INFILTRANTEN OP
VOGELKOP GELAND
OPROEP VAN BIDAULT
Riviera steeds
onveiliger
Brits hof:
Soblen moet
naar V.S.
Macmillan
voltooit
schoonmaak
MEERDERHEID IN S.E.R.
Overheid zal stap
terug moeten doen
AKKERTJES
VACANTIE
PERZISCHE
REGERING
TREEDT AF
Algerije weer
ter stembus
Rendierjacht
voor Telstar
Verdeeldheid over
recht van toetsing
BOSBRANDEN
BETEUGELD
V.S. LANCEERT
REUZEBALLON
BETOGING WAS
VOOROPGEZET
PLAN
Mogelijk ontsnapt aan Nederlandse defensie
PAMFLETTEN
EN POST
Retourtje Djakarta-
Nieuw-Guinea
Donderdag 19 juli 1962
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 7
Jongetje verdronken
BRITSE „HITLER"
NAAR RECHTER
Bromfietser onder auto
de veilige
pijnstiller
mee op
HOLLANDIA (A.N.P.) Naar schatting zestig Indonesische infiltranten zijn gisteren in de loop
van de dag aan land gegaan aan de noordkust van de Vogelkop, een kilometer of honderd ten
oosten van Sorong, bij Sausapor.
De Indonesische militairen hebben de kust bereikt in zeil- (vermoedelijk één) en motorprauwen (vermoe
delijk twee). Sausapor is in de tweede wereldoorlog een Amerikaanse basis geweest. In Indonesische radio
uitzendingen is herhaaldelijk gezegd dat de plaats door Indonesische parachutisten was bezet.
Uit één vliegtuig:
voor Indonesiërs
voor Nederlanders
door WIM HOJFFMANN
HOLLANDIA Boven het actie
gebied bij Merauke zijn gisteren
pamfletten uitgeworpen, waarin de
Indonesische parachutisten wordt
aangeraden zich o$er te geven. Het
Nederlandse vliegtüig, waaruit dat
werd gedaan, wierp ook post uit
voor de patrouilles van de Neder
landse strijdkrachten, die zich in
de bush bevonden.
Na de vuurcontacten, die zijn
voorgekomen aan de rand van Me
rauke, is het waterleidingproject,
dat in de buurt van de stad wordt
uitgevoerd, stilgelegd. Voor de
kampong Moppa, waar maandag
een Nederlandse patrouille werd
beschoten, is een avondklok afge
kondigd. De resident, mr. F. J. R.
Bibrink Jansen, heeft daar onlangs
de bevoegdheid toe gekregen toen
voor het gebied van Merauke de
burgerlijke uitzonderingstoestand
werd afgekondigd.
Tijdrovend
De resident is steeds ter plaatse
waar het spant. Doorgaans bestuurt
hij zijn Fiat 1100 met standaard
zelf. De maatregelen, die de
stadskern waterdicht moeten bevei
ligen, zijn tijdrovend, maar de uit-
kamming van de randkampongs is
nu goed gevorderd. Toen ik giste
ren Merauke verliet, was de stem
ming in de stad zelf laconiek.
In de Dakota waarmee ik naar
Hollandia vloog," werd ook de
Papoea-veldwachter Gebse ver
voerd, die maandag bij een vuur-
wisseliifig gewond is geraakt. In het
hospitaal in Merauke is zijn oog
weggenomen. In Hollandia zal hij
verder worden behandeld.
De resident was op het vliegveld
van Merauke toen Gebse uit een
ziekenauto in het vliegtuig werd
gedragen. Zijn toestand is bevredi
gend. Treffend was het medeleven
met de Papoea op het vliegveld
van Hollandia. Zonder woord ston
den -blank en zwart on<Jer hen
geharde militairen rondom de
brancard.
In -Merauke zullen de operaties
nog wel lang duren. Dat komt
mede door de voorzichtigheid van
de commandanten, die elk risico
mijden om maar geen mensenlevens
op het spel te zetten, 's Nachts
worden er geen patrouilles uitge
zonden, omdat dan makkelijk ver
warring kan ontstaan. Doelbewust
worden overdag alleen aanvallen
ondernomen wanneer de eigen
vuurkracht groter is.
Van onze correspondent
PARIJS De bosbranden aan de Fran
se zuidkust leveren geen onmiddellijk
gevaar meer op. De alarmtoestand in de
stadjes Ceyreste en Chateauneuf-les Mar-
tigues is opgeheven en de kampeerders
kunnen terugkeren naar de kampeer
plaatsen, voorzover deze niet door het
vuur verwoest zijn. Alle geëvacueerden
zijn teruggebracht naar hun woningen.
