VOLKOMEN VERRAST HAMBURG
KWAM LANGZAAM OP GANG
DIJK GING DICHT OP
SCHIERMONNIKOOG
Ruim miljoen
pond schade
in Sheffield
DOOD EN EENZAAMHEID
OP EN ONDER DAKEN
Twee boten voor
de redding van
nog honderden
"Vervolg van pag. 1
Normaal leven
Ballet Béjart in
Holland Festival
BIJ EEN OLIELAMPJE DIEP GELUKKIG
en centrum viert carnaval
Maandag 19 februari 1962
Pag. 5
In rubberbootjes speuren militairen naar mensen tussen de jammerlijk gehavende houten noodwoningen in het verdronken
stedelijke randgebied.
In de opvangcentra zoeken ouders naar
hun kinderen, terwijl ook echtgenoten
elkaar zijn kwijtgeraakt. Gisteravond
spraken officiële cijfers van 107 doden
in Hamburg. Er werd echter gewaar
schuwd, dat dit aantal zou stijgen.
Tienduizenden militairen ook En
gelse en Amerikaanseagenten van
politie, leden van het Rode Kruis en
vrijwilligers uit alle lagen van de be
volking vormen thans een machtig
leger om de nood te lenigen. Deze hulp
is vrij traag op gang gekomen. Voor
een deel mislukten de reddingspogin
gen omdat duizenden mensen weiger
den de bovenverdiepingen van hun
huizen te verlaten.
In Wilhelmsburg werden zaterdag
weliswaar rond tienduizend huizen ont
ruimd, maar meer dan vijfduizend
bewoners waren nog geïsoleerd van de
buitenwereld. Zondagochtend brak er
onrust onder hen uit. Zij hadden sedert
de komst van het water soms meer
dan dertig uur lang ontberingen ge
leden in natte kleren terwijl velen
zonder enige verpleging of voedsel
waren gebleven. De politie deelde mee
dat zij machteloos stond tegenover de
plundering van grote levensmiddelen-
bedrijven. Later werd bekend gemaakt
dat plunderaars standrechtelijk dood
geschoten zouden worden.
25.000
Zondag waren 25.000 Duitse militai
ren bij de reddingsactie betrokken. Uit
geheel Noordwest Duitsland waren
amphibievoertuigen, motorboten en
vrachtauto's aangevoerd. Meer dan
vijftig Duitse, Engelse en Amerikaanse
helikopters vlogen af en aan. De ge
hele zondag klonk hun geronk boven
Hamburg en in het. noordelijker gele
gen kustgebied. Zij daalden zelfs op
een groot grasveld midden in de mil
joenenstad om zo snel mogelijk te kun
nen opereren.
Een groep van vijfhonderd Neder
landse militairen die gelegerd zijn in
het oefencen/trum Fallingbostel heeft
Voor de evacuatie van de duizenden bewoners van de ondergelopen Hamburgse
randgebieden werd gebruik gemaakt van roeibootjes en rubberboten. Het water stond
daar maar enkele tientallen centimeters hoog.
(Ingezonden mededelingen)
DE OLVEH voor Uw levensverzekering.
Eigen nieuwsdienst
SCHIERMONNIKOOG. Met
hulp van honderd militairen is gis
terochtend het gat gedicht in de dijk
van de Banckspolder op Schiermon
nikoog. Gehoopt wordt dat de drie
honderd hectaren grote polder over
drie of vier dagen weer droog zal
zijn.
Hoe groot de schade is, valt nog niet
bij benadering te schatten. De hele pol
der staat blank; zes boerderijen zijn
nog alleen per boot te bereiken.
Tallozen hebben zaterdag en zondag
met zandzakken lopen slepen om heit
zeventig meter brede gat in de dijk
bij de in aanbouw zijnde aanlegsteiger
ziich bij de internationale hulpverlening
geschaard. Zij zijn naar de Hamburgse
stadswijk Harburg getrokken en zullen
er blijven zo lang zij van dienst kun
nen zijn. Ook uit Denemarken is een
reddingsploeg in Hamburg aangeko
men.
