'nproef
De stad die te arm was om
zijn schatten te vernietigen
dan
met de
IOOO
Concerten Quadro Amsterdam
en Nederlands Kamerorkest
IN
Medische dienst
Zaterdag 16 juni 1962
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. I
HOLLAND FESTIVAL 1962 IN MIDDELBURG
Rampnacht
WILLEM ENZINCK
Gevecht
Visioen
De droomstad
Zc
De kenner
Kap
De straatjeugd van Parijs
Oorlogsdrums
De stoutmoedige musketier
ARTSENDIENSTEN
APOTHEEKDIENSTEN
DIERENARTSEN
Walcheren
Beveianden
Tholen en St. Philipsland
Schouwen-Duiveland
Zeeuwsch-Vlaanderen
DE DROOM STAD ZIERIKZEE
Dikwijls droomt een mens zo intens dat
uren nog na het ontwaken de dagelijkse
werkelijkheid maar moeilijk tot het be
wustzijn doordringt, ja nauwelijks schijnt te be
staan. Het omgekeerde: dat men een bepaalde
realiteit beleeft en alles achteraf een droom of een
ervaring op de grens van droom en realiteit ge
weest blijkt te zijn komt minder vaak voor. En
toch, die laatste gewaarwording had ik kortgeleden
na een bezoek van enkele dagen aan Zierikzee.
Nu, zoveel weken later, ben ik
mij natuurlijk bewust van de
oorzaak. De oorzaak is Zierikzee
zelf. Want Zierikzee is een
droomstad omdat zij ons haar
werkelijkheid van voor vijf, zes
eeuwen en langer authentiek en
gaaf bewaard voor ogen tovert.
Of men nu nadert over de grijze
wateren van de Oosterschelde of over
de wegen door het wijde land, is het
eerste wat de bezoeker van de stad
ziet soms niet onmiddellijk een droom
beeld? De Sint Lievensmonstertoren
van Zierikzee is een bouwsel van bijna
bovenmenselijke verhoudingen. Hij be
heerst (heel Zierikzee en heel Schou
wen. Hij wordt ruiger en ontzagwek-
kender naarmate men hem dichter na
dert, tot men hem tenslotte in de stad,
aan zijn voet ervaart als dat wat hij
is: een mastodontisch gewrocht, een
rots, een Alp door mensenhanden ge
bouwd. Met zijn blinde spitsboogven-
•ters, zijn lege consoles en zonder klok
ken leidt hij zijn eigen eenzaam be
staan buiten de tijd en buiten de ge
meenschap der mensen. En dan te be
denken dat deze toren eigenlijk slechts
het fragment is van een droom! Want
zoals hij daar voor ons staat heeft hij
slechts een vierde van de hoogte, die
hij had moeten krijgen volgens het
plan van zijn bouwmeester Kelder
mans. De Sint Lievenstoren had de
langste wig moeten worden ooit door
de Gofhiek in de hemel gedreven. Was
hjj volgens de plannen gereed geko
men, dan zou hij twee maal zo hoog
zijn geweest als de Dom van Utrecht,
de hoogste ter aarde.
MAAR zoals dat zo dikwijls
gaat, de ten hemel stre
vende trots van de mens werd ook
hier door hoger macht gebroken. Men
was met de bouw nog maar tot de
benedenste omloop gevorderd of een
catastrophe trof de stad. In een orkaan
achtige storm verging de hele vloot
van Zierikzee. In één nacht werden
vijfhonderd vrouwen weduwe. Ook de
bouwmeester, Keldermans, die aan
boord was van één der met bouw
materiaal beladen vaartuigen, vond de
dood in de havenmonding.
Dit alles gebeurde in de vijftiende
eeuw. Toen stonden de macht en de
roem van Zierikzee in het zenith. Van
een versterkte plaats van beperkte om
vang in de dertiende, van een stad met
haar tegenwoordige omtrek in de veer
tiende eeuw had het zich ontwikkeld
tot een der voornaamste koopsteden
van West-Europa met een grootscheep
se handel op Spanje, Portugal en de
Oostzeelanden. Na die vlootcatastrophe
evenwel begon het verval. De bouw
van de toren werd. gestaakt. De bouw
meester was weg, het geld ontbrak, en
het zou ook in de komende jaren en
eeuwen ontbreken, want andere ram
pen: overstromingen, belegeringen,
pest-epidemieën maakten voor Zierik
zee de maat der deemoediging vol. En
de Sint Lievensmonstertoren bleef tot
op de dag van heden zo hoog als hij
toen was.
En zoals de Sint Lievensmonstertoren
zijn toenmalige hoogte behield, zo be
hield heel Zierikzee zijn omtrek en
zijn karakter. Dat is het wonder.
Een wonder bij de gratie waarvan?
Van de armoede, die wel eens vaker
wonderen laat gebeuren, waarde tijd
genoten, want in de negentiende eeuw,
toen de verlichte geesten overal elders
zo veelvuldig en afdoende de slopers
hamer lieten hanteren, zat Zierikzee
te pover in de middelen om zijn eeu
wenoude gebouwen en huizen te laten
afbreken.
