KAPPIE EN DE WATERZUIL
Kostbare installaties té echt voor
alleen maar proeven-op-de-grond
VRIJ BAAN TOT STAVANGER
yz
ABASIN
Slager bedreigt
vrouw met mes
Uit de kerken
Vrijdag 6 juli 1962
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 2
TE GEVAARLIJK
BESLIST NOOIT
ECHT NIET NODIG
ail
s
Hl
■iiiiiiiiininiiiiiiiiii!
nn
ül
lllllllllllllllllllllllillIWI
SCHOTLAND
GRETNA
GREEN f"-
BERWICK
•- ÏHOLY ISLAND
V\\ O
J
.SPADEADAM
y' NEWCASTLE
GARLISLE,
ENGELAND
RAKETBAAN
«ROMEINSE MUUR
GRENS
kalmeert de zenuwen
zonder slaap te verwekken!
■llIltlllliillSllllillllilIlllI
n
0ERM
m
Johnny
.■i
Hart
■iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
Italiaanse meren
met vuil water
LANCEERBASIS"
BIJ ROMEINSE MUUR
Van onze redacteur wetenschappen
SPADE AD AM Nog niet zo heel veel jaren geleden was de voornaamste bezienswaardigheid in
het golvende Engelse heuvelland dicht bij de Schotse grens het natuurstenen bastion dat de
Romeinen er eeuwen geleden opwierpen om de uit het woeste noorden aanstormende barbaren te
weren. De brokkelige resten van dat tientallen kilometers lange bastion, Hadrian's Wall, thans een
beschermd monument, een trekpleister voor toeristen en een bron van studie voor oudheidkundigen,
heeft vele bressen.
In de grootste, vele kilometers brede bres, ten noordoosten van Carlisle,
ligt de grootste Europese lanceerbasis voor raketten. In wijde omtrek zijn
langs de opmerkelijk goede autowegen grote okerkleurige borden ge
plaatst waarop met vette zwarte letters staat: SPADEADAM. Die borden
wijzen de weg naar wat ogenschijnlijk de nieuwste bezienswaardigheid
van de streek is, maar wat in werkelijkheid een terrein is waarop potten
kijkers en andere nieuwsgierigen alleen van grote afstand een blik kunnen
slaan, bij voorbeeld vanaf de hooggelegen verkeersweg van Carlisle naar
Newcastle.
Hierin het noorden van
Engeland, zou West-Europa een
eerste kunstmaan kunnen lan
ceren. Uiterst rechts en links de
op de lanceerplatforms geplaats
te verzorgingstorens waarin
plaats is voor een drietraps
raket. Op de voorgrond de stevig
in beton verpakte centrale regel-
kamer.
In juli wordt in de Kurzaal te Scheve-
niragen onder de titel „Kamermuziek
19001962" een serie muziekavonden met
moderne muziek voor kleine ensembles
gegeven.
28
Van pure uitputting nam ik de
krant van tafel en keek erin. Er
stond niets in over Larry's wagen,
maar wel dat hij als getuige vast
gehouden werd. Er stond een volle
pagina foto's in een van mij, om
ringd door bloemen toen ik naar
buiten kwam, een van moeder met
een laaguitgesneden jurk aan en
haar brede diamanten halssnoer, dat
zij draagt om haar hals uit te doen
komen, een van het huis, met als
onderschrift ,,Het verdachte miljo
nairskasteel" en zelfs een, waar
schijnlijk tersluiks door een ver
slaggever gemaakt, van de vijver
met de fontein. De enige die nog
ontbrak, was een foto van de spoel
bak in moeders badkamer. Als te
genstelling stond in het midden van
de pagina een foto van Barnes'
huis, met als bijschrift „Het huis
van de vermoorde politieagent".
Al met al verbaasde het me ei
genlijk dat de beschaafde lieden van
de stad niet tegen ons optrokken om
het huis plat te branden. Ik scheur
de het blad eruit en gooide het in
het vuur. Ik probeerde verder te
lezen. Ik zag dat Barnes de volgen
de dag begraven zou worden, met
publiek eerbetoon en de politiehar
monie zou spelen. Maar er was
iets anders dat mijn aandacht trok
en me deed verstijven van schrik.