President Luebke kwam zondagoch
tend aan in Hamburg om zich op de
hoogte te stellen van de omvang van
de schade. Deze beloopt miljarden
marken.
Met grote onverschrokkenheid heb
ben velen getracht bedreigde dijken te
behouden of gaten zo snel mogelijk te
dichten met zandzakken. Verscheidene
malen gebeurde het dat groepen mili
tairen werden ingesloten dioor het op
dringende water, dat -hen dreigde te
verzwelgen.
Buiten het rampgebied gaat het le
ven zo normaal mogelijk verder. Dat
gelukt niet altijd, want de gas- en
elektriciteitslevering is vele uren ge
heel uitgevallen geweest. Ook nu kan
er nog geen onbeperkt gebruik van
worden gemaakt. Het telefonisch ver
keer is nog steeds ernstig ontwricht.
Honderden mensen wachten uren lang
in postkantoren op een gesprek.
De treinverbindingen naar Hamburg
ondervinden groot oponthoud. De stad
kan niet rechtstreeks worden bereikt.
De Autobahn van Bremen naar Ham
burg is overstroomd, waardoor het
wegverkeer een omweg van honderd
kilometer moet maken. De twee bui
zen van de Elbetumnel staan onder
water.
Zaterdag staken de bestuurders van
trams kaarsen aan als plotseling de
stroom uitviel. Het verkeer in de stad
ging dikwijls door doodse verlaten
straten. Toch spraken velen er hun
misnoegen over uit als sommige voor
stellingen werden afgelast. Deze
klachten lagen wel op heel ander ter
rein dan die van de bewoners in de
overstroomde wijken; „waarom zijn
wij niet gewaarschuwd?"
Op drie plaatsen in Hamburg is gis
teren een begin gemaakt met het in
enten tegen tyfus. Duizenden stuks
vee en huisdieren zijn verdronken. Ie
der wordt afgeraden ongekookt water
te drinken.
Langzaam zakt het water. Tijden»
een tocht met een zware legerauto
die tot over zijn assen over een over
stroomde weg reed om vluchtelingen
op te halen, zeiden de geredden, dat
het water in de stadswijk Harburg
nog maar dertig centimeter was ge
zakt. Het zal nog verscheidene weken
duren eer alle water is verdwenen en
de ontelbare kelders zijn leeggepompt.
Op het ogenblik zijn nog achtduizend
hectaren alleen al in Hamburg door
het water overstroomd. De hoger ge
legen haventerreinen en industriegebie
den zijn al weer drooggevallen en
het Hamburgse stadhuis is weer be
reikbaar. Het water klotste er tegen
aan, toen vrijdagnacht de ramp op
haar hoogtepunt was. Zaterdagnacht
wees het vloedpeil nog een meter
hoger aan dan anders. Het water be
reikte zondagmiddag pas weer de nor
male stand. Toch blijft de vrees be
staan, dat nog meer dijken het zullen
begeven. Op vele plaatsen zijn zij
verzakt en de weersverwachting spreekt
nog steeds over een harde wind uit
noordwestelijke richting.
Zo staan in de Banckspolder op
Schiermonnikoog zes boerderijen aan
alle kanten omsloten door het zeewater,
dut urenlang door een breed gal de
polder was binnengestreemd.
(Luchtfoto A.N.P.
te dichten. Tientallen van hen
onder wie de militairen waren met
een veerboot van Oostmahorn op de
vaste wal naar het eiland verscheept.
Grote schade
In Oud-Beijerland heeft het door de
storm opgezweepte water grote schade
aangericht. In veel huizen stond het
anderhalve meter hoog. Vele bewoners
werden door het opkomende water zo
verrast dat zij van hun bezittingen niet
veel konden redden.
De bewoners van de binnen de dijk
staande huizen in Puttershoek hebben
urenlang in angstige spanning zitten
wachten, omdat op het Weverseinde de
hoofdwaterkering van de Hoeksche
Waard op hoogte werd gehouden door
over een afstand van enkele honderden
meters op elkaar gestapelde zakken
zand en cement. De waterkering hield
het net.