Niettemin blijft voor de brandiweér en
de soldaten de alarmtoestand in de buurt
van Ceyreste en van La Ciotat van
kracht. In dit gebied zijn vele rayijnen
en spelonken, waar het vuur nog altijd
woedt en die voor de brandweer ontoe
gankelijk zijn. In deze streek is ongeveer
1800 ha. dennenbos verwoest. Ook de
wildstand is in deze brand geheel ten
onder gegaan.
Gisteren is in de buurt van La Ciotat
een man gearresteerd, die probeerde
langs de weg enkele struiken in brand
te steken. Hij bleek een zwakzinnige te
zijn.
De infiltranten vormen waarschijn
lijk de groep, die al eerder bij Waigeo
was gesignaleerd. Volgens meldingen
van de DevolKing werden op dat eiland
maandag mtiitranten atgezet door en
kele prauwen. Zij waren gewapend en
gekleed m groene uniformen. Toen de
meldingen van de bevolking binnen
kwamen was langs de militaire ver
bindingen al een alarmsignaal ge
geven.
SCHEEP GEGAAN
Een militaire patrouille constateerde
op Waigeo aat ae infiltranten intussen
weer scneep waren gegaan en in ooste
lijke richting waren vertrokken. Br
werd een verlaten bivak gevonden,
waar wat achtergelaten munitie werd
aangetroffen.
Is deze groep dezelfde geweest als
die, welke dij öausapor is geland, dan
betekent dat, dat zij er in is geslaagd
door de Nederlandse defensie neen te
glippen en enige honderüen kilometers
over zee af te leggen zonder dat zij kon
worden onderscnept.
De bevolking in de streek van Sau
sapor staat bekend als anti-Indonesisch.
Viak achter het strand waar de landing
geschiedde, begint een bergachtig en
veelal onherbergzaam terrein. Een am
fibische eenheid mariniers is uitge
stuurd om de infiltranten op te sporen.
EVACUATIE
Na het bezoek, dat gouverneur Plat-
teel maandag en dinsaag aan Merauke
bracht, is oesloten de Nederlandse
vrouwen en kinderen op de buitenpos
ten in Zuid-Nieuw-Guinea in staat te
stellen te evacueren. Het betreft hier
voornamelijk de gezinnen in Mindip-
tana, Kepi, Agats en Tanah Merah, voor
zover de vrouwen en kinderen daar al
niet eerder waren vertrokken,.
Een overweging tot vertrek kunnen,
behalve militaire dreiging, ook de
•groeiende moeilijkheden zijn bij de be
voorrading van de buitenposten. De
militaire acties tegen de infiltranten
eisen zoveel transportmiddelen op, dat
de voorraden voor de burgerbevolking
mogelijk hier en daar niet tijdig kun
nen worden aangevuld.
ONDERZOCHT
Vóór zijn vertrek uit Merauke is het
vliegtuig waar gouverneur Platteel mee
reisde, nog zorgvuldig onderzocht. Bij
de kampong Moppa, waar het maandag
tot een vuurgevecht kwam, ligt name
lijk het vliegveld van Merauke. Daar
stond tijdens het vuurgevecht het vlieg
tuig.
Nagegaan werd of, het toestel wellicht
door kogels was getroffen. Er bleek
echter niets met de Dakota aan de hand
te zijn en de gouverneur kon zonder
vertraging naar Hollandia vertrekken.
De bemanningen van De Kroonduif
hebben evenwel uit overwegingen van
veiligheid gevraagd, de gebruikelijke
overnachtingen te Merauke af te schaf
fen.
TEHERAN (Reuter) Het Per
zische kabinet van premier Ali
Amini is gisteren afgetreden, na
dat de regering er na een week van
kabinetszittingen niet in was ge
slaagd een sluitende begroting op
te stellen.
Dr. Amini verklaarde dat de on
toereikendheid van het Amerikaanse
hulpprogramma de hoofdzaak
vormde van zijn aftreden. ,,Het is
niet mogelijk een land zonder geld te
leiden", zo zei hij. Hij voegde hier
aan toe dat Amerika, sedert hij aan
het bewind was, slechts" dertig mil
joen dollar had verstrekt.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken reageerde op de
opmerkingen van dr. Amini met een
verklaring dat in de afgelopen vijf
jaar jaarlijks een bedrag van onge
veer zestig miljoen dollar aan de
Perzische regering was verschaft.
Dr. Amini had al vaker gedreigd
te zullen aftreden als de begroting
niet sluitend gemaakt zou kunnen wor
den. Het tekort bedroeg ongeveer 25
miljoen pond sterling (ongeveer 250
miljoen gulden). De premier had een
besnoeiing van de overheidsuitgaven
voorgesteld van vijftien procent.
DJAKARTA (AFP) Drie van de
zeven Papoeastudenten, die een bezoek
brengen aan Indonesië zullen morgen
naar Nieuw-Guinea vertrekken.
