MAMMOET BETREEDT
POLITIEKE ARENA
Onderwijs voor toekomst
in grote lijnen vastgelegd
D
Geen controle - dan ook geen
verdrag over kernwapens
BEROEP TEGEN VONNIS
IN CHESTER AFGEWEZEN
Getart Israël raakt
soms zijn geduld kwijt
Strijd om hernieuwing op vele fronten
ENGELAND VERZACHTTE
ZIJN FORMULERING
LAWINE VAN
CONGRESSEN
Minder straf geëist
in hoger beroep
et/epeei/AA/i
Woensdag 21 maart 1962
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 7
Geen applaus
zo boeiend is nu
PANORAMA
Brug jaar
Grieks
Aanval
Langere duur
Bedrijfschap bakkers
voor het eerst bij een
Rechtszaak Nederlandse zeeman
Proces tegen Amerikaanse
communistische partij
Duitse dreiging met
„protestvaart"
STRUCTUUR V.H. VOORTGEZET ONDERW'JS VOLGENS HET WETSONTWERP
Van onze parlementaire redacteur
EN HAAG Tenslotte zal dan vandaag de mammoetwet
in het openbaar in de politieke arena optreden. De
kleine dompteur minister mr. J. M. L. Th. Cals heeft
bijna drie en een half jaar geoefend voor de première.
Hoqer alq voortgezet onderwijs (h a.v.o)
I I I - i ys//s/ss:'//s////r
Op 29 oktober 1958 diende hij het ontwerp in voor een wet die het hele
voortgezette onderwijs zou moeten regelen, alles wat er aan onderwijs in
ons land wordt gegeven tussen de lagere sohool en de universiteit in. Bijna
drie en een half jaar ook hebben de Tweede Kamer en verder iedereen
die maar iets met onderwijs heeft te maken, zich met de mammoet bezig
gehouden.
DE MAMMOET maakte een la
wine los! Er zijn congressen aan
gewijd door onderwijsorganisaties,
politieke partijen hebben er con
ferenties over gehouden, talloze
deskundigen hebben er op zitten stu
deren en de vruchten ervan neerge
legd in degelijke publikaties, een
stroom van adressen vloeide naar het
Binnenhof, waar intussen een bijzon
dere commissie onder voorzitterschap
van dr. H. W. Tilanus aan het werk
was gegaan.
Op 18 januari 1962 is dit werk afge
sloten, maar dit betekende niet dat
daarmee ook alle moeilijkheden de
wereld uit geholpen waren. De ge
bruikelijke zinsnede dat „de openba
re behandeling van het onderhavige
wetsontwerp naar haar mening vol
doende is voorbereid" liet de commis
sie namelijk volgen op de ongebrui
kelijke vermelding dat „ernstige be
zwaren" bij een aantal leden waren
blijven bestaan.
DE PREMIERE begint zeker
niet met een hartelijk applaus.
De dompteur zal het zwaar te
verduren krijgen.
Wel heeft de Tweede Kamer er de
tijd voor genomen. Zij is er bij wij
ze van spreken nu eens goed voor
gaan zitten. Als er voor Pasen een
(Ingezonden mededeling)
HET STAAT DEZE WEEK IN
Op het kaartje stond dat prins
Zakaria Kaleel Doleh en prinses
Annegret (van Habsburg en
Lotharingen en Hohenzoilern)
gingen trouwen. Daarom werd
juffrouw Spyrka in Dusseidorf
gearresteerd en zit zij nu in de
gevangenis en een kabellegger
uit Koeweit in de put.
Waarom slaagde een knappe Neder
landse mannequin niet in Parijs?
Als ze maar niet zenuwachtig wordt
gemaakt, komt ze precies waar ze
zijn wil.
De onbehoorlijke butler en de vrien
delijke dokter en de zonderlinge,
zieke, oude dame kunnen alle drie
zeggen: "Ik heb wel erg veel talent"
en dan jokken ze niet eens!
Panorama vangt een droom in
kleuren itl de starre omgeving van
chroom, staal, rubberbanden en
paardekrachten van de bedrijfs
autotentoonstelling in de RAI.
Kan een man van 47 jaar nog
een jonge prof in de bloei van
zijn jeugd voorbij sprinten? De
tovenaar uit Blackpool op 4 april
a.s.alsrechtsbuiten in hetOlym-
pisch Stadion.
