Zeeuws Kamerorkest
Weinig melk bij de thee
maar veel gezelligheid
Louis van Gasteren
opstandige cineast
GOESE AMATEURMUSICI STREVEN NAAR PERFECTIE
Eén been in
muziekschool
METEOOR BOVEN
UTAH ONTPLOFT
ENGELSE BEROEPSTOERISTEN
ZIEN WEL WAT IN ONS LANDJE
Succesvolle stappen op pad
der onbekende kameropera s
Rotterdam. Onder de
Heel boos
Angst
Bewondering
Zelf aan de slag
Burggraaf David in het licht der
publiciteit
Nationale première
Programmakeuze
Raad Brouwershaven
4
Zaterdag 21 april 1962
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag.
Van een onzer verslaggevers
duizenden vreemdelingen
die gisteren Rotterdam over
stroomden, waren er zes voor
wie reizen en sightseeën hard
werken betekent. Het waren
zes Britse journalisten, redac
teuren toerisme van de groot
ste dagbladondernemingen in
Engeland. De helft van het
jaar zwerven deze mensen rond
de aardbol van Kaapstad tot
Hawaii", op zoek naar vakantie
geneugten voor een lezers
publiek van tezamen 27 miljoen
Britten.
Nu maakten ze, als gasten van de
A.N.V.V., een vijfdaagse oriëntatie
reis langs alle toeristische hoogte
punten van West-Nederland, van
de Rembrandts in het Rijksmuseum
tot de Euromast en het meest
pikante nachtleven van Rotterdam.
Wat vinden deze doorknede be
roepstoeristen van Nederland als
vakantieland?
WEINIG KLEUR
ROSS SHEPHERD (als culinair ex
pert tevens een bekend figuur op de
Engelse t.v.) vindt onze talrijke ter
rasjes een grote attractie. „Zo iets heb
ben wij niet in Londen. Ook de ruime
restaurants en de gezellige café's zijn
aantrekkelijk voor ons Engelsen, omdat
wij die thuis niet kennen."
„Wat ik hier mis in de steden, dat is
kleur en fleur. Nederland is een bloe-
menland, waarom dan niet méér
bloemen en planten in de plantsoenen,
de vensterbanken, de tuinen? Ook wor
den er veel te weinig bomen geplant
in nieuwe stadsgedeelten, het Rotter
damse centrum inbegrepen."
„De mensen zijn hartelijk, en jullie
steden en musea zijn prachtig. Daarin
ligt de toeristische kracht van Neder
land, méér dan in het landschap. De
wijn is hier goed en veel goedkoper
dan bij ons, en sigaretten zijn hier de
helft goedkoper; dat is voor Engelse
vakantiegangers niet te versmaden!"
MISS MARIANNE MOXLEY: „De
hotels hier stoken hun verwarmingen
veel te hard, om de Amerikanen te
plezieren. Nylons worden er zó bros
van, dat ze gaan ladderen. De Neder
landers zijn geweldig gastvrij en hulp
vaardig. Kostelijk vind ik die rode
petten van de perronopzichters op de
stations. Voor de doorsnee Engelsman
is Rotterdam een stad om een dagje
naar toe te gaan, niet om er lang te
blijven. Jullie Nederlanders hebben net
zo'n soort humor als wij Engelsen. Als
een Italiaan in het ootje wordt genomen,
zit hij meteen op de kast. Een Neder
lander heeft zo iets direct door en
geeft lik op stuk. Dat mag ik wel!"
JAMES DONNELLY, redacteur van
een krant in Schotland, zegt; „Kom een
Schot nooit aan met grapjes over gieri
ge Schotten, want dat vinden we hele
maal niet leuk. Wij Schotten geven
juist graag ons geld uit aan whisky en
bier en een gezellige avond. Jammer
genoeg zijn er in Glasgow geen nacht
clubs, na half tien kun je geen borrel
meer krijgen, en is er alleen nog hier
en daar dansen tot half twaalf. Voor
ons zijn dus grote attracties van Ne
derland; de vrijheid om een borrel te
pakken, en het nachtleven met dansen
en floorshows tot een uur of vier."
