10
CHRISTELIJK-
NIEUW SBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND. I
ES.
GOES.
ES.
Tarwe.
1886. No. 3.
Zaterdag 9 October.
Eerste Jaargam
ligranen
n
ndertailles
Dkken enz.
ststraat.
Co.,
08 Liters,
- 16,00.
ico Goes
VERSCHIJNT
G. M. Klemkeik, te Goes
1
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Correspondentie.
Landbouw-crisis.
Buitenland
Binnenland.
-J
7 4 -
3S.
sr Baal f 16,00.
- 15,00.
- 16,00.
r Bushel - 14,50.
- 8,00.
►er Baal - 17,00.
'7-
ents per pakje te
11 maten, zijnde
1.
fGEBREIDHEID,
en tot uiterst
DE
EUW,
elken MAANDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,65
Enkele nommers-0,0272
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent;
Familieberichten van '1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Gelijk wij in liet laatste nr. van het
Nieuws- en A<lv.Wad meldden, wordt „de
Zeeuw" aan de gewezen ahonnés daarop,
buiten de stad, toegezonden. Zij, die ons
-eerste nr. niet terugzonden, ontvangen ook
dit en het volgend nr. nog. Ter voorkoming
van misverstand zij eehter nogmaals er op
gewezen dat de abonnementsprijs van „de
Zeeuw" is 65 et. per kwartaal, franco per
post. Zij, die geen toezending van „de
Zeeuw" begeeren, worden verzocht, dit nr.
terngte zenden, door „geweigerd" op den band
te zetten. Dit laatste ziet natuurlijk enkel
op de abonnés van het vroegere Nieuws- en
Advertentieblad.
De Uitgever,
G. M. KLEMKERK.
Een inzender uit Friesland maakt in
deStandaard eenige ook voorons,
Zeeuwen, misschien lezenswaardige
opmerkingen Hij zegt dat Friesland
333,000 hectaren groot is en iedere
hectare vroeger f 100 afwierp, zoodat
de boerenstand 33 miljoen in de
provincie bracht. Daar profiteerden
natuurlijk velen van.
Om niet te spreken van kruide
niers, bakkers, slagers, enz., maar
van arbeiders, die door eene bewer
king van 330000 hectaren grond,
volop brood hebben.
Wanneer nu een |zoo nuttige en
uitgebreide arbeid voordeel oplevert,
dan neemt het werk toe. Maar als
het nu geen voordeel meer oplevert?
Er is al veel arbeid van vroeger
door de grondeigenaars boeren op
geruimd, omdat zij erop verspeelden.
Heeft b. v. een stuk land eene
waarde van f2000 per hectare en het
wordt door den arbeid 25 pCt ver
beterd, dan is dat land f500 meer
waard geworden. Heeft nu die ver
betering f350 gekost aan arbeid en
gereedschap, dan blijft er toch nog
f150 winst.
Maar nu is dat stuk land b. v.
maar f1000 waard, en het Jverbetert
met 25 percent, dan is de waarde
met f250 verhoogd; en de onkosten
waren f300 dus wordt op dat stuk
land f50 verspeeld. Hieruit is
te verklaren, hoe het komt, dat boer
en arbeiders thans van elkander ver
vreemden. De boer kan geen arbeid
meer doen verrichten, want hij ver
liest er op, en hij moet de rente
van zijne hypotheek a 5% op den dag
af kunnen voldoen.
Vele werkgevers zijn nu werkvra-
gers geworden.
Niet in staat de zware renten op
te brengen, werden zij door hunne
schuldeischers uitgekleed en naakt
p den dijk gezet.
s inzender weet een middel ter
oetering, en dat is renteverlaging.
o boerenstand is der maatschappij
tot nog toe van onberekenbaar nut
geweest. De aanzienlijke stand ver-
leene hypotheken a 3 percent in
plaats van tegen v ij f. Zij alleen
als mannen van 't vak, kunnen
aan de vele arbeiders die om werk
bedelen, werk geven. Het land wordt
tegenwoordig verkocht voor lageren
prijs dan het waard is. Die nu Va
overwaarde wil van de voor te schie
ten som, die kan er maar enkelen
helpen. De heeren moeten zich met
Va overwaarde willen vergenoegen.
