Koningin en prinsessen
bij debuut
Goede hoop op
einde conflict
in koopvaardij
I
Reydon en
De Jager:
cassatie
Amerikaans protest na publikatie voorstellen-Berlijn:
Vertrouwelijk
over plannen
ingelicht
Veronica zond
interview met
dr. Ritter uit
VeeMess
Rijksweg 12 is
niet te vinden
BS/EMS»;
Douanier door
automobilist
„afgeschud"
V)
Nederlanders en Belgen met politiek op straat
P.T.T. LIET
KIEZERS
ZITTEN
Co-op sticht meer
warenhuizen
De Bilt: Bewolkt
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Ontkend
Berlijn kalm
Tegen
AMATEURTONEEL VAN
GOED GEHALTE
RAMP TITANIC
PIERDACHT
SPAANSE RUBENS
MOET BLIJVEN
RAUW INCIDENT
AAN DE GRENS
Directeur. J ACQ. DE SMIT; Chefred.: G. 3.
Breuker. Kantoren te: Middelburg, Plein 1940 nrs-
68, Postbus 26. Giro 116666, telefoon 011802009
en 4469. Goes, Lange Vorststraat 84, Postbus 4,
telefoon 01100—6901. Vlissingen, Nieuwendijk 33,
Postbus 24, telefoon 011843224. Terneuzen,
Nieuwstraat 40, Postbus 53, telefoon 011503189,
Zierikzee, Havenpark 24, telefoon 011102991.
Zeeuwsch Dagblad
Abonnementsprijs f 0,62 p. w., i 8,06 per kwartaal
Losse nummers 13 cent
Advertentietarieven op aanvrage
Rubriek Kabouters 7 cent per woord met een
minimum van 1,
17e JAARGANG No. 5130
Maandag 16 april 1962
OPZETTELIJK DUITS LEK"
Van onze correspondent
BONN. Over de Duits-Amerikaanse betrekkingen
is de schaduw van het wantrouwen gevallen. De
Amerikaanse regering heeft dit weekeinde namelijk
scherp moeten protesteren bij Grewe, de Duitse
ambassadeur in Washington, tegen het uitlekken
in Bonn van Amerikaanse voorstellen voor een
oplossing van de kwestie-Berlijn. In Washington is
men ervan overtuigd dat de Duitsers met opzet de
geheime Amerikaanse voorstellen hebben laten uit
lekken omdat de Westduitse regering van bepaalde
onderdelen van deze voorstellen absoluut niets wil
weten. Door de voortijdige publicatie is de mogelijk
heid geschapen dat de Amerikaans-Russische be
sprekingen over Berlijn een mislukking worden. Het
Amerikaans-Russische overleg, waarvan men zich in
Washington en Londen veel voorstelde, begint van
daag in de Amerikaanse hoofdstad. Dean Rusk, de
Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, zal
onderhandelen met de nieuwe Russische ambassadeur
Dobrynin. De basis voor dit hernieuwde overleg werd
gevormd, zo is in Bonn nu uitgelekt, door vier punten.
Die zullen, ook al zijn zij uitgelekt, blijven dienen als
grondslag van de besprekingen. Het spreekt echter
vanzelf, dat de Amerikaanse onderhandelingspositie
door de indiscretie van Bonn ernstig is geschaad.
De vier punten van het Ameri
kaanse plan voor Berlijn luiden:
*1 Er dient een internationaal or
gaan te komen (zoals wij op
7 april reeds hebben gemeld) voor
het toezicht op al het weg- en lucht
verkeer tussen West-Duitsland en
West-Berlijn. Het moet uit vijftien
man bestaan: vijf uit Westelijke lan
den, waaronder West-Duitsland, vijf
uit communistische landen, waar
onder Oost-Duitsland, en vijf uit
„neutrale" landen.
2 Er moeten commissies in het leven
worden geroepen waarvan zowel
Westduitsers als Oostduitsers lid zullen
zijn, die tot taak hebben, het zogenaam
de „technische contact" tussen Bonn en
Ooet-Berlijn te leggen.