„De Nederlandse automobilisten rij
den zo hard dat ik hier bang ben in
het verkeer. De kelners vind ik soms
onbeleefd, en nogal eens traag met
bedienen. Jullie Nederlanders zijn fors
en welgebouwd, en de meisjes zijn -aan
trekkelijk. Ik heb genoten van de goede
Zuidamerikaanse orkestjes in de nach-
clubs. Ook die strijkjes in de restau
rants, met een violist die bij je tafeltje
komt spelen, kennen we niet in Schot
land. Onze vrouwen vinden zo iets
prachtig; het geeft ze een gevoel van
glamour en romantiek
LANGZAAM
Ook JOHN STOKES CARTER heeft
last gehad van langzame bediening in
restaurants: „Als Nederland werkelijk
toeristen wil trekken, dan zal deze
dienstverlening moeten .verbeteren.
Rotterdam vind ik een stad die zich
zelf uiterst serieus neemt. Overal heerst
een atmosfeer van: we zijn met grote
plannen bezig en die zullen we door
zetten. Voor een vakantie-oord is dat
natuurlijk niet ideaal. Gelukkig staat
daar een luchthartig nachtleven tegen
over!"
„Ik ga mijn lezers in Engeland aan
raden, om ook lange weekeinden door
te brengen in Nederland. Vrijdagna
middag vliegen naar Amsterdam of
Rotterdam, twee avonden leuk uitgaan,
zondag laat terug. Dat is goedkoper
dan Parijs, even genoeglijk, en ieder
een spreekt hier onze taal. Jullie moes
ten die schilderyen van Van Meegeren
eens gaan tentoonstellen: daar zouden
duizenden Engelsen op afkomen!
Waarom jullie je politieagenten hebt
aangekleed als een soort nazi-officieren
is mij een raadsel. Héérlijk vind ik, dat
hier de treinen zo proper zijn wat
zegt u? O, maar ze zijn nog altijd
heilig vergeleken bij de treinen in
Engeland!"
MEER MELK
MICHAEL MORRIS dacht niet veel
anders dan molens, klompen en tulpen
te vinden. Hij vond veel méér en is
vooral geestdriftig over onze schilde-
rijenmusea en over Madurodam. „De
Lijnbaan is indrukwekkend, maar toch
kan Rotterdam als trekpleister voor
toeristen het niet opnemen tegen Am
sterdam of Den Haag. Nederlanders
hebben veel gevoel voor humor, maar
de automobilisten rijden veel te roe
keloos en uw dames van middelbare
leeftijd moesten toch echt eens aan de
slanke lijn gaan doen. Een kwelling
voor ons is het piepkleine kannetje
melk bij de ontbijt-thee. Wij Britten
zijn gewoon, 's morgens drie, vier
koppen thee te drinken met heel veel
melk. Mijn advies aan hoteliers: voor
Engelse gasten een gróte pot thee en
een dito kan melk!"
NORMAN BUGGE uit Leeds is van
ooi-deel: „Nederland is een ideaal
vakantie-oord tenminste afgezien
van het weer. Het aantrekkelijke voor
ons Engelsen is, dat we hier een aantal
dingen net als thuis vinden en een
aantal dingen helemaal anders. Je
voelt je dus thuis hier in Nederland
en je bent er toch helemaal üit. Een
stevig ontbijt is voor ons een heilige
zaak en die krijg je hier in plaats
van dat droge broodje met een kop
zwarte koffie in de meeste andere
landen. Het nieuwe centrum van Rot
terdam vind ik een bezienswaardig
heid van de eerste orde en ik ga mijn
lezers zeker winkelen in de Lijnbaan
aanbevelen! Ik begrijp overigens niet,
waarom jullie in dat daverende Rotter
dam vasthouden aan die ouderwetse
tram. Neem er bussen voor in de
plaats, of nu er toch een metro
komt gooi meteen de hele boel
onder de grond!"