Door
Tekening
SINCO SCHRAM DE JONG
moeten nemen toen, zegt Van Beveren.
En er klinkt spijt in zijn stem.
Mannen als deze stadsarchivaris, ge
steund door het stadsbestuur en alle
mogelijke instanties, doen alles om Zie
rikzee de droomstad te doen blijven die
het is. Met veel smaak, zorg, liefde en
beleid. Daarom is Zierikzee niet alleen
een droomstad, maar heeft het ook wel
iets weg van een droomfabriek.
DE Zuidhavenpoort staat in de stijigers
en er wordt gerestaureerd, de ge
vel en de renaissancetoren van het
raadhuis zijn in een houten harnas ge
stoken, de Sint Lievensmonstertoren
vertoont aan zijn ene zijde een zwarte
honingraat van stijgerwerk en er wordt
aan gewerkt. Daar hangen mannen
hoog in de lucht, gevaarlijk balance
rend en hanteren materialen en werk
tuigen als wapens in het gevecht tégen
de tijd en vóór het behoud van de
droom.
Heel veel boeiende zaken uit het ver
leden van Zierikzee herbergt het Ste
delijk Museum. Het antwoord van de
man in bruine stofjas, een lid van het
stadhuispersoneel bij wie ik uit louter
nieuwsgierigheid naar zijn reactie, naai
de inhoud vroeg was op zichzelf niet
bemoedigend om er een bezoek te bren
gen. Och, zei hij,-ge moet er van
houenEen arrestee, weet ge wel,
en een ouwe fiets
Dat was geheel overeenkomstig de
waarheid. Maar er is, zoals ik uitvoe
rig kon vaststellen, heel wat meer dan
dat. Er zijn honderd en een voorwer
pen waarmeegij een reis maakt door
de eeuwen, maar ik zeg niet welke,
want gij moet ze zelf eens gaan be
kijken.
MIDDELBURG. In het kader van
het Holland-Festival 1962 worden
ook dit jaar in de Burgerzaal van
het Middelburgse stadhuis twee con
certen gegeven. Evenals vorig jaar
is er een optreden van een kamer
orkest en een recital door solo-irv-
strumentalisten. Verleden jaar een
solo-optreden van een pianiste, nu
concerteert het Quadro Amsterdam,
bestaande uit 'Frans Bruggen (fluit,
Jaap Schroder (viool), Anner Bijls-
ma (cello) en Gustav Leonhardt
(klavecimbel)
Dit kwartet geeft woensdagavond 20 ju
ni een uitvoering van vijf werken uit
de barok: Bach, Couperin, Guillemain
en Hellendaal. Van Bach speelt het
kwartet twee triosonates voor fluit,
viool en basso continuo. Een van deze
twee is uit Bach's vermaarde „Das
Musikalische Opfer" en kwam in 1747
tot stand. Het andere werik is johger
en werd in Cöthen tussen 1717 en 1723
geschreven. Couperin is vertegenwoor
digd met twee sonates uit zijn bundel
„Les Nations": „La Franeoise" en
,,L'Impériale". Van Guillemain wordt
de kwartetsonate opus 12 nr. 2 ge
speeld met de bijnaam (geheel in de
galante Franse stijl van die tijd:
1743) „Conversation galante et amu
sante entre une flüte, un violon, une
basse de viole et la basse continue".
Ten slotte speelt het Quadro Amster
dam nog een sonate voor cello en
basso continuo van de Nederlandse
componist Pieter Hellendaal (1721-
1799). Zijn stijl is beïnvloed door
Tartini en Handel maar vertoont toch
wel degelijk een eigen, Hollands ka
rakter.
Het befaamde Nederlands Kamerorkest
onder leiding van Szyimon Goldberg
(Ingezonden mededelingen)-
UIT?
DE SINT LIEVENSMONSTERTOREN
JO KWAM ik dan door de
Zuidhavenpoort met zijn
fraaie spitsboog en de torentjes op zijn
dak de droomstad binnen, eigenlijk
verbaasd dat die open was en dat niet
een hellebaardier mij naar papieren of
het doel van mijn komst vroeg. Vlak
erbij, er mee verbonden door een op
haalbrug met het sierlijk guirlande-
spel van vele kettingen, ligt de Noord
havenpoort, volgens de ankers in de
muren uit 1599 afkomstig. Het is meer
dan een poort, het is een vestingge
bouw met een binnenplein. De zware
deuren van de poort stonden open en
gaven een smalle ingang vrij. Waar
zijn de poortwachters? dacht ik.
Maar ik draaide mij om en slenterde
langs de Oude Haven met gevel aan
sierlijke gevel in een lange rij langs
het water. Ik zag wel dat er hier een
notaris zijn naaiji op een deur had ge
zet, dat ginds de Rotterdamsche Bank
was gevestigd, maar nee, dat kon niet
waar zijn; hier wonen geen heren in
colberts en dames met een jurk tot op
de knie, hier zijn natuurlijk toch vro
me en nijvere kooplieden gevestigd met
een zware breedgerande hoed op het
hoofd en een witte kanten kraag om
de hals en vrouwen met robes tot op
de enkel. Wat later hield ik de pas in
voor de winkel van een boekverkoper
cm op het verschijnen van een dier sta
tige Zieri'tozeese burgers te wachten.
