Vuurgevecht met Indonesische schepen voor Nw.-Guinea
Oe Thant en Kennedy
doen nieuw dringend
beroep op partijen
„GEEN WIJZIGING IN
ONS STANDPUNT"
De .Doorman
bleef steken
in de mist
KUSTVAARDER
VIJF DAGEN
SPOORLOOS
r
NIEUWS VERRASTE
KONINKLIJK GEZIN
TIJDENS SKITOCHT
Stemming niet
gedrukt in
Trèveszaal
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Dinsdag 16 januari 1962
ZEGT NEDERLANDSE REGERINGSVERKLARING
DEN HAAG - De koninklijke marine heeft gisteren in de wateren
van Zuid-Nw.-Guinea een Indonesische poging tot een invasie afge
slagen. Het is daarbij tot een vuur wisseling gekomen, waarbij een
Indonesische motortorpedoboot in brand werd geschoten. De
overlevende opvarenden daarvan, die zich op rubberlandings-
boten hadden gered, zijn kort daarna door de Nederlanders opge
pikt. Staatssecretaris De Jong zei gisteravond dat de actie nog
voortduurde.
Alternatief
Onderschept
„Bevrijdingsnieuws"
Zie verder pag. 5
Britse opdracht aan
Nederlandse werven
Schuilplaats of ramp
Verse boter dubbeltje
per pakje goedkoper
De BiltWind
Het weer overal
MISLUKTE LANCERING
BALLONKUNSTMAAN
Directeur: JACQ. DE SMIT: Chefred.: G. J.
Breuker. Kantoren te. Middelburg, Plein 1940 nrs.
8, Postbus 26. Giro 116666, telefoon 01180—2009
en 4469. Goes, Lange Vorststraat 84, Postbus 4,
telefoon 01100—6901. Vlissingen, Nieuwendijk 33,
Postbus 24, telefoon 011843224. Terneuzen,
Nieuwstraai 40, Postbus 53. tefefoon 011503189,
Zierikzee. Havenpark 24, telefoon 011102991.
Zeeuwsch Dagblad
I* Losse nummers IS cent
S i Abonnementsprijs 0,56 per week, 7,per kwsrte»!
i Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouters
i T cent per woord met een minimum vsn 1,—
16e JAARGANG No. 5057
f:| h I
3* |y$a
DE DRIE NEDERLANDSE SCHEPEN DIE VERMOEDELIJK BIJ DE ACTIE BETROKKEN WAREN, V.L.N.R.: HR. MS. JAGER UTRECHT, HR. MS. FREGAT KORTENAER EN HR. MS. FREGAT EVERTSEN.
NA DE AANVAL: BEREID TOT GESPREK
Eigen nieuwsdienst
Van onze speciale verslaggever
Aan boord van Hr. Ms. Karei Doorman.
De bemanning van het vlagge-
schip van het Nederlandse smaldeel,
dat gisteren voor oefeningen op de
Atlantische Oceaan en in de Cara-
ische wateren is uitgevaren, heeft
het nieuws uit Nieuw-Guinea uiter
aard met meer dan gewone beroeps
matige belangstelling ontvangen. Het
schip was nog vrij dicht onder de
Nederlandse kust, zodat alle uitzen
dingen van de radio en de televisie
konden worden beluisterd en be
keken.
Het vaarplan van het smaldeel is ook
na het maritieme treffen bij Nieuw-
Guinea verder ongewijzigd gebleven.
Het heeft wel een vertraging on
dervonden tengevolge van de winter
se mist. die gistermiddag zo onver
wacht over de Noordzee kwam op
zetten, dat zelfs De Bilt deze kink in
de kabel niet had kunnen voorzien.
TEN ANKER
Wie dan ook had verwacht, dat het
smaldeel gisteren opgewekt het rui
me sop zou kiezen, de stoere Karei
Doorman geflankeerd door slanke ja
gers, dit drietal puntig gelardeerd
met twee onderzeeboten komt bedro
gen uit.
Het vliegkampschip is o'e eerste dag niet
verder dan een kilometer of tien de
Noordzee ingékomen en gisteren in
de namiddag voor Katwijk ten anker
gegaan, op ongeveer zeven kilometer
afstand van de vertrouwde blonde
duinen, die overigens niet te zien wa
ren. Intussen voeren d'e beide jagers
Limburg en Groningen ergens ver
weg op de Noordzee om ter voorbe
reiding van de grote reis van drie
maanden naar de West hun installa
ties nauwkeurig te beproeven.
