NIEÜWSBLA D
VOOR ZEELAND.
k
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
cipèdjf
akt Mwnr
uren.
chelde
1886. No. 5.
Zaterdag 16 October.
Eerste Jaargang.
Kachel
UIZEN
BOUWKUiv J
d loopende
OORHANDEN
VERSCHIJNT
F, P. D huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIE*';
nailleerde
a k waterketels
A C H T K K
Patronen.
G. Bergervo
en en Standers,
Turfbakken onze Regeering doen?
LOOG 12 ceiif
EP 14, SOD/
WITTE SUIKÏ medegedeeld
26, BRUINE 241 0ns komen,altijd
-CROCOLAAD iVwftnurc tp helineden 1
T Co.,
I0NGE Jz., GOES.
Buitenland.
Binnenland.
gelezen, terwijl no^
laar een gewensclite
ent inlichtingen gerj
DE UITGVERS.
en
F. J. PETERS.
tionsweg, Middels -cé
vraagd 1 Exempl.
geboden
-i
3
Borsele. Brieven fi
ime sorteering
elken MAANDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,65
Enkele nommers- 0,02'/j
UITGAVE VAN
G. M. Klemkerk, te Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent;
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
illende grootten,
lende voorwerp
curreerende prijzen.
Bij dit nummer bekoort een bijvoegsel.
1/ II 1 li Fen vorige maal deelden wij iets mede,
I\00kt0estellevan het complot dat te Weenen ontdekt en
illende grootten, gelukkig verijdeld werd. Er blijkt eenaan-
- ag op z#er groote schaal beraamd te zijn
;eweest. Niets meer of minder schijnt
nen beoogd te hebben dan de groote kei-
erstad eens even in de lucht te laten
liegen.
De kleine aanslaagjes, waarbij het maar
■en enkel persoon gold, ot slechts een klei-
pn omtrek, begonnen te vervelen nu zou
I een plaats hebben, waarvan de weMd
itragen zou, en die ware hij gelukt
een allervreeselijkste verwoesting zou
(hcoben aangericht.
De aanslag heeft echter, Gode zij lof!
ït mogen gelukken. Weenens inwoners
zijn aan een ontzettend gevaar ontsnapt.
Thans is de vraag, die zich aan ons op
dringt Wat zal onze regeering doen, om
p volk, voor zulke vreeselijke complotten
j vrijwaren, en te voorkomen dat straks
jnCet dezelfde geschiedenis van ons wordt
TOm« tor oore van de wartKzj
Jol 7CGIlt Q6 OOïigeéring waar het geldt,
weer nieuwe berichten
waakzaamheid onzer Re-
ons land en zijne
inwoners te behoeden voor die vreeselijke
-wj ziekten van cholera en pokken, die elders
zonder vanille..zoovee[ slachtoffers eischen, en, waar zij
MMERMANS, heerschen, niet zoo spoedig kunnen verdre-
DSTRAAT, Middelbv Ven worden'
3MC
s van 't maatknippé"
s LEEBLINGEN wc
voldoend onderwij
melde zich spoedig ai
gsgebou w SPA NJA.
Middelburg.
meer UITGEBREIDHE.
ortzetten en tot ui te.
nm.
d.,
u. m
3.31
4-
Woensd. en
u. m.
1-
ïM
7,30
8,-
10,30
11,-
6,—
6,30
Maar wat zal zij nu doen, om tegen deze
besmettelijke ziekte, de aanslagkoorts, ons
:oedej land te beschermen Wij achten
ijl io ziekte van niet minder ernstigen aard,
(Arbehoedmiddelen tegen haar zijn drin-
end noodzakelijk. Hier inzonderheid geldt
V vinir vaut mieux que guérir (De ziekte
oorkomen is beter dan haar te genezen.) Te
heer is het nemen van voorbehoedmidde-
plicht, omdat, helaas ook bij een deel
"Ün ons volk aanleg voor deze ziekte bestaat.