Middeleeuwse chirurgie: hoe
opereerde men in de zeventiende
eeuw?
Het levende schaakspel van twee
grootmeesters in Moskou.
Waarom Jacob Bicker Junior
zich een beroerte schrok.
Terwijl prinses Paola rustig
koffie drinkt, wordt zij heel ergens
anders gefotografeerd met prinsje
Filips op de arm. Hoofdredacteu
ren van geïllustreerde bladen be
talen goed geld voor foto's, waar
de prinses niét en de kleine prins
wél op staat.
en wat hierboven staat, is slechts
een heel korte bloemlezing uit het
56 pagina's tellende nummer van
deze week. Verder veel illustraties;
cartoons in kleuren; spannende,
uiterst boeiende verhalen; vier
bladzijden actuele foto's van het
wereldgebeuren. Kortom: Pano
rama op zijn best! Stuur nog van
daag een briefkaart aan Panorama-
Haarlem (dit adres is voldoende)
om u te abonneren voor 35 ct per
week. Dan ontvangt u de eerst
volgende twee nummers gratis!
Losse nummers kosten 45 ct en
zijn overal verkrijgbaar.
beslissing valt, is het mooi. Onder-
wijswetgeving is in ons land nu een
maal een hachelijke zaak van lange
adem.
A/TINISTER CALS heeft inderdaad
f'T een radicale verandering van het
omvangrijke voortgezette onder
wijs voorgesteld. In algemene trekken
is de indeling ervan als volgt:
Lager algemeen voortgezet on
derwijs moet er komen voor de kin
deren die na de lagere school (het
basisonderwijs van zes jaren) naar
het lager beroepsonderwijs gaan of
nog slechts de leerplichtige jaren moe
ten volmaken. Voor de overgang naar
bijvoorbeeld de lagere technische
school of de lagere landbouwschool is
een jaar Lavo bestemd en voor de
overige leerlingen van het basisonder
wijs twee jaar.
Middelbaar algemeen voortgezet
onderwijs (Mavo) komt in de plaats
van de bestaande Ulo. Het Mavo is
enerzijds bedoeld als algemeen vor
mend onderwijs, dus als een iets ver
der gaande afsluiting van de oplei
ding, maar ook als overgang naar het
middelbaar beroepsonderwijs. In het
Mavo is er keuze tussen een opleiding
van drie of vier jaar.
Hoger algemeen voortgezet on
derwijs (Havo) met een cursusduur
van vijf jaar dient ter vervanging
van de H.B.S., maar het geeft geen
recht op toelating tot het hoger on
derwijs. Het Havo is zo ongeveer te
vergelijken met de tegenwoordige
middelbare meisjesschool van vijf
jaar. Het kan dus ook als een oplei
ding op zichzelf worden beschouwd.
Met het diploma van het Havo kan
men naar het hoger beroepsonder
wijs, maar ook naar de kweekschool,
voor de opleiding tot onderwijzer.
Ten slotte staat aan de top van
het voortgezet onderwijs volgens het
ontwerp-Cals het voorbereidend we
tenschappelijk onderwijs, onder te
verdelen in gymnasium, atheneum en
lyceum, alle drie met een cursusduur
van zes jaren.
Het nieuwe atheneum moet de
plaats innemen die de H.B.S. nu
heeft als opleiding tot het hoger on
derwijs, de school dus voor degenen
die bijvoorbeeld naar de Technische
Hogeschool willen gaan. Het athe
neum omvat wel een opleiding in
(eenvoudig) Latijn.
In het algemeen is het V.W.O. be
doeld als enige voorbereiding tot de
universiteit en de hogeschool.
KARATSJI (DPA) Bij de aardgas
ontploffing die zich vorige week donder
dag in Oost-Pakistan heeft voorgedaan
zijn volgens de laatste schattingen zeker
honderd mensen omgekomen.
een aantal deugdelijkheidseisen voor
het bijzonder onderwijs die niet te ma
ken hebben met de subsidies uit de
openbare kas. Bovendien wijst het
adres erop dat het ontwerp kennelijk
niet in overeenstemming is met de
grondwettelijke eis dat het openbaar
onderwijs door de wet moet worden
geregeld, terwijl het ontwerp-mam-
moetwet tal van maatregelen aan de
minister overlaat.