Een van de drie, Indey, zei dat zij
de Papoealeiders op de hoogte zouden
stellen van „de werkelijke situatie in
Indonesië en van de houding van de
Indonesische regering tegenover Nieuw-
Guinea".
De drie studenten zouden slechts en
kele dagen in Nieuw-Guinea willen
blijven, waarna zij zullen terugkeren
naar Djakarta om hun bezoek aan ver
schillende delen van Indonesië te her
vatten. Ook zullen zij op 17 augustus
de viering van de Indonesische onaf
hankelijkheidsdag bijwonen.
DE LIER. In De Li-er in het West-
land is gisteren het anderhalf jaar oude
jongetje uit het gezin Staalduinen in een
sloot verdronken. De kleuter was op het
land van zijn vader aan het spelen.
Van onze correspondent
PARIJS De Algerijnen gaan op
12 augustus naar de stembus om
voor de eerste maal een eigen par
lement te kiezen. Dat zal uit 196
leden bestaan, van wie 180 Arabie
ren en twaalf Europeanen. Tege
lijkertijd moeten de kiezers zich in
een referendum uitspreken over de
zittingsperiode van dit parlement.
Volgens overeenkomst van Evian
had eerst een grondwetgevende ver
gadering moeten worden gekozen. Zo
dra deze met haar taak gereed was
na aanvaarding van de grondwet en
de officiële installatie van de regering,
hadden parlementaire verkiezingen
moeten worden gehouden.
Oplossing
De voorlopige uitvoerende macht
heeft nu in overleg met alle betrok
ken partijen een nieuwe oplossing ge
vonden om de instelling van een re
geringsapparaat te versnellen en de
Algerijnen niet al te vaak naar de
stembus te roepen.
Men verwacht dat de leiders van de
regionale verzetsgroepen aan de hoog
ste raad van de F.L.N., de C.N.R.A.,
zullen voorstellen een politiek bureau
van de partij in te stellen en de voor
lopige Algerijnse nationalistische re
gering op te heffen.
Het lid van de opperste Sovjet Wenja-
min Dimsjit is benoemd als waarnemen
de premier. Hij deelt die functie met en
kele anderen. Dimsjit is bovendien tot
voorzitter benoemd van het staatsplan
bureau.
Van onze correspondent
PARIJS Georges Bidault, oud
premier van Frankrijk en thans
burgerlijk leider van wat eens de
O.A.S. was en nu Nationale Ver-
zetsraad heet, heeft alle Noord-
Afrikaanse Fransen, die in het va
derland zijn teruggekeerd, opgeroe
pen om zich te verenigen en de
strijd tegen de Franse regering
voort te zetten.
De oproep is bekend geworden door
het oprollen van een actiegroep van
de voormalige O.A.S. te Genève dooi
de Zwitserse politie. Alle leden van
deze groep zijn over de grens gezet
en hun materiaal, bestaande uit tien
duizend vlugschriften, waaronder de
oproep van Bidault, is vernietigd.
In deze oproep herinnert de Natio
nale Verzetsraad de Fransen eraan,
dat hij geen enkele waarde hecht aan
de overeenkomsten van Evian of aan
de referendums van 8 juni en ljuli.
Na de Fransen bezworen te hebben
geen geloof te schenken aan de ga
ranties. roept de Raad alle terugge
keerde Fransen op om zich te ver
enigen en de strijd voort te zetten.
Geen loze dreiging
Dat dit alles geen loze dreiging is,
bleek nogmaals in de laatste 24 uur.
Te Antibes werd 's nachts een aan
slag gepleegd op een benzinedepot,
dat 20.000 liter brandstof bevatte.
Even voor middernacht stopte een
sportwagen voor dit depot en een van
de twee inzittenden schoot zijn machi
nepistool op een tank leeg. Daarna
verdween de wagen in het duister van
de nacht. De brandweer en de poli
tie, gealarmeerd door het machine
geweervuur, arriveerden enkele minu
ten later. Zij slaagde erin de gaten
in de tank te stoppen, doch niet voor
er' honderden liters over de kustweg
in zee waren gelopen.
Bovendien hebben ongeveer vijftig
industriëlen en zakenlieden van Anti
bes over de post belastingaanslagen"
ontvangen, die ondertekend waren
met ..O.A.S., 9de district, Marseille-
Menton". De gevorderde .belastin
gen" varieerden van 750 tot 7500 gul
den. Bij dit aanslagbiljet was een
briefje gevoegd, dat indien de aange-
slagenen niet zouden betalen of de po
litie hiervan in kennis zouden stellen,
er straf zou volgen.
Gisterochtend pleegden drie man
nen een overval op een Marseillaans
wisselkantoor. Zij eisten van de kas
sier al het geld dat hij onder zijn
berusting had. Deze nam echter zon
der zich te bedenken oen revolver
uit zijn bureaula en bedreigde daar
mee de bandieten. Twee van hen
sloegen op de vlucht en de derde, op
wie het wapen was gericht, stak zijn
armen in de lucht en werd gearres
teerd. Hij bleek een deserteur te zijn,
voorzien van valse papieren en een
lidmaatschapskaart van de O.A.S.