Waren die troebelen in Amsterdam on
langs niet voorgevallen, dan zou men nog
kunnen zeggen: 'tZal hier zoon vaart
niet nemen. Het Nederlandscche volk is
kalm, phlegmatisch en daarom geen zorg
■j voor den tijd.» Maar nu zal zelfs de meest
onverbeterlijke optimist (dat is een man
die nooit gevaar ziet) zijn waan moeten
laten varen en met de werkelijkheid gaan
rekenen. Heeft een poos geleden een
onzer Ministers (toen er van belasting-ontdui
king sprake was) gezegd, dat hij nog aan
de eerlijkheid der Nederlanders geloofde,
(welk geloof aan menigeen wel wat. gewaagd
tfüiwam) wij kunnen ons nu niet voor
stellen, dat de Raad der Kroon, deswege
cjeinterpelleerd in de Staten-Generaal de
verklaring zal afleggen: Mijne Heeren
maakt u niet ongerust; voor ons volk be-
hoett ge geen zorg te koesteren; laat het
maar aan ons over.
Integendeel, ons dunkt, dat gelijk de
meeste staatslieden dat streven en woelen
der volken, (waarvar. Weenen nn weer be
ivijs gat) met zorg gadeslaan ook onze
Regeering zich afvraagtWat te doen,
°Pdat straks geen soortgelijke, of nog er-
8er tooneelen zich hier vertoor.en
Immers eene Regeering heeft over veel
macht en invloed te beschikken. De Re
geering kan wetten maken, waarin zij de
vrijheid des Nederlandschen volks besnoeit,
zoodat er maar weinig kan gebeuren of
aanstonds is het: «Kip, ik heb je.» Zij
kan de politie en het leger versterken,
zoodat aanstonds op de opstandelingeu kan
gevuurd worden. Zij kan zelfs nog wel
meer doen.
Maar wij zouden wel willen vragen
Is dit liberaal, om ons zulk een dwang
buis aan te' trekken (De groote liberaal
Thorbecke zei wel eens het tegendeel
Hebben we daartoe nu jaren achtereen het
lied van den vooruitgang hooren zingen,
om nu de liberale geest in ons is ontwaakt,
door zoo achterlijke maatregelen te worden
aan banden gelegd
Neen, ook wij erkennen, dat in buiten
gewone omstandigheden buitengewone
maatregelen noodig zijn, en dat de jRegee-
ring desnoods met geweld de orde moet
handhaven, opdat ons lieve vaderland niet
de prooi worde van oproer en anarchie (re-
geeringloosheid.)
Maar, als een regeering nu niets anders
kan doen dan boeien aanleggen, dan is het
met een aldus geregeerd volk treurig ge
steld. Dan zijn we weer op eens uit den
nieuwen tijd naar de middeleeuwen terug-
voerd.
De regeering kan nog iets anders doen.
Ze moet zorgen, dat ons volk die begin
selen worden ingeprent, waardoor men zulke
noodlottige verschijnselen (openbaringen
van den menschelijken geest) tegengaat niet
alleen, maar ook voorkomt. Let eens op
deze tegenstelling:
Terwijl vroeger het christendom de macht
was, die het volksleven beheerschte, zoekt
men thans dat christendom te verwijderen
en de volkeren der toekomst van tegenover
gesteld beginsel te doordringen.
Terwijl vroeger het geloof aan de onster
felijkheid, en aan den almachtigen Schep
per, Wetgever en Richter der wereld het
volksgeloof was, gaat het streven van onzen
tijd daarnaar uit, dat geloot weg te nemen;
en den mensch te leeren zich niet meer te
bekommeren om het hier namaals, maar
om al zijne vermogens in dienst te stellen
van het zichtbare.
