VERLOSSING IS DE i
KERN VAN EEN
BLIJMOEDIG GELOOF
Drie jaar voor
moord op kind
Kryptogram
H
L
1
1
2
7j
T
iSjl!
f,J
pi
j
I
L
HET LEGER DER DAPPEREN ZORGT VOOR DE THUISLOZEN
DIE EEN GLIMP VAN HET KONINKRIJK WILLEN OPVANGEN
Zaterdag 17 februari 1962
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 7
Bloed en vuur
Het Leger des Heils
in Nederland be
staat dit jaar drie
kwart eeuw. Drie
kwart eeuw waarin het Le
ger uitgroeide van een hand
vol bespotte pioniers tot een
wereldorganisatie die alom
respekt, steun en sympathie
verwierf.
Foto's EGBERT MUNKS
Verlossing
Leger op mars
Een nieuwe tijd
Band blijft
Kinderen
MAN BIJBOTSING
OMGEKOMEN
Walletjesbuurt
SCHIP IN STORM
VOLGELOPEN
ïZ
Tz
'Si
!b
v
Zeep, soep en zaligheid
Van een onzer redacteuren
E HEBBEN vooraf gebeden die avond.
„Heer, als wij straks naar buiten gaan
we weten niet of er veel of weinig
mensen naar ons zullen luisteren.
Maar wilt U bij ons zijn, en geven dat bun ziel
wordt aangeraakt
Hun gezang schalt langs de donkere gracht, waar
de meisjes zitten achter de roodverliehte ramen.
,.Wij marcheren voort, wij marcheren voort, voor
waarts ten strijd! Wij marcheren voort, wij mar
cheren voort, in Hem verblijd!"
Op de Lange Niezel houden ze stil, tussen café
San Domingo en de Penny Bar. Het koor stelt zich
op, de accordeon zet een nieuw lied in: „Voorbij
gaat de wereld.Een oude man met een blauwe
uniformpet deelt pamfletjes uit aan de schaarse
voorbijgangers, meezingend uit volle borst.
Rondom worden gordijnen opzij geschoven. Een paar
mensen blijven staan in een zijstraat. Voor de Monico
Bar luisteren twee zeelui. Een militair met een zak patat
leunt aan de deur van een automatiek.
„Dames en heren!" De officier houdt zijn prediking.
„Wij willen u graag uitdelen van onze rijkdom. Niet van
rijkdom die je op de bank hebt, maar de rijkdom van
ons geloof in Christus!" Het koor valt in: „Zondaar, hebt
gij plaats voor Jezus?" Een taxi met late bezoekers rijdt
langzaam tussen de zingenden door.
Dan trekken ze verder.
„Wij marcheren voort, wij
marcheren voort, wetend
dat de Zege ons wacht!"
Een gebaarde grijsaard
groet met eerbied. Een
dronkeman danst grimas
send mee met de zingende
troep.
Zo trekken ze erop uit,
drie avonden in .de week, de
Heilsoldaten van Amster
dams oude binnenstad. Wat
bezielt de mensen van het
Leger des Heils?
'ZONDAGMORGEN
Aj houden de korp
sen door heel het land hun
heiligingssamenkomsten. De
zaal stroomt vol onder op
gewekt geroezemoes en flar
den van gezang. Op het po
dium. onder het embleem
Bloed en Vuur, de brigade:
mannen in de blauwe uni
formen, vrouwen met de
luifelhoeden, band onder de
kin.
Veel zang, muziek, en lange gebeden.
Als de korpscommandant preekt, klinkt
af en toe een instemmend „Amen!" of
„Hallelujah!". Op het hoogtepunt van
de dienst roept hij hen, die hun geloof
opnieuw willen bevestigen, op om te
knielen aan de heiligingstafel voor in
de zaal. Een jonge Heilsoldate daalt
van het podium en knielt neer; de tra
nen stromen haar over de wangen.
Ook een man in burger komt naar
voren. Heilsofficieren knielen naast de
biddenden om hen bij te staan. Zacht
zingt hetkoor: „Geest Gods, beadem
mij
's Avonds is er verlossingssamenkomst,
feestelijker nog dan de morgendienst,
en vooral op buitenstaanders gericht.
Het orkest is versterkt met koper
blazers, vrolijk handgeklap begeleidt
het zingen, mannen en vrouwen getui
gen van de vreugden van hun geloof.