Daarmee wordt dus de stelling van
minister Cals, als zou de overheid
zijn geroepen de grote lijnen van het
onderwijs voor de toekomst vast te
leggen, verworpen. De wet moet het
openbaar onderwijs regelen en daar
mee uit!
Eigen nieuwsdienst.
GENÈVE. De ontwapeningscommissie heeft met algemene stemmen
besloten dat Engeland, de Sowjetunie en de Verenigde Staten een subcom
missie zullen vormen die voor het weekeinde rapport moet uitbrengen over
de vooruitzichten op een kernwapenverdrag. Bovendien werd overeenge
komen dat de beide voorzitters van de conferentie, de ministers van buiten
landse zaken Rusk en Gromiko, vandaag verslag zullen uitbrengen over hun
besprekingen over de te volgen procedure bij het onderhandelen over een
ontwapeningsverdrag en over aanverwante kwesties, zoals kern wapen vrije
zones, het vreedzame gebruik van de wereldruimte, non-agressiepacten en
het verbieden van bacteriologische en chemische wapens.
Voordat het besluit tot oprichting
van de subcommissie voor het kern-
wapenvraagstuk was genomen hadden
in Genève zowel de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken, Dean
Rusk, en zijn Britse collega lord Home
als de Indische minister van defensie,
Krisjna Menon, en in het Engelse La
gerhuis premier Macmillan er nog
eens met klem op gewezen dat aan
vaarding van het beginsel van inter
nationaal toezicht op naleving van een
kernwapenverdrag een eerste vereiste
bleef.
en wesrt ondertekende deskundigenrap
porten, de indruk te wekken dat alle
ondergrondse kernproeven met instru
menten op zeer grote afstand ontdekt
zouden kunnen worden en dat inter
nationaal toezicht derhalve overbodig
zou zijn.
De verklaringen die Rusk en lord
Home gisteren aflegden waren pogin
gen om een einde aan die verwarring
te maken.
EEN VAN DE kenmerken van
het ontwerp-Cals is het zogenaam
de brugjaar, één jaar onderwijs
in aansluiting op het basisonderwijs,
welk jaar dan gelijk is voor het een-
en tweejarige Lavo en ook gelijk zal
dienen te zijn voor het Mavo, het
Havo en het V.W.O. Dit brugjaar zal
het mogelijk moeten maken om na
afloop ervan over te gaan naar een
andere soort school. Voor het Lavo
heeft deze mogelijkheid weinig bete -
kenis, maar wel voor de andere drie
voortgezette opleidingen. Daar zal het
brugjaar dus de leerling, die deze
eerste klas bij het Mavo met behoor
lijk resultaat heeft doorlopen, in staat
kunnen stellen over te stappén naar
het Havo en zelfs naar een lyceum
of atheneum. De overgang naar een
gymnasium zal heel lastig zijn als
daar in de eerste klas reeds Latijn
wordt onderwezen, wat waarschijnlijk
weL de opzet van alle gymnasia zal
blijven.
Een andere nieuwigheid van het
ontwerp is dat de toelatingsexamens
zullen komen te vervallen. Het brug
jaar zal, zo is de redenering, voldoen
de gelegenheid bieden om vast te
stellen of de leerling goed terecht is
gekomen.
De STRIJD OM de mammoetwet,
die dus vandaag gaat beginnen,
zal op meer dan een front worden ge
streden, namelijk op politiek terrein
zowel als op onderwijstechnisch ge
bied Het gerucht 'il maar in de
politiek kan iedere dag een verrassing
brengen dat de minister van onder
wijs meteen al bij de aanvang van de
debatten een politieke aanval te ver
duren zal krijgen uit de protestants-
christelijke hoek, waar nog altijd prin
cipiële bezwaren tegen het ontwerp
zijn blijven bestaan.
D- anti-revolutionaire fractievoorzit
ter dr. J. A. H. J. S. Bruins Slot is
voornemens, als wij goed zijn inge
licht, de koe maar meteen bij de ho
rens te vatten en zijn bezwaren te de
poneren tegen de grondslag van het
ontwerp. Deze grondslag is ook al
nieuw en is iets geheel anders dan
wat wij tot nu toe kennen als de in
deling in openbaar en bijzonder onder
was- .j
Minister Cals maakt nu onderscheid
tussen onderwijs dat wel en onderwijs
dat niet uit de openbare kas wordt be
kostigd. In een degelijk opgezet adres
van de organisaties van leraren dus
zowel uit het openbaar als uit het bij
zonder Onderwijs is op dit onder
scheid ook de vinger gelegd en dit
adres komt tot de conclusie dat daar
mee zowel het openbaar als het bij
zonder onderwijs wordt miskend.