Maar al wachtend een blik in zijn win-
kelvenster werpend zag ik, dat de man
helemaal geen boeken had uitgestald,
zelfs geen oude op lompenpapier ge
drukt in een leer of perkament gebon
den folianten, maar toeters, scherts-
hoeden en feestneuzen. Met een forse
trap was ik weer beland in de eeuw
van Godfried Bomans.
Daar is de vroegere gevangenis met
zijn zwarte traliekorven voor al zijn
vensters. Ik verwacht nu niet meer
het steunen van bebaarde rasphuis
boeven en het rinkelen van hun ket
tingen te horen, maar geloof onmid
dellijk dat het Nederlands Padvind-
stersgilde er is gevestigd, zoals een
bordje zegt, en dat haar leden hier zo
nu en dan e«i partijtje ping-pong spe
len.
Ik loop verder, beneveld door het
wonderlijk elixer van droom en wer
kelijkheid. Ik kronkel met kromme
bochtige straatjes mee, ik zie een zand
stenen tuinpoortje, charmante basse-
menten en kapiteeltjes, trap- en tuit-
geveltjes, nu links, dan rechts oprij
zend, ik zie de Vismarkt uit de acht
tiende eeuw met zijn hobbelkeien
waar het gebladerte van de lindebo
men een groen licht over sprenkelt.
Ik groet eerbiedig de Nobelpoort en
het Huis der Tempelieren, kortom ik
maak de wandeling, die de stads
archivaris van Zierikzee op papier voor
vijftig centen ook met u maakt, en die
ge maar hebt te volgen om al het oude
stadssohoon van Zierikzee te genieten.
vige foliant uit en geeft mij die in han
den.
Juist zeg ik, hier is een uitzonde
ring op het spreekwoord. Dit is nu eens
gestolen goed dat gedijt.
Inderdaad, ik had nog veel meer
LAAT MIJ niet verhelen dat
er in Zierikzee één ge
bouw staat, dat in dit gaafbewaarde
architectonische geheel machtig disso-
neert. Hét is de kerk bij de Sint Lie
venstoren die in 1848 in de plaats
kwam van de zestien jaar eerder af
gebrande grote gothische kerk op de
zelfde plaats. Het is een plomp ge
wrocht in neo-klassicistisohe stijl voor
zien van een voor- en achtergevel, ge
trouwelijk gecopieerd naar het front
van een Griekse tempel met zuilen en
al. Het is een krankzinnig wangedrocht.
Overdag.
Maar wacht zo ongeveer voor het
Burgerweeshuis met zijn prachtige met
goudleerbehangsel bthangen regenten
kamer tot het avond wordt en dit
fantastische architectonische monster
zich perspectivisch duister verenigt met
de mastodont van de Sint Lievenstoren,
terwijl het laatste bleke licht op de
tempelzuilen valt. Gij ziet dan een bi
zar, huiveringwekkend visioen, een
Piranesi of een Kafka waardig.
Waarna ik alleen nog maar wil zeg
gen: Zierikzee is een droomstad.
«s? u os d
_i
o
Vlissingen, Alhambra, Middel
burg, City, 18 jaar
Onder de zeer knappe regie van de
Italiaanse regisseur Ponto Carvo is
deze week in twee Zeeuwse bioscopen
de aangrijpende film ,,Kapo" te zien.
Het vaak adembenemende en in zijn
soort prachtige filmproduct verhaalt
van de ellende die in de Duitse con
centratiekampen in wereldoorlog nr.
twee werden geleden. Een joods meis
je van veertien jaar verloochent om
haar leven te redden haar afkomst en
brengt het tot rang van de veelgesma
de ,.Kapo", afkorting van Kamppoli-
zei, gevormd uit de rangen van de
gevangenen zelf. Na vele nare beleve
nissen draagt zij zelfs het Duitse
weermachtuniform. Zij vindt de dood
als zij erin slaagt een groot gedeelte
van ten ondergang gedoemde gevan
genen te laten ontsnappen.
Vlissingen, Luxor, 14 jaar
Niet veel goeds kan er van de Pa-
rijse Straatjeugd worden verteld. In
een allesbehalve de pedagogie dienen
de film zien wij een jeugdbendelid in
opdracht van een heler een kraakje
plegen. Hij voelt zich geroepen bij
betrapping een agent dood te steken
en belandt in de gevangenis. Er is
geld nodig voor een advocaat om de
jongen vrij te pleiten en daartoe wrodt
een rijke knaap ontvoerd. Als men het
losgeld binnen heeft, besluit men om
ontdekking te voorkomen, de knaap
maar te verdrinken. Zo ver komt het
niet in1 de film, waarin het ten slotte
nog erg slecht afloopt met de bende.