Zoo ontstaat er dan eene geheel andere
levensopvatting. En het is juist die levens
opvatting, die den socialisten doet zeggen:
«Wij zijn het volmaakt met u eens; hier
op aarde moeten wij zorgen, dat wij het
goed hebben. Aan een voortleven na den
dood gelooven wij niet meer. Maar waarom
moet gij dan zooveel hebben, en wij niets
Waarom gij geld in overvloed en, wij nau
welijks het noodige Waarom zoudt gij
in eer en aanzien, en wij ongeëerd ons
leven slijten? Waarom gij invloeden macht,
en wij machteloos? Wilt gij ons nu niet
goedschiks een gelijk deel geven als gij
zeiven bezit, dan zullen wij het ons met
geweld verschaffen.»
Zoo xedeneeren de socialisten, en van hun
standpunt hebben ze volkomen gelijk.
Huldigt men de moderne levensopvatting,
dan moet men niet terugdeinzen voor de
consekwenties van het socialisme. Ge moogt
er van daag of morgen nog wat tegen
sp ',rtelen, overmorgen komt ge er van zelf.
Beginselen zijn machtiger dan gij die ze
draagten de logica, die er in schuilt, treft
u, ondanks u zeiven. Onzes inziens moet
de Regeering wat beter helpen zal dan
uitzonderingswetten en politie juist de
beginselen des Christendoms helpen verbrei
den, althans niet aan de uitbreiding daar
van in den weg staan.
Niet langer moet om ons nu slechts
bij één punt te bepalen de neutrale
school, d. i. de school zonder godsdienst, de
plaats zjjn, waar de Nederlandsche jeugd
wordt gevormd, voor de taak, die zij in
dit leven heeft te vervullen.
De christelijke School moet weder de
volksschool worden. Het moet den kinde
ren worden ingeprent, ook op de school,
dat dit leven de voorbereiding is-voor een
hier namaals. Niet alleen moet het hoofd
gevuld worden met kennis, maar ook het
hart gevormd, en daarin de gevoelens van
eerbied en ontzag voor den Almachtige en
Zijne gebeden worden geprent, waardoor
van zelf eene geheel andere opvatting van
het leven ontstaat, dan die thans, helaas!
door maar al te velen wordt gehuldigd.
Doet men dit niet, helpt men niet
paal en perk stellen aan de verbreiding dier
verderfelijke leerstellingen, die thans het
christendom moeten vervangen, dan zul
len de beste wetten en het uitnemendste
leger ons niet baten. Dan zal ons volk
met al zijn vooruitgang op stoffeiijk en
wetenschappelijk gebied steeds rijp voor den
ondergang zijn, omdat met het christendom
ook de overtuiging en de zedelijke kracht
zijn te loor gegaan, die het voor ondergang
hadden kunnen behoeden en tot nieuwen
bloei doen terugkeeren.
Men zegt dat de onttroonde Vorst van
Boelgarye, zoo hij weer gekozen werd,
gaarne weer Vorst zou worden. Of het
waar is betwijfelen wij, want hij heeft bij
Schaffhausen een landgoed gekocht voor
500,000 frs.het behoorde aan een Rus.
De verkiezingen in Bulgarije hebben tot
uitkomst gehad dat -bijna enkel vrienden
van de Regeering gekozen zijn. Te Sofia
hadden ongeregeldheden plaats, doch er
werd niet gemoord. De plattelandsbevol
king, die de bedoelingen van Rusland en
Kaulbars niet schijnt te kennen, heeft bij
groepen hare instemming met den Russischen
gezant betuigd.
Dez; verklaarde dat Rusland met Bulga
rije in vrede verlangt te leven, en ook met
Oostenrijk.
Wij willen het hopen.
Te Parijs zou dezer dagen een nieuw
blad uitkomen. Daartoe liepen een der
tigtal personen met een aanplakbiljet op
een bord. Daar stond op, dat het blad
spoedig zou verschijnen. Op het biljet was
een beest, een hydra geteekend. De kop
was die van Bismarck. Een Fransch sol
daat met het gezicht van den Franschen
van
minister van oorlog, steekt met zijne bajo
net- naar den kop, terwijl een Russisch
soldaat het beest zijn staart wil a'snijden.