Even later op de ochtend werd een
autoverhuurinrichting overvallen door
twee mannen, die daar een bedrag
van bijna 4000 buit maakten.
Grote zorgen
Deze beide overvallen volgden op
een hinderlaag, waarin een Marseil-
laanse arts was gevallen. Men had
hem omstreeks middernacht telefo
nisch opgeroepen om een kind te ver
zorgen, dat in levensgevaar verkeer
de. Toen hij naar buiten kwam, werd
hij opgewacht door vier mannen, van
wie een hem een kogel in de schou
der schoot.
De politie in Zuid-Frankrijk maakt
zich over dit alles grote zorgen. Het
blijkt dat veruit het grootste deel van
de gerepatrieerden in Marseille blijft.
Vermoedelijk omdat zij vinden dat
het klimaat daar het meest met dat
van Algerije in overeenstemming is.
rhaar ook om, zodra de mogelijkheid
zich daarvoor voordoet, naar hun
oorspronkelijke woonplaatsen terug
te keren. Men schat het aantal gere
patrieerden in de buurt van Marseille
op ongeveer 125.000.
V er sterking
Het staat vast dat zich hieronder
een groot aantal leden van de O.A.S.
bevindt, wier enige bezigheid gedu
rende de laatste jaren bestond uit het
plegen van overvallen -en het houden
van strooptochten, hetgeen hun toe
stond op tamelijk ruime voet te le
ven. Men verwacht nu een sterke
toeneming van de criminaliteit in de
steden van Zuid-Frankrijk en langs
de hele Cöte d'Azur, alles onder de
dekmantel van steun aan de O.A.S.
en bovendien nu geruggesteund door
de oproep van Bidault.
Om tegen te gaan, dat zich nog
meer repatriërenden rondom Mar
seille vestigen, heeft de Franse rege
ring besloten geen uitkeringen meer
te verlenen aan mensen, die zich in
de departementen langs de Middel
landse Zee willen vestigen.
De regering heeft voorts vijf extra
compagnieën troepen naar Zuid-
Frankrijk gestuurd om de bewaking
te verscherpen en om intensiever toe
zicht uit te oefenen op de gerepatri
eerden.
Van onze correspondent
LONDEN. Het verzoek van
de spion dr. Robert Soblen in En
geland te mogen blijven, is giste
ren in eerste instantie door het
Britse hooggerechtshof afgewezen.
Zijn advocaten tekenden onmiddel
lijk hoger beroep tegen deze be
slissing aan.
Zoals bekend belandde Soblen in
Engeland, toen hij per vliegtuig van
Israël naar de Verenigde Staten zou
worden overgebracht. In Amerika
moet hij een levenslange gevangenis
straf uitzitten, wegens spionage voor
de Sowjetunie. Vóór hij de cel zou
ingaan, vluchtte hij met een vals
paspoort naar Israël, maar werd
door dat land uitgewezen.
In het vliegtuig naar New York
sneed dr. Soblen zijn polsen door en
stak hij zich met een tafelmes in
zijn buik. Niet om zelfmoord te ple
gen, verklaarde hij voor het gerecht
in Londen, maar om er voor te zor
gen dat men hem in Londen uit het
vliegtuig zou halen.
Hij werd hier inderdaad meteen in
een ziekenhuis opgenomen. Dit bete
kende evenwel niet dat Soblen daar
mee werd toegestaan in Engeland te
blijven. Zijn advocaten probeerden
dat op juridische gronden van de
Britse rechters gedaan te krijgen.
De 61-jarige Soblen, die aan een
ongeneeslijke bloedziekte lijdt, blijft
in de gevangenis van Brixton, waar
men hem heen bracht, zodra hij weer
voldoende was hersteld van zijn ver
wondingen.
Het valt niet te verwachten dat
Soblen wordt gedeporteerd, vóór zijn
zaak in hoger beroep in Engeland is
behandeld.
Van onze correspondent
LONDEN Met de benoeming van
Peter Rawlinson tot advocaat-gene
raal gisteren bekend gemaakt
is de reorganisatie van de Britse
regering zo goed als voltooid. Er
moeten nog enkele functionarissen in
de onderste regionen worden be
noemd. Rawlinson (43) volgt Sir
John Hobson op die werd aangesteld
tot procureur-generaal, eveneens een
lid der regering in Engeland. Sir
John kwam op de plaats van Sir Re
ginald Manningham-Bulier die be
noemd was tot Lord-Kanselier, dat
wil zeggen voorzitter van het Hoger
huis. Hij heeft de titel .van Lord Dil-
horne van Toweester aangenomen nu
hij bij de Lords zit.