3 De Verenigde Staten zijn bereid
alle demarcatielijnen in midden-
Europa te garanderen via een niet-
aanvalsverdrag. Onder het begrip de
marcatielijn zullen zowel de Oder-
Neisselijn in tegenwoordige, niet
door Bonn erkende, grens tussen Polen
en Oost-Duitsland als de grenzen van
Oost-Duitsland met West-Duitsland en
de „muur van de 13e augustus 1961"
vallen. In feite zal het dus gaan om een
non-agressiepact tussen de Navo en het
Pact van Warschau, waarvan alle com
munistische staten in Europa lid zijn.
4 Amerika en Rusland zullen een ver
drag sluiten waarbij zij beloven
geen enkel land dat op het ogenblik
nog niet de beschikking over eigen
kernwapens heeft, dergelijke wapens of
gegevens over de produktie daarvan, te
leveren.
De Amerikaanse regering zond deze
voorstellen, voorzien van het etiket
„strikt vertrouwelijk", naar de regering
in Bonn, waar zij naar men aan
neemt vorige week onderwerp van
geheimberaad zijn geweest tussen de
regering en de leiders van de drie frac
ties in de Bondsdag.
Van Westduitse kant wordt nu stel
lig ontkend, dat ook maar één deel
nemer aan dit overleg zijn mond voor
bij heeft gepraat. Dat iets dergelijks
toch heus is gebeurd is alleszins waar
schijnlijk, want de afgelopen da-gen wa
ren zowel enige Duitse als twee Ameri
kaanse journalisten verrassend goed
geïnformeerd. Het standpunt van de
Westduitse regering over de Ameri
kaanse plannen luidt dat er gevaar
dreigt dat de Verenigde Staten over
gaan tot directe of indirecte erkenning
van het voor Bonn onaanvaardbare
communistische bewind van Ulbricht in
Oost-Duitsland. Amerika wil immers
het Oostduitse regiem zo niet als rege
ring van een soevereine staat, dan toch
als een „autoriteit" toelaten tot het
voorgestelde internationale orgaan van
toezicht.
Wel erkent men in Bonn met waar
dering dat de Amerikanen strak schij
nen vast te houden aan de band tussen
West-Berlijn en West-Duitsland en aan
het handhaven van Westelijke troepen
in Berlijn.
In West-Berlijn is men over de Ame
rikaanse plannen veel minder zenuw
achtig dan in Bonn. De Westberlijnse
burgemeester Willy Brandt zei: „Ik zie
helaas nog altijd geen werkelijke voor
uitgang in de kwestie-Berlijn, maar de
mogelijkheid bestaat dat het tot een za
kelijk gesprek zal komen. Dat duidt op
een verandering in de atmosfeer, doch
niet op toenadering in de zaak zelf".
Hij zei voorts: „Wanneer van een
vrije en ongehinderde toegang tot West-
Berlijn sprake is, houdt dat garanties in,
die de Oostduitse regering er beslist
niet toe mogen brengen onderscheid te
maken tussen wel en niet aanvaardbare
reizen naar Berlijn. In het goederen
verkeer naar en van West-Berlijn mag
zij zich ook niet mengen. Voor Berlijn
is geen enkele overeenkomst accepta
bel. die de aanwezigheid van de ge
allieerde troepen, de vrije toegang tot
de stad en de politieke verbinding met
de Bondsrepubliek ook maar in de ge
ringste mate aan banden legt".
In Bonn blijft men in meerderheid
gekant tegen een erkenning de faeto
van Oost-Duitsland via de door Ameri
ka ontworpen wegen. Duitse critici
luchtten hun hart als volgt: „Van Ame-
kaans-Britse zijde heeft men al lang
genoeg bij ons aangedrongen om nu
eindelijk eens de Oder-Neissegrens te
aanvaarden en met een communistisch
land als Polen, dat Oost-Duitsland er
kent, diplomatieke banden aan te kno
pen. Nu willen de Amerikanen en de
Britten ook nog een concessie van ons,
die betrekking heeft op onze politiek
voor de Duitse hereniging; dat gaat te
ver!"