Biesbosch
In de Biesbosch liepen zaterdagoch
tend nagenoeg alle polders vol. Door
grote gaten in de dijken stroomde het
water de landerijen op. Tot evacuatie
is het evenwel niet gekomen. De mili
tairen van het 462 Pontonnierbataljon
ui.t Keizersveer die voor een eventuele
evacuatie gereed werden gehouden,
zijn zaterdag naar hun kazeme terug
gekeerd
In Zeeland heeft het hoge water niet
veel kwaad gedaan. Alleen bii Cadzand
in Zeeuws-Vlaanderen en bij Burgh
en Haamstede op Schouwen Duiveland
werden stukken duin weggeslagen.
's-Gravenmoer in Noordbrabant kwam
voor een groot deel onder water te
staan, doordat in de kade van de Donge
en in de erachter liggende dijk gaten
vielen.
Van onze speciale verslaggever
UAMBURG Twee kleine sloepen ligge n aan de rand van een eindeloze
watermassa, die honderden straten van Hamburg bedekt. De maan staat
vol aan de hemel en de orkaan is afgenomen, zodat het water speels rim
pelt in de witte schijn. Het is twee uur in de nacht van zaterdag op zondag.
de mensen met droefheid slaan, maar
een kilometer ten noorden van het
rampgebied branden de helle lichten
van Hamburgs nachtcafé's. Het lang
gerekte Duitse carnaval heeft al enkele
Schlagers opgeleverd. Jubelende Wun-
derkinder, onberispelijk naar de laat
ste mode gekleed, zingen de Schlagers
al hossende mee. Tot vier uur in de
nacht.
Vjjf straten verderop duwen enkele
militairen hun bootjes in het water.
„Hebt u geen schijnwerper" vragen
we.
Gelaten
Een jongen laat een kleine lantaarn
zien: „We horen ze wel roepen", zegt
hij gelaten en springt in de boot.
De jongens dragen ijsmutsen ver
over de oren getrokken tegen de snij
dende stormwind. Een kilometer naar
het zuiden in een nachtclub tegenover
het centraal station trekt een pias een
ijsmuts over zijn oren en de tientallen
feestvierders lachen gehoorzaam.
Duizenden mensen lijden. Honder
den sterven misschien nog vannacht.
In Hamburg-centrum wordt carnaval
gevierd.
Met haar kleinste warm ingepakt in de armen wacht een moeder op het dak
van haar huis op redding voor haar kinderen en haarzelf. Uren heeft dit viertal
angstig uitgekeken door het raam van de droog gebleven bovenverdieping. Toen
eindelijk het plezierjachtje kwam aanleggen begon iets van de angst, te wijken.
Een half dozijn militairen staat bij
de twee bootjes. Zij kijken wat hulpe
loos over de wijde witte watervlakte.
In deze kalme zee zijn een etmaal ge
leden tientallen mensen verdronken.
Vrijdagavond stonden hier nog duizen
den huizen langs fantasieloze straten
in een van de modernste woonwijken
van Hamburg.
Zestigduizend mensen zijn in de
zwaarst getroffen wijk Wilhelmsburg
vrijdagavond naar bed gegaan, zich
niet bewust dat een bulderende orkaan
bij Cuxhaven het zeewater opstuwde,
waardoor hun wijk enkele uren later
zou worden overspoeld.
V erschrikkelijk
Er zijn verschrikkelijke dingen ge
beurd. Nederland kent uit 1953 de ver
halen van mensen die vergeefs poog
den voor het water te vluchten. De
mensen in Hamburg zijn ook naar de
bovenverdiepingen gerend, zo uit hun
bed, zonder beschuttende kleding. Toen
het water de bovenste verdiepingen
bereikte zijn zij de daken opgeklom
men, in hun pyjama de nacht in, ter
wijl de orkaan raasde met een snel
heid van meer dan tweehonderd kilo
meter per uur. Op de daken zijn de
meeste doden gevallen in Hamburg.
Daar zijn tientallen mensen door de
kou bevangen en gestorven naast hun
machteloze familieleden en buren.