MaeimHarwmag. rijn grote„schoon
maak dan volbracht hebben, de politie
ke storm er door veroorzaakt, woedt
nog in alle hevigheid voort. Er blijkt
steeds meer dat de hardhandige verwij
dering van mannen als Selwyn Lloyd,
die minister van financiën was, en Ha
rold Watkinson, die de portefeuille van
defensie beheerde, meer kwaad bloed ge
zet heeft dan de premier had verwacht.
Massale aanval
Maar het blijkt ook al duidelijk dat
de conservatieven de onderlinge geschil
len zullen bijleggen, met het oog op de
massale aanval van de socialisten die
volgende week in het Lagerhuis zal wor
den ingezet aan de hand van de zeer
scherpe motie van wantrouwen tegen de
regering Macmillan, die partijleider
Gaitskell heeft ingediend.
Dit neemt niet weg dat er nog steeds
druk wordt gespeculeerd over een moge
lijk aftreden van premier Macmillan
zelf. De mogelijkheid daartoe zou zeker
groter worden, indien de uitslagen van
de reeks tussentijdse verkiezingen die op
komst zijn, geen herstel voor de con
servatieven aantonen. De Tories hebben
vooralsnog hun hoop gevestigd op de in
vloed die er moet uitgaan van een reeks
maatregelen die men van het nieuwe ka
binet verwacht, om het kiesvoik gunsti
ger te stemmen: een wat soepeler loon-
beleid, en het wat gemakkelijker maken
van het kopen van huizen voor zover het
hypotheken betreft.
STOCKHOLM (UPI) In opdracht
van de Zweedse televisie zijn giste
ren in de bergen van D'undret in het
Zweedse Lapland twintig rendieren
gevangen genomen.
De dieren zullen een rol vervullen
in de Zweedse bijdrage aan het Euro
pese televisieprogramma dat op 23
juli via de Telstar naar Amerika
wordt gezonden. Vrijdag gaat een
twintig man sterke televisieploeg naar
het noordelijkste deel van Zweden om
de opnamen te maken.
Van onze correspondent
LONDEN Colin Jordan, leider van
de Britse nationaalsocialistische bewe
ging, is gedagvaard om volgende maand
voor een Londense politierechter te
verschijnen. Dit is gebeurd op grond
van overtredingen van de wet op or
deverstoringen. Jordan sprak op 1 juli
op het Trafalgar Square in Londen
tijdens een betoging van zijn partij
een fel antisemitische rede uit. Hij
werd herhaaldelijk onderbroken en er
ontstond een massale vechtpartij tussen
het handjevol aanhangers van Jordan
en duizenden tegenstanders van zijn
nazistische denkbeelden. Ook John
Tyndall, secretaris van zijn beweging,
is gedagvaard.
Jordan die onderwijzer is in Coven
try, werd na de rel in Londen ge
schorst. Vandaag moet hij zich voor het
bestuur van zfjn school verantwoorden.
UDEN. Op de markt in Uden is
gisteren de 21-jarige arbeider B. Klein
met zijn brommer onder een bestelau
gekomen. Hij was op slag dood.
Het slachtoffer bad plotseling moe'ci
remmen, omdat de brommer die voc
hem reed dat ook deed. Daardoor vi;
hij voor de van de andere kant komen
de bestelauto, I
Van onze redactie economie
ROTTERDAM. --- Het uitgangspunt van het advies dat de Sociaal-economische raad over de loon
vorming heeft ingediend, is de vrijheid en de verantwoordelijkheid van het bedrijfsleven. Van
groot belang daarbij is de plaats die de overheid moet innemen in het ontworpen systeem van loon
vorming. De meningen hierover in de raad lopen uiteen. De meerderheid evenwel is van oordeel
dat de overheid zich in het geheel niet meer mag bemoeien met de loonvorming. Er is wel een zekere
mate van toezicht nodig. Maar dat dient dan te bestaan uit het treffen van globale maatregelen.
Geen details en de toetsing overlaten aan een daarvoor aangewezen instelling. Als gevolg daarvan
zal het bedrijfsleven rekening moeten houden met de mogelijkheden en de beperkingen van de eco
nomische ontwikkeling.
De halfjaarlijkse rapporten zijn in
het nieuwe systeem van groot ge
wicht. De feitelijke ontwikkeling van
de lonen moeten op deze rapporten
worden afgestemd. Ook de regering
en het parlement zullen de gegevens
van het Centraal planbureau en het
Centraal bureau voor de statistiek
moeten betrekken in het bepalen van
een sociaal-economisch beleid voor
een langere periode.
ALGEMEEN
Öe Ser meent dat de rapporten een
algemeen karakter moeten hebben.