Een soliede geldbelegging zou het
zijn, wanneer aan ons, grondbezit-
tertjes, het geld zoodanig werd ver
strekt. Want wanneer er geld voor
ons beschikbaar werd gesteld tegen
3, of 37* of 3'A pCt., bij een over
waaide van 7* gerekend naar huur
waarde a 4 pCt., dan kregen de
panden van zelt eenige meerdere
waarde, omdat het grondbezit dafl-
niet meer door het kapitaal werd
onmogelijk gemaakt; en daar dan
het werk van den arbeider weer
voordeel voor ons werd, werd ook
verbetering van den bodem bij ons
weer lust en leuze.
Een dwaling.
De Middelburgsche Courant, haar vrees
voor de socialisten uitsprekende, noemt deze
mannen in één adem met «zekere kerke
lijke pariij, die de leer verkondigt, dat men
zich tegen een gestelde macht kan en mag
verzetten.»
Nu, wij laten het haar zeggen.
Ons komt het voor, dat zij over eenige
jaren om het uitspreken van deze over
grootmoederachtige vrees zich zal hebben
te schamen.
Wij vestigen slechts de aandacht op
ééne dwaling der Middelburgsche; namelijk
als zou die zekere kerkelijke partij opstand
tegen de gestelde machten prediken.
Wij vragen aan de MiddelburgscheWaar
en wanneer heeft die «kerkelijke» partij
zulks gedaan?
De redactie is in de eerste plaats aan
zichzelve verplicht, eene beschuldiging als
deze, tegen een partij, waartoe bekwame
rechtsgeleerden en predikanten behooren,
te staven of in te trekken.
Standbeelden.
Zij, die met alles in den mensch eindigen,
richten gaarne standbeelden op voor den
mensch.
Zij die, in alles wat geschiedt en gedaan
wordt, de hand des Heeren zien en daarom
met alles in Hem eindigen, richten, naar
de voorbeelden in de H. Schrift, hunne
gedenksteenen den Heere op.
Nog niet pluis.
In Engeland is men niets op zijn gemak
over de aanmatigingen van Rusland in Bul
garije. De kanselier der Engelsche schat
kist heeft gezegd dat de oplossing van het
Oostersche vraagstuk nu weer voor langen
tijd is uitgesteld. Vorst Alexander was al
zoo ver op stap, en zienu wordt hij van
het staatstooneel verwijderd. De vrijheid
van Bulgarije, en ook die van Servië en
Roemenië, loopen meer dan ooit gevaar.
Oostenrijk is verplicht een wakend oog te
houden. De verzekering door den Oosten-
rijkschen minister van Binnenlandsche Zaken
in het Hongaarsche Parlement gegeven,
doet hopen, dat het zulks doen zal.
Groote woorden.
Het clericale ministerie in ~eg
bij zijn optreden in 1884 eene zware taak,
het moest aan de geldverspilling in zake
onderwijs een einde maken. Dit deed het,
misschien wel niet overal met verstand, maar
de uitgaven voor onderwijs verminderden
dan toch aanmerkelijk en het onderwijs
bleef voldoende.
De liberale schepen van Namen, Rouve-
aux, nam het dezer dagen in een schrijven
aan den Koning, voor de Belgsche onder
wijzers ophjj deed dat in een vorm, die
de Regeering aanleiding gaf hem te ont
slaan. Deze daad deed een storm opgaan
door het liberale België. Op volksvergade
ringen werd wraak geroepen; in hoogere
kringen protesteerde men; de Pers vooral
was gebelgd.
Zeven duizend leden van liberale vereeni-
gingen kwamen te Namen bijeen om Rou-
veaux te beklagen en te (bewierooken.
Mag men groote woorden voor daden
nemen, dan staan er in België vreeselijke
dingen te ge'ueu.eu.
verheeld u: Er is geschreeuwd: W89
hun, dien rampzaligen lasteraars! Mijn
sjerp krijgen zij niet dan door geweld
Wij duizenden zweren onze geplunderde
scholen te zullen herstellen 1 Leve de een
dracht! Leven de liberalen 1 Weg met het
ministerie 1»
Wij zouden aan het rillen gaan, zoo wij
niet wisten, dat woorden en daden twee,
en soms, o zoo ver van elkander zijn.
Een kanon.
Te Antwerpen is het grootste kanon in
geladen, dat ooit bij Krupp gemaakt werd.
Het is 14 Meter lang en weegt ruim 120
kilo. Het is bestemd voor een Italiaansch
oorlogschip.