Aanvankelijk ging het bezwaar uit
de protestants-christelijke kring tegen
de ongrondwettelijkheid van de nieu
we formule, maar dit standpunt bleek
geen stand te kunnen houden tegen de
argumenten van de minister. Maar dit
weerhield de tegenstanders niet om
het onderscheid te blijven verwerpen
en het adres van de lerarenorganisa
ties onderstreept dit nog eens.
Formeel mag het ontwerp dan niet
in strijd met de Grondwet zijn, maar
volgens de Grondwet is het bijzonder
onderwijs vrij en het ontwerp bevat
T\IT IS ECHTER, hoe belangrijk
LI het als principiële basis van
bezwaar ook moge zijn, nog maar het
begin. Men komt in een oerwoud van
technische onder wijsbijzonderheden
terecht indien men zou willen begin
nen aan een opsomming van de kant
tekeningen die er door de onderwijs-
specialisten op het ontwerp zijn ge
maakt. Vele van deze op- en aanmer
kingen betreffen de inrichting van het
onderwijs, welke vakken er op de on
derscheidene scholen zullen worden
onderwezen en hoe de indeling van
het onderricht in deze vakken zal zijn,
het onderwijsschema dus.
Wat zal er gebeuren met het Grieks
op het gymnasium beta? Trouwens,
om bij het gymnasium te blijven, hoe
zit het met het Latijn en zal er voor
het eindexamen behalve een oude taal
(Grieks) ook een moderne taal komen
te vervallen, ook als de rapportcijfers
niet veel bijzonders zijn? Hoe zal de
doorstroming zijn? ook weer zo'n punt
dat geheel nieuw is in dit ontwerp en
waarvan de minister zich blijkbaar
nogal wat voorstelt: de mogelijkheid
van overgang van de ene school naar
de andere.
Dan is er bezwaar gemaakt tegen
de aansluiting van het basisonderwijs
op het algemeen voortgezet onderwijs
en van dat op het voorbereidend we
tenschappelijk onderwijs. Deze vorm
van aansluiting, zoals die in het ont
werp is neergelegd, is zelfs onvoldoen
de doordacht genoemd.
NIET ALLEEN tegen de grond
slagen, de inhoud en de in
richting van dit nieuwe onderwijs, ook
tegen de langere duur ervan zijn van
allerlei kanten opmerkingen gekomen,
die evenals de hier reeds opgesomde
zeker weerklank in het Kamerdebat
zullen vinden. Zo is er op gewezen
dat een leerling van de vijfjarige
H.B.S. met zijn eindexamen meer
rechten kan doen gelden op toelating
tot het wetenschappelijk onderwijs
dan de jongen die straks zes jaar op
een atheneum heeft gezeten. En de
vijf jaren van het Havo zullen straks
een einddiploma opleveren dat de
zelfde rechten <"p voortgezette studie
verleent als nu het eindrapport van
een driejarige H.B.S.
Uit onderwijskring is het bovendien
een barrière voor de beste leerlingen
genoemd dat deze er in de toekomst
zes jaar voor zullen moeten nemen
wat zij thans in vijf jaar presteren.
Een bijzonder zwaar wegend be
zwaar is ten slotte nog het ontbre
ken van enig inzicht in de overgangs
bepalingen. Het is vanzelfsprekend dat
mammoet er niet zomaar zal komen.
Daarvoor zijn de verschillen tussen
het nu bestaande onderwijs en dat
wat minister Cals heeft voorgesteld te
groot. Er moet dus voor de fase
waarin het oude in het nieuwe zal
overgaan en daarvoor zou men een
jaar of tien, twaalf moeten nemen
een regeling moeten komen. Over de
ze regeling heeft minister Cals tot nu
toe gezwegen.
OVER DE POLITIEKE prognose
slechts een enkele opmerking.