Daarbij zal gebruik moeten worden
gemaakt van ervaringen in het verle
den. Aandacht moet worden besteed
aan:
1 De totale stijging van de loonkosten
in de naaste toekomst. (Met het oog
op de collectieve arbeidsovereenkom
sten, die langer dan een jaar geldig zijn
moeten ook verwachtingen op langere
termijn worden opgenomen. De gege
vens kunnen geconcretiseerd worden in
stijgingspercentages, globale aanduidin
gen of in minimum of maximum
cijfers.)
O Het verloop van de nationale pro-
duktiviteit.
Naar het oordeel van de Ser is verder
van belang:
o De te verwachten gevolgen van een
stijging of daling van de loonkosten
voor de werkgelegenheid, een even
wichtige betalingsbalans en een stabiel
prijspeil.
a De verhouding tot het buitenland,
waarbij gedacht wordt aan de abso
lute en relatieve prijsontwikkeling van
in- en uitvoer.
er Een eventuele verschuiving in de
onderlinge verhouding van de pro-
duktief actoren.
z Ook de verhoging van de algemene
kosten moeten in de beschouwingen
betrokken worden. De Ser denkt daar
bij aan huurcompensatie, verhoging van
de premies voor sociale verzekeringen.
De regering moet dus tijdig bekend ma
ken welke maatregelen zij op dit terrein
van plan is te nemen.
BELANG
Het belang van het rapport voor
het loonbeleid is groot. De regering
moet zich daarom ook over de inhoud
kunnen uitspreken. Zü kan eventueel
overleg plegen met de organisaties
van werknemers en werkgevers. Me
nen de ministers dat de toestand
minder rooskleurig is dan het rapport
voorgeeft, dan moet het bedrijfsleven
voorzichtig zijn met de loonvorming.
De mogelijkheid is niet uitgesloten
dat de regering ingrijpt als het be
drijfsleven geen rekening houdt met
haar standpunt. Ook een rapport dat
niet door een meerderheid in de Ser
wordt aanvaard, kan voor de regering
aanleiding worden tot het duidelijk
kenbaar maken van haar mening.
De centrale organisaties van werk
gevers en werknemers bepalen in
onderling overleg de algemene lijnen
van de loonvorming. De aangesloten
verenigingen zullen ze moeten toe
passen tijdens de onderhandelingen
over de arbeidscontracten. Van grote
betekenis is dus dat de centrale orga
nisaties hun leden er toe brengen
dat deze wensen van algemene econo-
(Ingezonden mededeling)
mische aard worden verwerkelijkt in
de contracten.
Intern beraad over de wensen zal
het beste kunnen worden gehouden
voor men met de onderhandelingen
begint. Nu immers wordt men met het
standpunt van de overheid geconfron
teerd wanneer de leden zich al ver
trouwd hebben gemaakt met de voor
stellen. De Ser voelt er niet veel voor
dat dwingende voorschriften worden
gegeven. Dat zou de vrijheid te kort
doen. Het Centraal sociaal werkgevers
verbond meent echter, dat de centrale
organisaties van werkgevers en werk
nemers niet onder alle omstandigheden
de verantwoordelijkheid van het uit
gangspunt kunnen dragen.
BELASTINGPOLITIEK
Pit het hele rapport blijkt dat de
overheid naar het oordeel van dé Ser
bij de loonvorming een stap terug
moet doen. Voor de beheersing van
het economische leven blijven even
wel nog genoeg andere middelen over.
De raad denkt daarbij aan het beleid
met betrekking tot de overheidsuit
gaven en -inkomsten.Ook de belas-
tingpolitiek behoort tot de machts
middelen van de regering. Het blijft
natuurlijk mogelijk, dat de lonen het
algemene economische leven in ge
vaar brengen. De overheid moet dan
kunnen ingrijpen. Maar alleen in het
uiterste geval, schrijft de Ser met
nadruk. Eerst moeten de organisaties
de kans hebben zelf het beleid te
corrigeren. De meerderheid van de
Ser wil de regering drie mogelijk
heden laten: loonpauze, loonstop, aan
wijzingen.
Als de regering een loonpauze heeft
afgekondigd (gedurende maximum een
nlaafid, zegt de Ser) moet overleg
worden gepleegd over de stand van
zaken in de Nederlandse economie.
De Ser moet een nieuw advies uit
brengen. Op basis hiervan kunnen
overheid en bedrijfsleven tot elkaar
worden gebracht. Is overeenstemming
bereikt dan wordt de pauze opgeheven.
Blijkt men niet tot een akkoord te
kunnen komen, dan kan de regering
een loonstop afkondigen. De arbeids
overeenkomsten worden dan verlengd
met een door de regering te bepalen
periode.
Er kunnen ook globale aanwijzingen
worden gegeven, waaraan de loons
verhogingen moeten worden aangepast.