Een vrouw was gisteravond laat
van een van de bruggen in de be
nedenstad gesprongen. Een andere
vrouw die toevallig vlak bij haar
was had nog geprobeerd haar te
grijpen, maar dat lukte niet. Zij
was echter niet in het water geval
len, maar op een schip dat juist on
der de brug doorvoer. Zij was ern
stig gewond, maar nog wel bij ken
nis. Zij had geweigerd haar naam te
noemen.
Zij was ongeveer veertig jaar oud.
en ze was netjes gekleed in een
bruine mantel en met een klein
paars hoedje!
Ik moest het weten. Ik belde het
hoofdbureau van politie op en vroeig
naar inspecteur Welles, maar hij was
er niet en toen ik vroeg naar
Tony King scheen niemand iets van
hem te weten. De agent op de te
lefooncentrale had klaarblijkelijk nog
nooit van hem gehoord.
Ik kon niet thuisblijven. Om vijf
uur stapte ik in mijn wagen en reed
naar het ziekenhuis. Maar zover het
meisje aan het loket wist, lag er
geen vrouw die een paarse hoed had
gedragen en van een brug was ge
sprongen. Ik stond e-r nog, toen in
specteur Welles met de lift naar
beneden kwam. Ik girag met mijn
rug naar hem toe staan maar hij
zag mij.
Hij keek verrast en kwam naar
me toe.
„Ik wilde een zieke vriendin be
zoeken", zei ik. ,,Ze willen me niet
bij haar laten. Ik vind het ondank
baar, als u denkt aan het geld wat
wij jaarlijks aan deze instellingen
schenken en
Het meisje achter het loket keek
op.
„Zij vroeg naar de vrounv op
kamer tweeënveertig", zei ze.
Het was even vreemd stil. Weer
kwam de lift naar beneden en Tony
King stapte eruit. Hij keek zo mo
gelijk nog meer verrast dan de in
specteur had gedaan.
„Hallo", zei hij. „Wat doe jij
hier?"
Nou, daar» stond ik dan. Ze staar
den me alle drie aan. Je zo-u gedacht
hebben dat ik che vrouw van de
brug af geduwd had. Ik was niet in
staat een woord uit te brengen. De
inspecteur verbrak de stilte.
„Laten we even in de spreekka
mer gaan", zei hij. „Zorg dat we
niet gestoord worden juffrouw Plack"
Toen we binnen waren sloot hij de
deur en kwam voor me staan.
„Wat heeft u met deze vrouw te
maken, juffrouw Shepard?", vroeg
hij grimmig.
„Ik zag haar signalement in de
krant. Een vrouw die er zo uitzag
kwam gisteren bij ons. Ze wilde
moeder of mij spreken, maar wij
ontvingen niemand."
„Hoe wist u hoe ze gekleed was?"
„Ik zag haar uit de taxi stappen.
Het is natuurlijk dwaas. Er lopen
misschien wel duizend vrouwen rond
in zulke kleren, maar ik dacht
Ik moest gaan zitten. Ik denk dat
ik er uitgeput uitzag. Hij bood me
een sigaret aan, maar hij bleef mij
observeren. Tony King was voor het
raam gaan staan en keek naar bui
ten. Dat hij mij zijn rug toedraai
de leek te betekenen dat ik het zeil
maar uit moest zoeken.
Als ik me als een gek aan wilde
stellen
„Goed", zei de inspecteur, „waar
om kwam ze bij u? Heeft ze een
boodschap achtergelaten?"
Ik denk dat ik even aarzelde. Ik
zag Patrick weer staan, nieuwsgie
rig kijkend naar het witte pakje met
het mes erin in zijn handen. Hij zou
het de politie zeker vertellen, als ik
het niet deed. Maar ik kon niet zeg
gen dat het het mes was.
„Ze liet een pakje achter", zei ik
„Misschien heeft moeder het. Ik heb
er niet naar gevraagd. Zij voelt zich
niet goed. Afgezien daarvan, er wor
den dozijnen pakjes bezorgd."