Het opvallendst is, dat de confessione
le fracties, die tot nu toe een geslo
ten front vormden ais het ging om
verdediging van het bijzonder onder
wijs, thans ver uiteenlopende stand
punten innemen. In het protestants-
christelijke kamp is ook dr. H. W. Ti
lanus, de fractieleider van de c.h., ze
ker geen vriend van de mammoet.
Dat heeft hij ook als voorzitter van de
bijzondere Kamercommissie niet onder
stoelen en banken gestoken.
Hij zal echter evenmin als zijn a.r.
collega-fractieleider, dr. Bruins Slot,
bij de fractie van de K.V.P. steun
vinden voor gemeenschappelijke, prin
cipiële bezwaren 'egen het ontwerp.
Het ziet er naar uit, dat minister Cals
het minste last zal ondervinden van de
twee grootste fracties, niet van zijn
politieke vrienden van de K.V.P. en
ook niet van de socialisten, al zijn de
zen dan in de oppositie.
De laatsten zullen wel proberen een
aantal wijzigingen aan te brengen, die
zij beschouwen ais verbeteringen, maar
deze liggen meer in het ond-e "wijstech-
nische vlak. De liberalen zijn geens
zins geestdriftig, dit is wei zeker. Zij
hebben principiële en praktische be
zwaren. Het is onzeker hoe zij ten
slotte hun houding zullen bepalen.
Verschil
Alleen de formuleringen van deze
vier staatslieden verschilden enigszins
van elkaar.
Minister Rusk verklaarde: „De enige
kwestie die nog geregeld moet worden
als het tot het sluiten van een kern
wapenverdrag zal komen, is het verga
ren van de vereiste hoeveelheid ob
jectief en internationaal verkregen we
tenschappelijke gegevens, en interna
tionaal toezicht. Dergelijk toezicht zou
niemand lasten opleggen, niemand tot
last zijn en niets te maken hebben met
spionage".
Lord Home zei: „Wij zijn bereid te
onderhandelen over onverschillig welk
voorstel dat voorziet in een toereikend
minimum aan internationale verifica
tie. Wij willen soepelheid betrachten
en zijn bereid tot een redelijk compro
mis".
Minister Menon zei dat de Indische
regering op het standpunt staat dat
ontwapening en toezicht daarop niet
van elkaar te scheiden zijn.
Premier Macmillan zei in het La
gerhuis: Zonder aanvaarding van het
beginsel van aanvaarding van een toe
reikend minimum aan internationale
verificatie zal er weinig kans zijn op
het sluiten van een kernwapenverdrag.
Tenzij de Sowjetunie op dit kernp-
punt bereid is tot een compromis zal,
zo werd in Genève aangenomen, de
subcommissie aan het einde van deze
week de conferentie moeten berichten
dat zij heeft gefaald. Het is opgeval
len dat in de Engelse verklaringen
over deze kwestie het gebruik van de
termen toezicht, controle en inspectie
zorgvuldig is vermeden en dat daar
voor de term verificatie in de plaats
is gesteld. Het laat zich denken dat die
formulering is gekozen om de Sow
jetunie het argument dat internatio
naal toezicht gelijk zou staan met spio
nage uit de hand te slaan.
Andere vormen
Lord Home liet doorschemeren dat
Engeland denkt aan andere vormen
van internationaal toezicht op naleving
van een kernwapenverdrag. Hij wilde
daarover nog niet in details treden.
Wel zei hij dat Engeland bereid was
in te stemmen met „onverschillig wel
ke verificatieregeling die getroffen kan
worden".
Onder de leden van de delegaties des
meeste neutrale landen heerste enige
verwarring als gevolg van de hardnek
kige pogingen van de Sowjetunie, in
strijd met alle tot dusverre door oost
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG in het gebouw van de
Sociaal-economische raad in Den Haag
is gisteren de eerst.e openbare vergade
ring van het bedrijfschap voor het bak
kersbedrijf gehouden. Staatssecretaris
drs. W. K. N. Schmelzer (algemene
zaken), die een openingsrede hield, zei:
Dat brood tegenwoordig wordt be
schouwd als een voedingsmiddel van
lagere orde is maar schijn. Dat bewijst
wel de grote publiciteit die de bakkerij
krijgt, wanneer er sprake is van werk
tijdverkorting, broodoorlogen en brood
prijzen.