Gematigder Duitse politici, bepaald
in de minderheid, stellen in het mid
delpunt niet het Westduitse prestige in
zake de hereniging, maar een toekomst
voor West-Berlijn, die niet voortdurend
als gevolg van spanningen uiterst on
zeker zal zijn, gelijk in de afgelopen
zeventien jaar het geval was. Een water
dicht verdrag voor West-Berlijn achten
zij meer waard dan welk prestigesucces
van Bonn ook, dat immers de kern van
nieuwe spanning in zich draagt.
Dit weekeinde
was het weekeinde
van de demonstra
tieve optochten, zo
wel in Nederland
als in België. In Ne
derland spanden
duizenden zich za
terdag in om vóór
of tegen overdracht
van Nieuw-Gninea
aan Indonesië te
pleiten. In het Bel
gische Luik werden
gisteren borden en
vlaggen voor de dag
gehaald om voor
een federatief Bel
gië te pleiten.
De Pacifistisch
Socialistische Par
tij, die op het
Haagse Binnenhof
demonstreerde, trok
vooral de aandacht
door het grote aan
tal leuzen dat onder
de aandacht der be-
werd gebracht.
In Amsterdam namen duizenden
deel aan een demonstratie van del
Partij van de Arbeid, waarbij ge
lijk ook bij de P.S.P. het geval was
voor bestuursoverdracht werd ge
pleit. „Laat plan-Bunker slagen"
was een van de wensen waaraan uit
drukking werd gegeven
De Walen in Luik bepleitten hun
belangen onder meer met deze
vertaalde leuze: „Door het recht
der volkeren om over eigen lot te
beschikken, zal Wallonië leven".
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Radio Veronica
heeft gisteren een vraaggesprek met
dr. P. H. Ritter jr. uitgezonden. Door
dat niet vermeld werd dat het ge
sprek op een band was opgenomen
noch dat dr. Ritter vrijdag is overle
den, schiep de uitzending de valse in
druk dat zij rechtstreeks geschiedde.
Dr. Ritter is jurylid geweest van
een slagzinnenwedstrijd, die via Vero
nica is gehouden. In die hoedanigheid
was hij, samen met Godfried Bomans,
die ook in de jury zat, voor de micro
foon gebracht.
„Ze weten niets"
Enige directieleden, die overigens
deze stuitende uitzending niet gehoord
zeiden te hebben, gaven als verkla
ring van het gebeurde dat de band
met het gesprek geruime tijd geleden
naar het schip js gebracht.
Vorige week dinsdag is de beman
ning afgelost en sindsdien is er geen
enkel contact met het schip geweest.
De bemanning zou ook niet precies
weten wat er op de banden staat, die
uitgezonden worden.
Eigen nieuwsdienst
MOSKOU. In overleg met enige
Russische advocaten is de Neder
landse ambassade te Moskou bezig
met de voorbereiding van een cas
satieproces in de zaak Reydon en De
Jager.
De beide Nederlanders zijn ver
leden jaar oktober door de Krijgs
raad in Kief veroordeeld tot dertien
jaar op verdenking van spionage.
In hoger beroep werd dit vonnis
bevestigd. In cassatie kan het geval
nu nog worden behandeld door het
hooggerechtshof van Moskou.
Er is hoop, dat de zaak nog vol
gende maand aanhangig wordt ge
maakt. De mildere verhoudingen
tussen Nederland en Rusland sinds
de terugkeer van de heer Goloeb
naar Rusland zouden niet vreemd
zijn aan deze ontwikkeling.
In Zuidbroek is vrijdag de negenja
rige Ansje Jager bij het spelen door
een achteruit rijdende vrachtauto over
reden. Het kind was op slag dood.
AMSTERDAM. Zelden waren er
zoveel vorstelijke gasten en ministers
bij het debuut van een amateurge-
zelsehap als zaterdagavond bij de
première van „Kinderen van het
laatste kwartier" van Errol John door
de toneelgroep Caribiton.
Koningin Juliana was aanwezig met
de prinsessen Beatrix en Irene. Voorts
waren onder de bezoekers de vice-
minister-president drs. H. A. Korthals,
de gevolmachtigd minister van Suri
name mr. dr. R. H. Pos, de minister
van opbouw van Suriname dr. ir F. E.
