zeventigste
jaarfeest geen schitterend blijk onzer ver
knochtheid te geven.»
De man noemt het een schitterend blijk.
Dat is ook zoo.
Wij voegen er aan toehet is ook een
schetterend blijk van verknochtheid.
Hiertegenover raadt het Handelsblad aan,
om op 19 Febr. niets dan bedeelingen te
doen, en o. a. een som bijeen te brengen
om zooveel mogelijk de voor 4 Febr. ver
pande kleederen, beddegoed en huisraad uit
de bank van leening te lossen. Het blad
meent dat zoo'n manier van viering beter
is dan allerlei feestjes. De direktie van het
blad schonk tlOO voor dat doel, en ver
klaarde zich bereid giften daarvoor in ont
vangst te nemen.
Bij circulaire dd. 31 Januari jl. was
door de Heeren dr. Leo de Leeuw van
Wemeldinge en P. A. de Jonge Az. van
Ierseke, tegen Donderdag 3 Februari des
namiddags één uur, eene vergadering van
üesterhancelaren en Oesterkweekers in het
Hotel «de Schelde» te Ierseke bijeengeroe
pen, ten einde te trachten, door het op
richten eener vereeniging van belangheb
benden, de zoo zeer gewenschte onderlinge
samenwerking te verkrijgen, om zoomoge
lijk verdere daling der oesterprjjzen te
voorkomen.
Door een twintigtal producenten en han
delaars, (waaronder zéér belangrijke) was
aan de oproeping gehoor gegeven, terwijl
de Heeren Jhr. J. L. G. Pompe schriftelijk
en G. Schippers mondeling hunne sympa
thie hadden betuigd; en van den heer
Wagtho telegrafisch bericht was ingeko
men dat hij tot zijn leedwezen verhinderd
was de vergadering bij te wonen.
De heer de Leeuw ontwikkelde nader de
beginselen inde circulaire neergelegd,en wees
op het verschijnsel, dat bij gelijke productie
en gelijke vraag de prijs aanmerkelijk lager
is dan in andere jaren, welke ongezonde
toestand voornamelijk moet worden toege
schreven aan:
le het gebrek aan onderlinge verstand
houding, waardoor de sorteering opge
schroefd en de prijzen gedrukt worden;
2e onbekendheid met den voorraad, die
voor een bepaald seizoen op de Schelde
bescliikbaar is, waarvoor men licht ge
neigd wordt de aflevering te bespoedigen
uit vrees, dat bij het einde van het seizoen
een gedeelte van den eigen voorraad on
verkocht mocht blijven;
3e beperkte relatiën in het buitenland en
onbekendheid met plaatselijke toestanden,
waardoor velen die eerst sedert kort zijn
begonnen voor eigen risico te verzenden,
zich op enkele groote markten verdringen
en zoodoende allereerst oorzaak zijn van
het dalen der prijzen, uitsluitend ten
bate van den buitenlandschen groothandel.
Verandering in dien toestand is dringend
noodzakelijk, en waar geen vermeerderde
productie, maar alleen wilde concurrentie
dien voor Zeeland belangrijken tak van
industrie blijft benadeelen, moeten alle po
gingen worden aangewend dat het product
der Oesterindustrie niet dale in de achting
die het tot nog toe op de wereldmarkt
genoot.
Daartoe achtte spreker eene vereeniging
noodzakelijk, die op goede grondslagen ge
vestigd als bolwerk kan dienen in den strjjd
die door de koopers in het Buitenland wordt
aangeblazen.
Na eene korte discussie vereenigden alle
aanwezigen zich in principe met het denk
beeld, en werd aan eene commissie bestaande
uit de heeren
Dr. LEO DE LEEUW te Wemeldinge.
P. A. DE JONGE Az. te Ierseke.
G. SCHIPPER te Tersekendam.
Jhr. J. L. C. POMPE VAN MEERDER-
VOORT te Bergen op Zoom, en
B. A. OVERMAN .Tr. te Tholen,
(met het recht van assumptie zoo een der
leden mocht bedanken) opgedragen, statuten
te ontwerpen en daarna eene algeineene
oproeping aan heeren kweekers en hande
laars te doen, tot definitieve samenstelling
der vereeniging.
Ierseke. Tot lid van den gemeenteraad
werd gekozen met 71 van de 123 geldige
stemmen de heer C. A E. Sauer.
Hier is een derde Kiesvereeniging
opgericht onder de zinspreuk Eendracht
maakt Macht.Voorloopig bestuurde
heeren H. Vermaas, voorzitter, Joost Sandee,
secr., M. van Oosten, penningm., en C. v.
d. Endt en M. Reijngoudt, commissarissen.
De ,beide andere Kiesvereenigingen in deze
gemeente zijn: Recht voor allen en Ora
et labora.
De heer J. A. E. Musquetier, ingenieur
bij den rijks-waterstaat teVlissingen wordt
met 1 Mei naar Utrecht overgeplaatst en,
naar de M. C. verneemt, vervangen door
den heer Jolles te Assen.
De heer Ribbius, gemeente-secretaris
te Wolfertsdijk, is als zoodanig benoemd te
Klunderk
ENQUÊTE.
De commissie van onderzoek naar den
toestand der werklieden, enz. krijgt af en
toe inlichtingen van socialisten. Deze men-
schen doen niet altijd even betrouwbare
mededeelingen. Zoo verscheen, om nu
onder meer maar eens een voorbeeld te
noemen, den 18 Jan. jl. zekere Loohuijs,
president der Amsterdamsche Broodbakkers-
gezellen-vereeniging «Loon naar Werk.»
Deze man, ook socialist, deed zulke onware
mededeelingen, dat het noodig geworden is
deze leugens openbaar tegen te spreken.
Daaruit blijkt dat L., die voor de commissie
zich als een misdeelde voordeed, by de
bakkersfirma, waar hij sinds eenige maanden
middenknecht is, minstens f12 per week
verdient, wijl zijn loon f 10 bedraagt, met
dagelijks een brood en voorts zooveel brood
en boter als hij goed vindt. Natuurlijk
heeft L. dit niet aan de commissie mee
gedeeld.
Zoodoende komt de commissie van enquête
niet op de hoogte, en wordt de klove tusschen
werkgevers en arbeiders noodeloos vergroot