GOUDEN LIBEL LONKT
naar VENUS
Al
Kans op koerswijziging tijdens
onvoorstelbare ruimtevlucht
Dinsdag 28 augustus 1962 ZEEUWSCH DAGBLAD
CORRECTIES
BENADERING
„SEINTJES"
WONDER
AMERIKAAN MET
HAAGSE POLITIE
OP DE VUIST
FORSE STRAF GEËIST
TEGEN DRIE BROERS
Twee jongens bij
IJssel vermist
Vrouw wurgde kindje uit
angst voor ontdekking
Ingeslingerd
Van onze redacteur wetenschappen
gEN kleine ruimtesonde is gistermorgen op weg gegaan naar
Venus, de geheimzinnige planeet waarover de mens eigenlijk
nog maar heel weinig weet. Een onderzoekingsinstrument, ruim
200 kilo zwaar, is in een baan gebracht waarin het tot heel dicht
bij Venus zal komen. Mariner 2 heet dit instrument.
De Mariner 2 is ten dele bedekt met een laagje bladgoud en heeft,
wanneer de twee panelen waarop 9.800 zonnecellen zijn aangebracht, vol
ledig zijn uitgeklapt, wel iets van een insect. Wie ook eens romantisch
en poëtisch over de ruimtevaart wil denken mag de Mariner 2 gerust
vergelijken met een gouden libel.
de eerste keer over onvoorstelbaar gro
te afstanden die wij slechts by benade
ring kennen, het gestelde doel bereik
te.
Met de mogelijkheid dat de Mariner 2
Venus niet zal kunnen bespieden, is re
kening gehouden. Daarom zijn maar
twee van de zes instrumenten aan boord
van de ruimtesonde voor die verspieden
de taak bestemd. De vier andere zijn
bestemd voor verrichting van weten
schappelijke waarnemingen onderweg,
in de oneindigheid van de wereldruim
te.
Op weg gegaan naar Venus. Het zin
netje leest zo gemakkelijk. Toch is
deze wetenschappelijke onderzoekings
tocht in de wereldruimte, waarvan ons
zonnestelsel maar een nietig onderdeel
tje is, wel iets meer dan even een blok
je om. Er zijn hier afstanden in het
geding waarvan alleen de astronomen
zich een voorstelling kunnen maken.
Hier zijn, om te beginnen, enkele
van die cijfers. De Mariner 2 zal, een
wijde baan om de zon beschrijvend
tussen de omloopbanen van de Aarde
en Venus, tot eind december, wanneer
de ruimtesonde Venus „in zicht"
krijgt, een afstand afleggen van afge
rond 307 miljoen kilometer. De Aarde
en Venus zullen dan ongeveer 58 mil
joen kilometer van elkaar zijn verwij
derd. Slaagt de Mariner 2 erin, Venus
te bespieden, dan zullen de zendertjes
van onze gouden libel die afstand van
58 miljoen kilometer moeten overbrug
gen opdat de gegevens op aarde kun
nen worden ontvangen, verwerkt en
bestudeerd.
Of dat zal lukken? Dat moeten wij
afwachten. Volgens de eerste bereke
ningen die spoedig na de lancering
snel werden gemaakt, volgde de Mari
ner 2 niet precies de berekende baan.
Daaruit werd afgeleid dat de ruimte
sonde wellicht Venus op grote afstand
zou passeren en niet de gehoopte
waarnemingen zou kunnen verrichten.
Het werd echter mogelijk geacht dat
de Mariner 2 door kleine correcties
onderweg aan te brengen door uitsto
ting van gasstralen, weer nagenoeg in
die berekende baan kan worden ge
bracht.
Het is allemaal maar werk van men
senhanden en dat is nu eenmaal nim
mer meteen volmaakt, al wordt de
laatste tijd wel vaak de indruk ge
wekt dat onmiddellijke volmaaktheid,
zonder reeksen voorafgaande teleur
stellende mislukkingen, al binnen het
bereik van de mens is gekomen. Tech
nische volmaaktheid dan altijd!