Ik dacht, dat ik me er aardig uit
gered had, maar Tony King had
zich omgedraaid en keek mij aan,
en de inspecteur liet duidelijk mer
ken dat hij me niet geloofde.
„U las dus in de krant dat een
vrouw met een bruine mantel aan
en een paarse hoed op gewend was
en u haastte zich hier te komen. Zo
is het dus?"
„Ik heb me niet gehaast, ik Icwam
gewoon
Achter de rug van de inspecteur
schudde Tony King zijn hoofd. Ik
zweeg en de inspecteur schoof zijn
stoel dichterbij.
„Weet u zeker dat dit helemaal
juist is, juffrouw Shepard?", zei hij.
„Laten we eens veronderstellen
dat de zaak precies andersom is als
u beweert, dat die vrouw naar uw
huis kwam, maar in plaats van een
pakje achter te laten, er een pakje
ontving? Wat zegt u daarop?"
„Het is niet waar", zei ik wild.
„U meet me geloven. Niemand heeft
haar iets gegeven."
Zijn stem klonk hard en koud
toen hij zei:
„Wat weet u van die vrouw? Wie
was ze. Wat deed ze daar. En wat
doet u hier? Waarom probeert u die
vrouw te bezoeken?"
Het had geen zin meer. Ik zag het,
Ik protesteerde niet eens meer toen
hij opstond en vroeg of ik met de
wagen was gekomen. Toen ik ja zei,
beval hij Tony mij naar de stad te
rijden. Zelfs Tony King had onder
weg weinig te zeggen. Hij grinnikte
niet eens. Hij leek ouder en erg
moe.
(Wordt vervolgd)
Dat terrein, ruim 32.000 ha groot, is
Engelands proefterrein voor raketten
dat, wat de kostbare lanceerinstallaties
betreft, een getrouwe kopie is van de
grote' lanceerbasis Woomera in -Austra
lië, waar over enige jaren de eerste
Europese kunstmaan in een baan om de
aarde gestuurd zal worden.
Het is echter niet verstandig op dat
terrein het woord „lanceerbasis" in de
mond te nemen. Het is er volstrekt ta
boe. Officieel heet het terrein „Raket-
instituut Spadeadam", en officieel is
het uitsluitend bestemd voor proeven
met raketmotoren en voor proeven-op-
de-grond met volledige raketten.
„Aan lanceren valt hier niet te den
ken", zegt J. Hindmarch, een van de
kopstukken van het „raketinstituut"
Spadeadam. „Dat zou teveel gevaar op
leveren voor de steden in het noorden,
Glasgow, Edinburgh en Dundee".
Die steden liggen alle drie ongeveer
recht ten noorden van Spadeadam. Een
lancering in noordelijke richting, over
de noordpool heen, zou dus in geval
van een mislukking na de start, inder
daad gevaar voor die steden kunnen
opleveren.
Maar een blik op de kaart leert, dat
Spadeadam op ongeveer 55 graden
noorderbreedte ligt. Dat betekent dat
daar gemakkelijk gelanceerd zou kun
nen worden onder een hoek van 55 gra
den met de evenaar. En wie, dit in ge
dachten houdend, op de kaart van En
geland van Spadeadam in noordooste
lijke richting een baan afzet die een
hoek van 55 graden maakt met de
plaatselijke breedtegraad, ziet dat die
baan door het onbewoonde grensgebied
van Northumberland naar de Noordzee
loopt. Trekt men die baan op de kaart
van Europa door, dan is, over de Noord
zee heen, de weg vrij tot de Noorse
havenplaats Stavanger.
Dat spel met landkaarten verschaft
de oplossing van een raadsel waarover
velen zich de afgelopen jaren het hoofd
hebben gebroken. Dit raadsel: Waarom
heeft de Engelse regering ettelijke mil
joenen ten koste gelegd aan de bouw
van een volledige dubbele lanceer-
installatie voor grote raketten als zij
niet van plan is die kostbare installatie
ooit als lanceerbasis te gebruiken?