Van een onzer verslaggevers
IAPSTANDIG is de filmer Louis van Gasteren. Met ziedende ogen zit hij
tegenover mij en zijn fraai in krullende punten gedraaide snor is zelfs
niet eens leuk meer, doch trilt mee in felle verontwaardiging. Veront
waardiging over alles. Over het schijntje dat zijn vele malen bekroonde
korte film „Het Huis" oplevert, over de 33.000 gulden die hij erin heeft
zitten en waarvan hij maar een fractie kan.terugverwachten. Over de
mogelijkheden, die een filmer in ons land heeft. „Weg moet ik van hier",
zegt hij en het is hem hartverscheurende ernst.
Men zou geneigd zijn te denken dat
de acteursafkomst een woordje mee
spreekt, zo flamboyant zijn hij en zijn
gebaren. Het is hem echter ernst en
zijn verontwaardiging grijpt hem naar
de keel. „Wat moet ik hier? In dit
land, met vaste plaatsjes, met lieden
die zorgzaam sjalotjes zaaien tus
sen de Deltawerken op grond waarop
straks 22 meter water zal staan.
Twee-en-twintig meter water"! Hoor
je me! Twee-en-twintig meter water."
Zijn hand schiet omhoog en men
ziet het water staan met heel diep
de rottende sjalotjes in de grond.
Louis A. van Gasteren, de maker van
de 'documentaire film Stranding, die
een speelfilm werd („een ton zit er
van mij in"), van de obsederende
en geheel bij de nieuwe filmstijl aan
sluitende film „Het Huis", van zo ve
le industriële films waarmee hij ver
geefs de tekorten probeert aan te
zuiveren, deze Louis van Gasteren is
een „angry young man", doch veel
bozer dan de bedrijvers van boze li
teratuur.
Hij is boos omdat hij zich belem
merd voelt in het maken van films,
omdat hij niets anders wil maken
dan films waarin hij met hart en
ziel en nog veel meer gelooft. Van
geen enkele compromis wil hij weten,
noch met de scenarioschrijver, noch
met de producent, noch met zichzelf
en het minst van alles met het geld.
Engelse journalisten bezochten Rotterdam. Ross Shepherd (rechts) en
Marianne Moxley in de diergaarde Blijdorp.
DE NATUUR IN EN OM UW HUIS
Louis A. van Gasteren: heel strijd
baar.
Dat brengt een aaneenschakeling van
moeilijkheden mee en daarom is
Van Gasteren opstandig.
Zijn toon verandert nauwelijks als
hij praat over de films, die hij onder
handen heeft. Zij betekenen voor hem
ook strijd: een gevecht om het werk
te laten beantwoorden aan zijn visie,
die in maandenlange overpeinzing en
broeiing is gegroeid.
„Elke film is filosofie", zegt Van
Gasteren en wat in de mond van an
deren belachelijk zou klinken, is het
bij hem niet. Zijn films zijn gedachten
over het leven, over de mens, niet di
rect aanwijsbaar, maar verbonden
aan het thema, niet prekerig maar als
een ruggegra-at.
De opzienbarende tentoonstelling „Be
wogen beweging" in het Stedelijk
Museum te Amsterdam was het sluit
stuk van een langdurig denken over
mens en machine. Van Gasteren buigt
zich over de tafel heen en spuit: „De
mens is de slaaf van de machine
geworden, de machine vreet ons op,
de machine beheerst ons. Die grote
elektronische breinen... angstaanja
gend, een nachtmerrie, die het men
selijk denken vernietigt".
Het zijn geen nieuwe klanken.
Reeds vanaf het expressionisme be
heerst de angst voor de machine de
kunstenaar. Dan plotseling draait Van
Gasteren om. Als een kind dat sprook
jes verzint, zegt hij: „Ik had al lang
een machine willen maken, zo groot
als een zaal, een machine die ner
gens toe deugt."