Als een ramp groot is, moet een
golf van hulp losslaan om de cata
strofe te keren. De militairen bij de
twee kleine bootjes hebben juist enkele
halfverhongerde babies aan land ge
bracht en een ziekenauto giert sirene-
loeiend naar een droge wijk van Ham
burg. „Er moeten nog honderden men
sen in nood zijn en wij hebben maar
twee bootjes", zegt een van de jongens.
Als men de cijfers over de hulpver
lening hoort, is men geneigd van groot
scheeps te spreken, maar wij stonden
zondagnacht aan de grens van een ver
dronken stadswijk en op die plaats
vonden wij twee kleine bootjes. Duizen
den mensen hadden toen al 24 uur kou,
honger, dorst en wanhoop getrotseerd;
velen waren toen al in eenzaamheid
bezweken.
Waar beginnen?
„We weten niet ti .ar we beginnen
moeten", zegt een van de militairen.
„Soms vinden we mensen, die niet ge
red willen worden. Zij vinden de toe
stand niet zo ernstig dat zij hun huizen
in de steek willen laten. Maar er zijn
hele wijken, waar we nog niet geweest
zijn".
Zo'n ramp moet in de wijde omtrek
Van onze correspondent
LONDEN In de Engelse stad
Sheffield die vrijdag zo zwaar door
de storm werd geteisterd, is men
snel aan het herstel begonnen. Tus
sen de 70- en 80.000 huizen liepen
schade op.
Honderd woningen werden on
herstelbaar verwoest.
Ruim honderd inwoners van Shef
field zijn in grote gebouwen onder
gebracht. Men hoopt deze mensen
binnen een maand een nieuwe wo
ning te kunnen bieden. De vakbon
den hebben hun leden toestemming
gegeven meer dan normaal overwerk
te verrichten.
Men schat dat de herstellingen in
Sheffield meer dan een miljoen pond
zullen vergen.
Zeker 2400 arbeiders zijn ingezet
bij het opruimings- en herstelwerk
m de stad. Dr. Charles Hill, de mi
nister van huisvesting, bezocht gis
teren de getroffen stad. Hij zei dat
de legering wellicht directe financi-
ele steun aan Sheffield zal verlenen.
ROTTERDAM. De dansgroep van
Maurice Béjart, het Ballet du Ving-
tieme Siècle komt dit jaar verscheidene
keren naar Nederland. In april maakt
de groep een korte tournee langs de
schouwburgen van Nijmegen, Tilburg
en Heerlen. In het Holland Festival zal
bet ballet drie werken uitvoeren.
Naast Divertimento staan dan De
Tijd op muziek van Anton Webern en
Le Sacre du Printemps van Strawinsky
op het programma.
I" De Tijd en de Sacre worden de
hoofdrollen gedanst door Maurice Béjart
en Tania Bari, de Rotterdamse prima
ballerina, die tot de topkrachten van
het gezelschap behoort.
Het Ballet du Vingtième Siècle, dat
zijn standplaats heeft in het Brusselse
Munttheater, vestigde de laatste jaren
de aandacht op zich met een aantal
opmerkelijke voorstellingen, die het
aan de top van het Europese dansthea
ter hebben gebracht. Tot de laatste
artistieke evenementen behoorde Bé-
jarts fantastische enscenering van de
opera Hoffmanns Vertellingen.
Van onze speciale verslaggever
HaMBURG - Het kleine hondje drijft vredig op de golven, die de zware legerauto in het water maakt., Een
7 hondje" zegt een militair maar de auto blijft door het water ploegen, voorzichtig tastend naar een onz cht-
baar wegdek. In Harburg, een der verdronken voorsteden van Hamburg, worden nog geen kadavers van dieren
geborgen, want er verkeren nog honderden mensen in nood.
Met man en macht is zaterdag en zondag op Schiermonnikoog getverkl om
het zeventig meter brede gat in de dijk van de Banckspolder te dichten.
In de nacht van zaterdag op zondag
heeft een klein bootje dat zich erg
diep in het rampgebied had gewaagd,
de man gevonden die zich al langer
dan een etmaal had vastgeklampt aan
de bovenste takken van een boom.
„Ik hoor wat", riep de militair die
voor in de sloep uitkeek naar obstakels.
De motor werd gestopt, men hoorde
een hees gekerm. Het duurde nog een
kwartier voor de man was gevonden.