De plaatsvervangend voorzitter van
het bedrijfschap, de beer L. Witte, ver
telde dat het broodverbruik in Neder
land jaarlijks niettemin met twee pro
cent per hoofd van de bevolking ver
mindert.
(Ingezonden mededeling)
BESCHERM U TEGEN
BESMETTING MET
Van onze correspondent
LONDEN De drie rechters behoefden gisteren de bepruikte hoofden
maar enkele ogenblikken bij elkaar te steken om tot een besluit te komen
over het beroep dat de 29-jarige Nederlandse zeeman H.W.R. had aan
getekend tegen het vonnis dat vorig jaar in Chester over hem was geveld:
Verworpen.
R. stond kaarsrecht in de verdach-
tenbank van het Hof van Beroep in
Londen, toen gisteren de behandeling
van zijn zaak in tweede instantie werd
besloten. Hij was tot levenslange ge
vangenisstraf veroordeeld wegens
moord op het Britse dienstmeisje
Margaret Hughes (21) in de haven
plaats Menai Bridge in Wales.
De mogeiijkhed is niet uitgesloten
dat R's verdediger, mr. Philip Wien
uit Cardiff, verlof zal vragen bij het
Hogerhuis in cassatie te gaan tegen
de uitspraak van gisteren. Eerst wil
mr. Wien evenwel de overwegingen
die tot verwerping van het beroep heb
ben geleid afwachten. Deze worden
over ongeveer een week gepubliceerd.
Rechter Ashworth zei dat het grote
belang van deze zaak en de zeer be
kwame wijze waarop mr. Wien de
verdediging voor het Hof van beroep
had gevoerd er de oorzaak van waren
dat het opstellen van de volledige uit
spraak nog enige tijd zal vergen.
Mr. Wien was allerminst teleurge-
NEW YORK (AFP) De Amerikaan
se regering is maandag een proces be
gonnen tegen de Amerikaanse commu
nistische partij en vier van haar leiders
onder wie de secretaris-generaal Hall.
Het gaat om achterstallige inkomsten
belasting over het jaar 1951 ten bedrage
van 318.544 dollar. Met inbegrip van de
boete zal de partij volgens de regering
zeker een half miljoen dollar moeten be
talen. Van dat bedrag is al 7720 dollar
geïnd door verkoop van meubels die in
beslag waren genomen.
Van onze correspondent.
BONN De Westduitse binnenschip
pers hebben gedreigd uit protest tegen
de tariefpolitiek van de bondsregering
met honderden schepen een protestvaart
over de Rijn naar Bonn te maken. De
voorzitter van de vakvereniging van
werknemers in het transport heeft zich
bij minister Seebohm beklaagd over de
tariefpolitiek van de regering.
Van een onzer redacteuren
gr is weer gevochten aan een van Israëls grenzen. In de afgelopen jaren is Israël zelden zonder
het ontploffen van granaten en het ketsen van geweerkogels geweest. Nu zijn er in de
laatste dagen plotseling weer doden en gewonden gevallen aan de grens met Syrië. De Verenigde
Naties hebben onmiddellijk doeltreffend werk kunnen doen: na het eerste verzoek om het vuren
te staken te hebben genegeerd, heeft zowel Israël als Syrië het tweede verzoek opgevolgd. De
stilte is teruggekeerd. De spanning duurt onverminderd voort. De kluwen van problemen, die de
mens zich op de grens van Afrika en Azië heeft gesponnen, blijft voorlopig nog onontwarbaar.
Israël had moeilijk een explosie
ver moment kunnen kiezen om een
zelfstandige staat te worden dan na
de laatste wereldoorlog. De Engel
sen die Palestina bestuurden, hadden
al ver voor de laatste oorlog vage
beloften gedaan over het stichten
van een joodse staat. Dit had al tot
honderden kleine en grotere conflic
ten tussen arabieren en joden geleid
voordat er van een concreet plan tot
het stichten van een joodse staat
sprake was.
Jeruzalem was in tweeën gedeeld:
aan de ene kant van de muur snik
ten de joden hun leed uit over het
verloren gaan van hun oude rijk en
aan de andere kant tierden de ara.
bieren uit een herlevend nationalis
tisch besef, dat ze de grond van
hun vaderen zouden verdedigen.