Zo'n soort machine vond hij op
„Bewogen beweging" en het werd
een film, die einde van dit jaar klaar
zal zijn. De machine is ook het hoofd
element van de film die hij in op
dracht van de P.T.T. maakt over de
automatisering van de telefoon. De
angst is dan omgeslagen in bewonde
ring. Hoe hij hem maakt? „Ik wil de
toeschouwer confronteren met een hoe
veelheid indrukken. Het patroon helpt
het publiek wel om te begrijpen,
maar pas aan het einde van de film
kan het de rekening opmaken."
Verkeerscursus Haamstede
HAAMSTEDE. In de Tuinbouw
school is het eindexamen van de ver
keerscursus. georganiseerd door het Ver
bond voor Veilig Verkeer afdeling Schou
wen, gehouden.
De cursus was weer een groot succes,
want niet minder dan 29 leerlingen had
den zich aangemeld, waarvan er 27 het
einddiploma behaalden. Docent was op
perwachtmeester Poortman, die de cur
sus op bevattelijke en moderne wijze
gaf. De examencommissie bestond voor
deze maal uit jhr. Röe-11, de groepscom
mandant der rijkspolitie, adj. W. Mud-
de, en de voorzitter van het Verbond
voor Veilig Verkeer, de heer Z. Rose-
boom.
NEW YORK (UPI). - Boven de
staat Utah is een grote meteoor uit
eengespat. Tot op honderd kilometer
afstand verkeerde de nacht enige
ogenblikken in klaarlichte dag. De
meteoor kwam met een zeer felle
lichtflits aan zijn einde op ongeveer
twintig kilometer van de plaats Eure
ka. De lichtf.its was zo helder dat de
straatverlichting van Eureka er auto
matisch door werd uitgeschakeld. Dat
aan- en uitschakelen gebeurt nor
maal met een foto-elektrische cel.
Die cel „dacht" op het moment van
de explosie van de meteoor dat het
opeens dag geworden was.
De geslaagden zijn: mevr. P. v. d.
Pol-Schoonaard, Haamstede; mevr. C.
A. de Viieger-Pino; mej. Janny v. d.
Have; mej. Krina v. d. Graaf; mevr.
D. Bakker-Geelhoed; mevr. L. E. Boot-
v. Veen; mevr. S. J. Beuzenberg-Brau-
er; mej. A. Slager; mevr. W. M. v. d.
Velde-v. Wijk; mevr. E. Boer-Maarle-
mej. Cora Bouwman, en de heren
J. de Munnik, S. A. de Haas,
Th. Hanse, J. C. de Feiter, P. J. Pleu-
ne, D. Kosten, C. W. Landman, A. J.
Gilijamse, P. v, d. Kreke, H. v. d.
Klooster, M. Maliepaard, L. Daane, C.
J, v. d. Panne, D. v. d. Wekken, W. J.
de Glopper, allen eveneens uit Haam
stede en Burgh, Binnenkort zal op enigs
zins feestelijke wijze de diploma-uitrei
king plaats vinden.
EINDHOVEN. Bij Oerle in Noord
brabant worden binnenkort bronzen
borden geplaatst bij de grafheuvelgroep
Toterfout-Halve Mijl, Op de borden komt
een tekst van prof. dr. A- E. van Giffen,
waarin uitleg over de prehistorische
monumenten wordt gegeven.
Coniferen kan men nu nog verzetten
;n ze kunnen ook nog gepoot worden
maar zet ze niet op een winderige
plaats. De meeste soorten hebben er
een hekel aan. Ze worden dan op de
windkant helemaal bruin en dat staat
niet zo fraai. Coniferen dient men wel
met een vaste wortelkluit te verplan
ten: als men dat niet doet kan men
iem wel als verloren beschouwen. Zorg
Zuinig zijn op eigen
Burggraaf David Albert Charles Lin-
ley of Snowdon, veilig by zijn moeder
op gcflioot, heeft zich in zijn jonge
leventje nog niet helemaal kunnen
wennen aan het flitsende optreden van
zijn vaders vroegere collega's, de vak
fotografen Half nieuwsgierig, half be
angst blikt hij recht in het schelle licht
van de publiciteit, dat zijn moeder,
prinses Margaret, glimlachend langs
zich heen laat gaan en zijn gerouti
neerde vader zelfs grotendeels weet te
ontwijken. Het jonge gezin, van veilig
heidsriemen voorzien, zal de paasdagen
on het Windsor Castle, het buitenver
blijf van de Engelse koninklijke fami
lie even buiten Londen, doorbrengen.