Middelburg, Electro, 14 jaar
Van hetzelfde laken een pak waar
mee in ontelbare Hollywood wildwest
films Indinanepakken zijn gesneden,
meet men deze week in Electro. Lex
Barker heeft het lendenschortje (hij
heeft namelijk Tarzan mogen spelen
in enkele rolprenten) verwisseld voor
een verenpak. Enfin', de Apachen zijn
weer op het oorlogspad, dat belooft de
liefhebber van het genre ongetwijfeld
waar voor zijn geld.
Goes, Grand Theater, 14 jaar
Met Jean Marais in de hoofdrol ver
zekert de film „De stoutmoedige mus
ketier" ons een uurtje van fikse en
flitsende ontspanning door de avontu
ren die hij beleeft, al vechtend voor
schone vrouwen met de degen. Voor
liefhebbers van avontuur en roman
tiek aanbevolen.
WANT de stadsarchivaris
van Zierikzee weet alles
van Zierikzee. Piet van Beveren be
gon al op zijn vijftiende jaar met het
verzamelen van alle geschriften en
stukken die hij te pakken kon krijgen
over de geschiedenis van zijn stad.
Hij is nu bijna zeventig en hij ver
zamelt onverdroten voort. Vijftien jaar
geleden nog was dat alleen maar zijn
hobby, want om zijn brood te verdie
nen was hij tuinman. Tot de gedenk
waardige dag, da.t het stadsbestuur
hem wegens zijn bijzondere kennis en
kunde tot opvolger benoemde van zijn
overleden voorganger P.D. de Vos.
Weer enkele jaren later stak prins
Bernhard hem vanwege al zijn ver
diensten persoonlijk de zilveren anjer
in het knoopsgat van zijn beste pak.
Maar ais gij hem ziet in zijn kamer
op het stadhuis waar hij zowel profes
soren te woord staat, die historisdhe
naspeuringen komen doen als gewone
toeristen inlichtingen, folders en bro
chures verschaft, draagt hij maar een
gewoon huiselijk jasje. De wanden van
zijn gezellige, wat rommelige mannen-
kamer zijn dicht bezet met de histo
rische literatuur, die hij tot nu toe bij
een heeft kunnen brengen. Vele hon
derden delen, die zijn privé-bibliotheek
vormen.
Toch zijn er gaten in ons archief,
zegt hij, hoe kan het ook andersDat
is de schuld van burgemeester Nicolaas
de Kater, die in 1811 de kostbaarste
stukken als scheurpapier heeft laten
opruimen Hij doet een paar harde ver
ontwaardigde trekken aan zijn inge
brande schipperspijpje. Zijn rosige wan
gen van buitenman, waaraan het per
kamentachtige, vaak zo kenmerkend
voor de huid van vele zijner collega's,
vreemd is, worden tot twee diepe kui
len. „Zelf heb ik in mijn jonge jaren
ook nog aan een grote opruiming van
het archief moeten meedoen," her
neemt hij, „maar gelukkig ben ik zo
verstandig geweest het een en ander
achterover te drukken." Hij buigt zich
naar de boekenkast, neemt er een lij-
KUKKL
concerteert op vrijdag 6 juli. Het pro
gramma vermeldt werken uit de barok
(Bach), de klassieke periode (Mozart)
en het hedendaagse muziektijdperk
(Martin en Berg). Van Bach worden
twee van zijn meest 'bekende instru
mentale werken gespeeld: het derde
Brandenlburgse concert en de tweede
Suite.
In de serie Brandenburgse concerten is
nummer drie de kortste en misschien
ook d'e bekendste. Het werk is voor
strijkers en klavecimbel geschreven.
Het eerste deel heeft een markant
rithmisch-stuwend karakter, de over
gang naar het tweede deel wordt ge
maakt door een opvallende klavecim
bel-cadens die slechts uit twee accoor-
den bestaat. Daarna volgt het dans-
acbtige laatste deel.
De fluitsolo geeftaan Bach's tweede
suite zijn grote populariteit ofschoon
ook de Jicht-verteerbare dansmelodie-
en van deze „ouverture" een ver
rukkelijk geheel maken. Na de pauze
worden twee moderne werken ge
speeld, waarvan Alban Berg's Lyri
sche Suite (het orkest speelt er drie
gedeelten uit) overigens al in 1926 ont
stond. De Passacaglia van Frank Mar
tin, de in 1890 geboren en nog levende
Zwitserse componist, werd in 1944
voor orgel gecomponeerd en acht
jaar later bewerkt voor strijkorkest.
Mozarts overbekende Serenata
Notturna sluit het optreden van
het Nederlands Kamerorkest.
Het is een merkwaardig werk
je, geschreven voor solo-kwar
tet, klein qrkes't en pauken. De
drie delen (vlug-langzaam-
vlug) zijn helemaal in de stijl
van de Salzburgse serenades
gehouden.