Voorts waren er dan nog christe
nen, die meenden, dat ook zij rech
ten hadden op het Heilige Land en
het maakte weer een groot verschil
of het ging over de rechten van de
rooms-katbolieken, de protestanten
of de grieks-katholieken.
UIT DE HAND
In deze chaos van rechten en in
triges hebben de Britten jarenlang
een soort vrede kunnen bewaren,
maar tijdens dr laatste wereldoorlog
liep het hun uit de hand. De Duit
sers, die de Engelsen de ellende gun.
den, stuurden agenten naar Egypte
en Palestina om de vuurtjes aan te
wakkeren. De Engelsen moesten rust
in het gebied hebben, omdat anders
de toevoer van olie onmisbaar
voor de oorlogvoering zou stagne
ren, en de joden viel zo'n onzegbaar
lijden ten deel, dat hun roep om een
eigen staat steeds luider en dringen
der werd.
Na de oorlog waren de Engelsen
het beu: zij stelden Palestina onder
gezag van de Verenigde Naties en
trokken zich terug. Hun terugtocht
werd het sein voor een algehele na
tionale herleving onder alle arabi-
sche volkeren. Om iedere duimbreed
bezette grond werd fel gevochten.
De Russen, die zich onmiddellijk na
de oorlog tegen Amerika keerden, ga.
ven de arabische nationalisten groot
gelijk en de joden zochten uitgeput
het land van hun vaderen op om ein
delijk een plaats op de wereld te vin
den. waar gij zichzelf konden zijn.
Uit deze chaos is Israël geboren.
grenzen van het mandaat
gebied Palestina
"demarcatielijn, en
internationale grenzen
gedemilitariseerde zones
De Verenigde Naties hebben in 1948
het land in een arabisch en Israë
lisch gebied ve-deeld. Onmiddellijk
kwam de hele arabische wereld op
de grens van Afrika en Azië in be
weging. Op alle mogelijke manieren
hebben de arabieren gepoogd Israël
het leven onmogelijk te maken: de
Israëlische scheepvaart werd de
doorgang naar zee geweigerd, de
grenzen werden doorlopend door ara
bische commando's overschreden,
moordpartijen waren aan de orde van
de dag.
Na de stichting van de staat heb
ben de Israëliërs geen overdreven
steun van de buitenwereld meer ont
vangen. Zeker, men stond sympa
thiek tegenover de jonge staat, die
de luiheid van de arabier aan de kaak
stelde door van woestijngrond
vruchtbare akkers te maken, maar
na 1945 werden Afrika en Azië het
slagveld van de ideologische oorlog
voering. Egypte, Syrië en Jordanië
nemen een voordelige tussenpositie
in en Rusland noch Amerika durft
Israël in zijn strijd om het bestaan
te steunen, omdat ze dan zeker de
wisselvallige sympathie van de ara
bieren verspelen.
HERRIE
De arabische staten hebben onder
ling altijd de grootste herrie. Egypte
vond enkele jaren geleden Syrië te
communistisch. Over Irak weet noch
Egypte noch Syrië een goed woord
te zeggen. Egypte is boos, omdat Sy
rië in september zijn band met
Egypte in de Verenigde Arabische
Republiek heeft verbroken.
Alle onderlinge veten verhinderen
niet, dat de arabische staten elkaar
te allen tijde vinden in één grote, al
lesoverheersende haat tegen de
„schenner van hun bodem", Israël,
dat een deel van hun grondgebied
nam toen de arabieren juist een
spoortje van hun nationaal bewust
zijn hadden teruggevonden.
Syrië, een land van boeren, waar
drie maal zoveel mensen wonen als
in Israël, weet, dat het militair weg
gevaagd zou .varden als het alleen
tegenover Israël stond. Syrië weet
echter ook, dat ondanks de ineen
storting van Nassers Verenigde Ara
bische Republiek Egypte onmiddel
lijk tot actie zal overgaan, als Syrië
door Israël in moeilijkheden wordt
gebracht. Daarom judast Syrië Israël
voortdurend. Het beschiet Israëlische
vissers op het grensmeer van Tibe
rias; het overvalt zo nu en dan een
groepje Israëlische pioniers in hun
kibboets. Soms verliest Israël het ge
duid, zoals eind vorige week, en
slaat het hard terug.