Essed en de minister van financiën van
dat land dr. J. Sedney.
Tijdens de pauze van het stuk wer
den de regisseur Loet Steenbergen en
de acteurs en actrices die in „Kinderen
van het laatste kwartier" spelen, aan
de Koningin en haar dochters voorge
steld.
Goede kennismaking
De nieuwe toneelgroep Caribiton
stelt zich ten doel in ons land toneel
stukken te vertonen, die zic!h 'bijzonder
lenen tot vertolking door Surinamers
en Antillianen. Met „Kinderen van het
laatste kwartier" van Errol John, een
auteur uit Trinidad, kwam het ge
zelschap voor het eerst in de openbaar
heid.
Het bleek een plezierige kennisma
king te zijn met een hardwerkende
groep in een sympathiek, beminnelijk
stuk over het leven op een erf in
Trinidad, waar de arme inlandse be
volking aan problemen lij dit, die iedere
arme bevolking in iedere landstreek
ondergaat.
Het stuk is niet meer dan een aantal
los aan elkaar geregen schetsen uit het
volksleven.
Bekwame leiding
We maken kennis met een vitale
jonge vrouw die op oeroude wijze haar
brood verdient, met een hardwerkende
moeder en een loslopende vader, met
een meisje dat een kind verwacht
van haar wispelturige verloofde. Dat
alles is met zoveel talent, humor en
vertedering getekend dat het spel van
de amateurs, die door Loet Steen
bergen als regisseur bekwaam werden
geleid, erdoor werd opgeheven, zodat
er opmerkelijke prestaties te zien wa-
*- In de pauze maakten de Koningin en de Prinsessen kennis met alle mede
werkenden aan het eerste stuk, dat Caribiton speelde. De Koningin sprak
onder anderen met de hoofdrolspeelster Yvonne Kraag.
aan de vertoning een grote echtheid.
Het succes was zeer groot.
Na afloop sprak dr. Einaar. voor
zitter van het bestuur van de stichting
Caribiton een verdiend dankwoord
voor spelers en regisseur,
ren, prestaties die door het hele en
semble als eenheid werden bereikt.
Vooral deze eenheid van sfeer gaf
(Ingezonden mededelingen)
BINNEMVERINGBED
het beste bed ooit gemaakt
(fooi!will
SCHUIMRUBBERBED
met versterkte middensector
J$a!eet fabrieken Zevenbergen
ARNHEM Veel automobilisten
die vanuit Duitsland naar Nederland
rijden, kunnen het nieuwe stuk van
rijksweg 12 van de grens naar Arn
hem niet vinden.
In Emmerik geven de meeste auto
mobilisten de voorkeur aan de rich
ting aangeduid als Elten (Autobahn).
Als zij rijksweg 12 willen bereiken,
moeten zij evenwel de andere kant op:
richting 's Heerenberg.
Een rit via Elten brengt op het
ogenblik nog een bijzondere vertra
ging met zich mee, doordat de bezet
ting van de Nederlandse grenspost na
de opening van het nieuwe stuk rijks
weg 12 is verminderd. De douane
heeft daar de passencontroie van de
marechaussee overgenomen.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM. Dank zij
een paar besprekingen met de
commissie van goede diensten
is het koopvaardijconflict, dat
de dreiging van een algemene
staking tegen 1 mei inhield, in
rustiger water terechtgekomen.
Zoals al door de Stichting van
den Arbeid is meegedeeld zijn de
reders bereid gevonden de structuur
van de lonen in de Nederlandse
koopvaardij opnieuw te bekijken.
Hiermee valt een belangrijke grief
van de drie vakgroepen in de Cen
trale voor Zeevarenden ter Koop
vaardij en Visserij (C.K.V.) weg. De
sfeer is door deze tegemoetkomende
houding aanmerkelijk verbeterd.
Drie vergaderingen
De gang van zaken moet deze
week in drie ledenvergaderingen
worden besproken met de officie
ren, de scheepsgezellen en de leden,
die bij de kustvaart werken. Deze
vergaderingen zijn omgezet in al
gemene ledenvergaderingen.