Uit Den Helder is gisteren één onderzee
boot vertrokken, de Zeeleeuw en deze
vier schepen zullen elkaar waarschijn
lijk pas morgen ontmoeten. De andere
onderzeeboot, die aan het smaldeel is
toegevoegd, de Dolfijn, voegt zich over
een week of drie in de West bij de daar
dan te verwachten schepen.
GEEN ZACHT
De plotseling opdoemende mist verhin
derde gistermiddag de vliegtuigen aan
boord van de Karei Doorman te landen.
Wel stegen er enkele Sikorski-helikop-
ters van Valkenburg op om materiaal
voor de gronddienst naar het vlieg
kampschip te brengen, maar de Grum-
man-trackers, de zwaar bewapende
spoorzoekers van het smaldeel, konden
niet aan boord worden genomen bij
gebrek aan zicht. Dit zal vandaag ge
beuren, als het weer ditmaal althans
wil meewerken.
Zonder deze tegenslag was de Karei
Doorman al lang door het Kanaal de
Golf van Biskaje ingedoken, op weg
naar het punt van samenkomst van het
smaldeel.
De Karei Doorman kan, zoals giste
ren gemeld, niet door het Panama-
kanaal. Het schip heeft een breedte
van 40.66 meter, de kolken van de
sluizen van het kanaal zijn maar
33 meter breed.
MDri^R-*%È&ÖE$T PROF. J. E. DE QUAY EN STAATSSECRETARIS
DE JONG VAN MARINE, WERDEN GISTERAVOND NA DE KABINETS
ZITTING BESTORMD DOOR PERS, RADIO EN. TELEVISIE. „NEDER
LAND BLIJFT BEREID TOT EEN GESPREK", ZEI DE PREMIER.
Om negen uur gisteravond kwam liet inderhaast bijeengeroe
pen Nederlandse kabinet in Den Haag bijeen. Na afloop van de
vergadering, die tot half twaalf dnurde, verklaarde minister-presi
dent De Quay, dat de regering de secretaris-generaal van de Uno,
Oe Thant, zal meedelen dat bet voorgevallene geen wijziging beeft
gebracht in bet Nederlandse standpunt. De Nederlandse regering
blijft derhalve bereid tot een gesprek met Indonesië. Wel zal zij
bij Oe Thant haar bezorgdheid uitspreken over de Indonesische
aanval en hem van de toedracht daarvan volledig op de hoogte
houden.
Eerder op de dag had Oe Thant aan prof. De Quay en president
Soekamo gelijkluidende telegrammen gezonden, waarin hij zijn beroep
op beide partijen om naar een vreedzame oplossing van de kwestie Nieuw-
Guinea te streven, met klem herhaalde. President Kennedy zei gisteren
dat op Nederland en Indonesië de grote verantwoordelijkheid rust het
uitbreken van vijandelijkheden te voorkomen.
Kennedy zei: „Ik ben bijzonder blij
dat de secretaris-generaal van de Uno,
Thant, zich met veel energie heeft in
gespannen om te trachten na te gaan of
er een mogelijkheid voor een vreedza
me regeling bestaat. Ik hoop dat beide
partijen gunstig op zijn pogingen zullen
reageren en hem iedere medewerking
zullen verlenen omdat het alternatief
niet gunstig zou zijn voor de wereld
noch, denk ik, op de lange duur voor
de betrokken partijen".
De schermutseling deed zich
voor om half tien gisteravond
plaatselijke tijd (om 1 uur gis
termiddag Nederlandse tijd).
Patrouillerende vliegtuigen
hadden een nog onbekend aan
tal Indonesische schepen
motortorpedoboten van Oost-
duitse of Russische oorsprong
op hun radarscherm waarge
nomen. De schepen openden
het vuur op een van de vlieg
tuigen!
Daar zijn terstond Neder
landse marineschepen op af
gegaan en het vuur werd ge
opend. Het aantal geredde
overlevenden van het in brand
geschoten schip is bijna twee
maal zo groot als de normale
bemanning van motortorpedo
boten (twintig tot dertig man)
Per vaartuig moeten derhalve,
zo wordt geschat, zeventig tot
negentig man hebben gezeten.