Het officiële Engelse standpunt, dat
de installaties alleen dienen voor proe
ven-op-de-grond spot met alle logica. De
twee grote verzorgingstorens en de
daarbij behorende centrale regelkamer,
die weinig verschilt van de betonnen
bunkers waarin op Cape Canaveral een
lancering wordt geleid, zijn voor der
gelijke proeven wel wat teveel van het
goede.
In Huntsville ervoeren wij het vorige
jaar tijdens een bezoek aan het raket-
tencentrum van dr. Wernher von Braun
dat voor het nemen van proeven-op-de-
grond, zogeheten statische proeven, met
veel grotere raketten echt geen volle
dige lanceerinstallatie ïro&ig-is.
Wij hadden dan ook het gevoel dat
wij een beetje voor het lapje werden
gehouden toen wij, om de verzorgings-
torens nabij Grey Mare Hill, een van
de vele heuveltjes op het uitgestrekte
oefenterrein, heenlopend nog eens te
horen kregen dat men hier beslist nooit
zou gaan lanceren.
Dat gevoel werd nog sterker toen wij
een kijkje hadden genomen in de als
een bunker versterkte centrale regel
kamer. waarin in lange rijen de elec-
tronische apparaten stonden opgesteld
die nodig zijn om een eenmaal ge
lanceerde raket in een tevoren be
rekende baan te sturen. Kijkend door
de periscoop naar de lanceerinstallaties
buiten, ongeveer 300 meter verderop,
waanden wij ons een ogenblik weer te
rug op Cape Canaveral.
Er was eigenlijk maar een in het oog
lopend verschil: de verzorgingsiorens
leken maar weinig op de stalen reuzen
waarin op Cape Canaveral de raketten
voor de start gereed worden gemaakt.
Dat verschil was verklaarbaar. In de
open torens van het Amerikaanse type
zouden de tedhmici in het doorgaans gure
klimaat van Cumberland onmogelijk
kunnen werken. De verzorgingstorens
van Spadeadam zijn daarom geheel ge
sloten.
Ook die torens gaven een aanwijzing
in de richting van de mogelijkheid van
echte lanceringen in het noorden van
Engeland. Zij zijn zo hoog dat een
volledige drietrapsraket, geschikt voor
de lancering van een kunstmaan, erin
kan worden geplaatst.
Voor het beproeven van de Blue-
Streak, de eerste trap van die Europese
kunstmaanvlucht, is een zo hoge ver
zorgingstoren echt niet nodig. Voor dat
doel kan volstaan worden met een klei
nere toren, op maat gemaakt voor de
Blue Streak. Die kleinere toren zagen
wij, enige kilometers van de „lanceer
installaties", hoog oprijzen uit het kale,
boomloze terrein dat Spadeadam Waste
(de woestenij van Spadeadam) heet. Bij
die kleinere toren behoorde géén rijk
geïnstrumenteerde, in dikke lagen be
ton verpakte centrale regelkamer, maar
een die heel wat eenvoudiger was en
niet in alles aan de mogelijkheid van
écht lanceren deed denken.
De Blue Streak, in de verzorgings
toren, op het betonnen lanceerplat-
form. Bovenin is nog voldoende
ruimte voor een tweede en een
derde trap plus een kunstmaan.
DE
TINTELS
I H
door
I
Jack
Dunkley
■iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniuiiiflil
FLITS
GORDON
in het
heelal
door
Dan Barry
VOLGENDE KEER:
Vuurstraal getemd
"V w
,,y -
Een lanceerbaan in het noorden van Engeland in noordoostelijke richting
zou geen onaanvaardbare risico's meebrengen. Pas op S0 kilometer van
de „lanceerplaats"vlak bij de Noordzee, liggen drie kleine dorpjes. Het
zou bij een lancering al heel erg mis moeten gaan als een van die dorpjes
door neerstortende brokstukken werd getrojfen.
(Ingezonden mededeling)
door
Van onze correspondent
WINTERSWIJK. Een paar vieze
leemkuilen, gevuld met modder en vuil
water, nabij Winterswijk, worden met
de weidse en romantische naam Itali
aanse meren aangeduid. Dit is zo mis
leidend, dat de toeristen die er op afko
men bitter teleurgesteld worden en
Winterswijk boos de rug toekeren.
