NIEÜWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
1886. No. 8.
Dinsdag 26 October.
Eerste Jaargang.
VERSCHIJNT
PRIJS DER ADVERTENTIES:
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
De Grondwet en de Wet
gevende Macht.
Buitenland.
Binnenland.
Kerk- en Schoolnieuws.
DE
EUW,
UITGAVE VAN
ELKEN MAANDAG- EN VRIJDAGAVOND.
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent;
Prijs per drie maanden franco p. p.
f0,65
EN
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
Enkele nommers
- 0,02'A
meer 10 cent.
In de Grondwet, waarnaar alle Neder
landers geregeerd worden, staat, (zie artikel
104) dat de Koning de wetgevende macht
deelt met de Staten-Generaal.
Dit wil zeggen dat niet de Koning alleen
de wetten voor ons maakt, maar dat ook
de Tweede en Eerste Kamer daartoe mee
werken. De vraag, in hoever nu dit artikel
naar revolutie riekt, laten wij voorshands
rusten. Daar komen wij later op. Hetzij
ons voor 't oogenblik genoeg, te weten dat
door Wetgevende Macht ook de Tweede
Kamer verstaan wordt.
Nu zou men zoo zeggen, een Lichaam,
dat wetten maakt, zal zelf ook de wetten
houden.
Er is ook in Nederland «eene schare die
de wet niet kent,» maar dit geeft aan
de schare, die de wet maakt, nooit het
recht tegen die wet te zondigen.
En dit laatste nu doet de Tweede Kamer
zeker al sinds jaren.
Want in artikel 77 der Grondwet
lezen wij
«Het getal van de leden der Tweede
Kamer wordt bepaald naar de bevolking,
en wel één lid op de 45000 zielen.»
Dit staat er niet alleen duidelijk, maar
ook is de Tweede Kamer daaraan dikwijls
door mannen als Lohman en Keuchenius
herinnerd.
Nu telt de Tweede Kamer 86 leden, en
ons land telt 4 millioen en nog eens 300
duizend zielen.
Deel ik nu 4,300,000 door 45000, dan
krijg ik tot uitkomst 96. Er moesten dus
96 leden zijn. Er zijn er dus 10 te kort.
Wiens schuld is dat?
Antwoord: der liberalen. Zij toch hebben
altijd geweigerd de Kamer op het grond
wettig getal te brengen. Voorstellen daartoe
als van Keuchenins, v. d. Hoop, Lohman
en minister Heemskerk werden door de
liberalen steeds verworpen.
En zoo zondigt dus de Tweede Kamer,
en met name de liberale partij, nog dagelijks
tegen artikel 77 der Grondwet.
Een gewichtig werk is dat der Grond-
Wetsherziening De heeren willen dat
doorzetten met eene Kamer die volgens
de Grondwet zelve 10 leden te weinig
telt. Een nieuwe Wet geven met een on
voltallige Wetgevende macht. En daar ziet
mem nu de onzinnigheid en de onbillijkheid
niet van in.
Of liever men ziet het wel in, maar men
doet er niets aan. Men zou bij de stembus
eens geslagen kunnen worden 1
Is het te verwonderen dat de Socialist
zich dood ergert aan zulk eene laatdun
kendheid; en dat van een partij, die eens
zoo vaderlijk beloven kon, maar nu zoo niets
afschuift! Die liberaal genoeg is, alles voor
zichzelven te houden, maar de 10 open zetels
in de Tweede Kamer aan anderen niet gunt!
Hier toch wordt zelfs de liberalistische
leus van ieder 't zijne verloochend!
den op den Heer Van Wassenaar en Van
Stirum (en niet op den R. C. Smeele)
gekozen zouden zijn geworden Van Stirum
en Smeele! Hadden zij op den Heer Van
Wassenaar alleen gestemd, dan zouden even
eens gekozen zijn geworden Van Stirum
en Mr. Smeele
Alzoo zouden, had men den raad van
Dr. II. en niet dien van het Centraal Co
mité gevolgd, uit de stembus zijn gekomen
een liberaal en een Roomsche, terwijl ook
de tweede antirevolutionair (Van Wassenaar)
het lot van den eerste (Donnerj zou hebben
moeten volgen.
Dat is nu niet de slotsom van een betoog,
maar de uitkomst van eene becijfering. Is
die becijfering juist en wij zouden niet
weten wat er tegen in Te brengen is
dan behoort ook door de «Roeper» te wor
den toegegeven en openlijk erkend, dat zij,
en niet het Centraal Comité dwaalde, toen
zij opkwam tegen het uitbrengen van anti
revolutionaire stemmen op een Roomschen
candidaat. Dit is Christenplicht en wordt
door het belang der zaak, die ook zij ver
dedigt, gevorderd. Bladen spreken veelal te
spoedig en oordeelen te eenzijdig. Wellicht
is dit onvermijdelijk. Maar zij behooren
dan ook te ijveriger te zijn, om gepleegde
dwalingen te herstellen. Wellicht kan die
becijfering van «de Oranjevaan» ook dit
gelukkig gevolg hebben, dat voortaan som
mige bladen wat voorzichtiger worden in
hun oordeel.