Aangezien zij rubberlandingsboten
meevoerden, kan worden geconcludeerd
dat het ging om een invasiepoging. De
schepen werden onderschept ten zui
den van de Etnabaai, die al enkele
malen eerder voor infiltraties is ge
bruikt. De schepen waren in snelle
vaart onderweg naar de kust van
Nieuw-Guinea.
Hoe groot de Indonesische invasie-
vloot is geweest, is uit de berichten nog
niet duidelijk geworden. In eerste in
stantie werd gesproken van drie In
donesische motortorpedoboten, waarvan
er nog een tot zinken zou zijn gebracht
en de derde op de vlucht is gegaan.
Later werd gezegd dat deze drie
schepen de voorhoede konden hebben
gevormd van een grotere vloot.
Schout-bij nacht L. E. H. Reeser,
comamndant van de Nederlandse
strijdkrachten in Nederlands Nieuw-
Guinea, die gisteren in Hollandia
het nieuws van de afgeslagen In
donesische invasiepoging bekend
maakte.
Van een onzer redacteuren
ROTTERDAM. Van kwart
over vier tot vijf voor half vijf
hadden wij gistermiddag een tele
foongesprek met prins Bernhard,
die met koningin Juliana en de
prinsessen Beatrix, Irene en Mar
griet in Gasthof Alte Post in het
Oostenrijkse Lech een skivakantie
doorbrengt.
Het Koninklijke gezin wist op dat
ogenblik nog niet van de ontwik
kelingen rondom Nieuw-Guinea.
Toen wij de Prins de berichten
voorlazen over de gevechten in de
territoriale wateren van Nieuw-
Guinea zei hij:
ONVOORBEREID
„Ik moet zeggen, dat ik deze gang
van zaken heel bijzonder betreur.
Ik had er diep op gehoopt, dat het
mogelijk zou z.ijn het geschil vreed
zaam op te lossen".
De Prins, die volkomen onvoor
bereid antwoordde, zei onze telefo
nische boodschap uit het vaderland
bijzonder op prijs te stellen: „Het
is erg vriendelijk van u om even
aan ons te denken."
Gevraagd naar zijn verdere re
acties op de gebeurtenissen zei de
Prins: „Hoewel de situatie daar
brandbaar is, houdt deze eerste bot
sing niet in, dat de vlam in de pan
zal slaan".
OP SKITOCHT
Hij zei het nieuws natuurlijk di
rect aan de Koningin te zullen ver
tellen. Zij was op dat moment met
de prinsessen op een skitocht.
Of het koninklijk gezin direct zal
terugkeren kon de Prins niet zeggen:
hij wachtte naar hij zei liever eerst
de berichten af, die hem in de loop
van de avond ongetwijfeld via de
vertegenwoordiger van het Kabinet
zouden bereiken.
Volgens Associated Press heeft de
chef staf van de Koninklijke marine
op Nieuw-Guinea verklaard dat in die
vloot enkele grotere schepen waren
waargenomen en dat dat landingsboten
geweest zouden kunnen zijn.
Aan Nederlandse zijde zijm bij de
actie geen verliezen gerapporteerd.
Uit Djakarta kwam slechts de ge
bruikelijke stroom van berichten over
voorbereidingen voor „de bevrijding
van West-Irian":
de opperbevelhebber van de bevrij
dingstroepen, generaal-majoor Su
harto, vertrok gisteren naar zijn
hoofdkwartier Makassar, „spring
plank" voor de eventuele acties te
gen westelijk Nieuw-Guinea;
vijf divisies (dertigduizend man)
vrijwilligers zijn thans samengetrok
ken in Zuid-Celebes. Daar bevindt
zich een eenheid vrouwelijke vrij
willigers onder;
de minister voor hoger onaerwijs
heeft hoogleraren en studenten op
dracht gegeven zich op te geven als
vrijwilliger. Al 65.000 studenten zou
den zioh hébben laten inschrijven;
Volgens het persbureau Antara wor
den „bij Nieuw-Guinea" de Karossa
en de Kasimbar van de K.P.M. gereed
gehouden voor de evacuatie van Ne
derlanders naar Australië.
de liga van vrouwenverenigingen
heeft er bij alle Indonesische vrou
wen op aangedrongen zich ais vrij
williger op te geven, om te helpen
bij kledingvoorziening, de inrichting
van openbare keukens en voor steun
aan het Rode Kruis;
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG. De ministerraad die
gisteravond in de Trèveszaal werd
gehouden, nam ruim twee uur in be
slag. Daarna gaf de mmister-presidetit
zijn korte verklaring, waarin hij er de
nadruk op legde dat hij de Indonesische
aanval betreurde.