Wanneer de leden hun fiat geven
kan het koopvaardijconflict op basis
van de nieuwe ontwikkeling nog
deze week ten einde zijn.
LIVERPOOL (UPI). De bevolking
en de zeelieden van de Engelse haven
stad Liverpool hebben zaterdag de dra
matische ondergang van de oceaanreus
de Titanic herdacht, nu een halve eeuw
geleden. -
In de kapel van het zeemanshuis werd
een dienst gehouden, tijdens welke ook
werd gebeden voor Stanley Lord, de
kortelings overleden kapitein van de
stomer Californian, die berispt was we
gens het niet te hulp snellen van de
Titanic.
Kapitein Lord van de Californian was
in januari van dit jaar overleden. De
Mercantile Marine Service Association
die het noemen van zijn naam in de
kerkdienst had voorgestelstelde dat
Lord een halve eeuw lang met geduld
en kracht de „monsterachtige beschul
diging" had gedragen waartegen hij
zich niet ten volle had kunnen verdedi
gen, „hoewel hij voor zichzelf wist dat
ze onjuist was".
Van een onzer verslaggevers
OOSTERHOUT. Ir. H. van der Veen
uit het Brabantse plaatsje Dorst is
een be'etje ongerust over de wijze
waarop met zijn stemrecht wordt om
gesprongen. Hij ontleent deze onge
rustheid aan de omstandigheid, dat
hij nog geen lijst met kandidaten
voor de Statenverkiezingen van 28
maart in huis heeft. Met hem hebben
een heleboel andere stemgerechtigde
burgers deze lijst, waarmee de over
heid haar kiesgerechtigde burgers
moet bedienen, nooit gezien.
De fout ligt bij de P.T.T. Toen het echt
paar Van der Veen naar het stem
bureau toog, hadden de echtelieden
geen lijst van kandidaten. Wel hadden
zij een oproepingskaart zonder
namen thuisgekregen. Zij moes
ten in het stemhokje geruime tijd zoe
ken, voor zij de kandidaat van hun
keuze hadden gevonden. Er ging
een verwijtende brief naar de ge
meente Oosterhout, waaronder Dorst
ressorteert.
De secretaris der gemeente onderzocht
het geval en kwam tot de slotsom,
dat de huis-aan-huisbiljetten al op 21
maart op de post waren gegaan. Dus
op tijd. De heer Van der Veen zocht
door. Hij schreef naar de P.T.T. Het
antwoord luidde: ,,De bedoelde lijs
ten zijn van Oosterhout naar Dorst
verzonden. Deze zending moet op on
verklaarbare wijze zijn zoekgeraakt."
De directeur van het kantoor Breda
betuigde zijn spijt en de kous leek af.
Over blijft een onverteerbaar probleem
voor de heer Van der Veen en vele
zijner mede-kiezers: hoe moeten wij
aan onze democratische trekken ko
men, als onze eigen P.T.T. niet eens
meer voor een nauwkeurige bezor
ging van onze staatsrechtelijke papie
ren zorgt?
LONDEN (Reuter). De Spaanse
regering heeft de veiling van Rubens-
portret van de hertog van Lerma „op
geschort". De directie van de firma
Sotheby, die het kostbare schilderij be
gin mei in Madrid zou veilen, heeft
gisteren laten weten dat het haar niet
bekend was of de verkoping verboden
danwel uitgesteld was.
Rubens beeft het schilderij in 1603 ge
maakt. Het is eigendom van paters
Capucijnen te Madrid, die het werk uit
een legaat hebben gekregen.
Je dolle enthousiasme voor werk maakt
me soms een beetje nerveusFred!
NIJMEGEN. Over een afstand
van vierhonderd meter heeft een
Nederlandse douanier zaterdagoch
tend aan een met vol gas wegrijden
de auto gehangen. Na die vierhon
derd meter smakte de grenswacht te
gen 't wegdek, vermoedelijk 't werk
van één van de twee inzittenden.
De douanier de veertigjarige
heer Spin uit Beek werd levens
gevaarlijk gewond.