De politie zag dat, hield de personen aant
en ontnam hun die aanplakbiljetten.
Goes, 13 October 1886.
De geldleening voor deze gemeente is door
Burgemeester en Wethouders toegewezen
aan de volgende hoogste inschrijvers:
Van de Vegte Van Reede
te Zwolle 40 aarideelen
tegen 4012,OB»"/,f 40506,25
Mr. C. De Witt Hamer 2
aandeelen tegen 1010,621/2=: 20*21,25
Fransen Van de Putte
Zoon 20 aand. tegen 1010= 20200,
De Kanter Hordijk 40
aandeelen tegen 1010 40400,
Van Heel Co. 2 aandee
len tegen ƒ1006 2012,
Samen 104 aandeelen 105139,50
Dat is 139,50 boven de benoodigde som,
en daar er maar 104 aandeelen van 1000
zijn uit te geven om f 105,000 te bekomen,
geeft dit de gemeente een voordeel van
ƒ1139,50.
De Unie,
«Een school met den Bijbel» vergaderde
gisteren in het gebouw voor Kunsten en
Wetenschappen te Utrecht. Ruim twee-
houderd personen waren aanwezig, waaronder
zes-en-zeventig afgevaardigden. Het jaarver
slag over 1885 werd vastgesteld en goed
gekeurd. Onder de mededeelingen door den
voorzitter gedaan was ook deze, dat de ter
mijn voor het inleveren van de prijsvraag
was verlengd. Uit de mededeelingen van
den secretaris bleek, dat de Uniecollecte dit
jaar als voortreffelijk geslaagd kan worden
beschouwd; behalve de reeds verantwoorde
giften tot een bedrag van ruim f 100,000
zijn nog ongeveer f6000 te verwachten.
Ook de penningmeester kon een blijmoe-
digen toon aanslaan bij het verstrekken
zijner inlichtingen.
De Minister van binnenlandsche zaken
heeft aan de geneeskundige inspecteurs een
opgaaf verzocht van alle geneeskundigen in
hunne provincie. Men denkt dat de minister
plan heeft, door subsidiën te geven aanl
gemeenten waar geen dokter is, in de
behoefte te helpen voorzien.
Dat er op het hedendaagsche Onder wijs
zoo Hooger, als Middelbaar en Lager hee
wat aan te merken valt, is bekend. Vee lal
kwamen echter de klachten uit den boezem
van het «niet-denkend deel» der natie.
Toch hoort men af en toe nog wel eens
eene klacht van de mannen der overzijde.
Zoo zal dezer dagen een adres aan den
Minister gezonden worden. Dat adres is
opgesteld en geteekend door rectoren van
gymnasiums, de bloem der denkende libe
ralen. Zij vragen daarin aan den Minister
Vermindering van het aantal lesuren voor
de leerlingen; en minder hooge opvoering
van het onderwijs in 't Grieksch, Hoog-
duitsch en de wiskunde.
Eere dien rectoren! Wij juichen hun
adres toe, doch wagen de bescheiden vraag
Waarom niet vroeger deze dingen onder de
oogen gezien Het pleit niet voor de denk
kracht van het «denkend deel.»
Enfinanti-revolutionairen als Groen, Van
Loon en Esser krijgen na hun dood nog
gelijk. Het is niet om den partijstrijd leven
dig te houden, maar de liberalen hebben
in zake onderwijs nog heel wat van hunne
eigene fouten te herstellen!
Bij de justitie is een aanklacht inge
diend tegen den heer Rienstra te Veere,
wegens een ingezonden stuk in de M. O.
waarin hij minder vleiende onthullingen doet
uit het familieleven van den veroordeelde J,