Dat het in Spanje nog niet zuiver is,
blijkt uit het jongste soldatenoproer. En dat
de koningin-regentes doet wat zij kan om
allen te bevredigen, is ook gebleken. Het
ministérie eischte ter dood brenging van de
veroordeelde oproerlingen, waaronder een
generaal en een luitenant, maar de koningin
eischte gevangenisstraf. Het ministerie hield
vol. Zij ook. Met tranen in de oogen eischte
zij dat men het leven der veroordeelden
sparen zou. Het ministerie gaf eindelijk toe,
doch vroeg zijn ontslag. De gelukkige gene
raal Villacampa zeide: «Nu ben ik voortaan
trouw aan de) koningin.» Vele republiekei-
nen kwamen de Koningin bedanken.
Gevaarlijke menschen.
Dat zijn de stroopers. Op de Hollandsch-
Belgische grens in den polder Hazegras heeft
Zaterdagnacht een bloedig gevecht tusschen
stroopers en veldwachters plaats gehad. Een
veldwachter, Rombaut, ging met zijn 3 zoons
en twee soldaten in de duinen op den loer
liggen. Eindelijk kwamen de stroopers,-
met hun drieën. Rombaut liet hen tot op
korten afstand naderen en liep op hen toe.
Tegelijk losten de stroopers hunne geweren
op de Romhauts, en ontsnapten. Den vol
genden dag heeft de justitie te Knokke een
bekenden wilddief en ouden kennis der jus
titie, Lapierre genaamd, in zijn woning ge
vangen genomen. Hij was door een ge
weerschot getroffen en wees twee boeren
uit Raamskapelle, als medeplichtigen aan.
De gebroeders Rombaut zijn niet gevaarlijk
gewond. Eene menigte hagelkorrels is hunI
echter in het lichaam gedrongen, zoodatf f
hunne genezing langdurig en pijnlijke* j
zen kan.
Vorst Alexander van Battenberg, i.
wezen vorst van Bulgarije, kreeg vajj
uitgeverfirma's, een aanbod om zij.
varingen in dat land te boek te i
Een van die aanbiedingen was zoo
kelijk, dat de Vorst, naar men denk
zal toestemmen. De Vorst is nog wi
jong (geboren 1858) om nu reeds ge
schriften uit te geven. Het moet wel e
staan Dij hem, dat hij den Bulgaarsi -
troon niet weer beklimmen zal.
Zierikzee 29 Sept. We leven weer in
tijd der begrootingen. De begrooting onzc
Gemeente voor 1887 bedraagt in ontvangt
en uitgaaf f113658.475
De voornaamste posten zijn geraamd als
volgt:
Ontvangsten:
Inkomsten van gemeente-eigendommen
en bezittingenf 23463,44
Opcenten op 's Rijks directe
belastingen*'"."'. - 14551,0
Hoofdelijke Omslag - 22000,—
Schoolgelden (Middelbaar on- 11
derwijs)- 2450,-
Schoolgelden (Lager on
derwijs) 3450,-
Hondenhelasting - 450,-
Vergunningsrechten (Drank
wet) - 1600,-
Uitkeering door het Rijk,
vervangende die van de
4/s gedeelten] van de op
brengst der rijksbelas
ting op het personeel - 16795.0J
Vergoeding door het Rjjk
voor de kosten van
het lager onderwijs - 5389,5°
Rijksbijdrage in de kosten
der Hoogere Burgerschool - 8500,
Verkoop van Zelkasch - 5000,
Uitgaven:
Voor openbare werken:
1°. Gewoon onderhoud f 16126,14'
2°. Aanleg of vernieuwing - 1922,25
Kosten voor Middelbaar
Onderwijs- 19713,
Kosten van uitgraven en af
leveren van Zelkasch - 2000,
Aankoop van inschrijving op
de Grootboeken -der Nat.
Schuld - 2743,35
Kosten lager onder w. -20789,66
Eene dergelijke begrooting kan allerle'
gewaarwordingen by ons opwekken er
geeft aanleiding tot verschillende overden
kingen en beschouwingen. We willen
enkele zaken hierbij opmerken. Onze
gemeente, ruim 7000 zielen tellende, geeft
voor onderwijs jaarlijks uit f 40,000, zegge
veertig duizend gulden, d. i. ruim '/a van
de geheele begrooting. De opmerking, dat
.en