De blauwe auto met een Neder
lands kenteken was even over elven
bij de grenspost Wijier in de buurt
van Nijmegen komen aanrijden. De
chauffeur stopte en bleef voor een ge
opende slagboom rustig de komst van
een douane-ambtenaar afwachten.
Klap
Toen de heer Spin de twee inzitten
den vroeg of zij nog iets hadden aan
te geven, trapte de bestuurder het
gaspedaal tot op de plank in. Een
vrouw die in een langs de kant staan
de vrachtwagen zat, vertelde, dat de
chauffeur de douanier nog een klap
in het gezicht had gegeven.
De heer Spin klampte zich aan de
wagen vast en schreeuwde de bestuur
der toe dat hij moest stoppen. Het
hielp niet; de auto ging steeds har
der rijpen. Vierhonderd meter ver
der moet één van de inzittenden de
douanier van de auto af hebben ge
slagen. De wagen stoof verder, onbe
reikbaar voor hen die een achtervol
ging hadden ingezet.
Zaterdagavond al dacht de Nijmeeg
se politie de auto te hebben achter
haald. Het spoor liep evenwel dood.
Zestien niewwe supermarkten
ROTTERDAM. De proef met
een warenhuis van beperkte omvang
door Co-op Nederland in Almelo ge
nomen verloopt niet ongunstig. In
haar jaarverslag deelt de Coöpera
tieve vereniging u.a. Centrale der
Nederlandse verbruikscoöperaties te
Rotterdam mee, dat plannen bestaan
om in een aantal andere gemeenten
over te gaan tot stichting van derge
lijke warenhuizen.
Het saldo-overschot na aftrek van be
lastingen bedroeg over 1961 963.000 te
gen 436.000 in i960. Voorgesteld wordt
aan de aangesloten coöperaties uit te
keren een bedrag van 461.000 (vorig
jaar 145.000). Aan het reservefonds
zal na goedkeuring van de algemene
vergadering eenzelfde bedrag worden
toegevoegd (vorig jaar 291.000).
Concentratie
Door een stijging van de omzet met
vier procent konden de kostenstijgin
gen veroorzaakt door de krappe ar
beidsmarkt en de hogere uitgaven voor
reclame, worden opgevangen. Ook de
kosten verbonden aan concentraties bij
de aangesloten verenigingen legden
zware druk op het netto-overschot.
In de diverse bedrijfstakken wordt
met kracht gestreefd naar de vorming
van grotere eenheden. Zo werden in het
afgelopen jaar 22 nieuwe levensmid-
delenlbedrijven geopend. Hiervan waren
er zestien supermarkten. Zestig kleine
re winkels werden gesloten.
De bedrijven van dertig bakkers
werden door de Co-op overgenomen.
Zeventien coöperatieve bakkerijen wer
den gestoten.
Minister Luns over E.E.G.
DEN HAAG (ANP). Eerst wanneer
een beslissing is genomen over een
eventueel toetreden van Engeland tot de
Europese economische gemeenschap zul
len andere verzoeken beoordeeld wor
den Ook de aanvrage van Spanje zal
dan bezien kunnen worden.
Dit is het antwoord van de minister
van buitenlandse zaken, mr. J. M A H
Luns op vragen van het lid der Tweede
Kamer, jhr. Van der Goes van Naters
(soc.).
Bij de bestudering van de verzoeken
om toelating zullen zowel politieke als
economische maatstaven worden aange
legd. Hierbij wordt ook de vraag be
trokken of een associatie van een land
met de E.E.G. in verband met toetre
ding op een later tijdstip de verwe
zenlijking van de politieke doelstelling
zal vergemakkelijken of bemoeilijken.
Weersverwachting
van het K.N.M.I. in
De Bilt, geldig tot
vanavond:
Veel bewolking,
imaar slechts hier
en daar wat regen.
Overwegend krach
tige, oostelijke wind.
Dezelfde tempera
turen als gisteren of
iets hogere.
MIESJE: Snoek heeft het niet voor
elkaar kunnen boksen.
17 april: zon op 5.41, zon onder 19,40:
maan op 10.55, maan onder 5.13.