•■■■'Alleen in het berekenen van de
baan die de Mariner 2 zou moeten
gaan volgen ligt een stuk menselijke
onvolmaaktheid besloten. Het uit
gangspunt daarbij moest zijn onze
kennis van de banen van de Aarde en
van Venus om de zon. Die kennis is
niet volmaakt. De eenheid waarin wij
de afstanden in ons zonnestelsel uit
drukken, de astronomische eenheid
dat is de gemiddelde afstand tussen de
aarde en de zon is nog altijd niet
zuiver bepaald.
Zonder de hulp van razend snel wer
kende elektronische rekenmachines
zou de mens weken, wellicht maanden,
nodig hebben gehad om de baan van
Mariner 2 te berekenen. Er moet daar
bij met zeer vele factoren rekening
worden gehouden.
Tot de factoren behoren: de omloop
snelheid van de aarde om de zon, de
snelheid waarmee de aarde om de
eigen a3 wentelt, de omloopsnelheid
van Venus om de zon, de invloeden
van de zwaartekrachtvelden van de
Aarde, de zon, de maan, Venus en de
andere planeten, en zelfs de druk die
het zonlicht in de wereldruimte uit
oefent op de kleine ruimtesonde.
De meeste van die gegevens zijn niet
zuiver bepaald Zij zijn nog onvol
maakt, en dus kan ook de uitslag van
de berekeningen, hoe knap ook uitge
voerd, niet anders dan onvolmaakt
zijn, niets anders dan een benadering
vanuit de menselijke onvolmaaktheid.
In de 37 dicht met duizenden techni
sche bijzonderheden over deze tocht
naar Venus bedrukte pagina's van de
brochure die de Amerikaanse rijks
dienst voor luchtvaart en ruimtevaart
(NASA) ons enige weken geleden al
zond, staat hierover: „Het verwerken
van al die factoren tot een succesrijke
baan die in de ruimte miljoenen mij
len en in de tijd ongeveer vier maan
den omspant, is een formidabele taak."
Het is, laten wij het gerust erken
nen, een onmogelijke taak. Daarom
mogen onze verwachtingen niet te
hoog zijn gespannen. Daarom zou het
onverstandig, zijn wanneer wij gering
schattend de schouders ophaalden in
dien deze gouden libel niet dadelijk
In de -wielerbaan van ons zonnestelsel
gaat Mariner 2 rondjes draaien tussen de
banen van de aarde en Venus in. Onze
tekenaar heeft hier de verschillende sta
dia van deze vlucht in één tekening in
beeld gebracht.
Met telkens ongeveer een maand tussen
ruimte zijn de aarde, Venus, en Mariner 2
afgebeeld, en voor elk van de gekozen
tijdstippen hebben zij een gelUk cijfer ge
kregen.
KUkend naar de cijfers 4 in deze teke
ning kan men, bijvoorbeeld, in één oog
opslag zien hoe omstreeks 1 november
de onderlinge afstanden tussen deze drie
zijn verandert sedert het ogenblik van
de lancering (1, de aarde, en la. Venus).
De cijfers betekenen:
Terwijl de afstand tussen de aarde en
onze gouden libel geleidelijk groeit tot
ongeveer 58 miljoen kilometer, zullen
de zendertjes aan boord de gegevens
die worden verzameld door die vier in
strumenten over de kracht van het mag
netische veld van Venus, over de bewe
gingen van elektrisch geladen deeltjes
in de wereldruimte, over de kosmische
straling en over de uitstralingen van de
zon naar de aarde seinen.
Die gegevens alleen al maken dit
nieuwe experiment tot een groot weten
schappelijk avontuur, waarbij niet alles
op een kaart is gezet. De Amerikaanse
overheid heeft voor deze ene lancering
18,5 miljoen dollar betaald. Rekenen wij
de mislukking met de Mariner 1, van
onlangs mee dan worden de kosten naar
schatting 37 miljoen dollar voor dit stuk
doorvorsing van ons zonnestelsel.
En slaagt alles ten. slotte toch nog bo
ven verwachting? Dan verschaffen de
twee verspiedingsinstrumenten aan
boord van de gouden libel ons wellicht
antwoorden op twee belangrijke vragen:
1 Waaruit bestaat de dampkring van
x Venus?
o Hoe warm is het aan de oppervlak-
te van Venus?