Dan roept de voorganger hen die zich
willen bekeren, op om te knielen aan
de zondaarsbank. „Is er hier iemand die
vanavond tot God wil komen? Een
broeder, een zuster? Jezus maakt u los
van het verleden, maar Hij smeedt een
band voor de toekomst Hij gaat met
u mee, naar uw huis. uw gezin
Soms komen bekeerlingen naar
voren, soms niemand; de feestelijke
blijmoedigheid van de avond is er nooit
minder om. Wat bezielt de mensen
van het Leger des Heils?
HET LEGER kent gQen
priesters, sacramenten of
kerkgebouwen. Het gelooft in Jezus,
Verlosser van ieder mens die zijn zon
den belijdt en zich keert tot Hem. Het
stelt zich twee taken: evangelisatie en
maatschappelijke hulp. Het is een kerk
voor hen die toe willen treden, maar
het voert in beginsel mensen terug tot
hun eigen kerk.
Een Heilsofficier zei het zo: ,,Wij ge
loven dat elk mens het leven heeft als
een opdracht van God. Dat je ter ere
van God iets van je leven moet ma
ken. Ons werk is maar middel: het
gaat om die eigen verhouding tot de
Schepper. Het is een ^trikt persoonlij
ke zaak: niemand anders veegt je
straatje naar de Hemel schoon..."
Zulk een band met God leek een
dwaze luxe in de Londense sloppen
van een eeuw geleden, waar armoe de
mannen naar de kroegen dreef, de
vrouwen in de prostitutie, en jonge
kinderen naar de fabriek. Daar begon,
in 1865, de pandjeshuisklerk William
Booth met wat later het Leger des
Heils zou worden.
Booth zag de paupersgeestelijk ten
onder gaan, wilde zielen redden uit die
kolkende zee van ellende. Staand op
een stoel op straat preekte hij het
Evangelie en de modderkluiten en
dode katten vlogen hem om de orên.
De gebaarde profetenfiguur zag wel
in, dat ,,een hongerige maag geen oren
heeft". ,,Zeep, soep en zaligheid" werd
zijn leuze. Voor die zeep en die soep
moesten de mensen wérken, want
liefdadigheid alléén zou hen niet op
heffen. De zaligheid bracht hij op
hartstochtelijke samenkomsten in
kroegen en bordelen, waar de diepst
gezonkenen zich bekeerden. Een aan
plakbiljet uit die jaren zegt: „Man
nen, eens zo wild als leeuwen, dwa
lend door het oerwoud der zonde, zijn
gevangen door onze Troepen, en gra
zen nu op de weide van de Koning
der Koningen."
IN 1878 werd, met 88 evan
gelisten, de Salvation Army
gesticht: de uniformen, de krijgsarti
kelen, de Heilsboodschap op straat,
verkondigd met blaasmuziek en popu
laire melodie. Negen jaar later kreeg
Nederland zijn Leger des Heils, in
Leiden, Kampen en Yerseke met rel
letjes begroet. Nu heeft het Legér
270.000 functionarissen, ruim driedui
zend instellingen en vijf miljoen gelo
vigen over de hele wereld.
Heilsoldaten drinken geen alcohol,
geven hun vrije tijd en een deel van
hun inkomen aan het Leger, ontvan
gen geen loon en betalen hun eigen
uniform.
Heilsofficieren drinken en roken niet,
en zijn bereid overal ter wereld te
dienen waar het Leger dit eist. Zij
zijn in volledige dienst, ontvangen een
bescheiden salaris, en mogen alleen
trouwen met een Heilsofficier.
Het Leger kent geen enkel onder
scheid van geslacht, ras of klasse.
Evangeline Booth, dochter van de
stichter, was de vierde Generaal. In
Indië zijn 2700 van de drieduizend
Heilsofficieren inheems.
Eén van die talloze instellingen van
maatschappelijke zorg is het Tehuis
voor Mannen, Schoonderloostraat 85
in Rotterdam. Daar komen vooral de
thuislozen, de gestrande zwervers, wie
de moed is ontzonken voor een gere
geld bestaan. Ze krijgen er goed eten,
een huis, een bed, en een zakgeld je
toe. Ze moeten er voor werken: lom
pen sorteren, oud papier, simpele ar
beid voor wie alle discipline zijn ont
wend.
Op de slaapzaal boven heeft elk zijn
eigen hokje, met een bed en een stoel
en een eigen kastje. De limonade in
de kantine kost inkoopsprijs, en er
staan televisie en biljart. De directeur,
brigadier Harinck, speelt er 's avonds
een partijtje mee. Vinden de zwervers
weer een vaste koers?