Natuurlijk verbetert dit de situa
tie niet. Dergelijk handgemeen
brengt geen van beide partijen enig
voordeel. De verliezen zijn slechts
te beschouwen als een tol aan de
chaotische toestand, waarin de we
reld zichzelf heeft gebracht.
steld door de voor hem ongunstige
uitspraak. Hij vertelde ons na afloop
dat hij op een bepaald moment de in
druk had gehad dat zijn stelling, dat
er geen sprake van moord, maar van
zware mishandeling de dood tot ge
volg hebbend was geweest, een goede
kans maakte.
De advocaat noemde het proces
fascinerend en bijzonder interessant.
Besluit hij bij het Hogerhuis verlof te
vragen om in beroep te gaan voor de
Nederlander, dan zal hij daarvoor
eerst toestemming van het Hof van
beroep moeten hebben.
MISHANDELING
De verdediger trachtte gisteren nog
aan te tonen dat uit het rapport van
de patholoog-anatoom over de doods
oorzaak van Margaret Hughes aller
minst bleek dat er sprake van moord
was geweest. Volgens hem kon het
zeker zware mishandeling de dood tot
gevolg hebbend zijn geweest.
Uit het rapport bleek volgens de
verdediger dat er één hand is ge
bruikt bij het wurgen van het meisje.
Deze mogelijkheid, was volgens hem
door de rechter in Chester niet aan de
jury voorgelegd tijdens de samenvat
ting van het proces.
Uit het zelfde medische rapport con
cludeerde de aanklager dat er juist
wel sprake was van moord. Uit de
feiten bleek volgens hem duidelijk dat
degene die het meisje aanrandde,
haar bewust met twee handen heeft
gewurgd. Zijn conclusie luidde giste
ren dan ook nogmaals: moord.
SNEL SLOT
Er ontspon zich nog een uitvoerige
discussie over de stelling van de ver
dediger, dat de brief waarin R. aan
zijn vrouw had geschreven, iets heel
ergs gedaan te hebben, niet als be
wijsstuk aanvaard had mogen worden.
Het hoogst interessante juridische
steekspel een film gelijk werd
als zo vaak in Engeland op hoogst
beschaafde wijze gevoerd, somas nau
welijks verstaanbaar en doorspekt
met termen als: mijn geleerde vriend
en de geleerde rechter.
Het slot van de behandeling in ho
ger beroep kwam zeer snel. Tijdens
het betoog van de verdediger hadden
de rechters veel langer tijd nodig om
het over een ondergeschikt punt eens
te worden dan over hun eindoordeel.
De drie hooggezeten juristen in hun
wijde rode met hermelijn afgezette
toga's behoefden zich niet eens in de
raadkamer terug te trekken.
Rechter Ashworth sprak het uit:
Het beroep is afgewezen. Op het ge
zicht van R., die een keurig donker
blauw pak droeg, was van enige aan
doening niets merkbaar.
DEN HAAG. Juist de mensen, die
moesten waken, gingen stelen. Roverij
door een groepje militairen onder leiding
van korporaals was het, een zeer oneer
volle daad.
Deze opmerking maakte de president
van het Hoog Militair Gerechtshof giste-
ren in de zaak tegen de 21-jarige korpo
raal G. M. L., die wegens diefstallen op
de vliegbasis Twenthe door de krijgs
raad was veroordeeld tot vier maanden,
waarvan twee voorwaardelijk, en ver
laging tot soldaat.
Als enige van het groepje van onge
veer tien, dat zich eet- en drinkwaren,
rookartikelen, kleding gereedschap,
fietsonderdelen enz. had toegeëigend,
i e \n ,h°ger beroep gekomen.
Zijn straf had sterk afgeweken van die
van de overigen die twee maanden
militaire detentie hadden gekregen -
omdat zijn diensttijd al voorbij was.
De advocaat-fiscaal vond de straf ook
wel wat hoog. Hij eiste een maand en
verlaging.
VENLO De vijftigjarige boer
F. Art uit Meerlo is gistermorgen ver-
dronken, nadat hij met zijn trekker in
het water terecht was gekomen.
De man raakte met zijn trekker met
aanhangwagen van de weg af en
kwam in de berm, waar de tractor
kantelde en in de Molenbeek viel. De
heer Art, vader van vijf kinderen,
raakte in het water onder de tractor
bekneld en verdronk.