De ministerraad werd met uitzon
dering van de ministers Ca,Is die om
gezondheidsredenen in Zwitserland ver
toeft en minister Luns die zijn
dochter in Genève bezoekt door alle
ministers bijgewoond. Bovendien waren
aanwezig de staatssecretaressen mr. Th.
H. Bot (binnenlandse zaken), dr. H. R.
van Houten (buitenlandse zaken) en
P. J. S. de Jong (marine).
Hoewel er na afloop van de minister
raad omstreeks half twaalf bepaald
geen gedrukte stemming was te be
speuren, was de ernst van de toestand
toch duidelijk van de gezichten der
bewindslieden te lezen.
Enkele ministers en staatssecretaris
sen hadden voor de ministerraad begon
gedineerd in Hotel des Indes. Toen zij
het hotel om kwart voor negen ver
lieten om zich naar de Trèveszaal te
begeven, wilden zij geen enkel com
mentaar geven.
Minister Veldkamp zei lachend: „Ik
weet helemaal nergens van Minister
Zijlstra zei: „We hebben gewoon ge
geten, dat doen we hier iedere maan
dagavond."
Op de vraag of er niet over het vuur
gevecht in Indonesië was gesproken
antwoordde hij: „We hebben er zijde
lings over gesproken."
De Ellewoutsdijk
De Nederlandse kustvaarder Frida
Blokzijl uit Vlaardinigen seinde gister
avond om halt negen uit de Ierse zee
dat hij naar de Britse kust dreef. Het
schip bevond zich in de buurt van het
eiland Anglesey. Op zijn verzoek om
hulp voer een reddingboot uit. Vermoe
delijk kampt de coaster met machine-
schade.
Het dertig jaar oude schip van drie
honderd ton is gehuurd door een Engels
cargadoorsbedrijf. De Frida Blokzijl
vaart thans vrij regelmatig tussen Li
verpool en de Ierse havens Belfast en
Dublin.
Eigen nieuwsdienst
ROTTERDAM. De Glenn Line uit
Londen, die regelmatig lijndiensten on
derhoudt tussen Nederland en het Verre
Oosten, heeft aan twee Nederlandse
werven opdracht gegeven tot de bouw
van een snel motorvrachtschip van elf
duizend brt.
Twee schepen van de zogenaamde
Glenlyon klasse zullen worden gebouwd
bij de N.D.S.M. in Amsterdam en bij
C. van der Giessen en Zonen in Krim
pen aan den IJssel. Twee andere sche-
§en zullen in het buitenland worden ge-
ouwd. De vrachtvaarders krijgen een
dienstsnelheid van twintig mijl per uur
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De Rotterdamse kustvaarder Ellewoutsdijk
is sinds vijf dagen zoek. De eigenaar, de heer R. Solleveld, vreest
echter nog niet het ergste. Hij vermoedt dat het schip aan de
Ierse kust een schuilplaats heeft opgezocht wegens het slechte
weer.
Dat was ook het geval toen hij op 10
januari een telefoongesprek voerde met
de Groningse kapitein J. Dost. Het schip
lag toen in een baai bij Rathlineiland
aan de noordwestkust van Ierland. Op
dat ogenblik was alles wel met de vier
Nederlandse officieren en de vijf Spaan
se zeelieden.
Oproep
De heer Solleveld heeft gistermiddag
toch via Scheveningen-radio een drin
gende oproep laten uitgaan naar het
schip. Hierin wordt ook aan andere
schepen gevraagd naar de Ellewouts
dijk uit te kijken met het verzoek, als
zij het schip signaleren, de boodschap
van de reder over te brengen. Boven
dien heeft hij het Ierse radiokuststation
Malin Head verzocht voortdurend de
Ellewoutsdijk op te roepen.
De Ellewoutsdijk, die een draagver
mogen heeft van 541 ton, vertrok op 2
januari uit Belfast met een lading hout
en stukgoed naar Westport aan de
westkust van Ierland. Normaal neemt
deze reis drie dagen in beslag. Het in
1948 gebouwde schip voer in time
charter voor het cargadoorsbedrijf Sol
leveld en Van der Meer te Rotterdam.