GOES. Toen na een vijftienjarig bestaan de „Goese Symfonie", een
amateurorkest, ter ziele ging duurde het toch niet lang uoorclat een aantal
leden van de Goese afdeling van de Zeeuwse Muziekschool de hoofden bij
elkaar staken om de mogelijkheden te overwegen tot het stichten over te
gaan van een dillettantenorkest. Met de toestemming van Henk Stam, toen
directeur van de muziekschool kwam het Zeeuws Kamerorkest, een ensemble
onder leiding van de heer F. Olivier, tot stand. In het begin was het nog
echt een muziekschoolorkest waarin ook leden van de vroegere Goese
symfonie in meespeelden. De emancipatie liet niet lang op zich wachten:
in 1958 werd de Stichting Zeeuws Kamerorkest geboren.
Toch bleef het orkest nog steeds met
één (muzikaal) been in de muziek
school zitten. Het is dan ook niet ver
wonderlijk dat de verjonging van het
ensemble daaruit plaats heeft. Oud
en jong werpen zich met een grote
gemeenschappelijke werklust op de in
te studeren partituren en de tendens
is er zelfs dat de ouderen het te pret
tig vinden in het orkest mee te spe
len om hun plaats af te staan aan
de jeugd die staat te popelen om op
een plezierige wijze serieuze muziek
te beoefenen. Het Zeeuws Kameror
kest is beslist Jiiet verlegen om or
kestleden; men is zelfs bang dat er
teveel komen!
Wat wil het orkest? Het heeft de be
zetting van een kamerorkest (vijf eer
ste en vijf tweede violen, twee alt
violen, drie celli, een bas en een kla
vecimbel en als het noodzakelijk is
kan het beschikken over twee hobo's
en het wil graag een kamerorkest
blijven. Dus geen evolutie" naar een
symfonieorkest of iets dergelijks, nee,
kamerorkest moet het blijven en dan
trachten de prestaties naar een voor
dilettanten zo hoog mogelijk peil bren
gen.
Het Zeeuws Kamerorkest speelt daar
waar men het uitnodigt. Helaas komt
men in onze zo cultuurarme provin
cie niet vaak op het idee. Het Goese
ensemble, dat in principe wel twee
maal in het jaar in Goes concer
teert, wil graag uitvoeringen verzor
gen in plaatsen waar geen grote en
sembles komen. Zo speelde men di-
De violen en (op de voorgrond
enkele celli van het Zeeuws Kamer-
orkest worstelen op een repetitie
met de moeilijke materie der
muziek. Op de achtergrond enkele
jeugdleden van het ensemble.
verse malen in Zierikzee en Kortge-
ne en verder was men ook in Brou
wershaven, Scherpenisse, Tholen te
gast. In Middelburg werd diverse ma
len opgetreden.
In Zierikzee luisterde het orkest de ope
ning van een tentoonstelling van de
beeldende kunstenaars in Zeeland op
en voorts musiceerde men tijdens de
Zeeuwse dagen in Antwerpen.
Twee (succesvolle) stappen on
dernam het orkest met het
brengen van niet vaak uitge
voerde kameropera's. Onder
leiding van de heer Olivier
leerling van o.m. Von Karajan
en Leinsdorf werd onder
enorme bijval in Goes Mozart's
„Bastien et Bastienne" uitge
voerd. Als solisten had men de
in Goes woonachtige sopraan
mevr. A. Tamminga-Buthfer
en twee leerlingen van de
Rotterdamse muziekschool.