Het mag in lckenogen al een wonder
heten dat de mens de beschikking heeft
over instrumenten die deze twee vragen
op een afstand van ongeveer 16.000 ki
lometer van Venus kunnen helpen op
lossen. Kan het dan verbazen dat die
twee instrumenten niet in werking kun
nen komen indien de Mariner 2 Venus
niet op 16.000 kilometer passeert maar
op, bij voorbeeld 500.000 kilometer?
Krijgen wij over een afstand van mil
joenen kilometers van onze verspieder
antwoord op de twee vragen dan zul
len wij ons met minder giswerk dan
tot dusverre kunnen gaan afvragen of
de nevels die Venus omringen wellicht
bepaalde vormen van leven, hoe nietig
ook, verbergen.
Ook hier weer is de mens op zoek
naar leven in het peilloze heelal. De be
langstelling voor leven is primair voor
de levende mens, ook voor de mannen
die deze fantastische technische presta
ties mogelijk hebben helpen maken.
Vinden wij geen leven op Venus, dan
gaan wij het zoeken op Mars. Vinden
wij het daar ook niet, dan zullen wij
er ons mee moeten verzoenen dat wij
in ons zonnestelsel met het dieren-
en plantenrijk uniek zijn.
-#-De Mariner 2, bijna gereed, In de
werkplaats waar deze ruimtesonde
werd gebouwd, het Jet Propulsion
Laboratory in Pasadena, Californië.
Alleen de met duizenden zonnecellen
bezette „vleugels" van deze gouden
libel van de wetenschap waren nog
niet gemonteerd toen deze foto werd
gemaakt.
■g-Als een insect in een cocon zit de
Mariner 2 tijdens de lancering in de
neus van de raket. De „vleugels", pa
nelen bezet met duizenden zonnecellen
die de energie voor de instrumenten
aan boord moeten leveren, zijn langs
de zijden van de Mariner 2 opgeklapt.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG. Met vuistslagen en I
scheldwoorden heeft een agressieve
Amerikaan van Nederlandse afkomst,
de 38-jarige ir. H. M. H., zich in Den i
Haag te weer gesteld, toen hij werd
aangehouden door politiemannen, die
aan zijn manier van autorijden meen
den te zien dat hij- onder invloed van
drank was. Drie jaar geleden heeft de
man van zich doen spreken, nadat hij
op dezelfde wijze op een aanhouding
had gereageerd. Ook toen werd hij ge
arresteerd wegens rijden onder invloed,
waarbij bleek ,dat hij ether snuifde als
verdovingsmiddel.
Een politieauto had de onzeker rijden- I
de ir. H. zaterdagavond op de Stadhou
derslaan ha een korte achtervolging
klem gereden. De man wilde alleen En
gels spreken, hoewel hij uitstekend Ne
derlands verstaat en spreekt, aldus de
Haagse politie. Hij is pas enkele jaren
Amerikaans staatsburger. De ingenieur
weigerde uit zijn auto te komen,. en
verzette zich hevig toen politiemannen
hem eruit trokken. Een agent kreeg een
vuistslag midden in fte.t gezicjit,
Na een langdurige worstelpartij werd 1
dé man overgeheveld in een politiejeep.
H?ij-viei de-bestuurder van de jeep aan,
maar een andere agent kreeg hem in
bedwang.
Al scheldend, nog steeds in het En
gels, en vechtend werd hij het politie-
bureau binnen geloodst. Daar sloeg hij
een ruit van de portiersloge in en schold
hij de wachtcommandant en de officier I
van de wacht uit. Met veel moeite luk
te het eindelijk, hem in een cel te krij
gen. Na ontnuchtering en een verhoor is
hij weer vrijgelaten. Ir. H. is bekeurd
voor rijden onder invloed, verzet tegen
de politie en belediging.
Zo beweegt de Mariner 2, met
gespreide wieken, zich de ko
mende weken door de wereld
ruimte, zich steeds verder van de
aarde verwijderend. Pas over
verscheidene weken zal blijken
boe dicht deze ruimtesonde de
planeet Venus kan naderen.
1. Stand van Venus tijdens de lancering
van Ranger 2.
la. Stand van de aarde op dat moment.