Afdoend.
»De Oranjevaan'' becijfert, in zijn no. van
16 October j.l., op heldere en keurige wijze,
dat, zoo bij de laatste herstemming te Lei
den, de anti-revolutionairen overeenkomstig
het advies van Dr. Bronsveld, gestemd had-
,*4 Gevaarlijk.
De Standaard wees er dezer dagen op,
hoe gevaarlijk het is, de Grondwet te her
zien met een Kamer, waaraan 10 leden
ontbreken.
Om eens een voorbeeld te noemen.
Er wordt in de Grondwet ook gesproken
over Troonopvolging. Hierover handelen
de artikelen 12 tot 25.
Had nu de Koning, zooals b. v. de ko
ning van Pruisen, vele zonen en kleinzonen,
zelfs achterkleinzonen, dan was, menschelijk
gesproken, het gevaar nog niet zoo groot.
Maar nu heeft de Koning slechts één
eenig kind, eene dochter. Ziedaar zijn
heele geslacht.
Nu spreken die artikelen 12 tot 25 van
de Grondwet ook van de mannelijke en
vrouwelijke bloedverwanten des Konings.
Vooral in de 19e eeuw, eene eeuw waarin
de zonde van zelfzucht, ook in vorstenhar-
ten schrikbarend is toegenomen, zou het
toch mogelijk kunnen zijn dat een dezer
bloedverwanten met de troonopvolging van
een ander niet tevreden was, en liever zelf
opvolgde. Zoo iets kan toch in deze eeuw
of de volgende plaats hebben En als de
Grondwet in 1887 door de Tweede Ka
mer, met haar onvolledig samenstel, ge
wijzigd - eens tegen zulk een Vorst zei:
«Neen man, niet gij moet opvolgen, maar
die ot die. Zie maar, hier staat het in mijn
artikelen.» Is het dan zoo onmogelijk dat zulk
een Vorst dan zegt«Maar, o, ongrondwettige
Grondwetheb ik mij dan aan U te storen
Gij zijt indertijd gemaakt door eene Kamer
die naar Uw eigen oordeel onvolledig was.
Gij hebt dus niets te zeggen.»
Zeg zelf, lezeris de behandeling der
Grondwetsherziening met eene Kamer waarin
10 leden te weinig zijn niet een waagstuk,
waarover het rechtsgevoel van het nageslacht
eens lachen, indien maar niet toornen zal?
De Keizer van Duitschland is van zijne
reis naar den Elzas te Berlijn teruggekeerd.
Bij de gebreken des ouderdoms de Vorst
is 89 jaren ond paart zich eene onge
neeslijke kwaal aan de blaas. Hij heeft
weinig eetlust en valt bij elke buitengewone
inspanning in flauwten. De kroonprins be
vindt zich naar men zegt, om gewichtige
staatkundige redenen op het oogenblik in
Italië. Gevaar schijnt er dus niet te zijn.
In Italië, evenals in alle roomsche landen
waar de liberalen heer en meester zijn,
heeft de regeering een afkeer van de kerk.Er is
eene wet gemaakt, die vergunt dat de geeste
lijke broeders en zusters slechts één jaar
mogen school houden, Dientengevolge zijn
verscheidene van deze bijzondere scholen
gesloten, 'tls opmerkelijk dat juist waar
de Paus woont, de minste vrijgevigheid
jegens de katholieken gevonden wordt.
Hoe dichter bij Rome, hoe slechter
christenen
De Keizer van Rusland lijdt aan eene
soort van krankzinnigheid in den lichten
graad. Hij denkt altijd dat hij bedreigd
wordt. Dezer dagen had een van zijne ad
judanten zijn jas losgemaakt. Onverwacht
trad de Czaar binnen. De adjudant schrikt
op, dat hij in zulk eene ongepaste houding
door den Czaar gezien wordt. Hij wil zijn
jas toeknoopen en gaat zoo den Keizer te
gemoet. De Keizer, meenende dat zijn ad
judant een aanslag op zijn leven in denzin
heeft, neemt een revolver en schiet hem
op de plaats dood.
Oostenrijk heeft zijn besten staatsman
verloren. De groote graaf von Beust is
gisteren morgen in zijn kasteel Altenburg
bij Weenen, overleden. Zeer gewichtige
diensten heeft deze bekwame leider zijner
partij den lande bewezen. Zijn gemis zal
ook buiten Oostenrijk gevoeld worden.