Middelburg. JOB Simons, Vlissingse
Singel 38, tel 2191; Vlissmgen. J
Vader, Badhuisstraat 88, tel 2472; Goes
FF van der WeTff, Wijngaardstraat
43, tel 7451; Oostkapelle, Serooskerke
en Veere G Schep Serooskerke tel
01189212; Koudekerke, Westkapelle en
Zoutelande. L. Sloos, Koudekerke, tel
01185231; Kapelle-Biezelinge, Kloetin-
ge, en Wemeldinge. AJ Eckhart, We-
meldinge, tel 01192-438; Kapelle-Bieze
linge. HW ter Haar, Markt 20, tel
01102-500; Hoedekenskerke en Kwaden-
damme. SEJ Wastman, Kwadendam-
me, tel 337; Borssele en Nieuwdorp.
JJ Gelderblom, Nieuwdorp, tel 01196-
327; Kruiningen, Hansweert, Krabben-
dijke en Rilland. AA Donker, Krab-
bendijke, tel 01134-544; Driewegen en
"s Heerenhoek. A Folmer, Driewe
gen, tel 01195-275; Wolfaartsdijk, 's
Heer Arendskerke en Heinkenszand.
AJ Zonnevylde, 's Heer Arendskerke,
tel 01106-202; Bergen op Zoom. JG
Schram, Hoogstraat 13. tel 3167, CJ
Glas, Koning Willem III straat 2, tel
4181 en FJ van den Boom, Asselberg-
straat 6, tel 4621; Tholen, Poortvliet,
St. Phllipsland en Oud- en Nieuw Vos-
semeer. PJ Duinker, Tholen, tel
01660-500 en H Menger, St. Philipsland,
tel 01677-500; Stavenisse en St. Maar
tensdijk. H Zoeteman, Stavenisse, tel
01663-400; Zierikzee. CM van Hoorn,
Havenpark 35, tel 2080; Breskens, Groe-
de en Schoondijke. AC Ossenwaarde,
Breskens, tel 01172-566; Axel. CA
Schiltman, Nieuwstraat 36, tel 01155-
777; Oostburg en Aardenburg. GUM
de Buijkere, Oostburg, tel 2323; JW
Beek, Zuidzande, tel 2424; Biervliet en
IJzendljke. Dr. Lievens, IJzendijke,
tel 01176-266; Terneuzen. Th. Bos,
Markt 25, tel 2303.
Middelburg. A Ringeling, Lange
Delft 133, tel 2538; Vlissingen. DH van
de Kleine Mulder, Singel 9, tel 2730;
Goes. Ap. La Porte, Grote Markt 10,
tel 5255; Terneuzen. Ap. Hamann,
Noordstraat 69, tel 2060.
West Zeeuwsch Vlaajjderen. W kap-
senberg, Sluis, tel 01178-225; Schouwen.
WAM Kalkman, tel 01116-310; Oost
Zeeuwsch Vlaanderen. D Jansen,
Stationsstraat 10. Axel, tel 01155-488;
Beveianden. AA Elzerman, Goes, tel
01100-5259.
AAGTEKERKE: Herv 10 ds Wapenaar, 7 ds
Nauta. t
ARNEMUEDENHerv 10 en 2.30 ds De Lan
ge. Geref 10 en 2.30 ds Verschoor.
Ger Gem 9.30, 2 en 6 leendienst.
BIGGEKERKE: Herv 9.30 ds Odé, 2 ds Van
Dullemen.
DOMBURG: Herv 10 ds Enfcer, 7 ds Wape
naar. Geref 10 ds v d Bom, 2.30 ds Bohl-
meijer.
GAHENGE: Herv 2 ds De Boer. Geref
9.30 en 2 ds Boot.
GRIJPSKERKE: Herv 10 ds Bakker, 2.30
ds Wapenaar. Geref 10 en 2.30 ds Pon
tier.
KLEVERSKERKE: Herv 10 ds Wieringa.
KOUDEKERKE: Herv 9 en 10.45 ds Hak,
7 ds Altena. Geref 9.30 en 2.30 ds Els-
hout.
MELISKERKE: Herv 2.30 ds Kwast. Ge
ref 11 en 4 ds Van Heesen.
MIDDELBURG: Herv Nieuwe Kerk 10 ds
Nauta, 7 ds Enk er. Koorkerk geen dienst.
Engelse kerk 10 dhr Sleutel, 7 dhr Lange.
Oostkerk 9 ds Van Boven. Ey Luth Gem
(in Engelse Kerk). Jongerenkapel 10
CJMV-gebouw. Ev. Bogardzaal za 7.30 bid
stond. Geref Hofpleinkerk 9.30 ds Meynen,
2.30 ds Suurmond, 5 ds Dercksen. Noor-
derkerk 9.30 ds Suurmond, 5 ds Meynen.
Gasthuiskerk geen dienst. Eglise Wal-
lone: lundi, monsieur le pasteur R Blom-
maert. Chr Ger 9.30 en 3 ds Verflage.
Ger Gem 9.30, 2 en 6 leesd. Oud Ger
Gem 7.30 ds De Ridder.
NIEUW- en ST. JOOSTLAND: Herv 10 en
2.30 ds Van Haarlem.