Nadat er in de vergadering van de
V.V.V. klachten waren geuit over het
mooie etiket dat op een slecht verkoop
baar artikel was geplakt, is besloten
naar een nieuwe naam te zoeken, die
meer met de werkelijke toestand van
de poelen in overeenstemming is.
Van onze Amsterdamse redactie
AMSTERDAM De Amsterdamse
politie heeft gisterochtend een slager
gearresteerd die zijn vrouw met een
uitbeenmes zou hebben bedreigd. De
vrouw woont bij haar moeder. Het
echtpaar leeft al enige tijd gescheiden.
De slager kwam gisterochtend aan
de woning van zijn schoonmoeder en
vroeg zijin vrouw te spreken. Hij hield
haar een krant voor met een adverten
tie waarin een huishoudster voor hem
werd gevraagd- De slager die de an
nonce zelf niet had opgegeven, verdacht
zijn vrouw ervan de advertentie te heb
ben geplaatst. Zij ontkende er iets van
te weten.
Toen haalde de slager uit de gedeel
telijk opgevouwen krant een mes te
voorschijn en bedreigde haar. De vrouw
rende de deur uit en deed aangifte bij
de politie. Vandaag reeds zal de slager
voor de officier van justitie worden ge
leid.
glIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllNIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIimillMllllllllllllllllllllllllllllllllIHMIMlIMIIIMIIIIlS
52 De Maat raakte zijn emmer pas
kwijt op het hoofdbureau van politie.
Er waren twee flinke agenten voor no
dig om dit karwei op te knappen.
„Het is me ja wat," zuchtte Kappie,
die zijn stuurman had vergezeld. „Die
sakkerse T.V. geeft ons een bult kop
zorgen, jong!"
„Stilte!" beval een der agenten, want
zijn collega was juist bezig de hoofd
inspecteur verslag te doen van het ge
beurde. De laatste luisterde geamuseerd
„Heel gedurfd!" was zijn slotsom,
toen de agent klaar was. „Zoiets komt
eigenlijk niet te pas. Beroemde dames
als Remi Fasoila natgooien. Tjonge. Ik
zou u ernstig moeten berispen." Glim
lachend keek hij de zeelieden aan, die
met open mond van verbazing terug
staarden.
;,Maar inspecteur...!" riep één van
zijn ondergeschikten.
„Zoiets kan gebeuren als je bij het
T.V.-station H20 werkt", zei de inspec
teur. „De directeur heeft juist opge
beld. Hij vroeg mij om het hem niet
al te moeilijk te maken. Daar ben ik
het helemaal mee eens. Het station H20
spaart kosten noch moeite om het de
kijkers naar de zin te maken!"
Hij wees op een grootbeeld T.V.-appa-
raat, dat in de hoek van het vertrek
stond opgesteld. Kappie zag dat het was
aangesloten op de waterleiding van de
verwarming...
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Delft (als stud,
pred.): J. W. Falkenburg te Brielle;
naar Hattem (derde pred. pl.): C. Be-
zemer te Zierikzee.
Bedankt voor Harderwijk1 Jac. Jon-
gerden te Bruchem en Kerkwijk.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Middelburg: E, H. Na
gel te Brussel; te Castricum: N. J. Go-
ris te Barchem.
Aangenomen naar Nijverdal (vac. G.
Heijerman): D. Kloppenburg te Broek
onder Akkerwoude, die bedankte voor
Franeker (vac. dr. A. Kruyswijk.
CHR. GEREF. KERKEN
Tweetal te Zaamslag: M. C. Tanis
te Barendrecbit en J. Keuning te Veenen-
daal.
UNIE VAN B.APT. GEMEENTEN
Beroepen te Klazienaveen: C. -ie Jong
kand. te Doorn.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Aalst, Oostkapelle, Zoe-
termeer, Benthuizen, Kampen en Nieu-
werkerk: C. Harinck kand. te Goes;
te Wolfaartsdijk. Hoofddorp, 's-Graven-
polder, Giessendam en Werkendam: W.
Sui.iker kand. te Bergambacht.