Te Parijs is bericht ontvangen uit
Tanger, een zeehaven in Marokko (Afrika),
volgens hetwelk verschillende stammen in
de provincie Chazonia in opstand zijn ge
komen. Er zijn 7 lieden gedood en 10
gewond.
Roes, 25 October 1886. Gisterenmiddag
kwam alhier de persoon van v. d. H. met
zijne dochter van Kwadendamme, om zijn
reis voort te zetten naar Rotterdam. Ter
wijl hij in het koffiehuis van de Wed. J.
Rijk op den trein wachtte, werd hij eens
klaps ongesteld en bleef op de plaats dood.
Zijn lijk is naar het gasthuis overgebracht.
Brouwershaven. Ruim 20 jaar geleden
verloor een Amerikaansch fregat hier op de
reede, zijn anker. Het was een dichtslaand
anker, zeer zwaar en van veel waarde.
De kapitein loofde vier honderd gulden uit,
aan wie het hem terugbezorgde.
Zulk een voor den kapitein zwaar verlies
stemde menigeen tot hartelijke deelneming.
Men beijverde zich in bijzondere mate om
aan de zee haar prooi te ontnemen.
Maar hoe men ook vischte, het was alles
vergeefsche ijver.
Dezer dagen wierp hier de Engelsche
schoener Londonhaar anker uit, en
raakte vast in het bewuste anker
van den Amerikaan. Een nabijzijnde bla
zer kwam hulp bieden, en verloste de
schoener. Wijl de schoener afdreef, wierp
men een tweede anker uit, en dit kwam
er weêr in terecht. De kapitein was nu
genoodzaakt zijn anker in den steek te laten.
De blazer ging door met lichten, brak
eerst nog eens zijn tuig, en had eindelijk
het genoegen met behulp van nog een
visschersvaartuig, de drenkelingen aan wal
te brengen.
Naar de VI. C. verneemt, zal de eerste
van de in aanbouw zijnde drie nieuwe mail
booten, ten behoeve van den dagdienst der
maatschappij Zeeland, omstreeks het midden
van November worden te water gelaten.
De opening van den dagdienst zal vermoe
delijk plaats hebben op 1 Juni 1887.
Wij maakten kennis met het proef
nummer van het Geïllustreerde Volksblad
voor Nederland, uitgever D. van Sijn, te
Rotterdam.
Dit nummer zal met genoegen ontvangen
worden. Pipier en druk laten niets te
wenschen over, en de plaatjes zijn aantrek
kelijk. De schrijvers weten den volkstoon
goed te treffen. Het blad verschijnt een
maal per week en kost slechts 50 cent.
De werkman, die christelijke lectuur be
geert, zal hier veel vinden, dat hem aan
trekt. Er is ook een rubriek in voor het
jonge volkje, zoodat wij dit blad gerust
aan alle christelijke huisgezinnen kunnen
aanbevelen.
Het gerucht loopt dat de Minister van
Justitie binnenkort een wetsontwerp tot be
vordering van de Zondagsrust bij de Tweede
Kamer zal indienen.
Tusschen1 16 en 18 dezer zijn zeven
kolonisten ontv ucht uit de Rijksgestichten
Veenhuizen en Ommerschans.
De surnumerair der posterijen J. M'
van den Driessen Mareeuw, wordt op zijn
verzoek, met ingang van 1 Nov. overge
plaatst van het postkantoor te Zierikzee naar
het postkantoor te Vucht.
Bij de rijkstelegraaf zijn verplaatst
de klerken 2e kl. W. Van Hoboken, van
Rotterdam naar Brouwershaven en H. C.
Vlaander, van Brouwershaven naar Rotterdam.
Z. M. heeft benoemd tot ontv. der
dir. bel. en acc. te Wommels c. a. J. Noë,
ontvanger derzelfde middelen te Breskens c.a.
Naar wij vernemen zal de firma H-
C. A. Thieme te Nijmegen optreden als
Uitgever van de Geschriften over Sociale
Vragen, door de „Liberale Unie" te
verspreiden.
Uit een mededeeling in de N. R. C.
blijkt dat de boekhandelaars, die kisten met
boeken naar Indië verzenden, die boeken
naar Antwerpen sturen, omdat de handel
der Belgen met de Nederlandsche Koloniën
minder bezwarend is dan die der Nederlan
ders. Als het waar is, dan hebben de be
woners van Nederl. Indië niet te vergeefs
geklaagd- dat het moederland hen zoo stief
moederlijk behandelt.
Ned. Herv. Kerk. 11
Bedankt voor Oost-Kapelle door W. Koel
man, te Maasland.