2. Venus op 1 september.
2a. Aarde op 1 september.
2b. Mariner 2 op 1 december.
3. Venus op 1 oktober.
3a. Aarde op 1 oktober.
3b. Mariner 2 op 1 oktober.
4. Venus op 1 november.
4a. Aarde op 1 november.
4b. Mariner 2 op 1 november.
5. Venus op 1 december.
5a. Aarde op 1 december.
5b. Mariner 2 op 1 december.
6. Venus eind december.
6a. Aarde eind december.
6b. Mariner 2 eind december.
Na reeks inbraken
AMSTERDAM (ANPl In zijn re-
quisitoor tegen drie inbrekende broers
zei de officier van justitie bij de Am
sterdamse rechtbank gisteren: „Er
moet aan die golven van inbraken een
eind komen en daarom is slechts een
ernstige gevangenisstraf op zijn plaats".
Hij eiste tegen de oudste twee broers
twee en een half jaar met aftrek en te
gen de jongste anderhalf jaar. Van de
25 inbraken, die zij in de buurt van Am
sterdam zouden hebben gepleegd, wa
ren er slechts vijf te last gelegd
Toen de 23-jarige apothersbediende
Antoon van de B. zijn baantje was
kwijtgeraakt en hij het wachtgeld van
zeventig gulden te weinig vond om van
te leven, probeerde hij met inbraken en
winkeldiefstallen aan de kost te komen.
Dat lukte best met de hulp van zijn
beide broers, de 26-jarige schilder
Henk en de 21-jarige fabrieksarbeider
Arie. Toen zij tegen de lamp liepen kon
den behalve de 25 inbraken ook twaalf
fietsendiefstallen worden opgelost.
In het zwembad 't Hitje in Poster-
holt is gisteren de twaalfjarige P. van
D. uit Maastricht verdronken. De jon
gen, die niet kon zwemmen, had zich
te ver gewaagd.
ZUTPHENTwee jongens uit het
Zutphense gezin Klein Brinke worden
sedert zaterdag vermist. Het zijn de
elfjarige Gerrit Jan en de dertienja
rige Henk.
Gevreesd wordt dat beiden in de
IJssel zijn verdronken. Aan de oever
van de rivier zijn de kleren van Henk
gevonden, die, zo neemt de politie
aan, is gaan zwemmen en daarbij in
moeilijkheden is geraakt. Vermoede
lijk heeft zijn broer hem daarna ge
kleed nagesprongen.
De politie heeft langdurig gedregd,
maar zonder resultaat.
Koning Hoessein van Jordanië is naar
Saoedisch Arabië vertrokken voor een
bezoek van drie dagen. Hij zal proberen
een verbond te sluiten met koning Sa-
oed tegen de infiltratiepogingen van de
Egyptische president Nasser.
Van onze correspondent
APELDOORN. Uit angst voor ont
dekking van de geboorte van haar on
wettige kind heeft de 21-jarige mejuf
frouw A. B. uit Zeeland haar baby kort
na de bevalling gewurgd. Het lijkje
verborg zij in een kast in de christe
lijke inrichting voor geesteszwakke kin
deren te Apeldoorn, waar ze werkte.
Zonder dat iemand daar bij tegen
woordig was, had het meisje zondag in
de inrichting een dochtertje ter wereld
gebracht. De Apeldoornse politie heeft
mejuffrouw B. gisternacht gearresteerd.
Het lijkje is in beslag genomen.
Lil J
door Wim Hoffman.*
(Onze speciale verslaggever
in Nieuw-Guinea)
LS aan boord van Hr.
Ms. onderzeeboot
Walrus" driemaal
de claxon zoemt, do
ven de mannen hun sigaret
ten. Ze weten: nu gaan we
onder water. De buitenstaan
der vindt dat meestal maar
een griezelig idee: zo veel
water boven je.. en wat
als er eens iets gebeurt.
De mannen van de onderzee
dienst denken er zowat omge
keerd over. Zij zeggen: wij lo
pen minder risico dan boven
waterschepen, want wij hebben
meer controle- en veiligheids
maatregelen, en een dubbele
waterdichte sluiting. Ze
zeggen zelfs: We benijden die
stakkers „boven" helemaal
niet, want als het stormt
aan de oppervlakte varen wij
onder water heerlijk rustig.