OOSTKAPELLE: Herv 10 ds Richard, 7 ds
Wieringa, jeugd. Geref 10 en 2.30 ds
Gommer. Ger Gem 10 en 2.30 leesd.
SEROOSKERKE: Herv 10 ds v d Wind, 2.30
ds Kok. Geref 9.30 en 2.30 ds Van der
Wouwe.
ST. LAURENS: Herv 10 ds De Kok, 7 ds
v d Wind. Geref 10 en 2.30 ds Bakker.
SOUBURG: Herv Oost 9.30 ds Van Duyne,
7 ds Van Herwaarden. West 9.30 ds Haitje-
ma. Rehoboth 9.30 jeugd. Geref 9.30 en
2.30 ds Brederveld. Geref Vrijgem 9.30
leesdienst.
VEERE: Herv 2 ds Wieringa. Geref 10
en 2.30 ds Streefkerk.
VLISSINGEN: Herv St Jacobskerk 10 ds
Verhoef, 5 ds Kwast. Johanneskerk 9.30 ds
Kwast, 7 ds Van Haarlem. Havendorp 10
ds Cornet. Geref 9.30 en 5 ds Homburg.
Chr Geref 9.30 leesd, 5 ds Verhage.
Geref vrijgem 4.30 leesd.
VROUWENPOLDER: H-erv 10 ds De Boer.
Geref 10 en 2.30 ds De Wit. Geref
vrijgem 9.30 en 2.30 ds Van Beveren.
WESTKAPELLE: Herv 10 ds Bartlema, 2.30
ds Oosthoek. Herv Ev 9.45 en 2.30 dhr
Faassen. Ger Gem 9.30, 2 en 6 leesd.
't ZAND: Herv 10.15 ds Altena, 10.15 jeugd-
kerk, 7 ds Van Duyne. Geref 8.45 ds
Dercksen.
ZOUTELANDE: Herv 9.30 ds Van Dullemen,
2.30 ds Odé. Geref Gem 10, 2.30 en 7
leesd. Geref vrijgem 10.45 ds Wiskerke,
4 eredienst.
BAARLAND: Herv 9.30 en 2 ds Bemeder.
Geref 9.30 en 2 ds Joosse.
BORSSELE: Herv 9.30 en 2 ds Vrijlandt.
Geref 10 en 2.30 ds v d Veen.
BIEZELTNGEHefv 10 en 2.30 ds Sieders.
Ger Gem 9.30, 2 en 6 leesd. Chr
Geref 10 en 2.30 ds Van Dijken.
COLIJNSPLAATHerv 10 ds Postma, 2.30
ds Dijkmeijer. Geref geen opg. Ger
Gem 10 en 3 leesd. Oud Geref 10 en 3
leesdienst.
DRIEWEGEN: Herv 10.30 ds Das.
ELLEWOUTSDIJK: Herv 9.30 ds Blok.
GEERSDIJK: Herv 10 en 2.30 dhr De Kraak.
Geref 10 en 2.30 ds v Aller.
GOES: Herv Grote Kerk 10 ds Van Liere,
7 ds Jansen. Oosterkerk 10.30 ds Janssen.
Jeugdkerk 10 ds Metselaar. Jeugdkapel 10
dhr Van Gorp. Geref Oosterkerk 9 ds
Jansen, 5 ds Couvée. Westerkerk 10 ds
Couvée, 5 ds Jansen. Geref vrijgem
10 en 3 ds Drost. VEG 10 ds Karelse,
5 ds Buurman, jeugd. Chr Geref 10 en
5.30 leesd. Vrijz herv Landdag te B op
Zoom. Doopsgez gem 10.30 mej dr Bak
ker.
's-GRAVENPOLDER: Herv 9.30 en 2 ds
Kluiver. Geref 10 en 2.30 ds Radder.
Ger Gem 9.30, 2 en 6 leesd.
HANSWEERT: Herv 9.30 en 2.30 ds Brons
geest.
's-HEER ABTSKERKE: Herv 9.30 en 2 ds
Hamminga.
's-HEER HENDRIKSKINDEREN: Herv 9.30
ds Theunissen, 2.30 ds Van Dijk.-
'S-HEER ARENDSKERKE: Herv 9 en 10.30
ds Baars.
HEINKENSZANDHerv 10 en 2.30 ds Amesz.
Geref 10 en 2.30 ds Heiner.
HOEDEKENSKERKE: Herv 9.30 ds Hulsber
gen, 2 ds Vrijlandt.
KAPELLEHerv 10 ds Strating, jeugdd.,
2.30 ds Jebbink. Geref 10 en 2.30 ds v
d Leek.
KAMPERLAND: Herv 9.30 ds Dijkmeijer,
2.30 ds Postma. Geref 9.30 en 2.30 ds
Van Til.
YERSEKE: Herv Kerk 10 en 2.30 ds H R J
Reijenga. Geref 10.30 en 5 ds J Kool
stra van Kruiningen. Ger Gem 9.30 en 6
ds P Honkoop, 2 leesd. Vrije Evang Gem
10 en 2.30 ds D de Jonge. Ger Gem in
Nederland Langeville 29 10, 1.45 en 5.45
leesd. Leger des Heils 10 en 6.