De heer Solleveld deelde ons mee goede
hoop te koesteren dat het schip nog
steeds op beter weer waeht: „Het is best
mogelijk dat de Ellewoutsdijk na ons
telefoongesprek op 10 januari is ver
trokken, maar daarna weer een andere
baai heeft opgezocht, want het is daar
nog steeds slecht weer".
Andere kapitein
Op deze reis wordt commando ge
voerd door de heer J. Dost (56)die
anders als stuurman vaart. Op 16 de
cember heeft kapitein G. Jonk (35) uit
Schoonhoven hem in Dieppe het gezag
overgedragen.
Mevrouw Jonk vertelde ons (gister
avond: „Mijn man voer een paar jaar
geleden als stuurman op de Ellewouts
dijk. Hij was er sinds 6 juni vorig jaar
kapitein op. Op 10 januari belde kapi
tein Dost op om mijn man gelukkig
nieuwjaar te wensen. Hij zei toen dat
hij lag te schuilen.
Mijn man heeft ook als kapitein ge
varen op de kustvaarder Marjan van
Solleveld en Van der Meer. Enkele
jaren geleden is dat schip ook zoek ge
weest. Wij zaten toen in onrust en zij
zaten te kaarten toen zij wegens slecht
weer lagen te schuilen in Falmouth
aan de Engelse zuidkust. Dat gaat altijd
zo. Zij hebben daar geen erg in. Er
verandert niets en dan denkén zij:
waarom zouden we opbellen?"
De andere Nederlanders op de Rot
terdamse kustvaarder zijn stuurman
Kamhai en eerste machinist R. Bouw
man uit Rotterdam en tweede machinist
E. Schouten uit Haarlem. De eerste
twee officieren maken aflosreizen. De
heer Bouwman vervangt de Rotterdam
se machinist Damhof.
Eigen nieuwsdienst
AMSTERDAM. De prijs van ver
se boter is met ingang van vandaag
met 40 cent per kilo, dat is een dub
beltje per pakje, verlaagd.
Weersverwachting
van het K.N.M.I.
in De Bilt, geldig
lot vanavond:
Veel bewolking
met plaatselijk eni
ge regen of motre
gen. Zacht weer.
Krachtige en langs
de kust harde tot
stormachtige wind
tussen zuid en
zuidwest.
MIESJE:
Oei,
wat een storm.
17 jan.: zon op 8.40, onder 17.00;
maan op 14.33, onder 5.34.
Helsinki
Stockh.
Oslo
Kopenh.
Aberdeen
Londen
Amsterd.
Brussel
Luxemb.
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Berlijn
Frankf.
Miinchen
Zürich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbr.
Belgrado
Athene
Rome
Ajaccio
Madrid
Majorca
Lissabon
weer
zw.bew,
zw.bew.
onbew.
h.bew.
regen
geh.bew.
geh.bew.
zw.bew.
geh.bew.
geh.bew.
h.bew.
onbew.
onbew.
geh.bew.
zw.bew.
onbew.
zw.bew.
onbew.
onbew.
onbew.
l.bew.
regen
zw.bew.
zw.bew.
h.bew.
l.bew.
onbew.
h.bew.
wind max.t.
W 1
stil -3
stil -5
ZW
zzo
z
z
z
ZW
z
z
stil
NNW
wzw
ZW
ZW
O
stil
O
w
stil
N
ONO
NNO
ONO
stil
N
stil
n.sL
4
0
0
3
10
0
0
0.2
0
0
1
0
0
0
0
0
0.1
0
0
0
0
0
0
10
0
0
0
0
CAPE CANAVERAL (Reuter, AP).
De poging, een tweede grote ballon-
kunstmaan, Echo 2, in een baan om de
aarde te brengen, is gisteren mislukt.
De reusachtige ballon zou. volledig
opgeblazen, een diameter hebben ge
kregen die overeenkomt met de hoogte
van een gebouw van dertien verdiepin.
gen.
De Echo 2 werd wel in een baan om
de aarde gebracht in opgevouwen toe
stand, maar kwam niet tot volle ont
plooiing. Men vermoedde dat de mis
lukking te wijten was aan een scheur
in de huid van de ballon, zeer dun ge
metalliseerd plastic.
Het lag in de bedoeling de Echo 1
evenals de eerste Echo, die sedert
augustus 1960 om de aarde draait, te
letiTU n a'S re"ec'or voor radiosigna-