„Tegenover één die er bovenop
komt, staan er veertig, vijftig die
voorgoed mislukken", zegt brigadier
Harinck. „Maar die uitzonderingen
zijn er. Laatst kwam er hier een ou
dere man, een goeierd maar een bruut
als-ie een borrel op had. Zie je die ko
lenschoppén, zei hij, en liet me zijn
handen zien: die hebben al heel wat
mensen tegen de grond gebeukt. Ik
zei: als je dat hier maar laat! Hij
bleef negen maanden zonder één drup
pel te drinken. Nu is hij een degelijk
landarbeider en teruggekeerd naar
zijn gezin..."
Een uitzondering. Voor velen is het
tehuis maar een adempauze. Na een
paar dagen zijn ze opeens verdwenen.
Met Christus hoef je bij hen helemaal
niet aan te komen. Een paar uur vre-
Op de straten en in de café's brengen zij hun rijke boodschap.
de in de warme rookkamer, een sigaar
en eën stoel tussen lotgenoten: dat is
misschien het enige thuis, de enige
glimp van het Koninkrijk Gods, die de
thuisloze op aarde zal hebben gekend.
ZEEP EN SOEP" zijn van
daag de dag niet meer
voldoende. Moderne sociale zorg eist
wetenschappelijke methoden, geschool
de mensen: kiriderbeschermsters, maat-
schappelijk-werkers, psychologen, art
sen, psychiaters. Het Leger des Heils
heelt tegenwoordig zijn eigen opleiding
kinderbescherming, en zijn reclasse-
ringsambtenaren en zijn gediplomeer
de maatschappelijk-werkers.
Academici uit eigen kring heeft het
Leger in ons land nauwelijks: de be
weging heeft haar basis in eenvoudi
ge milieus, de geschoolde arbeiders,
de middenstand. Artsen en psychiaters
worden aangetrokken van elders, maar
steeds uit geestverwante christelijke
sfeer. Sinds kort bestaat er nu een
Bond van Studerenden, met 140 jonge
Leger-mensen die universitaire en an
dere opleidingen volgen.
Ook op ander gebied zijn vernieu
wingen aan de gang. De straat-evan
gelisatie houdt rekening met de kijk-
uren van de televisie. Muziek wordt
gemoderniseerd, en liederteksten om
gezet in hedendaagse taal. In de man-
nentehuizen zullen op den duur het
oud papier en de lompen verdwijnen,
om plaats te maken voor eenvoudige,
opbouwende arbeidstherapie.
Het huis is hun thuis, de zusters
hun vertrouwden, en ze groeien er
op als levenslustige robbedoezen. Als
,,de majoor" op de zaal komt, han
gen ze om strijd aan haar armen,
en bezoekers worden met speelgoed
en juichkreten bestormd.
Geen tehuis, hoe voortreffelijk, kan
de intimiteit van de gezinsband ge
heel vervangen. Om die band zoveel
mo'gelijk nabij te komen, zijn de kin
deren in groepjes van vijftien, elk
met drie vaste leidsters, verdeeld.
In een huis apart woont een leidster
met zeven spruiten, bijna een gezin.
De kinderen hebben fleurige slaap
kamers met een eigen rommelhoek-
je. Ze hebben duiven, parkieten en
konijnen. Ze gaan naar allerlei scho
len, zitten in sport- en balletclubs,
gaan 's zomers kamperen, allemaal
met gewone kinderen samen. De tijd
van het gedrilde gestichtskind in het
uniforme kieltje is voorbij.
TTE
TN VOORBURG, Oosteinde
A 102, ligt het buitengoed
„Vliet en Burgh", kinderhuis van
het Leger des Heils. In de uitge
strekte tuin spelen jochies Indiaan
tje tussen de struiken. In de speel
kamers beneden zitten de leidsters
met hun peuters in een luide chaos
van blokken, beesten, ballen, auto's.
Boven is de zuigelingenzaal, waar
zo'n twintig baby's trappelen en krij
sen in hun bedjes. Kinderen meest
van ongehuwde moeders, die er al-
stand van hebben gedaan. Het kind,
dat gegroeid is in hun lichaam, lie
ten zij van zich wegnemen zonder
het te hebben gezien. Het huis zal
voor allen de moeder zijn.
Vliet en Burgh heeft ook veel voog
dij-kinderen, wegens verwaarlozing
verwijderd uit mislukte gezinnen.
Een derde van die kinderen wordt
nooit meer door de ouders bezocht.
"'ENS KOMT de tijd dat ze
het huis vaarwel moeten
zeggen. Na een jaar of wat worden
de meesten in zorgvuldig uitgekozen
pleeggezinnen geplaatst. „Er zijn
een meneer en een mevrouw die je
graag in hun huis willen nemen.