WEMELDINGE: Herv 10 dsEPJ Jebbink,
Kapelle, 2.30 ds H Bartlema, legerpreddkant
te Vlissingen. Geref 10 en 2.30 ds A J L
Hoogkamer. Ger Gem 10 en 4.30 leesd.
Vrije Evang Gem 10 en 2.30 ds J G
Niewöhner.
KRUININGENHerv 10 en 2.30 ds J H J
Hoffman. Geref 9 en 2.30 ds J Koolstra.
Geref Gem 9.30, 2 en 6 leesd. Stations
straat 2, 9.30, 2 en 6 leesdienst.
RILLAND-BATH: Herv 10 en 2.30 ds G Blok.
Geref geen opg. Ger Gem 9.30, 2 en
6 leesd. Vrij Evang Gem Bath 10 en 2.30
ds Buurman, den Haag.
KRABBENDIJKEHerv 9.30 en 2.30 ds J
van Leeuwen. Geref 9.30 en 2.30 ds B
Fidder. Ger Gem 9.30, 2 en 6 leesd.
WAARDE: Herv 9.30 en 2 ds G E Huizing.
Uit een herstemming met de heer
J. J. Anthoniise is gekozen tot notabel
van de kerkvoogdij der hervormde ge
meente te 's-Gra/venpolder de heer A.
Korstanje.
De collecte voor het «sanatorium
„Sonnevanck en Zonnegloren" heeft te
's-Gravenpolder 186.45 opgebracht.
Ger Gem 9.30, 2 en 6 leesd.
KATS: Herv 10 ds Lindeboom, 2 ds Van
Dam.
KATTENDIJKE: Herv 10 mej Stok.
KLOETINGE: Herv 9 en 10.30 ds Van Don.
KORTGENE: Herv 10 ds v Dijk, 2.30 ds
Baars.
LEWEDORP: Herv 10.45 geen. opg. Geref
9.15 en 2.30 ds Kats.
NIEUWDORP: Herv. 9.30 ds Zoodsma, 2 ds
Huizing. Geref 10 en 2.30 ds Goeden-
dorp. Ger Gem 9.30, 2 en 5.30 leesd,
NISSE: Herv 9.30 ds Kooren. Ger Gem
9.30, 2 en 5.30 leesd.
O VERZANDE: Herv 9 ds Das.
OUDELANDE: Herv 9.30 en 2 ds Jonker.
WILHELMINADORP: Herv 10.45 ds Theu
nissen.
WOLFAARTSDIJK: Herv 10.15 en 2.30 ds
Boerlijst. Geref 10 en 2.30 ds De Vries,
Ger Gem 9.30, 2 en 6 leesd.
WISSENKERKE: Herv 10 dhr Louwerse
2.30 ds Van Boven. Geref 10 en 2.30 ds
Booij.
OUD-VOSSEMEER: Herv 10 en 6.30 ds Ph J
Leenmans. Geref 10 en 6.30 geen opgaaf.
Chr Geref 10, 2.30 en 6.30 leesd. Ger
Gem in Ned 10, 2.30 en 6.30 leesd.
ST. ANNALAND: Herv 10 ds L G Zwanen
burg, 6 ds J van Dijk. Ger Gem 9.30,
2 en 6 leesd. Ger Gem in Ned 9.45, 2.15
en 6.15 leesd.
STAVENISSE: Herv 10 leesd. 6 ds L G
ZwaenJburg. Oud Ger Gem 9.30, 2 en 6
J W Slager.
ST. MAARTENSDIJK: Herv 9.30 en 2 ds J
van der Haar. Oud Ger Gem 9.30, 2 en
6 leesd, dinsdag 19 juni 7 ds G J Zwofe-
rink. Oud Ger 9.30, 2 en 6 leesd. Reho
both 7 ds R Dijkmeijer.
SCHERPENISSE: Herv 9.30 en 2.30 ds P Al-
blas. Ger Gem 9.30, 2.30 en 6 leesd.
POORTVLIET: Herv 10 leesd, 6 ds P Alblas.
Geref 10 leesd, 2.30 ds De Bruin. Ger
Gem 10, 2.30 en 6.30 leesd.
ST. PHILIPSLAND: Herv 9.30 ds Ph J Leen
mans, 2.30 ds J van Dijk. Ger Gem 9.30,
2.30 en 6 leesd. Oud Ger Gem 9.30, 2.30
en 6 leesd.
ANNA JACOBA POLDER: Geref 10 en 2.30
ds W Haverkamp.
THOLEN: Herv 10 ds J van Dijk, 3 beroepen
predikant ds Kruit, Ledmond. Geref 10
en 5 ds De Bruin. Ger Gem 10, 2.30 en
6.30 lees. Chr Geref 10 en 6.30 ds Van
Doorn. Ned Prot Bond Prot landdag te
Bergen op Zoom.