Het Centraal sociaal werkgeversver
bond deelt dit standpunt niet. Het gaat
te ver, menen zij, dat het bedrijfsleven
zelf gaat bepalen welke matiging is
vereist. De overheid moet vooraf dui
delijk maken binnen welke grenzen de
ontwikkeling van de lonen moet blijven.
De aanwijzing kan dan worden gegeven
aan de rijksbemiddelaars. In de ogen
van deze leden zijn zij de aangewezen
mensen om de contracten te toetsen.
De Kroonleden Andriessen en Polak
alsmede het Kon. Nederlands landbouw-
comité en de Kon. Ned. middenstands
bond menen, dat de regering bij een
duidelijk verschil van inzicht over de
loonontwikkeling al in een vroeg sta
dium moet ingrijpen door middel van
een algemene aanwijzing aan, het Col
lege van rijksbemiddelaars dat dan als
toetsende instantie moet optreden.
Zij willen op deze manier de tijdro
vende procedure van loonpauze, loon
stop en hernieuwd advies van S.E.R,
vermijden.
ABNORMAAL
De overheid moet er ook voor
zorgen, zegt de Ser, dat de prijzen
niet onverantwoord hoog worden. De
raad kan er niet voor instaan dat
loonsverhogingen nooit worden door
berekend. Door een groter wordende
omzet in bedrijfstakken waar de pro-
duktiwteit maar heel weinig kan
stijgen, kan de vraag naar arbeiders
abnormaal groot worden. Hoge lonen
moeten dan worden geboden om per
soneel aan te trekken. Doorbereke
ning kan dan niet uitblijven.
Ook het buitenlandse peil van lonen
en kosten telt mee, vooral nu de
integratie in Europa voortschrijdt.
Het zou daarom juist zijn als er in
de halfjaarlijkse rapporten ook aan
het buitenland aandacht wordt besteed.
Van onze redactie economie
Rotterdam. de vraag wie
moet beoordelen of een collec
tieve arbeidsovereenkomst is afge
sloten zonder rekening te houden met
de gegeven adviezen van het bedrijfs
leven, heeft verdeeldheid gezaaid in
de Sociaal-economische raad. Drie
standpunten zijn naar voren gekomen.
1 De meerderheid is van oordeel
dat de Stichting van den Arbeid
de toetsende instantie moet zijn. Dat
is nodig om de adviezen en richt
lijnen van de centrale organisaties
aan de aangesloten verenigingen het
nodige gezag te geven.
De toetsing kan gebeuren op wens
van een aantal leden, maar móet ge
beuren als blijkt dat men zich niet
aan de adviezen gehouden heeft. Het
college van rijksbemiddelaars zou om
toetsing kannen vragen op grond
van loontechnische of loonpolitieke
bezwaren.
Kan men binnen de Stichting niet
tot overeenstemming komen, dan
kunnen rijksbemiddelaars wijzigin
gen voorstellen. Wil men zich hierbij
niét neerleggen, dan schrijft het col
lege een bindende loonregeling voor.
Rijksbemiddelaars hebben dus een
•'•issieve taak. Bij elk verzoek of be-
■Jisslng moeten zjj zelfstandig optre
den. dus niet op aanwijzingen van
de regering, schrijft deze meerder
heid.
O De vertegenwoordigers van het
Centraal Sociaal Werkgeversver
bond willen het college van rijksbe
middelaars handhaven als beoorde
lende instelling. De Stichting van den
Arbeid kan dan als adviseuse optre
den. Goedkeuring of afkeuring van
een overeenkomst door de Stichting
zou kunnen leiden tot wrijving binnen
de organisaties van werknemers en
werkgevers, zeggen deze leden. Ook
wanneer de regering haar mening
over de loonontwikkeling te kennen
geeft zal het college deze opvattingen
bij zijn beoordeling betrekken. Alleen
in uitzonderingsgevallen zal de rege
ring dan zelf behoeven in te grijpen.
Het Kroonlid Andriessen vindt dat
de toetsende instantie te weinig
houvast heeft bij een beoordeling. Hij
heeft daarom een formule opgesteld
waaraan een c.ap. moet voldoen. Hij
wil de nationale produktiviteit (even
tueel gecorrigeerd in verband met het
buitenlandse loonpeil) optellen bü de
produktiviteit in de bedrijfstak. De
som moet dan door twee gedeeld
worden. De formule ziet er dan zo
a+b
uit
2
Voor de berekening moeten zoveel
mogelijk gegevens op langere ter
mijn worden gebruikt schrijft het lid.
De Ser wil de minister van economi
sche zaken tijdig op de hoogte stellen
van de loonsverhogingen die moeten
worden doorberekend. De bewindsman
kan dan altijd zijn mening kenbaar
maken aan de Stichting van den Ar
beid.
De vrije loonvorming mag er niet
toe leiden dat bepaalde groepen on
verantwoord ver achterblijven bij de
ontwikkeling van de lonen. Er moet
eeq gedragslijn worden vastgesteld.