Zou je dat willen?" Meestal willen
ze, en meestal lukt het. De „oom"
en „tante" worden „vader" en
„moeder", vanzelf.
De warme herinnering aan het
huis blijft bestaan. Van tijd tot tijd
Komen ze er terug. Een meisje
kwam er haar verlovingsfeest vie
ren. Straks zal ze er terugkomen
met haar kinderen, om die het huis
te laten zien. Het huis is grootva
der en grootmoeder tegelijk.
Zo gaat het op Vliet en Burgh.
„Hard werk, maar ongelooflijk dank
baar werk", zegt de majoor-directri
ce, mejuffrouw Jantje Veldman. In
de grote hal hangt de vlag van het
Leger: Bloed en Vuur. Op een leid
sterskamer deze spreuk aan de wand:
„God heeft ons geen kalme reis be
loofd, maar wel een behouden aan
komst".
Geen kalme reis: het leger heeft
zijn tehuizen voor asfaltjeugd en be
jaarden, voor chronisch zieken en
invaliden. Het heeft zijn reclasserings-
instellingen en gezinshulpdiensten.
Het zingt in de gevangenissen en
schonk koffie bij de treinramp van
januari.
In de gevangenissen treden tegen
woordig ook beroepsartiesten op, en
Eigen nieuwsdienst
DEN BOSCH Een inwoner van
Söhijnd<el die in september vorig jaar
zijn lichamelijk en geestelijk gebrekkige
zoontje van drie jaar zou hebben gedood
door het met zijn hoofdje onder water te
houden, is gisteren door de rechtbank in
Den Bosch tot drie jaar gevangenisstraf
met aftrek veroordeeld.
De officier van justitie had' tien jaar
met aftrek geëist.
Eigen nieuwsdienst
ROTTERDAM Een verkeersonge
luk op de Stadionweg in Rotterdam heeft
gistermiddag de 28-jarige F. Bardoel uit
Wydhen het leven getoost. De 28-jarige J.
Bardoel werd levensgevaarlijk en de 26-
jarige H. P. H. Jansen werd licht ge
wond.
De personenauto waarin de drie men
sen zaten, was onder d'e linker zijkant
van een zware vrachtwagen geschoven.
De bestuurder van de personenauto, die
in de buurt van het stadion niet met de
toestand bekend was, moet de situatie
bij Harmeien had ook wel een mili
taire cantinewagen voor koffie kun
nen zorgen. En hoe weinigen delen
de overtuigingen van de Heilsoldaat?
Maar ieder beseft, dat hier mensen
zijn met een overtuiging, en de moed
om daarnaar te leven, en men is
dankbaar dat die er zijn.
IN Amsterdam is het Good
will-centrum een polikliniek
geworden voor alle, vele noden van
de walletjesbuurt. Een wieg voor
een baby die moet komen; een pak
en een jas voor een oude man. Een
boottocht voor bleekneusjes, Kerst
zang voor eenzamen in de logemen
ten. Een prostituée die het „leven"
uit wil en om raad vraagt. Als er
een prostituée overlijdt, vragen de
anderen meestal aan het Leger om
voor de begrafenis te zorgen.
En drie avonden in de week trek
ken ze erop uit om hun Boodschap
te brengen in de café's en op de stra
ten.
Ze zingen in café Het Mandje, ge
schaard om het biljart, dat al is af
gedekt met een zeiltje. Een aange
schoten vrouw slaat het ritme mee
op de pinda-automaat.
Ze zingen en bidden in De Haven
van Ürk, en de mannen aan de tap
kast luisteren zwijgend, in onzeker,
bedremmeld respekt.
Dan marcheren ze huiswaarts, na
middernacht. Door de Sint-Annen-
dwarsstraat, de Dollebegijnsteeg, en
de aardedonkere Burgwal langs.
Ze zingen: „Wij zijn op reis naar
't land van licht en vrede", en de
regen spat zachtjes op hun gezang
boeken en hun luifelhoeden en de
hoesjes van zwart zeildoek waarmee
de uniformpetten zijn afgedekt.
SPIJK Tijdens het keren Is gister
middag op de Rijn het Sliedrechtse
schip Arbeco volgelopen en gezonken.
De schipper, zijn vrouw en kind en een
matroos werden gered.
Het ongeluk gebeurde bij Spijk, even
boven Lobith. De Arbeco was geladen
met zevenhonderd ton grind.
Toen het schip bij het keren dwars
op de golven kwam, sloeg het water,
opgezweept door de storm, naar bin
nen.
De Arbeco zonk snel.