BERGEN OP ZOOM: Herv 10 ds Brouwer,
jeugdd, 7 ds Couvée. Geref 9.30 en 5
ds Jonkhof. Geref vrijgem 9.30 en 4.30
leesd. Ev Luth Gem 10 ds Hallewas.
BROUWERSHAVENHerv 10 ds Van Oort
Geref 10 en 2.30 ds Wentsel. Geref
vrijgem 10 en 2.30 ds De Keizer.
BRUlNlSSE: Herv 10 ds Bezemer, 5 ds Van
der Sar. Geref 9 en 3 ds Den Heeten.
Ger Gem 10 en 5 stud van Beek, Eder-
veen. -—Oud Geref 10 en 5 leesd.
BURGH: Herv 10 ds Van der Waal.
DIJBISOHOR: Herv 11 ds Assendorp.
HAAMSTEDE: Herv 10 en 7 ds Van Vliet.
Chr Geref 10 leesd, 3 ds v d Weele.
Geref lOen 5 ds Boersma.
KERKWERVE: Herv 2.30 ds Duvekot.
Chr Geref 10 en 6 ds v d Weele.
NOORD WELLE: 11 ds Van Liere.
NOORDGOUWE: Herv 10 ds Duvekot.
NIEUWERKERK: Herv 9.30 ds Westerhof.
Chr Geref 10 leesd, 3 ds v d Klis.
OOSTERLAND: ,Herv 10 en 6 ds Kruijger.
Geref 10 en 3 ds Kamper.
RENESSE: 9.30 ds Van Liere.
SCHARENDIJKE: Herv 11 ds v d Ban.
Geref 10 en 2.30 ds Offers.
SEROOSKERKE: Herv 9.30 ds Van den Ban.
SIRJANSLAND: Herv 10 leesd, 6.30 ds v d
Sar.
ZIERIKZEE: Herv Grote Kerk 10 ds v d
Sar. Gasthuiskerk 7 ds Bezemer, 9.30 ds
Assendorp. Geref 10 en 5 ds Tiemers-
ma. Chr Geref 10 en 6 ds v d Klis.
ZONNEMAIREHerv 10 vik Keiling. -— Geref
10 en 2.30 ds Huyser.
AARDENBURGGeref 10 en 3 ds Visscher.
AXEL: Herv 10 vik Den Blanuwen, 2.30 ds
Pennings. Geref 10 en 3 ds Verbeek.
Geref vrijgem 10 ds Kuiper, 2.30 ds Smit.
BIERVLIET: Herv 9.30 ds Evenhuis.
BRESKENS: Herv 10 ds Spaans. Geref 10
en 7 ds Grafe. VEG 10 ds v d Molen.
CADZAND: Herv 9.30 ds Luuring. VEG 9
ds Praas.
GROEDE: Herv 9.30 ds Doornik.
HOEK: Herv 10 en 2.30 ds Van Meeuwen.
Geref 10 en 2.30 ds Zelle. Geref vrij
gem 10 en 2.30 ds Ohmann.
HOOFDPLAAT: Herv 10 dhr Begeer.
HONTENISSE: Herv 9.30 ds Gramsbergen,
HULST: Herv 10 ds Timmers.
NIEUWVLIET: Herv 9.30 ds Brezet. VEG
10.30 ds Praas.
OOSTBURG: Herv 10 en 7 ds Van Dalen.
Geref 10 en 3 ds Van Mechelen. Geref
vrijgem 10 en 2.30 ds Van den Jagt.
PHILIPPINE: Herv 11 ds Stern.
RETRANCHEMENT: Herv 9.30 dhr Gust.
VEG 2.30 kand v d Molen.
SCHOONDIJKE: Herv 9.30 ds Brinkman.
Geref 9.30 en 2.30 ds v Bottenburg.
SAS VAN GENT: Herv 9.30 ds Stern.
Geref 7 ds Van Leeuwen.
ST ANNA TER MUIDEN: 11 ds Pennings.
SLUIS: Herv 9.30 ds Pennings.
SLUISKIL: Herv 9 en 10.30 ds Scholten.
TERNEUZEN: Herv Kerk Nordstraat 10 ds
Poelman, 3 ds Scholten. Schakel 9.30 ds v
d Vlugt. Bethel 10 jeugdd. Geref 10 en
4.30 ds Van Hattem. Ger Gem Vloswijk
straat 9.30, 2 en 6 leesd. Ger Gem Sy
node 10 en 3 leesd. Geref vrijgem 10.30
ds Smit. 3 ds Kuiper.
WATERLANDKERKJE: Herv 10 ds Bergs-
ma.
IJZENDIJKE: Herv 9.30 ds Van Evert
ZAAMSLAG: Herv 10 ds Becht, 2.30 ds Grani
bergen. Geref 10 en 3 ds De Boer.
Geref vrijgem 9.30 en 2.30 ds Krijténburg.
ZUIDZANDE: Herv 9.30 wika Wasterfall.
ZUIITESPUIGeref 10 en 3 ds Van Leeuwen,
-- Geref vrijgem 9 ds Smit, 2.30 ds Vaa
der Jagt.