Dit kan het beste gebeuren tijdens
het algemeen overleg over de loonvor
ming in de Stichting van den Arbeid.
WETTELIJKE VORM
Het nieuwe systeem moet in een
bepaalde wettelijke vorm worden ge
goten. Over die vorm zelf heeft de
Ser zich niet uitgelaten. Maar hij
meent wel dat men al op korte ter
mijn kan overgaan tot invoering van
het systeem. De bestaande regelingen
laten zulks zeker toe.
De raad meent ook dat niet mag
worden afgeweken van de loonschalen
zoals die in de c.a.o. zijn aangegeven.
De ondernemingen kunnen zich wel
vrijelijk ontplooien op het geibied van
de bezitsvorming en winstdeling.
Er zijn gevallen dat er geen collec
tieve arbeidsovereenkomst afgesloten
kan worden, hetzij omdat er geen
overeenstemming kan worden bereikt
hetzij omdat er geen organisaties zijn
die als gesprekspartner kunnen op
treden. Nu zorgt het college van rijks
bemiddelaars in dergelijke gevallen
voor een bindende loonregeling. Straks
moet de Stichting van den Arbeid
daarvoor zorgen. Regelen produkt- of
bedrijfschappen de arbeidsvoorwaar
den, dan zal dat wel in overleg met
de Stichting moeten gebeuren, vindt
de Ser.
Nu het advies gereed is gekomen
zal de regering zich erover moeten
uitspreken. Of en wanneer het ont
worpen systeem van loonvorming van
kracht wordt is dus voorlopig niet
bekend.
CAPE CANAVERAL (Reuter, AP)
Een reusachtige ballon (diameter
41 meter) heeft gisteren op ruim
1600 kilometer boven de oostkust van
de Verenigde Staten ongeveer twintig
minuten lang geschitterd als een hel
der stralende ster.
De ballon blies zichzelf op na door
een lanceerraket, een Thor, tot onge
veer 1600 kilometer boven de aarde te
zijn gebracht. De ballon werd, in opge
vouwen toestand, gelanceerd op Cape
Canaveral. Het was niet de bedoeling
dat de ballon, bijgenaamd Big Shot, in
een baan om de aarde zou komen. Het
ging om een proef die van belang was
voor de verdere ontwikkeling van de
techniek van overbrenging van seinen
over zeer grote afstanden met behulp
van passieve eommunicatiekunstmanen.
Televisie
Uit de proef bleek het grote weer
kaatsende vermogen van de ballon.
Technici op Cape Canaveral konden de
proef vrijwel van begin tot einde vol
gen op televisieschermen. In de neus
van de lanceerraket waren televisieca
mera's aangebracht. Die camera's le
verden een uitstekende reportage.
In opgevouwen toestand woog de bal-
Ion, het grootste voorwerp ooit door de
mens in de wereldruimte gebracht,
maar 230 kilo. Een stelsel van dertig
van deze als kunstmanen om de aarde
draaiende reuzenballonnen kan in de
toekomst dienen voor overbrenging van
berichten en beelden van allerlei aard.
Bij het gebruik van dergelijke „passie
ve' alleen maar weerkaatsende, kunst
manen is men, anders dan bij de Tel
star, niet gebonden aan het gebruik van
een bepaalde golflengte.
In Elisabethstad
LEOPOLDSTAD Het incident van
amsda0 m Elisabethstad, waar tiendui
zend vrouwen een wegversperring van
Indische soldaten bestormden, heeft
een staartje gekregen. De Amerikaan
se diplomatieke vertegenwoordiging in
de stad is er nl. zeker van dat d«
„spontane betoging van de vrouwen
de voorgaande avond al was opgezet.
De drie slachtoffers, die achteraf bij
het opstootje bleken te zijn gevallen,
zouden bovendien niet door Indische
kogels om het leven gekomen zijn, maar
opzettelijk door Katangaanse gendar
mes zijn neergeschoten om de Uno van
gewelddadigheden te kunnen betichten.
Verboden
Het hoofd van de Uno in Congo, de
Ghanees Gardiner, is uit Leopoldstad
naar Elisabethstad gereisd om een on
derzoek in te stellen. Gardiner, die ook
bij de Katanganen in een goede reuk
staat, was ervan overtuigd dat de In-
diers niet geschoten hadden omdat
hun dat strikt verboden was".
Hij verklaarde te' hopen dat een lijk
schouwing aan het licht zal brengen
door wat voor soort kogels de vrouwen
om het leven zijn gekomen.
Velen zijn met hem van mening dat
de Katanganen getracht hebben de Ver
enigde Naties tot gevechtshandelingen,
te provoceren terwijl Oe Thant, de se.
cretaris-generaal, in West-Europa poogt
nieuwe .steun te krijgen voor da Congo»
lese operatie van de Uno,