HORIZONTAAL:
1 Al bast de hond. al krabt de kat,
het is doorschijnend ietewat (6)
4 Wees bescheiden aan tafel, anders
zit de gast voor de mast (8)
9 Een dwaas aan de kant, geen dier
voor het land (6)
10. Alfa, „ront" ben je van voren, draag
een band! (8)
12. Kind van hemel en aarde f5)
13. Wie het lied van de maliebaan hoort
wordt geroerd (9)
15. Geld bij de vis, een halve gulden (31
16. Doe het na en vindt de elektrode (5>
17. Sla geen stukje van een glas af, hei
mindert de koopprijs (6)
22. Iets wat nooit verwezenlijkt wordt (6)
24 Tonie heeft hier geen besef van (5)
27. Nee, zo één niet! (3)
28. De niet schipperende jeugd in de
maalstroom is dit (9)
31. Wie in de geur staat, staat gunstig
bekend (5)
32. Een volkomen tegenstrijdig woord,
vol innerlijke tegenspraak (8)
33. Vit niet op die vis, hij is te leven
dig (6)
34. De mond snoerend kan men geen
sterveling peilen (8)
35. De naam weet ik niet, maar „din
ges" is ad rem (6)
VERTICAAL
1 Welgevallig kan het ons zijn als de
Sint in het centrum staat (8)
2 Staatsiekledij voor een jonge man als
het koud is (8)
3 Pecunia voor de standplaats en de
staatsie (9)
5 In de trainer vindt men altijd de
dwingeland terug (6>
6 De ziekelijke gewoonte van Miena (5)
7 Waar de papegaai en het knaagdier
uit de ark het eerst aan land gin
gen (6)
8 Gave is altijd in het verborgene
aanwezig (6)
11. Ma drinkt wijn in gala (6)
14. Het lag niet aan hem dat het zo bit
ter was (3)
18. Een les in liefde voor Endymion (6)
19. Laat geen ezelsoren aan je muts
hechten (9)
20. Geen tros is zulk een bindmiddel (8)
21. Een elegant woord op een vlieg-bal
(8)
23. Het bekende kleine schortje (31
25. Geen vis voor de burgerpot (6)
26. Het dartele dier in de wei van Leu
ven (6)
29. Wie dit kan bereiken verdient een
veder op zijn hoed (5)
30. In die bouwval ruien de vogels (5)
KRUISWOORDRAADSEL
OPLOSSING
Horizontaal: 1 gebed; 5 opper: 8 eg-
gig; 12 adres; 14 regie; 16 totaal: 18
are; 20 roerom; 22 Adam; 23 fiducie;
26 rune; 27 Lea; 28 ster; 29 hond; 31
iel; 32 Utah; 34 pezen; 36 oase; 38 er-
39 bal; 41 mac; 42 lel; 43 R.K.; 45 ho
gen; 47 lamme; 49 koen; 50 zaniken;
51 anti; 52 oneer; 54 agent; 56 la; 58
een; 59 mem; 61 sla; 62 G.G.; 63 Aden;
65 honen; 67 akte; 69 ore; 70 stut; 72
neon; 74 els; 76 edel; 78 ritmiek; 80
drie; 81 Verona; 83 oog; 84 egards; 86
noest; 88 drama; 89 roede; 90 elite; 91
desem.
Verticaal: 1 getal: 2 bataat; 3 Edam;
4 dra; 5 os; 6 Peru; 7 R.R.8 ego; 9
gier; 10 geruis; 11 gamel; 13 elft; 15
eren; 17 odeur; 18 ad rem: 19 echec,
21 oneer; 24 iep; 25 ion: 28 shag; 30
doem; 33 abonnee; 35 zaligen: 37 al
manak; 38 enkel; 40 lezen; 42 langs,
44 kring; 45 beo; 46 nar: 47 Lea; 48
ent; 53 eens; 55 elan; 57 aarde; 59 mot
to; 60 menig; 62 gelid; 64 deerne; 65
hui; 66 nee; 68 terras; 69 oever; 71
tras; 73 oker; 75 sesam; 77 lood; 79
mooi; 80 dame; 82 nee; 85 Gad; 87 te-
88 de.
Zingend getuigen zij
Hun rijkdom is voor iedereen
z
T"""
1 V
ï-
6
ia
f3
/y
.-.
V'-Jy-ï
/5-
'f
'<S>
'¥Sm
v-V
1
„'r-
ZO
- S|||
u
mm
-
zz
zz
119
2?
tb
'!yf>
Ipjl
2J*
rfp-
3o
TJ
v
Mm
ÉÉ1É
Êm.
2
JZ.
lil «H»i» i
U'
ia
9
w~
ffff