„Ik ben al dood", zuchtte hij, toen hij
het bootje ingleed. In de ziekenauto
kwam hij bij" bewustzijn. Voor hem
was de redding precies niet te laat
gekomen.
Pas zondagmiddag is het reddings
werk in het noodgebied goed op gang
gekomen. Dat ging voorbij aan de
man, diie zaterdagmorgen al vroeg op
het dak van zijn boerderij werd ge
vonden.
„Hallo lui, hoe gaat het er mee", riep
hij uitgelaten, toen het bootje met drie
soldaten bij de dakrand kwam. Hij
stond grotesk in de stormende ochtend-
schemer. Ziin drijfnatte pyjama klap
perde zwaar om zijn magere lichaam.
Naast hem op het dak lag een leven
loze gedaante in een bemodderde witte
nachtpon
De jongens in het bootje werden
bang. De oudste van 23 jaar slikte en
zei: „Ik ga hem wel halen."
De man reikte de jongen behulpzaam
de hand, toen hij van het wiebelende
bootje op het dak klauterde. Hij be
groette de soldaat hartelijk. „Kom mee
vader", zei de jongen zacht, „je bent
gered." „Gered?", vroeg de oude man
niet begrijpend. De jongen huiverde.
De man raakte in paniek: „Nee, ik blijf
bij mijn vrouw' gilde hij hol in de
storm. Het bittere bevel in de eerste
verschrikkelijke uren luidde echter
onverbiddelijk: „Geen lijken, alleen
levenden".
De jonge soldaat moest vechten voor
hij de oude man bij de rand van het
dak had. Op weg naar het veilige
Hamburg-centrum verliet een zieken
auto de lange rij. De oude man was
zijn eenzame reis door een levensavond
zonder verstand begonnen.
Zondagnacht zijn we in een bootje
naar een verdronken flat in Wilhelms
burg gevaren. Op de twee bovenste
verdiepingen waren de bewoners van
vijf woonlagen samengedrongen. Bij
olielampjes hielden ze om beurten de
nachtwacht. Ook toen zij konden eva
cueren zijn zij gebleven. In een andere
verdronken stadswijk had de politie
al op plunderaars geschoten. Als het
zeer nabije doodsgevaar wijkt, kan een
mens zo moeilijk afstand doen van zijn
bezit, zelfs al staat dat onder water.
„Ik ben gelukkig, meneer", zei de
jonge vrouw bij het olielampje plech
tig. Haar kleding was doornat geweest
en aan haar lichaam weer gedroogd.
Het hoofdhaar plakte vast op haar
gezicht en schilfers make-up waren
zichtbaar op haar gelaat. „Ik ben ge
lukkig, meneer. Mijn man kon juist
voordat het water door het raam kwam
de baby pakken en ik had mijn twee
andere kinderen al. Ik ben heel ge
lukkig."
Haar meubeltjes en haar kleding, al
de kleine dingen waar deze vrouw trots
op was geweest, lagen meters diep
onder water, maar het geluk gaf het
ohelampje een geheimzinnige glans.
Toen de explosie van hulpverlening
in strakke banen was geleid, toen tien
tallen helikopters bidden-, boven inge
sloten huizen hingen en beurtelings
voorzichtig naar beneden wentelden
hebben we. vatend dwars over de
waterwoestijn, met wrakken als bakens,
het flatgebouw terug gezien. Er staken
toen drie verdiepingen boven het water
uit en na de onzekere nacht was het
gebouw alledaags nuchter. We kwamen
langs een omgevallen brandweerauto
met alleen de voorkant als een rood
signaal boven het water. Huizen waren
ingestort en afgetobde mensen werden
in een landingsboot uit de verdronken
stad gebracht.
Het zal maanden duren eer de man
die 24 uur lang in de boom heeft ge
hangen weer gezond zal zijn. De man
die zijn gestorven vrouw op het dak
moest achterlaten, zal zich zijn redding
nooit bewust worden. Maar "in de zee
van verdronken huizen en verdronken
mensengeluk leefde in de ondergelopen
flat een gelukkige vrouw.