Als het woelig weer wordt
klinkt aan boord van de onder
zeeboot de verzuchting: Wan
neer gaan we nu eindelijk eens
onder water.
Hr. Ms. „Walrus" patrouil
leert in de wateren rond
Nieuw-Guinea. De dienst is
vrij zwaar, want er wordt ge
varen in verhoogde staat van
paraatheid.
Nauw is het wel aan boord,
want ieder hoekje is benut om
iets onder te brengen: van het
ziekenboegje en de machtige
accu-centrale, tot het scheeps-
kantoortje en de drie douche
cellen (waarvan één zoutwa
terdouche, naspoelen met
zoet.Maar de tachtig kop
pen bemanning voelen zich
niettemin best in hun drijvend
verblijf, waar alles glimt van
de properheid, en ook in de
tropen de lucht heerlijk koel
ververst wordt.
Over de repat bestaat echter
maar één opvatting. Terug
gaan. naar Nederland en onze
gezinnen? Het liefst GISTE
REN...!
Marinemannen van de „Friesland" beproeven hun krachten met
Papoea-pijl en -boog. Het bleek moeilijker dan ze dachten. De man
nen, die aan boord vlot omgaan met 12-cm-kanons en raketdiepte-
bomwerpers, hadden wat boogschieten betreft nog heel wat van de
Papoea's te leren
VAN de mannen van Hr. Ms.
Jager „Friesland" zijn de
meesten al eerder in Nieuw-
Guinea geweest. Ze zijn, zoals
dat in marine-taal heet, „goed
ingeslingerd"Varen vin
den ze plezierig, want dan is
er „zeewacht", dan houdt de
dienst je voortdurend bezig, en
zo schiet er flink wat tijd op
van de lange ,,tropenterm".
Als het schip in de haven
ligt, is de dienst „reewacht";
dat betekent dat men niet bar
veel om handen heeft, en de
mannen zich zelf maar moe
ten amuseren. Op het halfdek
zitten ze brieven naar huis te
schrijven. Op een geschutsloop,
afgedekt met een hoes, speelt
een draagbare radio. Eén hakt
er een klappernoot open met
een groot kapmes. In het man
schappenverblijf doen er een
paar hun middagdutje, of lezen
wat op bed. Anderen gaan
zwemmen in de baai, een
prauwtochtje maken naar het
strand, of volleyballen aan de
wal.
Dat klinkt allemaal genoeg
lijk, en dat is h/t ook, maar het
blijft in feite een strijd tegen
de verveling. De verveling van
een klamme tropische namid
dag, als het schip levenloos
voor de wal ligt, onder een
loodgrijze regenhemel zonder
één spoortje tropenzon. Het is
bijna een opluchting als de
dienst fveer roept. Een stem
door de luidsprekers aan dek:
„Attentie, attentie! Einde mid
dagrust. Sloep naar de wal!
Uit".
Kok le klasse L. C. van der
Wagt is de bakker van Hr. Ms. Ja
ger „Friesland". „Kuch" of zo?
vergeet het maar! Witbrood, harde
en zachte puntjes, vlinderbroodjes,
krentebollen.
Thuis, in het Friese Ooster-
Nijkerk, heeft electromonteur 2e
klasse J. Faber een orgel staan.
De „Friesland heeft er geen,
maar wel een prachtige Soprani
accordeon van de dienst Ontwikke
ling Sport en Ontspanning.
Een onderzeeboot strijdt met torpedo's. In het voor- en achterschip
zijn de Ianceerbuizen geladen. In het manschappenverblijf zijn reserve
torpedo's opgeslagen tussen de bedden. Hier kort korporaal-torpedo-
maker J. Wesselink de tijd met lezen, aan boord van de „Walrus".
Passageluiken zwaar als kluisdeuren sluiten de
onderzeeboot hermetisch af. Bij vaart op open zee
blijft dit dekluik ook gesloten.
Hier worden de navigatiebewegingen van de
„Walrus" ten uitvoer gelegd: de manoeuvreerkamer.
Sergeant A. Schenkels en korporaal G. H. Streefkerk.