Daarna, na veel geschrijf met o.m. Leo
Riemens en de Italiaanse dirigent En-
nio Girelli, kon men uiteindelijk de
beschikking krijgen over in ons land
nimmer uitgevoerde opera van Vival
di ,,La ninfa ed il pastore Op 8 de
cember 1960 werd dus de Nederland
se première daarvan in. Goes gege
ven. Door een Zeeuws dilettantenen
semble en.... weer met zeer groot
publiek succes.
In de toekomst heeft het orkest plan
nen om uitvoeringen te geven van
(waarschijnlijk) het zangspel „Die
Hochzeit auf der Alm" van Haydn
liet materiaal moet nog uit Salzburg
komen en het operaatje „II maes
tro di musica" van Pergolesi, waar
van reeds ipuziek in Goes is. De so
listen, die het orkest aantrekt zijn
vaak talentvolle leerlingen, amateurs
of mensen die uit zuiver muzikaal
plezier hun medewerking verlenen.
Daarmee wordt meteen de financiële
positie van het orkest getekend. Sub
sidies van de provincie komen er ove
rigens el, maar niet in die mate
om beroemde solisten met het orkest
De heer Olivier, dirigent van het
Zeeuws Kamerorkest, in actie. Ge
spannen leidt hij zijn ensemble bij
het instuderen van een werk door
moeilijke passages.
-ft
te laten optreden. Wat ook het stre
ven van het Zeeuws Kamerorkest niet
is. Een gezonde geest heerst in het
orkest. Ook een verstandige geest en
een voorzichtige. Dirigent Olivier
zal het niet in zijn hoofd halen het
orkest composities te laten spelen die
te moeilijk zouden zijn. „Dat zou de
doodklap voor het gezelschap beteke
nen!" is hij van mening.
Overigens is het beslist in de pro
grammakeuze van het Zeeuws Ka
merorkest geen kleven bij het ba
rokke of het vroegklassieke reper
toire. Men heeft zelfs werken uit
gevoerd van moderne meesters als
Bartók, Martin en Roussel.
De hechte en plezierige samenwerking
met de Goese Ohr. Oratoriumver
eniging sinds vorig jaar heeft voor
een uitvoering gezorgd, waarbij o.a.
een cantate van Bach werd uitge
voerd. Dit jaar staat het oratorium
Samson van Handel op het program
ma.
Het geheel uit amateurs be
staande écht Zeeuwse Kamer
orkest (eigenlijk is het iets
heel bijzonders) is een gezond
ensemble. De waardering voor
de prestaties is er. In be
trekkelijk kleine kring. Waar
blijft de op provinciale voet
geschoeide belangstelling? Zee
land moet zuinig zijn op
eigen kamerorkest!
er voor dat de grondkluit voor het po
ten ook goed nat gemaakt wordt.
Zuidewindlelies ziet men tegenwoordig
erg veel. Het zijn dankbare snijbloe
men waarvan men in eigen tuin veel
plezier kan hebben. De kleine bolletjes
dient men nu zo spoedig mogelijk te
bestellen en direct na ontvangst worden
gepoot. Ze kunnen op een onderlinge
afstand van tien centimeter komen.
Clarkia's zijn prachtige snijbloemen,
waarvan men aanstaande zomer vol
op bloemen kan snijden. Dan dient men
ze nu te zaaien. Ze moeten ook een
voedzame grondsoort hebben en het is
wel nuttig wat oude koemest onder te
spitten. Later zal men de plantjes moe
ten dunnen. Ze mogen toch wel op een
onderlinge afstand van tien centimeter
.komen; zaaien op een zonnig plekje.
BROUWERSHAVEN. De raad
komt woensdag 25 april a.s. om zeven
uur 's avonds in openbare vergadering
bijeen in het plaatsenhuis te Dreischor.
Op de agenda staan o.m. de volgen
de punten;, verpachting visrecht aan de
heer J. P. Priem; verpachting buffet
kantine verenigingsgebouw Noordgouwe;
vaststelling verordening huur van dit
verenigingsgebouw, alsmede enkele be
noemingen en begrotingswijzigingen,
